پایان نامه

 

  مقاله ارائه الگوی ریاضی جهت پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر بر مبنای جو سازمانی مدرسه و رضایت شغلی معلمان در pdf دارای 30 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله ارائه الگوی ریاضی جهت پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر بر مبنای جو سازمانی مدرسه و رضایت شغلی معلمان در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله ارائه الگوی ریاضی جهت پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر بر مبنای جو سازمانی مدرسه و رضایت شغلی معلمان در pdf

چکیده
مقدمه
سوالات تحقیق
روش شناسی تحقیق
جامعه آماری ،نمونه
ابزاراندازه گیری
روش تجزیه و تحلیل دادهها
یافته های پژوهش
سوال اول: آیا جو سازمانی قادر به پیش بینی رضایت شغلی می باشد؟
جدول 1: خلاصه مدل مورد استفاده
جدول 2: خلاصه تحلیل واریانس
جدول 3 : خلاصه ضرائب رگرسیون
جدول 4: خلاصه مدل مورد استفاده
جدول 5: خلاصه تحلیل واریانس یکطرفه
جدول 6: خلاصه ضرائب رگرسیون
بحث و نتیجه گیری
نمودار مدل مفهومی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
منابع فارسی
منابع انگلیسی

 

 

منابع فارسی

ارجمند،جاوید،(1386)،بررسی رابطه بین جو سازمانی و روحیه دبیران دبیرستانهای غیرانتفاعی و دولتی،اندیشه نوین تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه الزهرا،دوره 3،شماره3و4،صفحه93-

 بمبئی رو،فاطمه،(1384)،رابطه فرهنگ سازمانی با رضایت شغلی،فصلنامه مددکاری اجتماعی، سال پنجم،شماره  بیست و سوم،صفحه62-

ثابتی،زهرا،(1379)،بررسی رابطه بین جو سازمانی با روحیه معلمان ابتدایی شهر قم ، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، مرکز آموزش مدیریت دولتی

ذکریا پور صیاد، محترم،1377)،رابطه بین رضایت شغلی معلمان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ،پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی، دانشگاه علامه طباطبایی

فتحی،بهمن و صادقی،عباس.(1381)،رابطه بین جو سازمانی و رضایت شغلی معلمان در شهرستان ماسال در استان گیلان،پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی،سال دوم،شماره پنجم،صفحه81-

قشقایی ،نصرالله،(1383)،بررسی رابطه بین جو سازمانی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان سمیرم،پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی،دانشگاه شهید باهنر کرمان

عابدی،صمد،(1388)،ارائه مدل رگرسیونی پیشرفت تحصیلی در درس علوم  دانش آموزان دوره راهنمایی بر اساس داده ها و نتایج مطالعه تیمز 99(TIMS-R)،مجله روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، سال سی و نهم .شماره یک،صفحه 151-

عبداللهی،عباس،(1381)،روحیه معلمان و تاثیر آن با فرایند تدریس و یادگیری،فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش،شماره23 ،صفحه 45-

خلخالی،علی،(1379)،ارائه چهار چوب نظری برای تشخیص جو مدرسه ،فصلنامه تعلیم و تربیت ،شماره62،

صفحه-

نظر پور صمصامی،پروانه،(1385)،رابطه ویژگیهای شخصیتی معلمان با رضایت شغلی آنها در سه مقطع ابتدایی،راهنمایی و متوسطه در شهرستان مسجد سلیمان، مجله دانش و پژوهش در علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان،شماره دهم و یازدهم،صفحه146-

منصورفر،کریم،(1385)،روشهای پیشرفته آماری همراه با برنامه­های کامپیوتری،تهران: انتشارات دانشگاه تهران

میرکمالی، محمد، (1380)، رفتار و روابط در سازمان و مدیریت،تهران: یسطرون، چاپ سوم

منابع انگلیسی

- Bishay.A,(1996).teacher motivation and job satisfaction : a study employing  the  experience  sampling method,The journal of Undergrand Science. Fall

- Brown.B, Monica. M,(2002). A study of relationship between organizational climate and school performance in NEW ERSEY urban elementary school , Doctoral dissertation , Seton itall university

-Bulach.C ,Malone.B  and Cast leman,(1995). investigation of variables related to student achievement,Mide- western educational research,8.pp23-

- Ghaith.G,(2003).The relationship between forms of instruction ,achievement and perception of classroom  climate and Classroom Management  , Georgia State University

- Goodard,R .Scott.R  , Hoy.K,.(2000). Academic emphasis of urban elemantry school   and student achievement  in reading and mathematic : Amultilevel analysis – Educational  administration , Vol .36,pp683-

- Homana.G ,Barber.G, Putra .J, (2005) .School climate research summary, center for social and emotional education, Newyork

- ololube .N,(2002).Teacher job satisfaction and motivation for school effectiveness: An assessment,University of  Helsinki finland

چکیده

هدف از پژوهش حاضر،ارائه  الگوی ریاضی  جهت پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان  دختر  پایه پنجم مدارس دولتی  شهرستان کرمان بر مبنای جو سازمانی و رضایت شغلی معلمان است . جامعه آماری این پژوهش را معلّمان پایه پنجم مدارس دخترانه دولتی شهرستان کرمان تشکیل میدهد که تعداد آنها 117 نفر بودند و بدلیل تعداد کم معلّمان روش سرشماری بکار گرفته شد. جو سازمانی مدارس از طریق پرسشنامه  جو سازمانی هالپین و کرافت و رضایت شغلی آنان از طریق پرسشنامه استیفن رابینز مورد سنجش قرار گرفت میانگین معدل دانش آموزان هر معلّم به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی بکار رفته است. نتایج تحلیلهای رگرسیون چند گانه ،حاکی از آن بود که  رضایت شغلی از طریق دو متغیر جو سازمانی(بی علاقه گی ، روحیه گروهی) قابل پیش بینی و بیشترین اثر مستقیم معنادار بر رضایت شغلی را بی علاقه گی دارد و پیشرفت تحصیلی از طریق رضایت شغلی معّلمان وچهار متغبر جو سازمانی(  بی علاقه گی، روحیه گروهی ،نفوذ، مزاحمت)  قابل پیش بینی می باشد. روحیه گروهی  بیشترین اثر مستقیم بر پیشرفت تحصیلی را دارد. از ترکیب دو معادله رگرسیون می­توان به این نتیجه رسید که روحیه گروهی و بی علاقه گی علاوه بر اینکه رابطه مستقیم با پیشرفت تحصیلی دارند از طریق متغیر رضایت شغلی هم با پیشرفت تحصیلی ارتباط دارند و رضایت شغلی  میتواند متغیر واسطه برای پیش بینی پیشرفت تحصیلی از طریق ابعاد جو سازمانی باشد

مقدمه

امروزه آموزش و پرورش همگا­نی به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار شناخته شده، و هر کشوری در جهان بخش بزرگی از در آمد خود را برای گسترش ، بهبود و کارایی آن اختصاص می­دهد در واقع آموزش و پرورش رکن اساسی جامعه انسانی است، یکی از اهداف عمده آن ،آموزش و پرورش  کودکان و نوجوانان و پیشرفت تحصیلی آنان  است و همه بر آنند تا عوامل موثر بر آن را شناسایی و هر یک از عوامل را طوری تنظیم کنند تا دانش آموزان به رشد و یادگیری بیشتر دست یابند (قشقایی ،1383).بررسیهای ادبیّات پژوهشی در این زمینه نشان می­دهد که عوامل متعددی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی نوجوانان نقش بازی می­کنند و این عوامل شامل  زمینه خانوادگی ،تجربه های فردی وآموزشی ،سطح سواد والدین ،تشویقات و انتظارات آموزشی والدین ،جو مدرسه ،حمایتها و انتظارات آموزشی معلم می­باشد (مایا،2002،به نقل از عابدی،1388). جوّ سازمانی، شیوه برخورد سازمان را با اعضا نشان می­دهد و بنابراین میتوان آن را شخصیّت سازمان فرض کرد. . یونزوا[1](2008) و گیت[2](2003) معتقدندکه تشخیص جوّ سازمانی مدرسه و بهبود آن گامی اساسی در راه افزایش کیفیّت مدرسه محسوب می­شود تلاش برای شناسایی جوّ سازمانی  و بهبود آن می­تواند راهکار مفیدی برای مدیران و دست اندر کاران تعلیم و تربیت جهت انسانی کردن فضای عمومی مدرسه و دست یابی به مرحله کیفیت جامع باشد

رضایت اعضای مدرسه از جو، خود یک ارزش محسوب میشود بنابراین اقدامهایی که جهت بهبود آن صورت میگیرد تنها به منظور تسهیل در یادگیری و تحقق بخشیدن به موفقیت دانش آموزان نیست ، بلکه رعایت حقوق یک انسان ایجاب میکند که او بتواند در محیط تحصیل خود از فضایی سالم و آرامبخش استفاده کند(خلخالی، 1379) عامل مهم دیگری که پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را تحت تاثیر قرار میدهد معلّمان هستند، معلّمان یکی از عوامل در سازمانهای آموزشی هستند که مستقیماً در بر آورده کردن هدف ،کوشش می­کنند. آنها هماهنگ کننده ارتباطات در میان دانش آموزان هستند تا در جهت تحقق هدفهای تعلیم و تربیت زمینه مساعدی فراهم شود، مساعد ساختن محیط تربیتی مرهون ایجاد شرایطی است که معلّم را به کار خود دلگرم کند و در حمایت از افراد موثر باشد )فتحی، 1381ومیچاالوا[3]،2007)

 هوی[4] و کلاور[5] معتقدندکه عامل مهمی که رفتار معلّم را تحت تاثیر قرار می­دهد رضایت شغلی است، رضایت شغلی نشانگر احساسات فردی و شخصی نسبت به شغل است به عبارت دیگر رضایت شغلی نوعی زمینه،گرایش،علاقه،استعداد،آمادگی جهت ارائه پاسخ به طرز مطلوب یا نا مطلوب به شغل و به طور کلّی نوعی نگرش فردی نسبت به کار است (بمبئی رو،1384 و فتحی ،1381)

تا قبل از سال 1977تحقیقاتی که در رابطه بین رضایت شغلی معلّمان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان انجام شده بود منشر نشده بود، برای اولین بار (فاکس[6] ،مرستن[7]در  سال 1977)در تحقیقی رابطه بین انگیزه معلّمان و رضایت شغلی و تاثیر آنها بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را انجام دادند و به این نتیجه رسیدند با افزایش رضایت شغلی ، انگیزه معلّم در تدریس افزایش پیدا کرده و جود نارضایتی در معلم موجب مشود که حداکثر تلاش و کوشش خود را در جریان تعلیم و تربیت به عمل نیاورد و در نتیجه موسسات آموزشی با حداقل کفایت و کارایی به کار خود ادامه دهد این موجب میشود که به توسعه و بهبود تعلیم و تربیت فراگیران آسیب وارد شود. )بیشی[8] ،1996).  جوّ سازمانی مدرسه و رفتار  معلّمان در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از اهمیّت ویژه ای برخوردار است. چنانچه در سال 2007 یک موسسه آموزشی در آمریکا مدل مفهومی ارائه کرده است که در آن جو سازمانی مدرسه ، برنامه درسی ، ارتباطات در مدرسه، ویژگیهای خود دانش آموز و معلمان بر پیشرفت تحصیلی آنها اثر میگذارد )همانا[9]،باربر[10]،پوترا[11]،2007)

مونتیا[12] و براون[13] (1990) رابطه جو مدارس ابتدایی و پیشرفت تحصیلی را مورد بررسی قرار داد در این مطالعه اعضای هشت کلاس –چهار کلاس ابتدایی و  چهار کلاس راهنمایی بودند کلاسها تا حد امکان از لحاظ پایگاه اقتصادی و ترکیب قومی، جور شده بودند و تجزیه و تحلیل هم بستگی نمرات ریاضیات ،خواندن­و نمره کل در آزمون مهارتهای بنیادی و نمرات ادراک جو مدرسه در زمینه های رضایت ،همبستگی ،تعارض،سختی ،رقابت،مورد محاسبه قرار گرفت. یافته ها نشان میدهد بین ادراکات دانش آموزان از جو مدرسه و پیشرفت تحصیلی رابطه خطی وجود نداشته است.مونیکا[14] و بروان[15](2002) در پژوهشی  رابطه جو سازمانی  و عملکرد مدارس  در مدارس ابتدایی شهر نیوجرسی انجام دادند  و به این نتایج دست یافتند که  بین جو سازمانی(به خصوص در دو مولفه تاکید  بر تولید و نفوذ )  و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد

گودارد[16]،اسکات[17] و هوی[18]( 2000) در ایالت مید وسترن آمریکا در تحقیقی که در مورد تاکید علمی در مدارس ابتدایی شهری و پیشرفت تحصیلی  دانش آموزان در خواندن و ریاضیات انجام دادند به این نتجه رسیدند که تاکید علمی که یکی از متغیرهای جو سازمانی است مهمترین متغیّر پیش بینی کننده پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان می­باشد تاکید علمی نیمی از واریانس تغییرات در پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان را توضیح می­دهد. بلاچ[19]، ملان[20] و کاست لمن[21] در سال 1995 در آمریکا در تحقیقی تحت عنوان بررسی متغیرهای مرتبط با پیشرفت تحصیلی به این نتایج دست یافتند: بین جو سازمانی و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، بین موقعیتهای اجتماعی- اقتصادی دانش­آموزان و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد همبستگی بین جو سازمانی و پیشرفت تحصیلی نسبت به همبستگی موقعیتهای اجتماعی- اقتصادی و پیشرفت تحصیلی قوی­تر است

راجرتسی[22] (2003 ) در مطالعه خود،رابطه بین جو سازمانی و رضایت شغلی را مطالعه کرده و نشان داده است که جو سازمانی با انواع سه گانه رضایت شغلی یعنی ارتباطات داخلی ،ارزیابی و احترام به علایق شخصی ارتباط دارد. رضایت شغلی معلم تحت تاثیر عواملی چون منزلت اجتماعی و میزان حمایت مالی دولت از این قشر می باشد.عدم وجود دغدغه های فکری و مالی در نزد معلمان باعث افزایش بازدهی کارشان می شود.در تحقیقاتی جداگانه در شهرهای تهران و کرمانشاه ،رابطه بین رضایت شغلی معلمان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مورد بررسی قرار گرفت نتایج تحقیقات نشان می داد که” بین رضایت شغلی معلمان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه مستقیمی وجود دارد (” ذکریاپور،1377)

در تحقیقی که میچا الو[23]ا(2007 )و الولوب[24]) 2002 (در همین راستا و به منظور روشن ساختن ارتباط بین رضایت شغلی معلمان با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان آنها انجام دادند، به این نتیجه دست یافتند: همبستگی مثبت و مستقیمی بین رضایت شغلی معلمان و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان آنها وجود دارد. رضایت شغلی به عنوان یک هدف است ولی اغلب به عنوان فاکتوری برای ارتقاء کیفیّت سطح آموزش و تدریس بکار برده می­شود  و میزان رضایت شغلی بر نحوه عملکرد و رفتار معلّمان تاثیر می­گذارد، رضایت شغلی پایین منجر به کاهش انگیزه در معلّمان می­شود و کاهش انگیزه  منجر به کاهش عملکرد و در نتیجه اثرات منفی روی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد. لذا تلاش برای شناسایی جو سازمانی مدرسه و رضایت شغلی معلمان امری ضروری است و مقتضی است که با شناخت جو مدرسه و رضایت شغلی و تاثیر آنها بر اثر بخشی و کارایی مدرسه ، مدارس را به جوّ مطلوب و معلّمان را به رضایت شغلی برتر سوق داد. پس از مرور پژوهشهای قبلی در جایی هستیم که میتوانیم رابطه جو سازمانی و رضایت شغلی معلّمان با پیشرفت تحصیلی آنان بررسی کنیم. علاوه بر این مایلیم بدانیم که آیا میتوانیم یک  مدل مفهومی جهت پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ارائه کرد؟

سوالات تحقیق

 1- آیا جو سازمانی قادر به پیش بینی  رضایت شغلی معلمان است ؟

2- آیا جو سازمانی و رضایت شغلی  قادر به پیش بینی پیشرفت تحصیلی هستند ؟

3- آیا  بر اساس نتایج حاصل از سوالات قبلی می توان مدلی مفهومی برای پیش بینی پیشرفت تحصیلی ارائه داد؟

روش شناسی تحقیق

طرح  پژوهش از پژوهشهای غیر آزمایشی و از نوع پیش بینی است . هدف از طرح حاضر پی بردن به تغییرات متغیّرهای پیش بین مانند رضایت شغلی و ابعاد جو سازمانی بر متغیر ملاک یا همان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است و در نهایت ارائه یک مدل مفهومی جهت پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می باشد

جامعه آماری ،نمونه

جامعه آماری این پژوهش معلمان پایه پنج ابتدایی آموزش وپرورش شهرستان کرمان در سال تحصیلی 89-88 است. که تعداد آنها 117 نفر می باشد در این به  دلیل تعداد کم افراد جامعه(معلّمان)  در این تحقیق روش سرشماری به کار رفته است

میانگین معدل دانش آموزان هر معلّم به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی بکار رفته است

ابزاراندازه گیری

در پژوهش حاضر برای اندازه گیری جو سازمانی از پرسشنامه هالپین و دان کرافت ( 1963)استفاده شده و این پرسشنامه شامل 64 گویه و هشت بعد است .هشت بعد رفتار مدیر مدرسه و معلمان را مورد سنجش قرار میدهد ابعاد توصیفگر رفتار مدیر عبارتد از 1 تاکید بر تولید ،کناره جویی،مراعات ،نفوذ و چها بعد رفتار معلم عبارت است از روحیه گروهی ،صمیمیت،علاقه مندی،مزاحمت میباشد. ودر این پژوهش پایایی این آزمون از طریق روش آلفای کرونباخ بدست آمد ضریب پایایی کل پرسشنامه برابر با 81/0است که بیانگر ثبات و همسانی درونی پرسشنامه­است . برای اندازه گیری و سنجش رضایت شغلی معلمان از پرسشنامه رضایت شغلی پی استیفن رابینز (1994) استفاده خواهد شد،این پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت از خیلی کم تا خیلی زیاد تدوین گشته است بالاترین مقیاس 5 و کمترین مقیاس 1 تعیین شده است. و شامل هفت مولفه(حقوق،همکار، احترامی که سازمان به فرد میگذارد، امکان ابراز نظر، امکان پیشرفت ، مطبوع بودن محیط  و فضای کار، ماهیت کار )میباشد  و برای هرکدام از مولفه ها سوالاتی تدوین گردیده که جمعا 24 سوال میباشد. و ضریب پایایی کل پرسشنامه برابر با 91/0 است که بیانگر ثبات و همسانی درونی پرسشنامه­است

[1] Yoenzowa

[2] ghaith

3Michaelowa

[4]Hoy

[5]Clover

[6]Fax

[7]Mersten

[8] Bishay

[9]Homana

[10]Barber

[11]Putra

[12] Montova

[13] Brown

[14] Monika

[15] Brown

[16] Godard

[17] Scott

[18] Hoy

[19] Bulach

12Malone

13Cast leman

14Rogerce

 

1Michaelowa

2ololube

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله تحلیل محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی از نظر جایگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات در pdf دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تحلیل محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی از نظر جایگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تحلیل محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی از نظر جایگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله تحلیل محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی از نظر جایگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات در pdf :

چکیده

هدف از تحقیق حاضر تحلیل محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی از نظر جایگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات است. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی بوده و به روش تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آمـاری کـل کتـاب هـای اجتماعی دوره ابتدایی است که به علت محدودیت جامعه آماری کل آن مورد سرشماری قـرار گرفـت. طبقـات بـا اسـتفاده از روش جعبه ای و بر اساس جایگاه فناوری اطلاعات تعیین شده است. واحد محتوای تحلیل شامل واحـد ثبـت، کـه “جملـه و مضمون” و واحد زمینه، “درس” تعیین و روش شمارش تحلیل نیز “وجود یا عدم وجود” است. ابزار جمع آوری دادهها چـک لیست های محقق ساخته است. نتایج بدست آمده نشان میدهد که دروس کتاب هـای چهـارم و ششـم دبسـتان از بیشـترین »مولفه فناوری اطلاعات« و دروس کتاب های سوم و پنجم دبستان از کمترین »مولفه فناوری اطلاعات« برخـوردار هسـتند. در کل میتوان گفت بیشترین مولفه فناوری اطلاعات در طبقه تصاویر در کتاب چهارم و ششم و کمتـرین در کتـاب سـوم و پنجم وجود دارد. همچنین هیچکدام از کتب علوم اجتماعی در طبقه پرسشها دارای مولفه فنـاوری اطلاعـات نیسـتند. و نیـز بیشترین مولفه فناوری اطلاعات در طبقه تصاویر در کتاب ششم و کمترین مولفه فناوری اطلاعات در کتاب پنجم وجود دارد. و نتایج نشان میدهد در طبقه فعالیتها بیشترین مولفه فناوری اطلاعات در کتاب چهارم و ششم و کمترین مولفـه فنـاوری در کتاب سوم و پنجم وجود دارد.
×
کلمات کلیدی: فناوری اطلاعات و ارتباطات، کتابهای اجتماعی

.1 مقدمه

پیش از هر نوع برنامه ریزی برای ارتقای رشد اجتماعی دانش آموزان، لازم است تا اطلاعات وسیع و کاملی از وضعیت فعلـی مدارس و محتوای کتابهای درسی به دست آوریم تا بتوانیم اقدامات بعدی را بر اساس موقعیت کنـونی برنامـه ریـزی کنـیم. مدارس در قبال فرهنگ جامعه، نقشهایی دارند که یکی از مهمترین آنها جامعه پذیر ساختن کودکان است. مدارس از طریـق برنامه های درسی رسمی وغیررسمی یا پنهان، نقش خود را ایفا میکنند (ادیب، .(18 :1382 هـدف اصـلی آمـوزش تعلیمـات اجتماعی در دوره ابتدایی این است که دانش آموزان توانایی لازم را برای انجام دادن وظـایف در مقابـل خـانواده، دوسـتان و همسایگان به دست آورند، به آموزگاران و اولیای مدرسه احترام بگذارند، بتوانند به مقررات مدرسه، پایبنـد باشـند، بـا رعایـت قوانین و مقررات به نیازهای روزمره پاسخ دهند، به پرورش مهارت های اجتماعی توجه بیشـتری داشـته باشـند و علاقـه بـه سرزمین و محیط زندگی در آنها افزایش یابد.

1

»فناوری اطلاعات و ارتباطات«1 به عنوان یکی از پیشرفتهای اخیر بشر، جایگاه خود را در تمـامی ابعـاد زنـدگی بـه دسـت آورده است. یکی از مهمترین حوزههای زندگی بشر، آموزش و پرورش است که در حـال حاضـر بـا ورود فنـاوری اطلاعـات وارتباطات به این حوزه، افقهای جدیدی پیش روی صاحب نظران و متخصصان آموزش قرار گرفتهاست. ران اُلیور(2002) 2 بیان میکند، فناوری اطلاعات و ارتباطات نیرویی است که بسیاری از جنبههای زندگی را تغییر میدهد. روشی که این رشـته امروزه در پیش گرفته، به طور گسترده مشکلتر از روشی است که در گذشته به آن عمل کرده است. اما وقتی کسی به نظـام تعلیم و تربیت نگاه میکند، کمبود شدید تغییرات را نسبت به رشتههای دیگر احساس میکند.

محتوای کتب مطالعات اجتماعی در دوره های آموزشی متشکل از مفاهیم مذکور و مصادیق آن در قالب جمله، پاراگراف، متن، صفحه، تصویر و ; است. در پژوهش حاضر، در صدد آنیم تا مطالعه “تحلیل محتوای کتابهـای درسـی علـوم اجتمـاعی دوره ابتدایی از نظر جایگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات” بررسی نماییم و چون هر محتـوایی براسـاس اهـداف، روشـهای خاصـی تدوین شده است لذا برای شناخت هر محتوا بایستی بدانیم که محتوای حاضر برای چه گروه مخاطب و بـا چـه ویژگـیهـا و تأمین چه نیازهایی طراحی و تدوین شده و آیا محتوای حاضر می تواند به تأمین همان نیازها و تحقق اهداف فوق برسد. برای تحلیل بایستی محتوا را به خوبی شناخت و آنگاه با شناختن روشها و ابزارهای لازم به بررسی آن پرداخت (شـیخ زاده، :1389 .(14

لازمه این شناخت بهره گیری از تکنیکی است به نام تحلیل محتوا. از عوامل مهمی که برای تحقق تعلیم و تربیـت مطلـوب مؤثر میباشد برنامه درسی است.“برنامه درسی به مفهوم وسیع کلمه برنامه تفضیلی کلیه فعالیتهـای یـادگیری، یادگیرنـده، انواع وسایل اّموزشی، پیشنهاداتی در مورد راهبردهای یادگیری و شرایط اجرای برنامه را شامل میشود (مشایخ، .(12 :1385 از قدیم کتاب های درسی به عنوان اصلیترین منبع آموزشی محسوب میشده و اساس یادگیری بر محور کتـابهـای درسـی بوده است و با توجه به اهدافی که برای کتابها تدوین میگردند، توجه به محتوا و متون کتابهای درسی و انطبـاق آنهـا بـا اهداف فناوری اطلاعات و ارتباطات امری بسیار ضروری و مهم میباشد (شیخ زاده، .(18 :1389

لذا حتی الامکان بایستی کتاب ها بدون نقص و از نظر علمی معتبر و مطابق با قوانین و اصول علمـی، برنامـه ریـزی و تـالیف کتب درسی کشور تألیف و تدوین گردند. برنامهریزی درسی در کشور ما با توجه به رویکـرد رفتارگراهـا تهیـه و تنظـیم شـده است. که این رویکرد نیز در انتخاب سازمان دهی و تحلیل و تفسیر مسایل و پدیده های اجتماعی در کتاب های علوم اجتماعی دوره ابتدایی مد نظر قرار گرفته، رویکردی که گسترهی وسیعی از مسایل همچون ساختار جامعه و عمل فرد به عنوان کنشگر اجتماعی را در بر میگیرد و در یک بررسی کلی میتوان گفت: که ایـن رویکـرد رفتارگرایانـه در برنامـهی درسهـای علـوم اجتماعی به همراه دیدگاه جامعه شناسی پدیدار شناسی از لحاظ نظری مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش بیشتر به تحلیل محتوای توصیفی در شکل منطقی به بررسی انطباق محتوای متـون از منظـر جایگـاه فنـاوری اطلاعـات و ارتباطـات پرداخته می شود. در نحوه تألیف کتابهای درسی باید نهایت دقت صورت گیرد و بررسی کتب درسی امری ضروری بوده و پی بردن به نقاط ضعف و قوت این مهمترین رکن آموزشی دارای اهمیت میباشد (یارمحمدیان، .(149 :1389

در این خصوص مطالعات اجتماعی، حوزه ای از برنامه درسی است که هدف آن، آشنا کردن دانش آموزان با محیط اطرافشـان و نیز توسعه ی ارتباطات انسانی است؛ به گونه ای که دانش آموزان، شهروندان خوبی تربیت شـوند. درس مطالعـات اجتمـاعی بستر مناسبی برای پرورش مهارت های زندگی اجتماعی فراهم میآورد. در این درس، دانش آموزان با حقوق و مسئولیتهـای شهروندی مورد نظر در جامعهی خود آشنا میشوند. درس مطالعات اجتماعی این قابلیت را دارد کـه تصـمیم گیـری فـردی و مشارکت اجتماعی و با هم زیستن را در دانش آموزان تقویت کند. مطالعات اجتماعی در مدرسه به دنبال آن است که به دانش

Information and Communication Technology Ron Oliver

1

2

2

آموزان در خودشناسی، درک و فهم جامعه ی محلی، سرزمین ملی و جامعه ی جهانی، فرآینـد اجتمـاعی شـدن، درک بهتـر از مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، درک گذشته و حال به مثابه مبنایی برای تصمیم گیـری، توانـایی حـل مسـئله، کسـب مهارتها و ایجاد یک نقش مشارکتی فعال در جامعه و پایبندی به ارزشها کمک میکند (خادمی، .(1382

مسلماً از میان سطوح مختلف تحصیلی، دوره ابتدایی از سطوح حساس و مهم تعلیم و تربیت است و در شکل گیری شخصیت اجتماعی دانش آموزان دورهای مهم و قابل توجه است. مدارس ابتدایی با تدارک فرصتها برنامـههـای تعلیمـی و تربیتـی در افزایش دانش،بسط بینش و توسعه مهارت های مطلوب نقش بسزایی دارند، به ویژه در پایه های چهارم و پنجم، باید به دلیـل ملاحظات رشدی، موضوع تربیت مورد توجه بسیار قرار گیرد (قلتاش، .(1388

با این وجود، اگر دوره آموزش ابتدایی جایگاه مناسب و مهمی برای آغاز آموزش و تربیت جهانی اسـت، بـدون شـک برنامـه درسی و محتواهای آموزشی و تربیتی بستر اساسی این آموزش و تربیت است. اما نکتهای که نباید از نظر دور داشت این است که طراحی و تدوین برنامه درسی مفید و مطلوب پیرامون شهروند جهانی نیازمند شناخت و آگاهی کافی از مبانی نظـری ایـن حوزه است. این تحقیق درصد دستیابی به سوالات زیر است:

-1 میزان انطباق متون محتوای کتاب تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر جایگاه فناوری اطلاعـات و ارتباطـات چگونـه است؟

-2 میزان انطباق پرسش های محتوای کتابهای تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر جایگاه فناوری اطلاعـات و ارتباطـات چگونه است؟

-3 میزان انطباق تصاویر محتوای کتابهای تعلیمات اجتماعی دوره ابتـدایی از منظـر جایگـاه فنـاوری اطلاعـات و ارتباطـات چگونه است؟

-4 میزان انطباق فعالیت های محتوای کتابهای تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر جایگاه فناوری اطلاعـات و ارتباطـات چگونه است؟

.2 روش تحقیق
تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کیفی بوده و متکی بر تحلیل محتوا1 است. تحلیل محتوا را میتوان فرایند نظام مند شناسایی، طبقه بندی، تبیین و تفسیر استنباط و استخراج پیامها، نمادها، آثار و مفاهیم پیدا و پنهان در متون نوشتاری، رسانهها و سایر مجموعههای مورد بررسی براساس روش های پژوهش کمی و کیفی تعریف کرد. (معروفی و یوسف زاده، 1388، ص .(15

تحلیل محتوا فقط در مواردی بکار برده میشود که تحلیل گر بخواهد فراتر از محتوای ظاهری کلام برود بنابراین در این نوع تحلیل تأکید بر کشف رمز محتوای پنهان پیامهاست و هدف دستیابی به عمق ساختار متون و اسناد مورد بررسی است. (همان منبع ص .(71 تحلیل محتوای کتاب درسی یک شیوه پژوهش دقیق عمیق و پیچیده است که از طریق تجزیه و تحلیل متون به تعیین تعداد مفاهیم و واژههای درون متن میپردازد تا ارتباط بین مفاهیم، معانی، تأکید است و دلالتها را مشخص کند و ورای توصیف و طبقه بندی مقولههای جدید در پیام آشکار از طریق درک موقعیت و شرایط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نویسنده به تفسیر آثار و پیامدهای پیام در فراگیر بپردازد. (حسن مرادی، 1388، ص .(116 هدف از تحقیق حاضر تحلیل محتوای کتابهای درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی از نظر جایگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات است.

1Content analysis

3

.3 نحوه شناسایی مولفهها، جامعه روشهای و آماری

در تحقیق حاضر منظور از کتب علوم اجتماعی مجموعه فرصتهای یاددهی-یادگیری در کتاب سوم، چهارم، پنجم و ششم ابتدایی میباشد. در این کتب جایگاه فناوری اطلاعات در چهار طبقه متن، تصاویر، پرسشهای دروس و فعالیتهای دروس مورد بررسی و تحلیل محتوا قرار میگیرد. بررسی کتب درسی در مولفه مدنظر در چهار طبقه مذکور انجام میگیرد. متن دروس، تصاویر، پرسشها و فعالیتهای کتب درسی میتواند بازنمای مولفههای آموزشی و پرورشی مختلفی باشد (نوریان، (1388، که در این تحقیق نیز به کار برده شده است.

جامعه آماری این پژوهش کل کتابهای اجتماعی مقطع ابتدایی سال تحصیلی 93-94 است که شامل کتاب تعلیمات اجتماعی سوم دبستان، تعلیمات اجتماعی چهارم دبستان، تعلیمات اجتماعی پنجم دبستان و مطالعات اجتماعی ششم دبستان تالیف سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی میباشد. چون از جامعه نمونه گیری صورت نگرفته است، بنابراین همه جامعه مورد سرشماری قرار گرفته و از آمار توصیفی استفاده شده است که شامل فراوانی، درصد، جداول و نمودارهای آماری میباشد

 

کلمات کلیدی :

 

  تحقیق کاشت ، داشت ، برداشت زرشک در pdf دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق کاشت ، داشت ، برداشت زرشک در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی تحقیق کاشت ، داشت ، برداشت زرشک در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن تحقیق کاشت ، داشت ، برداشت زرشک در pdf :

بخشی از فهرست تحقیق کاشت ، داشت ، برداشت زرشک در pdf

اولویت عناوین
1-مقدمه
2-نام زرشک
3-دیدگاه یک بیگانه مقیم ایران
4-شربت زرشک
5-اندازه محصول زرشک درهکتار
6-انتخاب محل وخاک
7-روشهای تکثیروفصل کاشت
8-هرس
9-کاشت زرشک
10-برداشت زرشک
11-آبیاری وداشت زرشک
12-فایده های درخت زرشک ومیوه آن
13-آفات وبیماریهای مهم زرشک درایران
14-زرشک میزبان مرض زنگ گندم
15-زیست شناسی

مقدمه
اعضاء مختلف درختچه زرشک ( ریشه ، پوست ، ساقه ، برگ ومیوه ) ازنظرخواص طبی ودرمانی ( مانندوجوداکسی آکانتین وبربرین درریشه ) ومصارف خوراکی ( طعامها، آشهاوغیره ) وصنعتی ( رنگرزی ، تانن سازی ، منبت کاری وخاتم سازی ) وسایرمصارف آن ( ازقبیل تهیه ژله ، مرباوتهیه نوشابه ها) ازدیربازموردتوجه مردم ایران وسایرملل بوده وهست .قدمت زرشک رابه دوره اثوسن نسبت می دهند1ودرایران هم ازسالیان قبل تابه امروزگیاه شناخته شده مردم بوده است .بطورطبیعی ووحشی درمناطق مختلف ایران می روید.تنهادراستان خراسان بصورت کاشته شده نوع بی دانه آن موردبررسی قرارداشته است ولی چندسالی است که به علت بالارفتن قیمت ، کشت وپرورش آن بصورت یک گیاه اهلی بویژه درخراسان رونق گرفته است وبصورت منبع درآمدجدیدی برای کشاورزان وباغداران درآمده است .اهمیت وتوسعه روزافزون آن ایجاب می کندازطرف وزارت کشاورزی تحقیقاتی درزمینه های به نژادی وبه زراعی به عمل آید. آزمایشات وتحقیقات درزمینه های گوناگون مانندمیزان کودموردنیاز، شناخت واقعی آفات وبیماریهاوغیره بطورجدی صورت گیردتابتوان درآینده بابهبودکیفی وکمی آن ، زرشک رادرزمره اقلام صادراتی محصولات غیرنفتی قرارداد، وازاین راه درتأمین ارزموردنیازکشورسهمی داشته باشد.فعلاً صادرات آن بطورمحدودودرسالهای 1345 بمقدار98 کیلوگرم بهمراه سماق ودرسال 1360 بمیزان 550 کیلوگرم بخارج ازکشورصادرشده است .
شک نیست درصورت بازاریابی صحیح واصولی ، می توان صادرات آنرابطورچشمگیری افزایش داد.

کلمات کلیدی :

 

توجه : این پروژه به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

  بررسی و عملکرد سیستم ضد سرقت خودرو یا ایموبلایزر در pdf دارای 32 صفحه می باشد و دارای تنظیمات کامل در Power Point می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل پاور پوینت بررسی و عملکرد سیستم ضد سرقت خودرو یا ایموبلایزر در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

 

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله کنترل گیاه هرز به روش بیولوژیکی در pdf دارای 13 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله کنترل گیاه هرز به روش بیولوژیکی در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله کنترل گیاه هرز به روش بیولوژیکی در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله کنترل گیاه هرز به روش بیولوژیکی در pdf :

کنترل گیاه هرز به روش بیولوژیکی

نخستین منظورازکنترل بیولوژیکی کاهش آلودگی گیاهان هرزدرسطحی غیراقتصادی
است.این منظور بابکارگیری مستقیم یا غیر مستقیم موجودات زنده ای مانند گیاهان زراعی،انگلها،شکارگرهاوعوامل بیماریزا برآورده می شود.
کنترل بیولوژیکی شامل دو روش اصلی است: 1)استفاده ازرقابت گیاه زراعی و گیاه هرز، 2)استفاده از انگل،شکارگر و عوامل بیماریزا.

1استفاده از رقابت گیاه زراعی و گیاه هرز:

در این روش برای جلوگیری،کنترل یا کاهش استقرار گیاه هرز از استعدادهای تغییر پذیرگیاه مانند رشد،عادتها،سازشها و توانایی رقابت گیاهان هرز استفاده می شود.گیاه
ماده ای زنده و دارای فعالیتهای زیست شناختی است،بنابراین رقابت آن با گیاه دیگر به عنوان یکی از روشهای بیولوژیکی مورد بحث قرار می گیرد.
رقابت گیاهان.توانایی رقابت و نیرومندی گیاه یکی از معیارهای مهم انتخاب و پرورش ارقام اصلاح شده گیاهی است.گیاهان دارای توانایی رشد سریعتر،نسبت به گیاهان کند رشد و حساس در برابر گیاهان هرز،مزیتهایی دارند.گیاهان دارای توانایی رقابت،که گیاهان خفه کننده نامیده می شوند،ارزش گرانبهایی درهربرنامه ی
کنترل گیاه هرز دارند.اینها،بر سر ذخیره مواد غذایی،رطوبت خاک،نور خورشید،و
کربن دی اکسید به خوبی با گیاهان هرز رقابت می کنند.ذرت،ذرت خوشه ای،سویا،

و لوبیا چشم بلبلی از گیاهان مهم دارای توانایی رقابت با گیاهان هرزند و بسیار سریعتر از آنها رشد می کنند،بلندتر می شوند و زودتر فضای بین ردیفها را سایه می اندازند.در نتیجه،رشد گیاه هرز را خفه می کنند.محدودیت بسیار جدی این روش در آن است که نیازمندیهای محیطی گیاهان زراعی و گیاهان هرز حمراه آنها بسیار شبیه است.این روش را می توان با روشهای ریگر کنترل گیاه هرز ترکیب کرد.
تناوب زراعی.تناوب درست با گیاهان زراعی می تواند رشد گیاه هرز را کاهش دهد.کشت مداوم یک گیاه زراعی به افزایش چشم گیر توده ی گیاهان هرز می انجامد.

به علاوه،کشت مکرر یک گیاه زراعی موجب افزایش احتمال وقوع بیماریها و آفات گیاهی و تنک شدن مزرعه و در نتیجه هجوم گیاهان هرز می شود.در برنامه ریزی تناوب گیاه زراعی،گیاهان هرز و چرخه ی زندگی آنها را نباید نادیده گرفت.معمولا کشت گیاه دارای رشد عمودی بر کشت گیاهی کهسطح خاک را می پوشاند یا خوابیده است ترجیح دارد.تناوب مطلوب زراعی تناوبی است که هیچ گروه گیاه هرزی امکان ایجاد مزاحمت در آن را نداشته باشد.
تراکم گیاهی.با کاهش فاصله ی کشت گیاه زراعی ترکم آن در واحد سطح بیشتر می شود

و امکان رقابت با گیاهان هرز را بوجود می آید.این تراکم گیاهی در واحد سطح اثر خفه کننده دارد و سر از خاک در آوردن و استقرار گیاه هرز را کاهش می دهد.استانی فورت(1962) گزارش داده است که تراکم 43 تا50 بوته ی سویا در هر متر بهتر از رشد گیاه هرز جلوگیری می کند و با تراکم 23 تا 30 بوته در متر سویا کمتر زیان می بیند. تراکم بوته های گیاه را می توان بوسیله کم کردن فاصله خطوط
کشت و فاصله بین بوته های ردیفها افزایش ئائ.این کار در مورد گیاهانی که فاصله خطوط آنها زیاد است و به گیاهان هرز امکان رشد فراوان می دهد مفید است.

2استفاده از انگلها،شکارگرها و عوامل بیماریزا:

در این روش کنترل بیولوژیکی از دشمنان طبیعی گیاهان یعنی افات و بیماریها برای کنترل گیاهان هرز استفاده می شود.
می دانیم که حشرات از طریق مکیدن مواد غذایی ذخیره شده در گیاه،و گاه با از بین بردن سبزینه گیاه موجب مرگ آن می شوند. میزان خسارت به شدت حمله، اندازه و شرایط گیاه و محیط بستگی دارد. شرایط خاک،آب و هوا و توانایی رقابت گیاهان،در مقاومت گیاهان در برابر حمله حشرات و آفات تعیین کننده است. گیاه هرز معمولاً برای تامین نیازهای ضروری با گیاهان نزدیک به خود به رقابت می پردازند. هجوم حشره ممکن است این توانایی رقابت را کاهش دهد یا خنثی کند. این نوع اثر غیر مستقیم در کنترل بیولوژیکی گیاهان هرز دارای اهمیت است.

تعداد حشرات مورد نیاز برای نابودی گیاه هرز به توانایی رقابت گیاه هرز بستگی دارد، برای مثال: برای نابودی گیاه هرز مهاجمی که در محیط مناسب قرار دارد به تعداد زیادی حشره نیاز است. تعداد حشرات لازم برای کنترل به اندازه حشره،شیوه حمله و امکان انتقال عامل بیماریزا نیز بستگی دارد.
عوامل بیماریزا از طریق کاهش انزیمی ترکیبات سلولی ،تولید سم ،ایجاد اختلال در سیستمهای هورمونی ،جلوگیری از انتقال مواد غذایی ومعدنی و اختلال در اعمال فیزیولوژیکی به گیاه میزبان خسارت می رسانند.در نتیجه ،تمام یا قسمتی از گیاه میزبان ممکن است ازبین برود. اگر گیاه از بین نرود یا از رشد شاخ وبرگ ان به حدی کاسته می شود که نتوان رقابت با گیاهان دیگر را از دست می دهد ویا سرعت تولید بذر آن به حدی کند می شود که گیاه دیگر نمی تواند به طور کامل تکثیر شود . نتیجه تمام اینها نابودی تدریجی یاسریع میزبان است .

انواع دشمنان. با توجه به دامنه وسیع ارگانیسم که برای کنترل گیاهان هرز مورد استفاده قرار میگیرد ،حشرات بیش از همه مورد توجه هستند . بعضی از راستهای حشراتی که مفید بودن انها پی برده شده است عبارت اند از:راسته دوبالان ،راسته سخت بالپوشان،راسته حشره خواران،راسته پروانه ها ،راسته بال ریشک داران و راسته بال غشاییان .ثابت شده است که کنه ها نیزگاهی درمبارزه بیولوژیکی موثر واقع شده اند.عوامل بیماریزا به وسیله باد،باران،حشرات وحیوانات،تماس با اندامهای میزبان،تکثیرمستقیم وبیرون ریختن وپراکنده شدن بذر پخش می شوند. بعضی عوامل بیماریزا درداخل یا روی گیاهان هر میزبان تولید می شوند .

الودگی ممکن است مستقیماً از طریق سطح میزبان ،سوراخها یا منا فذ طبیعی ،یا از محل خسارت ناشی از حشرات ،حیوانات وانسان ایجاد شود .
موجودات بیماریزا در یافتن میزبان اختصاصی وبافت اختصاصی تخصص دارند. تعدادی از عوامل بیماریزا فقط به یک یا چند گونه میزبان معدود حمله می کنند .تعد ادی دیگراز عوامل بیماریزا حالت اختصاصی کمتری دارند وممکن استتعداد زیادی میزبان را مورد حمله قرار دهند . عامل بیماریزاممکن است به قسمتها ی خاصی از گیاه میزبان ،مثل بافتها،حمله کند یا به تمام گیاه.درجه اختصاصی بودن میزبان در کنترل بیولوژیکی موثر است،زیرا عوامل بیماریزایی که میزبانهای زیاد دارند احتمالاً به گیاهان مطلوب و غیر مطلوب خسارت وارد می اورند .

اختصاصی بودن میزبان. موفقیت در کنترل بیولوژیکی گیاهان هرز به کمک حشرات و عوامل بیماریزا،یستگی به اختصاصی بودن میزبان دارد،حشره ویژه ی گیاه هرز میزبان به گیاه زراعی حمله نمی کند.معمولا گیاهلن دارای انواع مواد غذایی مورد علاقه انواع حشرات اند،اما حشرات ویژه یک میزبان خاص در انتخاب غذای خود بسیار سخت می گیرند. وجود یا عدم وجود بعضی ترکیبات شیمیایی و ویژگیهای فیزیکی در گیاه میزبان برای جلب حشره بسیار تعیین کننده است،اختصاصی بودن میزبان به وسیله آزمایشها تعیین می شود.حشره در مضیقه ی گیاهان مختلف،از جمله گیاهان هرز،قرار می گیرد.حشره غیر از گیاه هرز مورد علاقه اش از گیاهان دیگری که در اختیارش قرار داده شده است تغذیه نمی کند،در نتیجه احتمالا به گونه های اقتصادی صدمه نخواهد زد.

رابطه بین حشره و میزبان دو مرحله رفتاری حشره را در بر می گیرد، یا حشره می خواهد ومی تواند که ابتدا جستجو کند و یا بلافاصله متوقف و مشغول تغذیه شود.
حشره ی گرسنه خود را به این طرف و آن طرف می کشاند تا با گیاه مطلوب و خوشخوراک مواجه شود. تشخیص گیاه مطلوب بر مبنای انگیزه شیمیایی و احتمالا انگیزه بینایی و لمسی است. معمولا بعضی از تحریک کننده های شیمیایی نیازهای عادی حشره،مانند قند یا آسکوربیک اسید راتشکیل می دهند.
عوامل موثر در کنترل بیولوژیکی. آشنا سازی یک دشمن خوب با گیاه هرز عامل موثری در کنترل بیولوژیکی است.موفقیت در این کار بستگی به موارد زیر دارد:

 

ـــ توانایی عامل در نابودی گیاه هرز یا جلوگیری از تکثیر مستقیم و غیر مستقیم آن.
تغذیه ی زیادتری عامل از برگهای جوان و در نقطه انتهایی رشد موجب خسارت بسیار زیاد به گیاه هرز می شود.
ـــ توانایی زیاد عامل در پراکنده شدن کامل و استقرار یافتن روی گیاه میزبان.
ـــ سازش مناسب عامل با گیاه هرز میزبان انتخاب شده در شرایط محیطی مناسب.
ـــ ظرفیت تکثیر عامل به میزبان کافی برای کنترل میزبان ـ گونه هایی که بیشتر تکثیر می شوند و بارورترند ترجیح داده می شوند.
عامل کنترل باید قادر به تغذیه از برگهای پیر و رسیده و خشک باشد و خود را در شرایط تراکم جمعیت عامل و کم شدن گیاه هرز نگه دارد. نظر بر این است که موفقیت بیشتر در کنترل بیولوژیکی گیاه هرز،در مقایسه با کنترل بیولوژیکی حشرات آفت،تا حدی ناشی از این حقیقت است که اختصاصی بوده میزبان که بر غلیه گیاه هرز به کار گرفته مس شوند در مقایسه با خشراتی که بر علیه حشرات آفت انتخاب می شوند، بسیار بیشتر است.

 

الف) تهاجم گیاه هرز. توان رقابت گیاه هرز تحت تاثیر شرایط خاک،آب و هوا و کاهش رقابت گونه های دیگر گیاه و عدم حضور گیاهان دیگری است که به گیاه هرز حمله می کنند. مقاومت گیاه میزبان در مقابل حمله حشره یا عوامل بیماریزا را تا حد زیادی توانایی ذاتی مقاومت گیاه، بهبود بافت آسیب دیده از حشره یا عوامل بیماریزا،توانایی تکثیر سریعتر از تکثیر عامل مهاجم(حتی در هنگام شدیدترین حمله عامل) و توانایی آن در انتشار سریعتر از انتشار عامل مهاجم تعیین می کند.

ب)شرایط آب و هوایی. آب و هوا در سازگاری حشره یا عامل بیماریزا و توانایی رقابت گیاه هرز میزبان تاثیر دارد. حشره قدرت سازش با بیشترین درجه ی نوسان آب و هوا دارد. توانایی زنده ماندن حشره در شرایط سازگار و قبل از اینکه گیاه هرز بتواند قدرت کامل بهبود خود را باز یابد و حشره به تعداد اولیه خود برشد برای عامل امتیاز مهم به حساب می آید.

ج)ناپیوستگی دوره زندگی گیاه میزبان. این حالت ممکن است قدرت عامل دشمن را در زنده ماندن درطول دوره های بحرانی یا ناسازگاری کاهش دهد و عامل دشمن نتواند پس از برقراری شرایط مناسب به سرعت وضع اولیه خود را بدست آورد. این ناپیوستگی ممکن است فصلی باشد. با فرا رسیدن زمستان قسمت هوایی گیاه میزبان از بین می رود؛گیاهان دائمی برگ ریزان دارند و گیاهان یکساله به کلی از بین می روند. حشرات همه چیز خوار توانایی مقابله با وضعیت ناپیوستگی دوره زندگی گیاه میزبان را دارند. این حشره با شرایط فیزیکی و روابط ویژه حیاتی گیاه میزبان خود سازش قابل توجهی دارند.

د)رقابت گونه های گیاه. اثرهای گونه های گیاهی دیگر محیط بر گیاه هرز مورد حمله عامل مهاجم تعیین کننده نوع گیاه میزبان در کنترل بیولوژیکی است. اگر بعضی گونه های گیاه هرز برتری رقابت نسبت به گونه های دیگر داشته باشند،کنترل بیولوژیکی ممکن است بر اثر جانشینی گونه های مورد نظر به وسیله گونه های دیگر بد یا بدتر باسد. این احتمال،در هر صورت با هر نوع کنترل وجود دارد.

کنترل بیولوژیکی گیاهان هرز به وسیله حشرات:

کنترل بیولوژیکی گیاهان هرز به وسیله حشرات نخستین بار در سال1902 مورد توجه قرار گرفت. آزمایشهای مختلف درسال 1902 و بعد از آن نشان داد که بعضی از حشرات در کنترل شاه پسند درختی Lantana camara، بسیار موثرند. این حشرات عبارتند از: لاروهای Crocidosema lantana که ساقه های گل دهنده را سوراخ می کنند. روی تخمدانهای سنبله گل قرار می گیرند و گلها و میوه ها را می خورند؛ لاروهای Agromyza lantana که بیشتر دانه ها را می خورند و باعث خشک شدن دانه های دیگر می شوند، در نتیجه دانه ها به جای دیگر منتقل نمی شوند؛ و لاروهای Thecla echion و Thecla bazochi که باعث از بین رفتن و خرابی بیشتر گلها می شوند.

این حشرات در کنترل گیاه lantana به حدی موثرند که گیاه دیگر نمی تواند تجدید حیات کند، حتی اگر منطقه مورد تهاجم این حشرات متروک رها شود. گیاه lantana در هندوستان، استرالیا و فی جی (هافه کر1957) بوسیله حشرات کنترل شده است. حشره Teleonemia scrupulosa که از هاوایی به استرالیا وارد شده نیز در کنترل lantana بسیار موثر بوده است.

موفقیتهای مشابهی در کنترل گیاهه lantana در آفریقای غربی نیز گزارش شده است.
در کنترل کاکتوس زبان مادر شوهر،Opuntia spp، از تیره کاکتوس در استرالیا موفقیتهای قابل توجهی به دست آمد. از هفت گونه شناخته شده جنس Opuntia دراسترالیا گونه های O.stricta وO.inermis مهمتر و خطرناک ترند. دو حشره Cactoblastis cactorum وQoctylopius opuntiae در کنترل این دو گونه کاکتوس در استرالیا و ایالات متحده امریکا موثر بوده اند.
در سال 1925،2750 تخم حشره C.cactorum از آرژانتین وارد هندوستان شد. پس از آشناسازی حشره با کاکتوسها جنس Opuntia تعداد آن به سرعت زیاد و در مدت 15 ماه به چندین میلیون رسید. در سال 1935 حدود 95 آلودگی مزارع به گیاه هرز Opuntia spp از بین رفت. نابودی سریع این گیاه هنوز نمونه برجسته ای از مبارزه بیولوژیکی با گیاهان هرز بوسیله حشرات است.

لاروهای حشره C.cactorum در درون گیاه تونل یا حفره ایجاد می کنند واحتمالاً منجر به نابودی تمام قسمتهای هوایی گیاه می شوند. این حشره به داخل اندامهای زیرزمینی گیاه، مانند ریشه و پیاز، نیز نفوذ می کند. لاروها قسمت داخلی دمبرگهای پهن جوان را کاملاً می خورند و دمبرگهای پهن مسن بافت آوندی الیافی را باقی می گذارند. این وضعیت در گیاه به نفوذ باکتری و قارچ و در نتیجه به نابودی گیاه می انجامد. در هندوستان، برای از بین یردن گیاه Opuntia که آلودگی زیادی در مزارع ایجاد می کند، از حشرات Dactylopius indicus وDactylopius tomentosus استفاده می شود.

 

کلمات کلیدی :