پایان نامه

 

  مقاله آموزش، تنبیه، تشویق در pdf دارای 27 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله آموزش، تنبیه، تشویق در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله آموزش، تنبیه، تشویق در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله آموزش، تنبیه، تشویق در pdf :

آموزش، تنبیه، تشویق

محیط ایدهآل محیطی است که در آن، طفل در دبستان از امکانات آموزشی بسیار عالی برخوردار است و در منزل هم گذشته از کمک والدین با سواد، از انواع و اقسام سرگرمیهای آموزنده برخوردار است.
منظور ما محیطی است که در آن طفل معصوم بعد از صرف 4 یا 5 ساعت از بهترین ساعات عمر خود در مدرسه، ساعات بیکاری را با بازی فوتبال در کوچهها و درگیری با پسر همسایه پر میکند. روشهای آموزشی که در گذشته با تنبیه بدنی همراه بود ، کاملا نکوهیده و در خور ملامت است

.
در بعضی مدارس دانش آموزان میبایست کتکهای روز جمعه را پنجشنبه نوش جان میکردند و یا سیاه کردن انگشتان به وسیله مداد که در اکثر مواقع توانایی انجام تکالیف را از دانش آموزان به کلی سلب میکرد. در این دوره متاسفانه، بعضی از مواقع دانش آموزان با مساله کتک کاری نوعی زندگی مسالمت آمیز را در پیش می گرفتند؛به این صورت که تنبیه شدن از بخشهای لاینفک آموزشگاهی آنان شده بود هدف این گونه تنبیهات جز خشونت و رفع عقده نبوده است

.
این اعمال کاملا غیرانسانی و با اصول انسانی سازگار نیستند و نخواهند بود. بتدر

یج با گذشت زمان ، از شدت این گونه تنبیهات کاسته و تهدید جایگزین آن شد. ته

دیدی جدی و البته گاهی موارد، در قالب تشویق ! همان سیاست تنبیه و تشویق یا چماق و شیرینی.
در این نوع از محیطهای آموزشی که چند سالی به طول انجامید دانش آموز می دانست که تنها با ارائه درست درس میتواند از زیر ضربات طاقت فرسای اولیای آموزشگاه جان سالم به در برده و تشویقهای آنان یا اولیای خانه و حتی دوست و آشنا را به قیمت صرف وقت گرانبهایش با خواندن اجباری چند کتاب با جملات قلنبه سلنبه ، متوجه خود سازد. در چنین محیطهایی، از یکسو از بیم تنبیه ها و از سوی دیگر در مواجهه با تشویقهای کذایی، عمر دانش آموز تلف میشد طی این دوره ، دانش آموز لحظهای درس را برای درس نخواندند. هدفشان از درس خواندن یا اصولا فرار از تنبیه بود ، یا وصال به تشویق ! نتیجه این که میل باطنی نقشی نداشت.
امکانات آموزشی برای دانش آموزان محرکی مثبت است ، اگر این عنصر نباشد، رکود خودنمایی میکند و در نتیجه استعدادها از بین می روند. باید به نحوی محرکی را به وجود آورد تا این استعدادها پژمرده نشوند. امروزه عنصر تشویق ، به تنهایی نقش بازی می کند و با کمی دقت میتوان دریافت که چقدر نتیجه این بازی مایه تاسف است ؛ چرا که هدف

 

دانش آموز، کسب تشویق خواهد شد نه کسب دانش. جالب این که، خارج از چارچوب درس و مدرسه ، مطالعه کتب ساده و یا مشکل ، همراه با لذتی وصف

نشدنی است چون نه تشویقی در کار است و نه تنبیه.
میل باطنی فعال شده و نقشش را بخوبی ایفاء میکند اما این زمان برای خیلیها زیاد به طول نمیانجامد؛ چرا که وحشت از آینده که خود معلول عواملی از جمله بیکاری ، فقر مادی ، نابسامانیهای اقتصادی ، اجتماعی است ، مسیر مطالعه را تغییر میدهد. قصور در امر مطالعه ویران کننده سعادت آینده است درس را باید در آرامش فکری خواند. هیچ یک از موارد به تنهایی موثر نخواهند بود ، اگر امکانات آموزشی کافی در دسترس نباشد.
تشویق
تشویق در جلسه مشاوره، مجموعه فعالیتهائى است که مر

اجع را به ادامه کارش ترغیب مىکند و او را در مسیر پیشرفت و بهبود قرار مىدهد. تشویق نوعى پاداش است که براى تقویت رفتار مطلوب و ادامه آن به مراجع ارائه مىشود. بهعنوان مثال، مشاور با گفتن جملاتى نظیر مرد توانائى هستی، مىتوانى معقول باشی، و مىتوانى این مشکل را حل کنی مراجع را به خودکاوى بیشتر تشویق مىکند و باعث مىشود که او عقاید و افکار خویش را دقیقتر، عمیقتر مورد بررسى قرار دهد. از جانب دیگر، تشویق بیش از حد موجب مىگردد که مراجع به مشاور وابستگى پیدا کند و استقلال خود را از دست بدهد. همچنین تشویق صحیح و مناسب از نگرانى و ناامنى مراجع مىکاهد.
روشهاى تشویق
به نظر برامر و شوستروم (1968) در جلسه مشاوره ک

اربرد روشهاى تشویق را مىتوان بهشرح زیر بیان کرد:
1. استفاده از کلمات تائیدکننده نظیر بلى درست است، توانائى انجام آنرا داری. در اینجا هدف آن است که با استفاده از کلمات تائیدکننده، در مراجع احساس امنیت و اعتماد نسبت به مشاور و جلسه مشاوره بهوجود آید.
2. پیشبینى نتایج احتمالى مشاوره، روش دیگرى براى تشویق مراجع است. مشاور در جلسه مشاوره، درباره نتایج احتمالى و تغییراتى که در مراجع بهوجود خواهد آمد با او به صحبت مىنشیند. بهعنوان مثال، مشاور به مراجع مىگوید که بر اثر مشاوره، رفتارش در جهت مقبول و مناسبى تغییر خواهد کرد، و یا آنکه در زمینه تحصیلات به موفقیتهائى دست خواهد یافت، و یا نمرات بهترى در ریاضى و فیزیک خواهد گرفت.
3. ایجاد شرایط و امکانات مناسب در جلسه مشاوره، براى مراجع تشویقکننده است بهعنوان نمونه، برقرارى رابطه حسنه مشاورهاى و پذیرش مراجع، شوق و رغبتى در او براى ادامه بحث بهوجود مىآورد.

4. آشنا ساختن مراجع به این حقیقت که مشکلش منحصر بهفرد نیست و دیگران نیز کم و بیش با مشکلاتى همانند او مشکل او مواجه هستند، مىتواند تشویقکننده باشد.
تشویق رفتارهاى خوب
نگرانى درباره تأثیرات احتمالى تلویزیون، از دیرزمان، بر توجهاتى که به دیگر عرصههاى مربوط به تماشاى تلویزیون، در کودکان مىشده، اولویت داشته است. چه مدت است که مفهوم جعبه گوشهخانه به مثابه هیولایى یک چشم موجه

شمرده مىشود؟ این مکان که رفتارهاى بد بهنمایش درآمده در تلویزیون، مىتواند الگوهایى در اختیار بینندگان جوان مستعد بگذارد تا از آن کپىبردارى کنند را نمىتوان ساده گرفت. اما این فرضیه – که عموماً غالب بهنظر – مبنى بر اینکه آشکارا ثابت شده است که تلویزیون تأثیر بدى دارد، سادهسازى بیش از حد هر دو، یعنى هم آنچ

ه جعبه به منازل مىآورد، و هم نحوه برخورد کودکان با آن، است.
برنامههاى تلویزیون شامل نمونههاى بسیارى از رفتارهاى خوب است. برنامههایى که در آن مردم با مهربانی، جوانمردى و سخاوت رفتار مىکنند. بههمان اندازه، منطقى بهنظر مىرسد که فرض کنیم این تصویر نیز نمونههایى در اختیار کودکان قرار مىدهند تا از آن کپىبردارى کنند. بنابراین، در این فصل این پرسش را مطرح خواهیم کرد که آیا تلویزیون رفتارهاى خوب را در

میان کودکان ترویج مىکند؟ اگرچه کارى در این زمینه صورت گرفته است بهوسعت کار انجام شده در زمینه تأثیر خشونت تلویزیون بر کودکان نیست، اما تحقیقات مهمى وجود دارد که روشهاى مختلفى را نشان مىدهد که تلویزیون مىتواند یا باید، در شرایط خاص، تأثیرات بسیار مفید و مطلوبى بر کودکان بگذارد.

آموزش رفتار خوب
مدارک روزافزون بسیارى نشان مىدهد که نمونه رفتارى خوبى که درتلویزیون به نمایش در مىآید، مىتواند کودکان راتشویق کند تا رفتار بهترى در پیش گیرند. پژوهش ن

شان داده است که بینندگان جوان مىتوانند یاد بگیرند که چگونه به شیوه مطلوبتر یا پذیرفته شدهتر اجتماعى رفتار کنند. آنها این رفتارها را نه تنها از طریق تماشاى برنامههاى مخصوص آموزشى کسب مىکنند، بلکه با تماشاى نمونه برنامههایى که در آن رفتار خوب به تصویر کشیده و براى مخاطبان عمومى تهیه مىشوند، نیز بهدست مىآورند. مدارک موجود براى تأثیرات جامعهگرایانه تلویزیون را مىتوان بهچهار نوع دستهبندى کرد:
– مطالعات آزمایشگاهى انجام شده بر روى برنامههاى از پیش آماده شده تلویزیون یا موضوعات فیلم.
– مطالعات آزمایشگاهى بر روى موضوعات برنامههایى که بهمنظور آموزش مهارتهاى اجتماعى تهیه شدهاند.
– مطالعات آزمایشگاهى بر روى موضوع برنامههاى انتخاب شده از میان مجموعه برنامههاى مردمى تلویزیون.

– مطالعات میدانى که میزان تماشاى برنامههاى داراى محتواى جامعهگرایانه را با میزان تمایلات رفتارى جامعهگرایانه مرتبط مىسازد.
پژوهشگران بااستفاده از این روشهاى مختلف، درباره قابلیت تلویز

یون براى تأثیر بر کودکان در جهت نشان دادن سخاوت و ابراز نکردن خودخواهی، نشان داد رفتار دوستانه و اندیشیدن به خرسندى نهایى و نه طلب سریع پاداش براى انجام هر کارى تحقیق کردهاند.

تلویزیون وداورىهاى اخلاقى
بیشتر تحقیقات انجام شده بر روى تأثیرات بالقوه خوب تلویزیون، بر انواع مختلف رفتارهاى اجتماعى مرتبط با شخصیت متمرکز هیچگونه تأثیر مستقیمى بر قضاو

ت و استدلال اخلاقى بینندگان دارد؟ انتقادهاى اولیه بهطور اخص، نگران دیدگاههاى اخلاقى و معنویى بود که از طریق تلویزیون آموزش داده مىشد. دیدگاه منتقدان این بود که این رسانه تأثیر مخربى القا مىکند. نگرش برخى از منتقدان این است که تلویزیون اغلب نشان مىدهد که اعمال غیر مشروع یا غیر اخلاقى مؤثر واقع مىشوند. حتى مجری

ان قانون در تلویزیون بهگونهاى نشان داده مىشوند که قواعد را نادیده مىگیرند، کدهاى اخلاقى را زیر پا مىگذارند و بهشکل پرسش برانگیزى اغماض وافراط مىکنند، پیام نهفته در این محتوا این است که بد بودن، اغلب بهتر از خوب بودن مؤثر واقع مىشود.
برعکس، مدافعان برنامههاى تلویزیونى استدلال کردهاند که تأثیر تلویزیون بر نگرش اخلاقى جوانترین بینندگانش، در درجه نخست، تأثرى مثبت است. برنامههاى تلویزیون بهطور مرتب، مسئلهاى اخلاقى را به شکل جذابى مطرح مىکنند که توجه مخاطبان را بهخود، جلب و جذب مىکند. مردم با مجموعهاى از مسائل و بحرانهاى اخلاقى مواجه مىشوند که در نمایشها مطرح یا در برنامههاى سرگرم کننده بازى مىشوند، و نیز در برنامههاى مستند

و آموزشى نشان داده مىشوند. نمایشهاى سریالی، شخصیتها را بهگونهاى نشان مىدهد که آنقدر ظولانى با مشکلات اخلاقى دست و پنجه نرم مىکنند، که مخاطب را بر آن مىدارند تا با رخدادها و موقعیتها آشنا شوند. برنامهها گفت و گوى تلویزیونی، اعضاى عادى جامعه را بهتصویر مىکشد که سفره دل خود را جلو میلیونها بیننده مىگشایند، و اغلب بر ژرفترین نبههاى زندگى خصوصى خود متمرکز مىکنند. تلویزیون از طریق این نوع تجر

بیات مىتواند به مثابه نوعى معلم اخلاق یا مشاوى ایفاى نقش کند، و بینندگان را، از پیر و جوان، تشویق کند که مشکلات مهم اخلاقى را منعکس سازند. با این وجود تا این زمان تحقیقات کمى چه در رد و چه در اثبات هر نوع تأثیر تلویزیون برر ارزشها و استدلال اخلاقى کودکان صورت گرفته است.
تحقیقات درباره پرورش داورىهاى اخلاقى با کار گلبرک (Kholberg) تحت کنترل درآمده است. در این چارچوب، تصور مىشود که استدلال اخلاقى در کودکان، طى مجموعهاى از مراحل پرورش مىیابد، و هر مرحله موفقیتآمیز، نشانگر سطح موفقیتآمیزترى از درک نظم اخلاقى دنیایى اجتماعى است. در این مسیر، کودک در هر مرحله، مرتبهاى از جنبههاى اخلاقى را در ارتباط با ایجاد تمایز بین خوب و بد مىآموزد. در چنین نظامی، یک نتیجه مقدماتى این است که اگر عملى مجازات نشود، در آنصورت طبق تعریف مىبایست از نظر اخلاقى پذیرفته شده باشد و بنابراین از نظر معنوى درست باشد. یک پرسش کلیدى این است که آیا تلویزیون به این شیوه استدلال مىکند؟
تلاش براى یافتن این پرسش شامل مطالعهاى است که رو

ى پسرها و دخترهاى 4-5 ساله، 7-8 ساله و 10-11 ساله انجام شده است. نخست از این کودکان مصاحبهاى بهعمل آمد تا قابلیتهاى استدلال اخلاقى آنها بیشتر شناسایى شود. بهعلاوه، مادر هر یک از کودکان با ثبت خاطرات روزانه مربوط به تماشاى تلویزیون کودکان بهمدت دو هفته، و نیز تهیه اطلاعات وسیعى درباره عادت خانوادگى تماشاى تلویزیون در زمان گذشته، پژوهشگران را یارى کردند. پژوهشگران سپس از فنون آمارى استفاده کردند تا روابط موجود بین گزارش بهدست آمده از اظهارات بینندگان مبنى بر عادات تماشا در کود

کان و خانوادههایشان و نیز نگرش و ارزشهاى اخلاقى کودک را بیازمایند.
در میان کودکان کمسن وسالتر، تماشاى مستمرتر تلویزیون، بالنسبه با استدلال اخلاقى بهدست آمده بود، همبستگى داشت. این نتیجه درمورد دو گروه سنى بزرگتر بهدست نیامد. درمیان کودکان 4-5 سال، کل میزان تماشاى تلویزیون با ماهیت ارزشهاى اخلاقى مرتبط بود و نه ترجیحات کودک براى تماشاى انواع خاصى از برنامهها. بنابراین، هیچگونه نمودگارى وجود نداشت که نشان دهد تمایل براى تماشاى انواع خاصى از برنامهها. بنابراین، هیچگونه نمودگارى وجود نداشت که نشان دهد تمایل براى تماشاى نوع خاصى از برنامه این ا

حتمال را بهوجود آورد که پرورش اخلاقى کودکان را ضایع سازد. اگرچه، در میان کودکان 7 تا 8 سال، آنهایى که تماشاى کمدىهاى خانوادگى را ترجیح مىدادند، درک پرورش یافتهترى نسبت به اهمیت کمک به مردم نیازمند، داشتند. این یافته جالب بود، بهان دلیل که موضوعات بسیارى از این نمایشها را منعکس مىکرد. یافتهاى که در ارتباط ب

ا تشویق کم این ارزشها و نگرشها بهوسیله تلویزیون بیان شده، گزارشى است که این نوع درک را در میان بالاترین گروه سنى کودکان نسبتاً ضعیف یافت؛ لازم بهذکر است که این کودکان، علاقه خاصى به نمایشهاى پر جنب و جوش و ماجراجویانهاى داش

 

تند که مخاطب اصلى آنها بزرگسالان بودند. کمبود تحقیقات انجام شده درباره تلویزیون و استدلال اخلاقى بدان معنى است که درک ما از ماهیت و اهمیت هر نوع نقشى که این رسانه در اموزش کودکان در جهت تشخیص درست از نادرست ایفا مىکند، ناقص و ناهمگون باقى مىماند.
تشویق غیر مادى
همچنین از نکات مهم در تشویق این است ک بکوشیم تا حدود امکان تشویقها کمتر صورت مادى پیدا کند. تکیه اساسى روى جنبههاى غیرمادى ب

اشد. اینامر بدان خاطر است که اگر بنا شود ما براى هر کار خوبى از کودک سرمایهگذارى مادى کنیم:
1. پول و ثروت ما قد نمىدهد از آن بابت که براى مؤثر واقع شدن تشویق ناگزیریم در هر مرحله تشویق مادى خود بیش از دفعات قبلى باشد. مثلاً اگر دفعه اول معادل 20 ریال سرمایهگذارى کنیم دفعات بعد باید بترتیب 25-30-40 و ; ریال باشد. و گرنه تشویق ما از نوع تکرار مکرر خواهد بود که اثرش را از دست مىدهد.
2. کودک تدریجاً فردى مادى مسلک و مال دوست و در آن افراطى بعمل مىآید و در برابر هر کارى که انجام مىدهد انتظار مادى خواهد داشت در حالیکه ما در حال و آینده نیاز داریم به افرادى که در مواردى لازم براى حفظ و سلامت حیات اجتماعى از جان و مال خود سرمایهگذارى کرده، توقعى هم از کسى نداشته باشند.
3. در سایه چنین تشویقى عادت غلطى

در کودک پدید مىآید که بعدها قابل تداوم و ادامه نیست. زیرا او دیر یا زود وارد اجتماع مىشود و همان توقعات را از اجتماع دارد و طبیعى است که اجتماع آن را برآورده نکند. و این خود مایه ترک وظیفه بخاطر یأس و سرخوردگى است. مىدانیم که اجتماع حتى در تشویق کلامى مفت و بىمایه سهلانگار است تا چه رسد به آن چیزهائى که بار مالى به همراه دارد.
تشویق کودکان خجالتی

کودکان خجالتی خود را به برخوردهای اجتماعی و همزیستی با دیگران تشویق نمایید. برای اینکار راههای زیادی وجود دارد ، به عنوان مثال ، اگر کودک خجالتی در هنگام سلام یا خداحافظی ، نخواهد به شخص چیزی بگوید ، سعی کنید او را وادار به دست دادن برای سلام یا خداحافظی نمایید.
دست دادن قدمی است در مسیر درست. راه دیگر این است که با کودک دیگری وارد یک بحث هیجان انگیز بشوید و هنگامی که بحث داغ شد ، از کودکتان سؤال کنید که نظر وی در مورد موضوع مورد بحث چیست و البته مراقب باشید که وی را زیاد تحت فشار قرار ندهید زیرا ممکن است مقاومت بیشتری ایجاد کند. به یاد داشته باشید که کودک در بعضی روزها بهبودی نشان خواهد داد و بعضی روزها خیر.
برای کودکان خجالتی یک هدف معقول و دشوار این است که هر روز حداقل یک کلمه به یک فرد جدید بگوید. سایر موارد مناسب ، می تواند صحبت کردن در مقابل همه افراد کلاس ، شرکت کردن در بازی های تیمی یا پرسیدن یک سؤال از معلم باشد.
صورتهاى عملى تشویق
مسأله تشویق کودک را چگونه به مرحله اجرا و عمل درآوریم؟ چه کنیم که کودک در درون خود احساس شوقى کند و در باطن خویش خشنود باشد که فلان عمل را انجام داده است؟ راههاى شادمان کردن کودک بخاطر عمل موردنظر ما کدامند؟

ذکر کلمات محبتآمیز
غرض ذکر عبارات و کلماتى است که جنبه مهر و علاقمندى فرد و هم دیدگاه احترامى مربى را به کودک نشان دهد. طفل بر اثر آن دریابد که عملش مورد رضاى والدین یا مربى بوده و آنها او را بر این اساس بیش از پیش مورد محبت قرار دادهاند.

کلماتى مثل عزیر من، پسرجان من، آقا، خانم، شاگردخوب، الفاظى چون بفرمائید، تشریف بیاورید، آفرین برتو پسرم، دخترمن، و ; مىتواند حاکى از این محبت باشد و البته سعى داریم که این کلمات سرسرى و تصنعى نباشد که طفل از آن سر در مىآورد.
معرفى عمل آن در حضور جمع
در خانه یا مدرسه، نزد خواهر و برادر و یا نزد دانشآموزان کلاس سعى دارى فردى را که عمل خوبى انجام داده معرفى کنیم و عمل او را مورد ستایش قرار دهیم. این روش براى همه دانشآموزان در همه سنین و مخصوصاً براى نوجوانان و بالغان بسیار مؤثر است.
شک نیست که براى دیگران باید توضیح داد که چرا عمل او مورد تقدیر است . البته جمع کلاس را وا مىداریم که به افتخار عملکرد خویش ابراز شادمانى کنند، صلواتى بفرستند، تکبیرى بگویند و بالاخره علاقه و رضامندى خود را اعلام دارند.
معرفى و ارائه آثار
ممکن است طفلى عمل پسندیدهاى چون نوشتن مشق با خط زیبا را انجام داده، نقاشى زیبائى کرده، وسیله خوب و زیبایى ساخته، هنرى را در خطاطى به کار برده و ; از راههاى تشویق او آن است که آن را مورد تأیید قرار داده و به بچه ها عرضه کنیم.
ممکن است طفلى عمل پسندیدهاى چون نوشتن

 

مشق با خط زیبا را انجام داده، نقاشى زیبائى کرده، وسیله خوب و زیبایى ساخته، هنرى را در خطاطى به کار برده و ; از راههاى تشویق او آن است که آن را مورد تأیید قرار داده و به بچه ها عرضه کنیم.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله سرنوشت‌سازترین دگرگونی جهان در pdf دارای 19 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله سرنوشت‌سازترین دگرگونی جهان در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله سرنوشت‌سازترین دگرگونی جهان در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله سرنوشت‌سازترین دگرگونی جهان در pdf :

سرنوشت‌سازترین دگرگونی جهان

پژوهشی در باب دگرگونی‌های اجتماعی و مسأله انتظار

دگرگونی اجتماعی از مسائلی است که همواره ذهن دانشمندان را به خود جلب کرده است و هر کدام به فراخور وسع علمی خویش در این باره اظهار نظر کرده و علل و عوامل آن را با توجه به دیدگاه خود شرح و بسط داده‌اند.

در این پژوهش با استفاده از سخنان بزرگانی همانند استاد مطهری، (به عنوان عالمی روشن اندیش که نسبت به جایگاه مسأله واقف بوده است) به بحث وبررسی درباره این موضوع خواهیم پرداخت و نیز نظریه‌هایی را که در این باره مطرح شده است نقد و ارزیابی می‌کنیم. در پایان نظر خود را طرح کرده و به تفصیل درباره آن سخن خواهیم گفت.
این که چه علل و عواملی باعث دگرگونی‌های اجتماعی است، سؤال اصلی و محوری این نوشتار را تشکیل می‌دهد و با توجه به بضاعت علمی و منابع موجود به آن پاسخ داده خواهد شد.
فرضیه‌ای که در صدد بررسی آن هستیم این است که محتوای باطنی انسان (اندیشه، عقیده و ایدئولوژی) بویژه فطرت کمال جویی و تجدد خواهی انسان علت اکثر دگرگونی‌های اجتماعی است. این فرضیه با توجه به این اصل بررسی می‌شود که فرد و جامعه هر دو اصیل‌اند. و به تعبیری دیگر این انسان است که اصالت دارد، به عنوان یک موجود با شعور، آگاه، دین‌خواه و عقل‌گرا با فطرتی که طالب کمال و تعالی است.
مفاهیم اصلی و کلیدی
انتظار: در لغت یعنی چشم به راه داشتن، چشم داشتن، انتظار داشتن (1) و در اصطلاح، دیده دوختن به راه تحقق امری است که منتظر را به حالت انتظار واداشته است و هرچه آن امر در نظر او مهم‌تر باشد، برای تحقق آن کوشش و جدیت بیش‌تری ـ خواه ناخواه ـ‌خواهد کرد (2).
تحول یا دگرگونی: به معنای تغییر و تبدیل چیزی است به چیز دیگر.
دگرگونی و تغییر اجتماعی: این واژه کلی و مبهم، معمولا به معنی تغییر در فرایندهای اجتماعی یا ساختار جامعه به ویژه در بحث گذر از جوامع سنتی به جوامع صنعتی و جدید مطرح می‌شود. دگرگونی اجتماعی ممکن است مثبت یا منفی،‌ پیش‌ر

 

و یا واپس‌گرا، قهری یا دستوری، کند یا سریع، ‌جزیی یا کلی، سطحی یا عمیق و موقت یا دائمی باشد. دگرگونی اجتماعی فرایند پیچیده‌ای است که عوامل متعددی نظیر اختراع، تراوشات ناشی از فرهنگ‌ها یا اشاعه ویژگی‌های از جوامع دیگر، افزایش یا کاهش جمعیت، تکنولوژی، شخصیت‌های بزرگ، جنبش‌های اجتماعی، آموزش و پرورش و بی‌سازمانی اجتماعی و … در آن دخالت دارند. عادت،‌ ترس از گسسته شدن رشته تداوم، سنت گرایی، صاحبان منافع و مقاومت ایدئولوژیک نیز از عوامل عمده ایستادگی در برابر تغییرات اجتماعی است.(3)
علل و عوامل دگرگونی اجتماعی
دانشمندان بر این مسأله که عامل اصلی تحولات و دگرگونی‌ اجتماعی چیست، اتفاق نظر ندارند و هر یک عاملی را مؤثر و دخیل می‌دانند. گروهی عوامل مادی را منشأ اثر دانسته، عده‌ای شرایط جغرافیایی و خون و نژاد را عامل تحول می‌دانند، برخی فرهنگ و عقیده و ایدئولوژی و به طور کلی محتوای باطنی انسان را مهم‌ترین عامل می‌دانند و گرو

هی از نقش شخصیت‌ها و نوابغ و قهرمانان سخن به میان آورده و آن را یگانه عامل دگرگونی می‌دانند. در زیر، نظریه‌های گوناگون در این باره مطرح و مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد:
1ـ خون و نژاد
طبق این نظریه، عامل اساسی پیش برنده تاریخ، نژاد‌ها هستند، زیرا بعضی نژادها و خون‌ها استعداد فرهنگ آفرینی و تمدن گستری دارند و برخی دیگر خیر، بعضی می‌توانند علم و صنعت و اخلاق تولید کنند و گروهی صرفا مصرف‌کننده‌اند.
ارسطو، برخی نژادها را مستحق برده داشتن و

بعضی دیگر را مستحق برده شدن می‌دانست. طرفدار این نظریه کنت گوبینو، فیلسوف معروف فرانسوی است. این نظریه به گوبینیزم نیز مشهور است. (4)
این که معتقد شویم تنها یک نژاد است که تحول و تطور تاریخ به دستش صورت می‌گیرد، یا این که همه انسان‌ها در آن دخیل‌اند، مشکلی را حل نمی‌کنند، زیرا معلوم نیست چرا زندگی انسان یا نژادی از انسان متحول و متطور است و زندگی حیوان چنین نیست. این که یک نژاد باشد یا همه نژادها، راز تحرک تاریخ را نمی‌گشاید. البته شاید نتوانیم تفاوت نژادها را به طور کلی انکار کنیم. چرا که ممکن است در عین این که همه استعداد دارند، برخی نژادها دارای استعداد بیش‌تری باشند.(5)
2ـ شرایط اقلیمی و جغرافیایی
بر اساس این نظریه، عامل سازنده تمدن و به وجود آورنده فرهنگ و تولید کننده صنعت، محیط و شرایط اقلیمی و جغرافیایی است. در مناطق معتدل، مزاج‌های معتدل و مغزهای نیرومند ومتفکر به وجود می‌آید. علاوه بر این، شرایط اقلیمی و محیط جغرافیایی و منطقه‌ای بر روی نژادها تأثیر می‌گذارد و استعدادهای خاص ایجاد می‌کند و درنهایت عامل پیش برنده تاریخ می‌شوند. (منتسکیو) دانشمند جامعه شناس فرانسوی طرفدار این نظریه است.(6)
بنابراین موقعیت‌های جغرافیایی خاص در رشد عقلی و فکری و ذوقی و جسمی انسان‌ها مؤثرند. هم‌چنین تاریخ تنها در میان انسان‌های برخی اقلیم‌ها و منطقه‌ها تحرک دارد، و در محیطها و منطقه‌های دیگر، ثابت و یک نواخت و شبیه سرگذشت حیوان است. اما پرسش اصلی به قوت خود باقی است که مثلا چرا زنبور عسل یا سایر جانداران که در همان مناطق جغرافیای زیست می‌کنند فاقد تحرک‌اند. در واقع عامل اصلی اختلاف میان آدمی و

حیوان، که یکی ثابت می‌ماند و دیگری به طور دائم از مرحله‌ای به مرحله دیگر انتقال می‌یابد، چیست؟ نتیجه این که این عامل نیز آنچنان که باید، استحکام ندارد.

 

3ـ نظریه الهی
طبق این نظریه آن چه در زمین پدید می‌آید، امری است آسمانی که بنا بر حکمتی بر زمین فرود آمده است. تحولات و تطورات تاریخ را می‌توان جلوه‌گاه مشیت حکیمانه و حکمت الهی دانست. پس آن چه تاریخ را جلو می‌برد و دگرگون می‌سازد،‌ اراده خداوند است و تاریخ واجتماع پهنه بازی اراده مقدس الهی است. «بوسوئه» مورخ و اسقف معروف،‌طرفدار این نظریه است.(8)
این نظریه سست‌ترین و بی‌پایه‌ترین نظریه در باب دگرگونی‌های اجتماعی است. زیرا مگر تنها تاریخ است که جلوه‌گاه مشیت الهی است؟ نسبت مشیت الهی به همه اسباب و علل جهان مساوی است،‌هم چنان که زندگی متحول و متطور آدمی جلوه‌گاه م

شیت الهی است، زندگی ثابت و یک نواخت زنبور عسل و سایر جانداران هم جلوه‌گاه مشیت حکیمانه خدا است. پس سخن در این است که مشیت الهی، زندگی انسان را با چه نظامی آفریده است و چه رازی در آن نهاده است که به طور دائم در تغییر و تغیر است، در صورتی که زندگی حیوانات دیگر، فاقد آن راز است.(9)
4ـ نوابع و قهرمانان
طبق این نظریه،‌ تحولات و دگرگونی‌های تاریخ، اعم از علمی،

سیاسی،‌اقتصادی و فنی و یا اخلاقی،‌به وسیله نوابغ به وجود می‌آید. تفاوت آدمی با سایر جانداران در این است که جانداران از نظر استعدادهای طبیعی در یک درجه‌اند،‌ بر خلاف انسان‌ها که از نظر استعداد تفاوت‌هایی دارند، نوابغ و قهرمانان، افراد استثنایی هر جامعه‌اند که از قدرت خارق العاده‌ای از نظر عقل، اراده، ذوق و ابتکار برخورداند و هرگاه در جامعه‌ای پدید آیند،‌ آن جامعه را از نظر علمی و فنی،‌اخلاقی و اقتصادی و سیاسی و نظامی به جلو می‌برد و به سعادت و تکامل نزدیک می‌کنند. از این رو اکثریت افراد بشر فاقد ابتکار، دنباله رو و مصرف کننده‌اند. «کارلایل» فیلسوف معروف انگلیسی چنین نظری دارد. (10)
این نظریه، اعم از این که درست باشد یا نادرست، به طور مستقیم به فلسفه تاریخ، یعنی به عامل محرک تاریخ مربوط می‌شود.
البته این که فقط نوابغ و قهرمانان قدرت خلاقیت و ابتکار داشته باشند امر بعیدی است،‌ زیرا در تمام افراد بشر،‌کم و بیش استعداد اختراع و ابداع و نوآوری وجود دارد. بن

ابراین همه افراد یا حداقل اکثر آن‌ها می‌توانند در خلق و تولید و اختراع سهیم باشند. البته سهمشان نسبت به نوابغ ناچیز است. (11)
5ـ اقتصاد و عامل مادی
براساس این نظریه،‌ اقتصاد تنها عامل محرک تاریخ است. تمام شع است که جامعه را از بیخ و بن زیر و رو می‌کند. و جلو می‌برد نوابع،‌که در نظریه قبل سخنشان به میان آمد،‌جز مظاهر نیازهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جامعه نیستند و آن نیازها به نوبه خود معلول دگرگونی ابزار تولید است.
نظریه «ماتریالیسم تاریخی» بر اساس چنین اندیشه‌ای به وجود آمده است. ماتریالیسم تاریخی، یعنی برداشتی اقتصادی از «تاریخ» و برداشتی اقتصادی و تاریخی از «انسان» بدون برداشتی انسانی از اقتصادی یا تاریخ.
جان کلام این که تاریخ، طبیعت مادی دارد نه معنوی و انسانی. و تمامی دگرگونی‌های اجتماعی و تاریخی، زاییده عامل اقتصادی و مادی است. این نظریه، ریشه انقلاب‌ها را دو قطبی‌شدن جامعه‌ها از نظر معیشت می‌داند و مدعی است که تمام خصلت‌های مادی و معنوی انسان از جامعه گرفته می‌شود و در سرشت انسان آن چه را الهیون فطرت می‌نامند وجود ندارد. انسان و وجدانش را، جامعه به کمک عوامل بیرونی می‌سازد. بر این اساس انسان همانند نواری است خالی که نسبت به آن جه در آن ضبط می‌شود حالت بی‌تفاوتی و بی‌طرفی دارد و هیچ عکس‌العملی نسبت به آن نشان نمی‌دهد.(12)
نظریه ماتریالیسم تاریخی دارای اصول و مبانی‌ای است که نقد و بررسی آن‌ها از حوصله این پژوهش خارج است و خود مقاله‌ای مستقل می‌طلبد.(13)
درمقابل این نظریه،‌ نظریه‌ای دیگر است که عامل اقتصادی را تنها و یگانه عامل دگرگونی اجتماعی نمی‌داند و به اصالت روح اعتقاد دارد. البته اسلام منکر تأثیر عالم اقتصادی در تحولات اجتماعی نیست، ولی هیچ گاه عامل ماده را بر روح مقدم نمی‌دارد و معتقد است که وجود اصیل انسان را نمی‌توان با ماده و شؤون آن توجیه و تفسیر کرد.(14)
6ـ فطرت
آدمی دارای خصایص و ویژگی‌هایی است که به موجب آنها زندگی اجتماعی‌اش در حال تکامل و پیشرفت است. ویژگی نخست: حفظ و جمع تجارب و آموخته‌های دیگران و استفاده از آنها است.
ویژگی دوم: یادگیری از راه بیان و قلم است.
ویژگی سوم: مجهز بودن به نیروی عقل و ابتکار است.
ویژگی چهارم: میل ذاتی و علاقه فطری به نوآوری است، یعنی حب ذاتی آدمی به نوآوری و خلاقیت، محدود به هنگام ضرورت نیست، بلکه این میل در او به طور ذاتی به ودیعه نهاده شده است و جزء جدایی ناپذیر سرشت وی محسوب می‌شود.
این چهار ویژگی، نیرویی را در انسان به وجود می‌آورد که هم

واره آدمی را به جلو می‌راند. اما در حیوانات دیگر، نه استعداد نگه داری تجربه و نقل و انتقال آن وجود دارد و نه استعداد خلق و ابتکار که خاصیت قوه عاقله است و نه میل شدید به نوآوری وجود دارد. این است که حیوان در جا می‌زند و زندگی ثابت و یک نواختی دارد،‌ اما انسان به پیش می‌رود و زندگی‌اش به طور دائم در حرکت و تغییر و تغیر است و دگرگون می‌شود.(15)
وجود چنین ویژگی‌ها و خصوصیت‌هایی است که سبب تکامل و تعلالی بشر می‌شود، لذا شهید مطهری این نظریه را بسیار عالی می‌داند و درباره آن سخنان ارزشمندی دارد.
فطرت کمال جوی و افزون طلب آدمی این گونه است که هر مقدار واجد چیزی باشد، باز می‌خواهد مرحله بالاتری را طی کند و افق‌های جدیدی را به رویش بگشاید و به وضع موجود قانع نگردد.(16)، نظریه فطرت، که از آن به عنوان «محتوای باطنی انسان» نیز می‌توان یاد کرد، نظریه شهید مطهری است. (17)

دگرگونی و مسأله انتظار
گفته شد که این «محتوای باطنی» و به عبارتی فطرت پاک و بی آلایش و نوگرای آدمی است که سهم مهمی در دگرگونی‌های اجتماعی داشته و باعث و بانی اکثر تحولات اجتماعی و تاریخی است. البته عوامل دیگر نیز دخالت دارند، اما نه به اندازه عق

اعی و تاریخی دانست. این مسأله نشأت گرفته از دین و اعتقادات مذهبی انسان است، لذا این موضوع از دیر زمان مطرح بوده و همه ادیان به ظهور منجی و مصلحی در آخر الزمان بشارت داده و درباره آن سخن گفته‌اند. انتظار در اسلام به ویژه در مذهب تشیع از جایگاه والا و عظیمی برخوردار است. شیعه بنا به روایات رسیده از پیامبر اسلام و ائمه (علیهم السلام) بر این عقیده است که در مقطعی از تاریخ زندگی بشر منجی نهایی و قائد جهانی ظهور خواهد کرد و حکومت واحد جهانی را بر اساس احکام الهی در زمین برپا خواهد ساخت. البته آیات قرآن بر این نکته تصریح دارند که آینده از آن پارسایان و شایستگان است و آنان هستند که وارثان زمین‌اند. از جمله آیه 105 سوره انبیا است:
«و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر، ان الارض یرثها عبادی الصالحون»، در زبور داود، از پس ذکر «تورات» نوشته‌ایم که سرانجام زمین را بندگان شایسته ما میراث برند و صاحب شوند.
امام باقر(ع) می‌فرماید: این بندگان شایسته که وارثان زمین می‌شوند، اصحاب مهدی هستند، در آخر الزمان. (18)
اصل انتظار، که شیعه هم (آن هم با خصوصیات و ویژگی‌های خاص)‌به آن معتقد است،‌ از بالاترین عبادت‌ها شمرده شده است. اما این که حقیقت انتظار چیست؟ و کدام انتظار مورد اشاره ائمه (علیهم السلام) قابل توجه است؟
انتظار، عامل سازندگی و تحرک و تعهد است و جامعه را به طرف

کمال نهایی پیش می‌برد و راه را برای ظهور مصلح کل هموار می‌سازد. اما گاهی، برخی افراد انتظار را به گونه‌ای معنا می‌کنند که جز ضعف و تسلیم و ویرانگری و اسارت بخشی، ‌مفهومی نخواهد داشت. در زیر به بررسی این دو بینش درباره انتظار، که با

عث به وجود آمدن دو نوع دگرگونی در سطح اجتماعی می‌شوند، می‌پردازیم:
1ـ انتظار منفی
انتظاری است ویرانگر و مخرب که بازدارنده و فلج کننده است وجامعه را به طرف انحطاط و سقوط می‌کشاند. هستند افرادی که خیال می‌کنند انتظار یعنی دست روی دست گذاشتن و منتظر ظهور مصلح ماندن. در نظر اینان هر اصلاحی محکوم به شکست است و گناه و فساد و ظلم و تبعیض و حق‌کشی، راه را برای ظهور منجی بشریت باز می‌کند. بدیهی است این گونه انتظار، ‌عاملی است برای توجیه ستم‌ها و فسادها و حق‌کشی‌ها و بی‌عدالتی‌ها‏، مسئولیت‌گریزی و مسؤولیت ستیزی و پشت کردن به انسان و بشریت. بر اساس چنین برداشتی اگر جامعه‌ای در اوج عزت و اقتدار هم باشد، به ذلت و فلاکت گرفتار می‌شود. ساده اندیشان و بیمار دلان، گمان برده‌اند که فسق و فجور،‌زور و استبداد، جهل و گمراهی، رکود وجمود، سکون و سکوت و پژمردگی و افسردگی عاملی است در تسریع حرکت بشری که با قیام جهانی، به رهبری مصلح کل، به نهایت و اوج خود خواهد رسید و آن جاست که حکومت جهانی واحد پدیدار خواهد شد و صلح و عدالت همه جا را فرا خواهد گرفت.
2ـ انتظار مثبت
این نوع انتظار،‌ انتظاری تعهدآور و تحرک بخش است. انتظاری است که

انسان را از سکون و سکوت می‌رهاند و به حرکت وادار می‌کند.
لازمه انتظار، ساقط شدن تکلیف از آدمی نیست.تکالیف در جای خود محفوظ و ثابت‌اند. و همه موظف به اجرای این وظایف‌اند. لازمه انتظار، به کارگرفتن تمامی نیروها و کوشش بی‌دریغ به سوی امر مورد انتظار است، نه تعطیل کردن تکالیف و قوه تفکر و جسم و دست روی دست گذاشتن به امید این که مصلحی خواهد آمد و نظام جهان را دگرگون ساخته و بشر را از نیستی و بدبختی نجات خواهد داد. در روایات وارد شده است که در زمان ظهور اام زمان(عج) گروهی زبده به ایشان ملحق می‌شوند.(19)
روشن است که این گروه ناگهانی خلق نمی‌شود، بلکه در عین ظلم و فساد،‌ زمینه‌هایی وجود دارد که چنین گروهی ورزیده و آماده پرورش یابند. نخستین فایده انتظار، حفظ آمادگی برای نبرد نهایی و کوشش و تلاش برای رسیدن به هدف است. امام خمینی (ره) «انتظار فرج» را «انتظار قدرت اسلام» می‌داند. چنین انتظاری است که بالاترین عبادت‌ها است. چرا که به انسان حرارت و شوق، تحرک و جوشش، مسؤولیت و تعهد، عشق و امید و عزت و سرافرازی می‌دهد. در یک کلام انتظار مثبت، اعتراض به وضع موجود است برای حرکت به وضع مطلوب ونهایی.
شاخص‌های رشد جوامع اسلامی
رشد، یعنی «لیاقت و شایستگی نگهداری و بهره‌برداری از امکانات و سرمایه‌هایی که در اختیار انسان قرار داده شده است.»(20) و در اصطلاح مقابل«سفاهت» است. آدم رشید،‌ آدمی است که سفیه نیست و این با عقل تفاوت دارد. عق

ل مقابل جنون است(21) ممکن است فردی عاقل باشد،‌ ( یعنی مجنون نباشد) اما لیاقت مسؤولیتی که بر دوشش نهاده شده است را نداشته باشد. حال جامعه‌ای که منتظر مصلح جهانی و موعود نهایی است، باید انتظارش مثبت باشد. افرادش ابتدا رشد یابند،‌ (لیاقت و شایستگی پیدا کنند) تا مسؤولیتها و وظایفی که به آنان واگذار می‌شود، به نحو احسن انجام دهند. اینک نگاهی داریم به شاخص‌های یک جامعه اسلامی رشد یافته، که در انتظار خلیفه حق و ولی مطلق است. آن چه در ابتدا قابل ذکر است این است که: شناخت صحیح سرمایه‌های مادی و معنوی، نیازها، مشکلات، ‌موانع، امکانات و نیروهای موجود، رکن اول و شرط نخست رشد یافتگی است. در مرحله بعد،‌قدرت، لیاقت، شایستگی

وتوانایی نگه داری و بهره‌برداری از امکانات و سرمایه‌های موجود است. دیگر علایم رشد یافتگی یک جامعه عبارتند از:
1ـ رشد اسلامی، یعنی مسؤولیت شناخت، حفظ و نگهداری و بهره‌برداری از معارف اسلام به عنوان سرمایه‌ای غنی، و ادای مسؤولیت در برابر آن، و اجرای دقیق مقررات و قوانین دینی.
2ـ رشد کمی و کیفی آموزش و پرورش، ‌آموزش باعث آگاهی بخشی است که یک رکن رشد است،‌ پرورش هم باعث توانایی بخشی است که رکن دوم رشد است.(22) این دو رکن به عنوان دو بازو و دو بال همدیگر را در پرواز به سوی پیشرفت و تکامل، یاری می‌رسانند.
3ـ شناخت مقتضیات زمان و مکان، یعنی شناخت زمان و مکان و درک درست آن دو، ‌در واقع شناختن وضع موجود که پیش شرط آینده نگری است.
4ـ آینده نگری، یعنی سوار شدن بر زمان و هدایت و رهبری آن بر اساس قواین و سننی که بر زمان و تاریخ حاکم است. در واقع آینده را دیدن وبر

ای آن برنامه‌ریزی کردن و برنامه داشتن.(23)
5ـ توجه به مسؤولیت، یعنی توجه به وظایفی که بر عهده انسان گذاشته شده است، از جانب شرع یا جامعه.
6ـ توجه و احترام به اندیشمندان و عالمان، شک نیست که دانشمندان ذخایر و سرمایه‌های معنوی هر جامعه‌ای به شمار می‌روند. شناخت و افتخار به آنها از علایم مثبت رشد یک اجتماع اسلامی است.
7ـ توجه به بناها و آثار تاریخی ملی ـ اسلامی، ‌

آثار تاریخی هر ملتی، میراث فرهنگینگهداری و بهره‌برداری از امکانات تاریخی، از علایم رشد مثبت است.
8ـ اطلاع از اوضاع جهان اسلام و مسلمانان، یک جامعه زنده از سرگذشت‌های دردناک اعضای خویش بی خبر نمی‌ماند، همچنانکه بی تفاوت هم نمی ماند، (24)
9ـ انتشار کتاب و مطبوعات، تولیدات فرهنگی به میزان وسیع به همراه حفظ کیفیت ا زعلایم رشد جامعه اسلامی است.
10ـ استفاده درست از فکر و اندیشه، ‌یعنی مصرف به جای،‌ اندیشه و فکر واستفاده از آن در کارهای پرخیر و پرفایده.
11ـ گسترش کارهای خیر، انفاق در کارهای خیر ومصرف به جا و مفید آن. 12ـ دانستن ارزش زمان، یعنی استفاده از فرصت‌ها و زمان‌ها و غنیمت‌شمردن اوقات. 13ـ احترام متقابل، یعنی احساس تعاون و حسن روابط با یکدیگر.
تعالی و انحطاط جوامع
جوامع بشری از بدو پیدایش رو به تکامل و پیشرفت بوده‌اند. همان طور که تکامل طبیعی تدریجا رخ می‌دهد، تکامل اجتماعی هم تدریجا به وجود می‌آید و هر چه زمان گذشته، بر سرعت تکامل اجتماعی افزوده شده است. (25)
هر چند حرکت تاریخ در مجموع تکاملی است، ولی چنین نیست که هر جامعه‌ای در هر مرحله تاریخی لزوما نسبت به مرحله پیش، کامل تر باشد. با توجه به این که عامل اصلی این حرکت، آدمی است. و آدمی موجودی مختار و آزاد و انتخاب گر است، ‌تاریخ در حرکت خود نوسان دارد. گاهی جلو می‌رود گاهی به عقب برمی‌گردد گاهی به راست منحرف می‌شود و گاهی به چپ، گاهی تند می‌رود و گاهی کند و احیانا برای مدتی ساکن و راکد و بی‌حرکت می‌‌ماند. یک جامعه همچنان که تعالی می‌یابد، انحطاط نیز پیدا می‌کند. درعین حال همچنان که «توین بی» مورخ و دانشمند شهیر معاصر گفته است: انحطاط

تمدن‌ها امری اجتناب ناپذیر نیست، ولی تاریخ بشریت در مجموع خود یک خط سیر تکاملی را طی کرده است. (26)
این که چه جامعه‌ای به سوی سعادت و تکامل پیش خواهد رفت، در پاسخ باید گفت جامعه‌ای که موانع تکامل را از بین ببرد. برخی از موانع تکامل عبارتند از: فساد روحی و اخلاقی،‌گناه و زنگار قلب، مختوم شدن دلها، نابینا شدن چشم بصیر

ت، ناشنوا شدن گوش دل، تحریف شدن کتاب نفس، پیروی از عادات نامطلوب پدران، بزرگان و شخصیت‌ها، ‌پیروی از ظن و …. (27)
این‌ها و موارد دیگر، موانعی است که تک تک افراد اجتماع با از میان بردن آنها می‌‌توانند خود و جامعه خود را به پیروزی ونیک بختی برسانند و از انحطاط و سقوط در امان بمانند. علاوه بر این از منتظران واقعی منجی نهایی و قائد جهانی باشند. عوامل دیگری نیز در انحطاط و تعالی جوامع مؤثرند که عبارتند از:
1ـ عدالت و بی عدالتی 2ـ وحدت و تفرقه 3ـ امر به معروف و نهی از منکر و ترک آنها 4ـ فسق و فجور و فساد اخلاق و …
بدیهی است جامعه‌ای به طرف سعادت حرکت خواهد کرد که عدالت در آن برپا ورعایت شود. اگر افراد اجتماع یک دل و هماهنگ و همراه هم باشند، از منکر بپرهیزند و به معروف روی آورند وبه آن فرمان دهند، به فساد اخلاقی مبتلا نگردند و از آن دوری گزینند، چنین جامعه‌ای به سرمنزل مقصود خواهند رسید واز منتظران واقعی به حساب می‌آیند.
نکته دیگر تفاوت پیشرفت و تکامل با یکدیگر است، نه هر تکاملی پیشرفت است ونه هر پیشرفتی تکامل. در مفهوم تکامل،‌تعالی و حرکت نهفته است. در مفهوم پیشرفت هم، حرکت نهفته است،‌اما حرکتی به جلو و در یک سطح افقی، وقتی سخن ازتکامل اجتماعی به میان آید، تعالی انسان از نظر اجتماعی مطرح است. نه صرف پیشرفت. چه بسا چیزهایی که برای انسان و جامعه انسانی پیشرفت شمرده شود، ولی تکامل و تعالی به حساب نیاید.(28)
آینده جوامع
آینده جوامع چگونه است؟ آیا در جهت پیشرفت سیر می‌کنند، یا به عکس؟ به تکامل نهایی می‌رسند و صعود می‌کنند، یا تنزل می‌کنند و سقوط؟ آیا فرهنگها وتمدن‌ها و جامعه‌ها و ملیت‌ها برای همیشه به وضع موجود ادامه می‌دهند، یاحرکت انسانیت به سوی تمدن و فرهنگ و جامعه واحد است و همه اینها در آینده به رنگ خاص، که رنگ انسانیت است،‌ در خواهند آمد؟ ‌این موضوع وابسته است به مسأله ماهیت جامعه و نوع وابستگی روح جمعی و روح فردی به یکدیگر. بنا بر نظریه فطرت، جامعه‌ها و تمدن‌ها و فرهنگ‌ها به سو

ی یگانه شدن و متحدالشکل شدن و در نهایت امر، ادغام شدن یکدیگر سیر می‌کنند. آینده انسانی، جامعه جهانی واحد تکامل یافته‌ای است که در آن همه ارزش‌های انسانیت، به فعلیت می‌رسند و انسان به کمال حقیقی و سعادت واقعی

از نظر قرآن این مطلب مسلم است که حکومت نهایی، (حکومت حق و نابود شدن یک سره باطل است و عاقبت از آن پارسایان است.) (29)
درباره آینده بشر و جوامع نظریه‌های دیگری نیز گفته شده است که عبارتند از:
1ـ بعضی معتقدند شر وفساد و بدبختی جزو جدا نشدنی حیات بشر است بنابراین زندگی بی‌ارزش است و عاقلانه ترین کارها خاتمه دادن به حیات بشر است.
2ـ برخی حیات بشری را ابتر می‌دانند و معتقدند که بشر در اثر پیشرفت حیرت‌آور تکنیک در نیمه راه عمر و بکله در آغاز رسیدن به بلوغ فرهنگی به احتمال زیاد به دست خود، نابود خواهد شد.
3ـ گروهی بر این عقیده‌اند که شر و فساد جزو جدایی ناپذیر بشر نیست، بلکه فساد و تباهی معلول مالکیت فردی است و روزی تکامل ابزار تولید و جبر ماشین،‌ریشه این ام الفساد (مالکیت فردی) را خواهد کند.
4ـ برخی نیز معتقدند که ریشه فسادها و تباهی‌ها،‌ نقص روحی و معنوی انسان است، ‌آدمی هنوز دوره جوانی و ناپختگی را طی می‌کند و خشم و شهوت بر او و عقلش حاکم است. انسان بالفطره در راه تکامل فکری و اخلاقی و معنوی پیش می‌رود. نه شر و فساد جزو جدایی ناپذیر بشر است، ‌نه تمدن برتر، فاجعه خودکشی دسته جمعی را پیش خواهد آورد، آینده‌ای بس روشن و امیدوار و سعادت‌بخش و انسانی، ‌که در آن شر و فساد از بیخ و بن کنده خواهد شد، در انتظار بشریت است. این نظریه، الهامی است که دین می‌دهد. نوید مقدس قیام و انقلاب مهدی در اسلام در نتیجه این الهام است.
مسأله انتظار و ظهور منجی در ادیان مختلف و آرمان قیام و انقلاب حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در اسلام، یک فلسفه بزرگ اجتماعی است که آینده‌ای روشن و شفاف را به بشریت نوید می‌دهد، نه آینده‌ای تیره و تار.
حکومت جهانی واحد
در بخش پیشین آمد که بنا به آنچه در دین آمده است،‌ آینده جوامع و بشریت، روشن بخش و به دور از هرگونه شرو و فساد است. آینده در نظر مؤمنان ودین داران، در عین پریشانی، رو به سامان می‌رود. در عین حال هر سامانی بعد از مدتی به پریشانی تغییر می‌یابد،‌اما در سطح عالی‌تر این پریشانی و گسیختگی و گسستگی به سامان‌یابی و به‌سازی جامعه منجر می‌شود. آن هنگام است که حکومت جهانی واحد،‌به دست ابرمرد بشریت عالم گیر می‌شود و همه شایستگان و پارسایان را از ثمرات وبرکات آن برخوردار سازد. مشخصه‌های حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) که در آیات و روایات آمده است عبارت است از: 1ـ پیروزی صلاح و تقوا، صلح و عدالت و آزادی و صداقت بر ظلم وجور واستکبار و استعمار. 2ـ تکامل خود آدمی و پیروی از فکر و عقیده و آزادی از اسارت شرایط طبیعی و اجتماعی و غرایز حیوانی. 3ـ عمران و آبادی زمین، به گونه‌ای که نقطه‌ای خراب و آباد نشده باقی نماند. 4ـ حداکثر بهره‌گیری و بهره‌برداری از مواهب و منابع زمینی. 5ـ تساوی و برابری میان آدمیان و تقسیم عادلانه ثروت. 6ـ از میان

رفتن کامل فسادهای اخلاقی و اجتماعی 7ـ پاک شدن روان آدمیان از عقده‌ها،‌ کینه‌ها، دشمنی‌ها،‌ حسادت‌ها، ستیزه‌گری‌ها و … 8ـ قطع کامل جنگ و خونریزی و صلح کلی و جهان‌گیر و امنیت عمومی و فراگیر 9ـ انس والفت و صفا و محبت میان انسان‌ها. 10ـ اجرای کامل و فراگیر احکام الهی. 11ـ ازدیاد امکانات و ثروتهای مادی خدادای و رفاه و آسایش روحی وجسمی و….

 

پی نوشت:
1ـ دهخدا،‌ علی‌اکبر، لغت‌نامه، ج 2، چاپ اول از دوره جدید، تهران، چاپ دانشگاه تهران، ص 2963
2ـ مهری،‌ محمد جواد، ماهنامه پاسدار اسلام، شماره 41، اردیبهشت 1364
3ـ بخشی، علی، با همکاری مینو افشاری راد. فرهنگ علوم سیاسی، چاپ اول، 1374
4ـ مطهری، مرتضی، جامعه و تاریخ، چاپ هشتم، تهران، 1373، صص 241 و 242
5ـ همان. ص 245 نک: مطهری: مرتضی، فلسفه تاریخ، ص 33
6ـ جامعه و تاریخ پیشین، ص 242
7ـ همان، ص 245
8ـ همان، ص 244
9ـ همان، صص 244 و 246
10ـ همان، صص 242 و 243
11ـ همان، ص 251
12ـ نک: به جامعه و تاریخ، پیرامون انقلاب اسلامی، فلسفه تاریخ، قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه تاریخ،‌اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 1 و 2، از آثار استاد مطهری.
13ـ نظریه ماتریالیسم تاریخی، به قلم ن

گارنده، در مقاله‌ای بلند با عنوان «نظریه‌های دگرگونی اجتماعی از دیدگاه استاد مطهری» (ارائه شده به کنگره اندیشه مطهر) به تفصیل شرح و بسط داده شده و مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله بررسی وضعیت سیستم های اطلاعات بیوشیمی آزمایشگاه های بیمارستان های آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی در pdf دارای 13 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی وضعیت سیستم های اطلاعات بیوشیمی آزمایشگاه های بیمارستان های آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بررسی وضعیت سیستم های اطلاعات بیوشیمی آزمایشگاه های بیمارستان های آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله بررسی وضعیت سیستم های اطلاعات بیوشیمی آزمایشگاه های بیمارستان های آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی در pdf :

بررسی وضعیت سیستم های اطلاعات بیوشیمی آزمایشگاه های بیمارستان های آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی
شهید بهشتی، 1385

چکیده
سابقه و هدف: فعالیت اصلی بخش بیوشیمی بالینی، فراهم کردن اطلاعات مربوط به بیوشیمی به منظور مدیریت بیماران می باشد. مدیریت اطلاعات تولید شده در این بخش، نیاز به یک سیستم اطلاعاتی دارد که در این پژوهش وضعیت سیستمهای اطلاعات بیوشیمی آزمایشگاههای بیمارستانهای آموزشی درمانی شهید بهشتی مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی، 13 سیستم اطلاعات بیوشیمی مورد بررسی قرار گرفت. حجم نمونه مطابق با حجم جامعه بود. داده ها به روش مشاهده و پرسش و به وسیله ابزارهای چک لیست و پرسشنامه جمع آوری گردید و با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: در 100 درصد سیستمهای اطلاعات بیوشیمی، هر سه نوع داده های مربوط به بیمار، نمونه ها و تستها جمع آوری می شود.
با وجود این که در کلیه این سیستمها به منظور جمع آوری داده ها از فرم درخواست آزمایش، برچسب نمونه و کامپیوتر استفاده می گردد ولی فقط در 08/23 درصد آنها از شبکه های ارتباطی بدین منظور استفاده می شود. در این سیستمها، پردازش داده ها توسط نرم افزارهای پردازش داده و اتوآنالایزرها صورت می گیرد و نرم افزارهای آماری فقط در 69/7 درصد آنها مورد استفاده قرار می گیرد. در 100 درصد سیستمها نیز، اطلاعات توسط برگه های گزارش دهی و کامپیوتر توزیع می شود در حالی که در هیچ یک از این سیستمها از کارت مادر و وسایل سمعی- بصری بدین منظور استفاده نمی گردد.
46/78 درصد سیستمهای اطلاعات بیوشیمی دارای افراد مسئول در زمینه جمع آوری، پردازش و توزیع اطلاعات هستند.
همچنین یافته ها نشان می دهد که 92/76 درصد این سیستمها به صورت مستقل و 08/23 درصد آنها به سیستم اطلاعات بیمارستان متصل می باشند.
نتیجه گیری: با وجود این که به بعضی از اجزای سیستم توجه می شود ولی برخی اجزا مورد بی توجهی قرار گرفته است که بیشتر به دلیل عدم مکانیزاسیون کامل سیستمهای اطلاعات بیوشیمی می باشد.
کلمات کلیدی: آزمایشگاه بالینی، سیستم اطلاعات بیوشیمی، پردازش داده های بیوشیمی، تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری

مقدمه
بیوشیمی علمی است که درباره ترکیبات و واکنشهای شیمیایی موجودات زنده بحث می کند. در بیوشیمی پزشکی، بازتابهای ناشی از تغییرات این واکنشها و رابطه آنها با بیماریهای مختلف مورد بررسی قرار می گیرد (1).
شیمی بالینی، بیوشیمی بالینی یا شیمی پاتولوژی جزئی از آزمایشگاه بالینی است که در اواخر قرن 19 با انجام تستهای ساده بر روی اجزای مختلف خون و ادرار به وجود آمد. متعاقبا، تکنیکها و روشهای دیگری نیز به کار گرفته شدند. امروزه بخشهای بیوشیمی آزمایشگاهها اغلب مکانیزه شده اند و آزمایشات انجام شده در آنها پایش شده و از نظر کنترل کیفیت مورد بررسی قرار می گیرند (2). این بخش، انواع آزمایشات کمی و کیفی را بر روی نمونه هایی مانند خون، ادرار، مایع مغزی- نخاعی، مایع آمنیوتیک، مدفوع، خلط، بافتهای بدن و دیگر مواد انجام می دهد (2، 3، 4) ولی به طور متداول، اغلب آزمایشات بر روی خون و سرم انجام می گیرند تا انواع مواد و ترکیبات شیمیایی خون را مشخص نمایند و از این طریق موارد غیرطبیعی را نشان دهند (5).
فعالیت اصلی بخش بیوشیمی بالینی، فراهم کردن اطلاعات مربوط به بیوشیمی به منظور مدیریت بیماران می باشد. این اطلاعات زمانی دارای ارزش هستند که دقیق و معتبر باشند و پزشک را برای یک تشخیص درست راهنمایی کنند (6). بیش از 700 تست بیوشیمی وجود دارد که حدود 3/1 تستهای آزمایشگاهی را تشکیل می دهد (2، 7). نتایج حاصل از این تستها در تأیید یا رد یک تشخیص، پیش آگهی، پایش و غربالگری موارد بیماری مورد استفاده قرار می گیرد (6، 8).
تعداد تستها به دلیل ایجاد روشهای تشخیصی جدید و پیدایش آنالایزرهای خودکار به طور شگرفی در 20 سال اخیر افزایش یافته و در نتیجه، میزان داده ها و اطلاعات ایجاد شده توسط آنها نیز به طور نسبی زیاد شده است. نیاز برای پردازش این داده ها، مدیزیت اطلاعات تولید شده و ارائه آنها به روش منظم، دقیق و بموقع به بخشهای دیگر بیمارستان، منجر به استفاده از سیستمهای اطلاعاتی گردیده است (9، 10).
سیستم اطلاعات بیوشیمی سیستمی برای مدیریت داده ها و فعالیتهای بخش بیوشیمی است. این سیستم جمع آوری، پردازش و توزیع یا ذخیره اطلاعات را به عهده دارد و بخش بیوشیمی بر اساس آن فعالیتهای تخصصی، مدیریتی و مالی خود را انجام می دهد (3، 11، 12، 13، 14). این سیستم اطلاعاتی مانند هر سیستم اطلاعاتی دیگر دارای اجزایی است که شامل داده، سخت افزار (ابزار و ماشین)، نرم افزار (برنامه ها و روشهای کاری)، افراد و شبکه های ارتباطی می باشد (15) که در این پژوهش، وضعیت سیستمهای اطلاعات بیوشیمی آزمایشگاههای بیمارستانهای آموزشی درمانی شهید بهشتی از نظر وجود این اجزا مورد بررسی قرار می گیرد.
مواد و روش ها
این پژوهش از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش شامل 13 سیستم اطلاعات بیوشیمی آزمایشگاههای بیمارستانهای آموزشی و درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی می باشد. حجم نمونه منطبق بر حجم جامعه است. در این پژوهش، گردآوری داده ها به روش مشاهده و پرسش به وسیله ابزارهای چک لیست و پرسشنامه بوده است و تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده نیز با استفاده از آمار توصیفی و در حد تعیین فراوانی مطلق و نسبی می باشد.

یافته ها
در زمینه داده های موجود، یافته های حاصل نشان می دهد که 100 درصد سیستم های اطلاعات بیوشیمی دارای داده های مربوط به بیمار، نمونه ها و تستها هستند (جدول 1).
با وجود این که در کلیه این سیستمها (100 درصد) به منظور جمع آوری داده ها از فرم درخواست آزمایش، برچسب نمونه و کامپیوتر استفاده می گردد ولی فقط در 08/23 درصد آنها از شبکه های ارتباطی بدین منظور استفاده می شود. در 92/76 درصد آنها از فرم های کاغذی و در31/92 درصد از دفاتر ثبت پذیرش درخواستها استفاده می شود. بارکد در هیچ یک از این سیستم ها مورد استفاده قرار نمی گیرد. در این سیستمها، پردازش داده ها توسط نرم افزارهای پردازش داده و اتوآنالایزرها صورت می گیرد و نرم افزارهای آماری فقط در 69/7 درصد آنها مورد استفاده قرار می گیرد. در 100 درصد سیستمها نیز، اطلاعات توسط برگه های گزارش دهی و کامپیوتر توزیع می شود در حالی که در هیچ یک از این سیستمها از کارت مادر و وسایل سمعی- بصری بدین منظور استفاده نمی گردد. از خطوط شبکه ارتباطی نیز فقط در 08/23 درصد آنها استفاده می شود (جدول 2).
46/78 درصد سیستمهای اطلاعات بیوشیمی دارای افراد مسئول در زمینه جمع آوری، پردازش و توزیع اطلاعات هستند (جدول 3).
همچنین یافته ها نشان می دهد که 92/76 درصد این سیستمها به صورت مستقل و 08/23 درصد آنها به سیستم اطلاعات بیمارستان متصل می باشند (جدول 4).
بحث
تیتز بیان کرده که داده های مربوط به بیمار، نمونه ها و تستها به عنوان واحدهای اساسی اطلاعات در یک LIS می باشند و باید در سیستم اطلاعاتی هر بخشی از آزمایشگاه وجود داشته باشند (3) که در سیستمهای اطلاعاتی تحت مطالعه نیز، تمام این داده ها موجود هستند.
در ارتباط با ابزارها و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری در زمینه جمع آوری داده ها، به طور میانگین در 54/61 درصد سیستمهای اطلاعات بیوشیمی از فرم درخواست آزمایش، برچسب نمونه، انواع فرمهای کاغذی، دفاتر ثبت درخواستها، کامپیوتر و خطوط شبکه استفاده می گردد و در هیچ یک از این سیستمها به علت عدم مکانیزاسیون کامل از بارکد استفاده نمی شود. پزشک به علل مختلف، اقدام به درخواست آزمایش می کند و پرستاران، این درخواستها را همراه با سایر داده های مورد نیاز در فرم درخواست وارد کرده و به آزمایشگاه می فرستند (16، 3). همچنین بیشاپ در مورد برچسب نمونه ها می گوید که نمونه ها باید در زمان جمع آوری و توسط فرد جمع آوری کننده، برچسب زده شوند تا از دقیق و درست بودن داده های برچسب نمونه، اطمینان حاصل شود (17). در سیستمهای مکانیزه که می توانند به آنالایزرها نیز متصل شوند هر نمونه که توسط سیستم به صورت خودکار بارکد زده شده است به داده های فرم درخواست مخصوص به خود مرتبط می شود (18). همچنین تیتز بیان می کند که مراکزی که سیستم اطلاعات بیمارستانی دارند وارد کردن داده ها از طریق کامپیوتر صورت می گیرد (3). در سیستمهای اطلاعاتی تحت مطالعه نیز که به صورت نیمه مکانیزه هستند و درخواستها به صورت دستی به آزمایشگاه ارسال می شود وجود فرم درخواست کاغذی و برچسب نمونه ها برای وارد کردن داده ها ضروری است ولی در سیستمهای مکانیزه که درخواست پزشک از طریق شبکه توسط کامپیوتر آزمایشگاه و بخشهای بیوشیمی دریافت می شود ارسال فرم درخواست کاغذی یک دوباره کاری است. در این سیستمها به دلیل عدم مکانیزاسیون کامل از بارکد به منظور شناسایی نمونه ها استفاده نمی گردد، بنابراین باید از برچسب نمونه استفاده شود.
در سیستمهای تحت مطالعه از دفاتر ثبت پذیرش درخواستها در 31/92 درصد و از انواع فرمهای کاغذی در 92/76 درصد موارد استفاده می شود. یزدیان در این باره می گوید که اغلب آزمایشگاهها، دفاتر مخصوصی برای پذیرش بیمار و ثبت آزمایشات درخواست شده دارند (19). در سیستمهای مکانیزه به دلیل ثبت پذیرش بیمار و درخواستهای آزمایش در کامپییوتر، نیازی به این دفاتر نیست هر چند که از آنها به عنوان پشتیبان در سیستمهای کامپیوتری استفاده می شود که در صورت خراب شدن و یا از کار افتادن این سیستمها می توان مورد استفاده قرار داد. فرم های کاغذی نیز شامل برگه های دفترچه بیمه یا برگه های دیگر می باشد که اغلب در مورد درخواستهای بیماران سرپایی یا موارد اورژانسی به کار می رود که از این موارد تا حد امکان نباید استفاده شود و درخواستها در فرم درخواست نوشته شود.
در این سیستمها در 08/23 درصد موارد به دلیل وجود سیستم اطلاعات بیمارستان از خطوط شبکه ارتباطی استفاده می گردد ولی به علت عدم مکانیزاسیون کامل از بارکد و وسایل سمعی- بصری استفاده نمی شود.
در ارتباط با ابزارها و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مورد استفاده در زمینه پردازش داده ها این نتایج حاصل شد که در کلیه سیستمهای اطلاعات بیوشیمی به منظور پردازش داده ها از اتوآنالایزرها و نرم افزارهای پردازش داده استفاده می شود که در این دستگاهها، برنامه های انجام آزمایشات و پردازش داده های حاصل تعریف شده است. در 92/76 درصد آنها از اسپکتروفتومتر و کلریمتر؛ در 85/53 درصد از فلیم فتومتر، 08/23 درصد الکتروفورز و در 69/7 درصد از PH متر و کالومتر استفاده می گردد. بیشاپ در زمینه تجهیزات بخش بیوشیمی می گوید که با وارد شدن اولین اتوآنالایزر توسط تکنیکون، دستگاههای خودکار دیگری نیز ایجاد شدند. افزایش حجم تستها، سریعتر شدن زمان گردش کارها و کاهش دادن هزینه ها باعث ایجاد فشار در زمینه توسعه و بهبود اتوآنالایزرها شده است. امروزه، انواع اتوآنالایزرها وجود دارند که می توانند اغلب تستهای بیوشیمی را آنالیز کرده و محاسبات لازم را انجام دهند. همچنین وی بیان می کند که بیشتر دستگاههای پردازش داده های آزمایشگاهی به صورت اجزای کامپیوتری هستند که با نرم افزارهای خاص به یک یا چند آنالایزر و سیستم اطلاعات آزمایشگاه متصل هستند (17). در کلیه سیستمهای اطلاعات بیوشیمی تحت مطالعه نیز، به منظور پردازش داده ها از اتوآنالایزرها استفاده می شود که توسط نرم افزارهایی برنامه ریزی شده و تقریبا قادر به انجام و محاسبه اغلب تستها می باشند. در این سیستمها از نرم افزارهای آماری به علت عدم شناخت اهمیت و کاربرد آنها کمتر استفاده می شود در حالی که این نرم افزارها، قابلیت بالایی برای محاسبه و نمایش شاخصهای آماری تستها دارند.

در ارتباط با ابزارها و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مورد استفاده در زمینه توزیع اطلاعات، نتایج نشان می دهد که در کلیه سیستمهای اطلاعات بیوشیمی تحت مطالعه به منظور توزیع اطلاعات از برگه گزارش دهی و کامپیوتر استفاده می شود. از کارت گزارش دهی تجمعی در 39/15 درصد و خطوط شبکه های ارتباطی نیز در 08/23 درصد این سیستمها استفاده می گردد. لینه در این باره می گوید که فعالیت نهایی آزمایشگاه، گزارش دهی نتایج است که گزارش آزمایشگاهی

را به وجود می آورد (18). یک روش دیگر برای گزارش دهی به نام گزارش دهی متوالی نیز وجود دارد که در آن، آزمایشگاه از یک کارت مادر یا کارت گزارش دهی تجمعی (CRC ) استفاده می کند. در طول دهه گذشته، کامپیوترها به عنوان یک ابزار ضروری در آزمایشگاهها شناخته شده اند. تأثیر آنها بر روی مدیریت اطلاعات در مراحل قبل و بعد آزمایش، بیشتر از تأثیر

آنالایزرهای خودکار در مرحله آنالیز نمونه ها بوده است. در سیستمهای اطلاعات کامپیوتری، نتایج به صورت دستی یا از طریق رابطهای آنلاین، مستقیما وارد سیستم می شود (20). همچنین لینه می گوید که در سیستمهای مکانیزه، نتایج مستقیما از طریق پرینترها و یا منیتور بخشها در دسترس کاربران قرار می گیرد که در این صورت، سرعت دستیابی به

اطلاعات افزایش می یابد (18). در سیستم های اطلاعات بیوشیمی تحت مطالعه به دلیل عدم وجود پرونده الکترونیکی کامل در بیمارستانها (حتی در بیمارستانهایی که سیستم اطلاعات بیمارستان دارند) که نتایج از طریق شبکه در آن قرار بگیرد با وجود سیستمهای اطلاعاتی مکانیزه و نمایش نتایج توسط منیتور بخشها نیز، همچنان باید از برگه های گزارش دهی در کنار شبکه کامپیوتری استفاده کرد. در سیستمهای اطلاعاتی نیمه مکانیزه، نتایج به صورت دستی وارد کامپیوتر می شود سپس پرینت نتایج گرفته شده و در اختیار بخشها قرار می گیرد.

از دفاتر ثبت نتایج نیز در 62/84 درصد سیستم های اطلاعات بیوشیمی تحت مطالعه استفاده می شود. یزدیان می گوید که اغلب آزمایشگاهها، دفتر مخصوصی برای ثبت نتایج آزمایشات دارند (19). با توجه به این که در همه این سیستمها، نتایج وارد کامپیوتر شده و پرینت گرفته می شود نیازی به این دفاتر نیست مگر این که به عنوان پشتیبان از آنها استفاده شود. در 54/61 درصد این سیستمهای اطلاعاتی از تلفن استفاده می شود. هنری می گوید که گزارشات شفاهی یا تلفنی یک مشکل بزرگ در بسیاری از آزمایشگاهها هستند (20) بنابراین نباید از تلفن برای این منظور استفاده کرد. از کارت مادر و وسایل سمعی _ بصری نیز در هیچ یک از سیستم های اطلاعاتی تحت مطالعه استفاده نمی شود.

در ارتباط با افراد مسئول در زمینه جمع آوری، پردازش و توزیع اطلاعات بخشهای بیوشیمی، نتایج نشان می دهد که در کلیه سیستم های اطلاعات بیوشیمی تحت مطالعه، کارکنان بخش اداری یا بهداشتی آزمایشگاه و تکنسین ها به طور کامل در جمع آوری داده ها فعالیت می کنند. به منظور پردازش داده های حاصل در 31/92 درصد این سیستمها، تکنولوژیستها فعالیت دارند و برای این منظور در هیچ یک از آنها، متخصص بیوشیمی وجود ندارد. برای توزیع اطلاعات نیز، کارکنان بخش اداری یا بهداشتی آزمایشگاه به طور کامل در تمام سیستمهای تحت مطالعه فعالیت می کنند.

– افرادی که در زمینه جمع آوری داده های بخشهای بیوشیمی فعالیت می کنند شامل کارکنان بخش اداری یا بهداشتی آزمایشگاه هستند که بیمار را پذیرش کرده، فرم درخواست را تحویل می گیرند، موارد ثبت شده را با داده های هویتی بیمار چک کرده و بیمار را در زمینه کارهایی که باید/ نباید قبل از نمونه گیری انجام دهد، راهنمایی می کنند. همچنین تکنسینها که نمونه ها را جمع آوری کرده، برچسب می زنند سپس آنها را آماده، ذخیره و به بخش منتقل می نمایند.

– افرادی که در زمینه پردازش داده های بیوشیمی فعالیت می کنند شامل تکنولوژیستها هستند که مرحله به مرحله، تستهای درخواستی را انجام می دهند، نتایج را ارزیابی و تفسیر می نمایند، داده ها را با همدیگر تلفیق کرده و آنالیزهای آماری بر روی آنها انجام می دهند، مسائل به وجود آمده را بررسی، حل و در صورت نیاز خدمات مشاوره ای ارائه می دهند. همچنین متخصص بیوشیمی که نتایج به دست آمده از پردازش داده ها را مرور کرده و آنها را از نظر کنترل کیفیت مورد بررسی قرار می دهد و در صورت نیاز، توضیحاتی را به صورت تفسیری به این گزارشات اضافه می نماید و نیز رئیس هر بخش که نتایج را تأیید کرده و اجازه گزارش دهی نتایج و اطلاعات مورد نیاز را می دهد.

– افرادی که در زمینه توزیع اطلاعات بیوشیمی فعالیت می کنند شامل کارکنان بخش اداری یا بهداشتی آزمایشگاه هستند که نتایج و گزارشات مورد نیاز را ارائه می دهند (21، 18، 8، 22، 23).

هنری می گوید که نیروی انسانی مهمترین جزء در هر فعالیت مراقبت بهداشتی است. همچنین وی ابراز می دارد که هر سازمانی، روشی برای طبقه بندی جایگاههای شغلی دارد که شامل مشخص کردن سطوح یا انواع جایگاههای موجود در سازمان می باشد. وظایف و مسئولیتهای هر جایگاه، اساس تعیین افراد در آن جایگاه شغلی می باشد (20). در سیستمهای اطلاعات بیوشیمی نیز هر فردی متناسب تحصیلات و قابلیتهای خود، جایگاه شغلی خاصی دارد که وظایف

مخصوص به خود را انجام می دهد. در این سیستمها، تمام جایگاههای شغلی در ارتباط با جمع آوری داده ها وجود دارند. در زمینه پردازش داده ها در 31/92 درصد این سیستمها، تکنولوژیست وجود دارد که با توجه به نقش آنها در پردازش داده ها، باید این جایگاه شغلی در کلیه سیستمهای اطلاعاتی وجود داشته باشد تا پردازش داده ها به صورت دقیق و درست انجام گیرد. در زمینه توزیع اطلاعات نیز کارکنان بخش اداری یا بهداشتی آزمایشگاه به طور کامل فعالیت می کنند. ولی به طور کلی، همه این افراد باید در زمینه مفهوم و نقش سیستمهای اطلاعاتی در بخشهای خود توجیه شده و دانش و اطلاعات لازم را در این زمینه کسب نمایند.

در زمینه ویژگی سیستمهای اطلاعات بیوشیمی در بخشهای تحت مطالعه، قابل ذکر است که92/76 درصد این سیستمها به صورت مستقل و 08/23 درصد آنها به سیستم اطلاعات بیمارستان متصل است. واجلاتوس در مقاله ای بیان کرده که برای راه اندازی یک سیستم اطلاعات مکانیزه باید زیرساختار تکنولوژی اطلاعاتی سیستم در بخشهای مربوط و بیمارستان وجود داشته باشد. همچنین، وی ابراز کرده که سیستمهای اطلاعاتی موجود در آزمایشگاه ممکن است به صورت مستقل و

جدای از سایر سیستمهای اطلاعاتی باشند. همبسته کردن اینها با سایر سیستمها بستگی به اهداف و اصول همبسته کردن، میزان تبادل اطلاعات، کاربرپسند بودن، قابل اعتماد و مقیاس پذیر بودن آنها دارد. ولی به طور کلی با مکانیزه کردن این سیستمها و اتصال آنها به یکدیگر، تبادل اطلاعات به آسانی و به شیوه ای مناسب صورت می گیرد. وی در مورد تجربه راه اندازی سیستم اطلاعات آزمایشگاه در بیمارستان جی. جنی ماتاز یونان ذکر می کند که قبل از راه اندازی سیستم اطلاعات

مکانیزه، در بخش بیوشیمی فقط آنالایزرها به یک کامپیوتر مستقل، متصل بودند (24). نتایج این بررسی نیز نشان داد که بیمارستانها و بخشهای آزمایشگاهی بیمارستانهای تحت مطالعه – به عنوان مراکز بزرگ بهداشتی و درمانی- در حال مکانیزه شدن هستند و با ایجاد زیرساختار تکنولوژی اطلاعات و شبکه های ارتباطی، سیستمهای دستی جای خود را به سیستمهای مکانیزه داده اند ولی این مکانیزاسیون به میزان کم و در اغلب سیستمها به صورت ناقص می باشد که به دلی

ل فقدان زیرساختار مکانیزاسیون کامل در بخشهای بیوشیمی، آزمایشگاهها و دیگر بخشهای بیمارستان است و باعث شده اغلب سیستمها به صورت نیمه مکانیزه و مستقل باشند و تبادل داده و اطلاعات مورد نیاز به راحتی صورت نگیرد.

جدول 1: توزیع فراوانی مطلق و نسبی داده های قابل گردآوری در سیستم های
اطلاعات بیوشیمی آزمایشگاه های تحت مطالعه

فراوانی
نوع داده ها تعداد درصد
داده های مربوط به بیمار 13 100
داده های مربوط به نمونه 13 100
داده های مربوط به تست 13 100

جدول 2: توزیع فراوانی مطلق و نسبی ابزارها و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مورد استفاده
در زمینه جمع آوری، پردازش و توزیع اطلاعات بخش بیوشیمی آزمایشگاه های تحت مطالعه

فراوانی
نوع تجهیزات تعداد درصد

در زمینه
جمع آوری داده ها فرم درخواست آزمایش 13 100
برچسب نمونه 13 100
بارکد 0 0
انواع فرم های کاغذی 10 92/76
دفاتر ثبت پذیرش درخواست ها 12 31/92
کامپیوتر 13 100
خطوط شبکه ارتباطی 3 08/23
وسایل سمعی- بصری 0 0

در زمینه پردازش داده ها نرم افزارهای پردازش داده 13 100
اتوآنالایزرها 13 100
اسپکتروفتومتر و کلریمتر 10 92/76
فلیم فتومتر 7 85/53
الکتروفورز 3 08/23
PH متر 1 69/7
کالومتر 1 69/7
نرم افزارهای آماری 1 69/7

در زمینه توزیع اطلاعات برگه گزارش دهی 13 100
کارت مادر 0 0
کارت گزارش دهی تجمعی (CRC) 2 38/15
دفاتر ثبت نتایج 11 62/84
کامپیوتر 13 100
وسایل سمعی- بصری 0 0
تلفن 8 54/61
خطوط شبکه ارتباطی 3 08/23

جدول 3: توزیع فراوانی مطلق و نسبی افراد مسئول در زمینه جمع آوری، پردازش
و توزیع اطلاعات بخش های بیوشیمی آزمایشگاه های تحت مطالعه

فراوانی
افراد مسئول تعداد درصد
کارکنان بخش اداری یا بهداشتی آزمایشگاه 13 100
تکنسین های بخش بیوشیمی 13 100
تکنولوژیست های بخش بیوشیمی 12 31/92
مسئول بخش بیوشیمی 13 100
متخصص بیوشیمی 0 0

جدول 4: توزیع فراوانی مطلق و نسبی ویژگی سیستم های اطلاعات بیوشیمی
آزمایشگاه های تحت مطالعه

فراوانی
ویژگی سیستم اطلاعاتی تعداد درصد
مستقل 10 92/76
متصل به سیستم اطلاعات بیمارستان 3 08/23
جمع 13 100

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله کاربرد رادیو ایزوتوپ ها ( عناصر رادیواکتیو ) در پزشکی در pdf دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله کاربرد رادیو ایزوتوپ ها ( عناصر رادیواکتیو ) در پزشکی در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله کاربرد رادیو ایزوتوپ ها ( عناصر رادیواکتیو ) در پزشکی در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله کاربرد رادیو ایزوتوپ ها ( عناصر رادیواکتیو ) در پزشکی در pdf :

کاربرد رادیو ایزوتوپ ها ( عناصر رادیواکتیو ) در پزشکی

در پزشکی کاربرد رادیو ایزوتوپ ها ( اتم های یک عنصر را که عدد اتمی یکسان و عدد جرمی متفاوت دارند ، ایزوتوپ های آن عنصر می نامند ــــ بارهای مثبت که همان تعداد پروتون ها می باشند را عدد اتمی و مجموع تعداد پروتون ها و نوترون های هسته یک اتم را عدد جرمی آن می گویند ) در سه زمینه متمرکز است که عبارتند از تشخیص ، درمان و تحقیق

به عنوان مثال P ( با عدد جرمی 32 یک گسیلنده بتا با نیمه عمر 3/14 روز ) برای درمان یک نوع بیماری خونی ( Polycythema ) به کار می رود . این عنصر پس از تغذیه توسط بیـــمار ، در مغز استخوان جمع می شود و تولید سلولهای قرمز خون را کند می کند و به این ترتیب در درمان برخی بیماری های خونی موثر است.

PU ( با عدد جرمی 238 ) در ساخت تنظیم کننده قلب ( گام ساز Pacemaker ) در صنعت پزشکی کاربرد دارد. در یک قلب سالم انقباض قلب با یک پالس الکتروشیمیایی شروع می شود . انقباض از گره سینوس ( Sinus Node ) نزدیک به قسمت فوقانی قلب شروع می شود و به طرف پایین گسترش می یابد. در بعضی اشخاص به دلایل مختلف ، قلب به طور همزمان با پالس گره سینوس نمی زند و به همین علت یک تنظیم کننده قلب یا گام ساز که در زیر پوست کار گذارده می شود ، قلب را تحریک می کند.
برای درمان بعضی از سرطان ها AU ( با عدد جرمی 198 یک گسیلنده گاما با نیمه عمر 7 / 2 روز ) را به طور فیزیکی در داخل سلول های بیمار کار می

گذارند . اشعه گاما سلول ها را از بین می برد و به تدریج فعالیت این طلای پرتوزا به یک سطح قابل چشم پوشی می رسد.
کاربرد ردیاب ها نیز در اکثر موارد بسیار حائز اهمیـت است . مثلا مقدار کمـــــی از NaCl شامـــــل Na ( با عدد جرمی 24 و نیمه عمر 15 ساعت ) ب

 

ه داخل خون تزریق می شود . با تعقیب انباشت پرتوزایی با یک شمارشگر گایگر ، گردش خون را می توان زیر نظر گرفت . اگر مانعی سر راه جریان وجود داشته باشد ، ممکن است اکتیویته شدیدا در محل مانع کاهش یابد و به این وسیله می توان محل دقیق آن را تعیین کرد.
Tc ( با عدد جرمی 99 و عدد اتمی 43 یک گسیلنده بتا ) و Ga ( با عدد جرمی 67 و عدد اتمی 31 ) برای آشکار سازی بعضی از انواع غده های مغزی به کار رفته اند .عناصر پرتوزا بعضی از انواع غده ها را از نظر جذب ترجیح می دهند و جذب آنها می شوند . با ردیابی این جذب از خارج ، محل و نوع غده را اکثرا می توان تشخیص داد.
رادیوداروها و چشمه های رادیواکتیو برای پزشکی هسته

ای
سودمندترین رادیو ایزوتوپها در پزشکی هسته ای رادیوایزوتوپهای تابش کننده گاما می باشند ،زیرا پرتوهای تابش شده از این مواد در درون بدن را می توان از بیرون بدن به سادگی تشخیص داد.
اندازه های کاربردی مواد رادیواکتیو در روشهای تشخیص از دید جرم بسیار اندک است – نزدیک به میکروگرم – بگونه ایکه این مواد بر روند کارهای فیزیولوژیک بدن اثری ندارند.
رادیوایزوتوپها بیشتر به گونه ترکیبی ، وارد بدن می شوند. ترکیب های یاد شده مولکولهای نشاندار هستند. یک مولکول نشاندار مولکولی است که یک یا چند اتم آن رادیواکتیو باشد.
ترکیبات رادیواکتیو، داروهای رادیواکتیو یا رادیوداروها باید از استانداردهای ویژه خالص بودن شیمیایی و دارویی برخوردار باشد. بیشتر رادیوداروهای پزشکی هسته ای از شرکتهای بازرگانی دارویی که چگونگی ویژگیهای رادیوداروها را کنترل می کنند خریداری می شوند. تنها کاری که پزشک یا کاربر باید انجام دهد بکارگیری جدولی برای تعیین اندازه دگرگون شده این رادیوداروها از زمان آخرین اندازه گیری اکتیویته آنهاست.
برای نشاندار کردن مولکولها شماری از رادیوایزوتوپها بکار برده می شود. این رادیوایزوتوپها بیشتر تابش کننده های گاما و دارای ویژگیهای گوناگون فیزیکی هستند. نمونه این رادیوایزوتوپها رادیوایزوتوپهای 53I , 43Tc , 79Au , 15P , 31Ga و 000 می باشند که به راههای گوناگون تهیه می شوند.
البته باید یادآوری کرد که رادیوایزوتوپهای مناسبی از عنصرهای کلیدی هیدروژن و اکسیژن و کربن وجود ندارد، ولی امروزه با به کارگیری شتابنده هایی مانند سیکلوترون در بیمارستانهای پیشرفته ،برخی از سختی های کار از میان برداشته شده است. برای

نمونه رادیوایزوتوپهایی را – در جایگاه مصرف – تولید می کنند که نیم عمر چند دقیقه ای دارند .نمونه این رادیوایزوتوپها Ga , Fe , F , O می باشد. O با نیم عمر دو دقیقه ای به سرعت جذب بدن می شود و در همین زمان کوتاه می توان بررسیهای دقیق فیزیولوژیک انجام داد. شماری از رادیوایزوتوپهای کاربردی در پزشکی از ژنراتورهایی بدست می آیند که درباره آنها بیشتر گفتگو خواهد شد.
رادیوایزوتوپهای مورد استفاده در کارهای تشخیصی باید تابش کننده گاما بوده – گاهی پوزیترون بکار می رود – و نیم عمر مناسب کارتشخیصی را داشته باشند.
از با ارزش ترین رادیوایزوتوپها در کار تشخیص ، Tc اس

ت که شمار فراوانی از ترکیب های شیمیایی کاربردی را با آن نشاندار می کنند. تکنسیم بصورت پرتکنتات سدیم ( NaTco12 ) برای نشاندار کردن بکار می رود. درتهیه این مولکولها در آغاز پرتکنتات به یون Tc کاهش داده شده و سپس آنرا با ماده شیمیایی دلخواه بصورت کمپلکس در می آورند. ماده شیمیایی آْماده است و تنها باید پرتکنتات بگونه ای استریل و بدون پیروژن به آن افزوده شود و پس از چند دقیقه ترکیب برای کاربری آماده است. راندمان این فرایند شیمیایی به 90 درصد می رسد و باقیمانده ترکیب نشده به گونه ناخالصی درترکیب وجود خواهد داشت.
به علت تابش شدید پرتو در ترکیب ،ترکیب های یاد شده می توانند دی ناتوره شوند از این رو ترکیب بدست آمده باید در همان روز بکار برده شود و اگر اجبار در نگهداری آنها وجود داشته باشد، باید با افزودن نگهدارنده های مناسب در دمای پایین نگهداری شوند.
رادیوایزوتوپهای پرکابرد پزشکی بیشتر از ژنراتورها بدست می آیند. دو رادیوایزوتوپ بسیار پرکاربرد برای کارهای تشخیصی و درمانی رادیوایزوتوپهای Tc و I می باشند. نیم عمر 8 روزه I اجازه می دهد که آن را به جاهای دور دست انتقال دهند. این رادیو دارو در درمان سرطان تیروئید و همچنین کنترل پرکاری آن نقش اساسی دارد.

تکنیسم با نیم عمر 6 ساعته اجازه می دهد که بیشتر کارهای تشخیصی به آسانی انجام پذیرد.
رادیوایزوتوپ ها ( عناصر رادیواکتیو ) در پزشکی
رادیو ایزوتوپ ها چیستند؟
بسیاری از عناصر شیمیایی دارای ایزوتوپ هستند. ایزوتوپ یک عنصر با خود عنصر دارای پروتون های برابری است (برابر با عدد اتمی) اما تفاوتشان در تعداد نوترون هاست. در یک اتم ، در حالت طبیعی، تعداد الکترون های خارجی برع پروتون ها و نوترون هاست. 82 عنصر پایدار و 275 ایزوتوپ پایدار مربوط به این عناصر نیز وجود دارد.
وقتی ترکبی از نوترون ها و پروتون ها بوجود آید که در قبلا در طبیعت وجود نداشته اند ، این محصول مصنوعی خواهد بود و غیر پایدار است و به آن ایزوتوپ رادیو اکتیو یا رادیوایزوتوپ نامیده می شود. همچنین بسیاری از ایزوتوپ های طبیعی غیر پایدار، از واپاشی بسیار کهن اورانیوم و توریوم ناشی می شود. کلا حدود 1800 رادیو ایزوتوپ وجود دارد.

هم اکنون 200 رادیو ایزوتوپ در حال استفاده است که برخی از آنها باید به طور مصنوعی تولید شوند.
رادیو ایزوتوپ ها را می توان به روش های گوناگونی تولید کرد.البته غالبا بوسیل گیر انداری نوترون در راکتور اکتیو می شوند. برخی نیز توسط سیکلوترون تولید می شوند که در این روش پروتون به هسته القا شده و هسته دارای پروتون اضافی می شود.
هسته های رادیو ایزوتوپ معمولا با انتشار ذرات آلفا یا (و) بتا به حالت پایدار می رسند. که می تواند با انتشار اشعه گاما همراه باشد. این فرایند واپاشی رادیو اکتیو نام دارد.
رادیو ایزوتوپ هایی که در پرتو پزشکی به کار می ر

وند ، “رادیو دارو” نام دارند.
پزشکی هسته ای
یک شاخه از پزشکی است که از تشعشع برای تشخیص و درمان بیماری استفاده می کند. تیرویید، ریه، استخوان و قلب و بسیاری از دیگر اضای بدن، براحتی قابل عکسبرداری هستند و بی نظمی در آنها قابل آشکارسازی است. پنج جایز نوبل به کسانی داده شده که از مواد رادیواکتیو در عکسبرداری استفاده کرده اند.
در کشورهای پیشرفته (26% جمعیت جهان) فراوانی تشخیص بوسیل پرتو پزشکی 19% در سال است. همچنین درمان بوسیل رادیو ایزوتوپ ها حدود یک دهم این مقدار است. استفاده از رادیو دارو ها در حال افزایش به مقدار 10% در سال است.
پزشکی هسته ای در سال 1950 بوسیل پزشکانی توسعه یافت که از ید 131 برای تشخیص بیماری تیرویید استفاده کردند.
تشخیص
روشهای تشخیصی در پزشکی هسته ای، از تصویر گرهای رادیو اکتیوی استفاده می کنند که منتشر کنند گاما از داخل بدن هستند. این تصویرگر ها عموما رادیو ایزوتوپ های کوتاه عمری هستند که به ترکیبات شیمیایی متصل شده

اند. آن ها از طریق تزریق، استنشاقی یا خوراکی قابل انتقال به بدن هستند. بوسیل گاما های انتشار یافته از داخل بدن می توان تصاویری را از زاویه های مختلف داخل بدن به دست آورد که می تواند بافتهای غیر عادی را مشخص کند. این تصاویر بوسیل کامپیوتر قابل بهینه سازی هستند.
یکی از جدیدترین این تصویربرداری ها PET می باشد. (برای توضیح بیشتر کلیک کنید)
درمان

آسیب زدن به تقسیم بندی سریع سلول ها بوسیله تشعشع دارای اهمیت بالایی برخوردار است. از همین طریق، رشد برخی سرطان ها را می توان کنترل کرد. پرتو افکنی خارجی به وسیل اشعه گاما ،که از کبالت 60 منتشر می شود، همچنین شتابدهند خطی اشعه X ، می توانند این کار را انجام دهند.

پرتو دهی داخلی بوسیل اشعه گاما و ذره بتا ، نیز قابل انجام است. ید 131 معمولا برای درمان سرطان تیرویید استفاده می شود ، که شاید موفق ترین درمان سرطان باشد. همچنین از آن برای درمان اختلالات غیر بدخیم تیرویید نیز استفاده می شود. ایریدیوم 192 بطور ویژه در سر و سینه(پستان) مورد استفاده قرار می گیرد. آنها بشکل سیم درست شده و به قسمت مورد نظر بدن وارد می شود. پس از رسیدن به دوز مورد نظر ، باید سیم ها از بدن خارج شوند. این براچی تراپی (brachytherapy) (روشی که در آن م

اده رادیو اکتیو مستقیما در بدن قرار می گیرد) در کل دوز کمی را به کل بدن منتقل می کند و دارای قیمت پایینی است.
برای درمان لوکمیا (leukaemia) (نوعی سرطان مغز استخوان) بوسیل کشت مغز استخوان ، باید سلول های معیوب بوسیله تابش دهی رادیو اکتیو نابود شوند تا بتوان مغز استوان سالم را جایگزین آن کرد.

بسیاری از درمان ها مسکن هستند. برای مثال، استرانسیوم 89 و بیشتر از آن ساماریوم 153 برای تسکن درد استخوان ناشی از سرطان به کار می روند. رنیوم 186 نیز محصولی جدید برای این هدف است.
یک روش جدید TAT نام دارد که مخفف Targeted Alpha Theray است به معنی آلفا تراپی هدفمند است. این روش برای سرطان های پراکنده به کار می رود. تابش مقداری کم از آلفا های پر انرژی به بافت ، سبب می شود که کسر عظیمی از انرژی تابشی به هدف برخورد کند. یک حامل رادیو نوکلئید های منتشر کنند آلفا را به مکان مورد نظر منتقل می کند. تحقیقات آزمایشگاهی افق های جدیدی را برای درمان لوکمیا ، تومور های مغزی و سرطان پوست روشن می سازد.
یک پیشرفت تجربی در این زمینه Boron Neutron Capture Therapy(درمان بوسیله گیر اندازی نوترون توسط بور) بوسیله بور 10 است که در تومور بدخیم مغزی متمرکز می شود. بعد بیمار بوسیل نوترون حرارتی مورد تابش قرار می گیرد که شدیدا بوسیل بور جذب می شود و ذرات آلفای پر انرژی را برای کشتن سلول های سرطانی آزاد می کند. در این روش به جای آنکه رادیو ایزوتوپ به مریض داده شود، مریض در معرض نوترون ها قرار می گیرد.
پرتو درمانی در درمان بیماری های سمج و ماندگار موفق عمل کرده و درضمن دارای عوارض جانبی کمی است. دوز تابشی به میزان هر درمان ، 20 تا 60 گری است.
تحلیل بیوشیمیایی
آشکار سازی و تشخیص مواد رادیو اکتیو کار ساده ایست حتی اگر مقدار آن کم باشد. به همین دلیل می توان مولکول موارد بیولوژیکی را در خارج از بدن (In Vitro) بوسیله رادیوایزوتوپ ها نشانگذاری کرد. پاتولوژیست ها صدها آزمایش را برای تعیین اجزای خون، پلاسما، ادرار، هورمون ها، آنتی ژن ها و بسیاری دیگر را با استفاده از رادیوایزوتوپ ها به کار برده اند. این روش به Radioimmuno موسوم است.

رادیو دارو های تشخیصی
از نقطه نظر شیمیایی ، هر عضو بدن عملکردی متفاوت با بقیه دارد. پزشکان و شیمی دان ها ، مقداری از مواد شیمیایی را که توسط اعضای بدن جذب می شود را مشخص کرده اند. مثلا تیرویید ید را جذب می کند ، مغز برخی قندها را مصرف می کند. با این دانش پرتو پزشکان مواد رادیو ایزوتوپ را به مواد بیولوژیکی مختلف می چسبا

نند.
پرتو پزشکی تشخیصی می تواند برای اندازه گیری میزان خون شارش یافته به مغز مورد استفاده قرار گیرد. همچنین برای بررسی عملکرد کبد، ریه، قلب، کلیه ها و دستیابی به مغز استخوان و اقدامات تشخیصی مشابه مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از کاربردهای دیگر پیش بینی اثرات درمان است.خیص ناچیز است. مریض در قبل و بعد از آزمایش چیز ناخوشایندی را احساس نمی کند و اثرات باقیمانده از ماده در مدت کوتاهی از بین می رود. غیر تهاجمی بودن آزمایش، طبیعت این روش است که می توان از خارج بدن به آزمایش بدن پرداخت.
رادیوایزوتوپی که برای تشخیص و آزمایش به کار می رود باید منتشر کنند گاما باشد تا در هنگام خارج شدن از بدن، داخل را به ما نشان دهد. همچنین باید دارای نیمه عمر کوتاهی باشد تا زیاد در بدن باقی نماند.
رادیوایزوتوپی که به کرات استفاده می شود تکنسیوم 99m می باشد که در 80% پرتوپزشکی ها مورد استفاده قرار می گیرد. حدود 40000 بار در روز. تکنسیوم 99m به دلایل زیر برای مصارف پرتو پزشکی رادیو نوکلئید خوبی است:
_ نیمه عمری حدود 6 ساعت دارد و در عین حال که زمانی طولانی برای بررسی فرایند های متابولیکی است، زمان کوتاهی برای به حداقل رسانی تابش به بدن است.
_ تکنسیوم 99m بوسیل فرایندی که “ایزومریک” نامیده می شود واپاشی می شود که گاما های کم انرژی و الکترون منتشر می کند. تا زمانی که انرژی پرتو بتا بالا نباشد برای بدن زیان آور نیست.
_ اشع گامای کم انرژیی که از بدن خارج می شود به راحتی توسط دوربین ها (آشکارسازها) آشکارسازی می شوند.
“ژنراتور” تکنسیوم که یک محفظه سربی است که لوله ای شیشه ای محتوی رادیو ایزوتوپ را پوشانده است ، برای بیمارستان ساخته شده است و محتوی مولبدیوم 99 با نیمه عمر 66 ساعت است که تدریجا به تکنسیوم 99 واپاشی می ش

ود. Tc-99 وقتی که لازم باشد شسته و تصفیه می شود. بعد از دو هفته یا کمتر ژنراتور برای شارژ مجدد بازگردانده می شود.
از ژنراتوری مشابه برای تولید روبدیوم 82 استفاده می شود که در عکسبرداری PET استرانسیوم 82 با نیمه عمر 25 روز به کار می رود.
از عکسبرداری MPI (Myoc کرونر قلب استفاده می کند.
برای عکسبرداری PET اصلی ترین رادیو دارو فلور دی اکسی گلوکوز (FDG) نام دارد. F-18 با نیمه عمر کمتر از دو ساعت ، به عنوان نشانگر استفاده می شود. FDG بدون اینکه نابود شود با سلول ها ترکیب می شود که نمایانگر خوبی برای متابولیسم سلول است.
در دارو های تشخیصی ، تمایل زیادی برای استفاده از ایزوتوپ های تولید شده توسط سیکلوترون ، مثل F-18 وجود دارد که استفاده وسیعی در PET و CT/PET دارد. این فرایند در عرض دو ساعت در سیکلوترون انجام می شود.
رادیو دارو های درمانی
در برخی شرایط درمانی، برای نابودی و یا ضعیف کردن سلول های غیر عادی پرتو درمانی مفید است. رادیو ایزوتوپی که پرتو را تولید می کند می تواند در عضو مورد نظر جاگذاری شود (مشابه همان روشی که برای تشخیص به کار می رفت). در بسیاری موارد ، اشعه بتا است که باعث نابودی سلول های نامطلوب می شود. این رادیو تراپی است. رادیوتراپی کوتاه مدت ، به براچی تراپی معروف است و در حال تبدیل شدن به اصلی ترین روش درمانی است.
هرچند، کاربرد درمانی مواد رادیو اکتیو کمتر از کاربرد

تشخیصی است ، هر چند که توسع آن مهم و در حال رشد است. یک رادیوداروی ایده آل یک منتشر کنند بتای قوی و همچنین گامای کافی برای

عکسبرداری باید باشد ، مثل لوتیسم 177 که از ایتربیوم-176 (Yb) ساخته می شود که خود ایتربیوم-176 با تشعشع زایی به ایتربیوم-177 و فورا به لوتیسم-177 (Lu-177) تبدیل می شود. ایتریوم-90 (Y-90) نیز برای درمان برخی سرطان های دستگاه لنفاوی و استفاده از آن برای درمان آرتروز نیز در حال گسترش است.
ید-131 و فسفر-32 نیز برای درمان استفاده می شوند. ید-131 برای درمان تیرویید که دچار سرطان یا شرایط غیر عادی مثل پرکاری تیرویید شده باشد، بکار می رود. در بیماری پریاخته خونی که تعداد گولبول های قرمز خون تولیدی توسط مغز استخوان بالا می رود، از فسفر-32 برای جلوگیری از این ازدیاد استفاده می شود.در یک روش جدید (و هنوز آزمایشی) از بور-10 استفاده می کند که در تومور متمرکز می شود. بعد، بدن بیمار توسط نوترون مورد تابش قرار می گیرد و بور که دارای سطح مقطع جذب نوترون بالایی است ، آلفاهای پر انرژی را برای کشتن سلول های سرطانی منتشر می کند.
برای TAT ، اکتانیوم-225 با انتشار 3 ذر آلفا به دخترش بیسموت-213 تبدیل می شود که برای نشانگذاری مولکول های هدف به کار می رود.
تحقیقات پزشکی مهم در سرتاسر جهان برای چسباندن رادیو نوکلیید ها به مواد شیمیای بیولوژیکی مثل آنتی بادی ها، انجام گرفته است. نشانگذاری سلول ها می تواند برای درمان انواع بیماری ها مورد استفاده قرار گیرد.
مسمومیت رادیوایزوتوپ
در سال 2006 در بریتانیا ، یک شهروند جدید که قبلا عضو سازمان اطلاعات روسیه بود ، توسط پلونیوم مسموم شده و کشته شده بود. که مرگی طولانی م

دت و دردآور است.
پلونیوم دارای 26 ایزوتوپ است ، که همگی رادیو اکتیو هستند. که 250 میلیارد برابر سمی تر از اسید هیدروسیانیک است و در یک اسید رقیق قابل حل است. (این اولین عنصری است که توسط ماری کوری در سال 1898 کشف شد و به نام کشور یعنی Poland (لهستان) نامگذاری کرد. ایرن ،دختر او، توسط همین پلونیوم در یک حادثه آزمایشگاهی مسموم شد و در سن 59 سالگی با بیماری سرطان خون درگذشت)
پلونیوم-210 محصول یکی مانده به آخر واپاشی U-238 است ، قبل از آنکه با واپاشی آلفا به سرب تبدیل شود(به حالت پایدار برسد). این ناشی از واپاشی بتای Pb-210 (در سری واپاشی U-238 ) به Bi-210 که به سرعت با واپاشی بتا به Po-210 تبدیل می شود. این در هرجای طبیعت که اورانیوم موجود باشد رخ می دهد. به هر حال به خاطر نیمه عمر کوتاهش(138 روز) مقدار کمی Po-210 در اورانیوم وجود دارد (در حدود 01mg/tonne ). مقدار Po-210 در خاک حتی کمتر از این مقدار است اما در تنباکو مقدارش بیشتر است و اثرات آن را می توان در ادرار برخی افراد سیگاری مشاهده کرد.
Po-210 را همچنین بوسیل در معرض تابش نوترون قرار دادن Bi-209 می توان بدست آورد. روسیه از Po-210 بعنوان منبع حرارتی در فضاپیما های با عمر کوتاه و قمرهای مصنوعی استفاده کرده است. همچنین می تواند راکتورهای با سیستم خنک کنندگی سرب-بیسموت را به کار بیندازد. که در اثر بمباران نوترونی، با Po-21

0 آلوده شده باشد.
به خاطر نیمه عمر کوتاهش، یک گرم Po-210 حدود 5000 بار رادیواکتیو تر از رادیوم است. اما 138 روز زمان به اندازه کافی طولانیی برای تولید و انتقال و توزیع آن می باشد، پیش از آنکه توانش کم شود. همچنین به حاملش خطرات چندانی را انتقال نمی دهد، چون اشعه آلفا در داخل بدن خطرناک است و در بیرون از بدن، پوست نیز می تواند از ورود آن جلوگیری کند.
بهر حال، دوز های معمولی در صورتی که از طریق روده جذب بدن نشود و یکی دو روز بیشتر طول نکشد ، اثری بر بدن حامل آن نخواهد داشت. در بر

خی روش ها مثل TAT که از میزان پایین آلفا استفاده می شود، باید در یکی از ترکیبات بیولوژیکی بدن حل شده و توسط این ترکیبات به بافت های سرطانی برسد.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله امضای دیجیتال در pdf دارای 73 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله امضای دیجیتال در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله امضای دیجیتال در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله امضای دیجیتال در pdf :

امضای دیجیتال

یک امضای دیجیتال نوعی رمزنگاری نامتقارن است. هنگامی که پیغامی از کانالی ناامن ارسال می‌شود، یک امضای دیجیتال که به شکل صحیح به انجام رسیده باشد می‌تواند برای شخص گیرنده پیام دلیلی باشد تا ادعای شخص فرستنده را باور کند و یا به عبارت بهتر شخص گیرنده از طریق امضای دیجیتال می‌تواند این اطمینان را حاصل کند که همان شخص فرستنده نامه را امضا کرده است و نامه جعلی نیست. امضاهای دیجیتال در بسیاری از جنبه‌ها مشابه امضاهای سنتی دستی هستند؛ انجام امضاهای دیجیتال به شکل صحیح بسیار مشکلتر از یک امضای دستی است. طرح‌ها فایل امضای دیجیتال بر مبنای رمزنگاری نامتقارن هستند و می بایست به شکل صحیح صورت گیرد تا موثر واقع شود. همچنین امضاهای دیجیتال می‌توانند امضاهایی غیرقابل انکار را ایجاد کنند به این معنی که شخص امضاکننده نمی‌تواند تا زمانی که کلید شخصی فرد به صورت مخفی باقی‌مانده است، ادعا کند که من این نامه که امضای من را به همراه دارد، امضا نکرده ام. ولی در زمانی که کلید شخصی فرد در شبکه از حالت مخفی خارج شود یا زمان اعتبار امضای او به اتمام برسد شخص می‌تواند امضای دیجیتال خود را انکار کند هرچند که در این حالت نیز با وجود ساختار قوی امضای دیجیتال، این امضا اعتبار خود را حفظ می‌کند. پیغام‌های امضا شده با امضای دیجیتال امکان ارائه به صورت یک رشته بیتی را دارند. مانند: پست الکترونیک، قراردادها و یا پیام هایی که از طریق قواعد رمزنگاری‌های دیگر ارسال شده باشند.
امضاهای دیجیتال اغلب برای به انجام رساندن امضاهای الکترونیکی به کار می‌روند. در تعدادی از کشورها، مانند آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا، امضاهای الکترونیکی قوانین مخصوص به خود را دارند. هرچند، قوانین درباره امضاهای الکترونیکی همواره روشن نمی‌سازند که آیا امضاهای دیجیتال به درستی به کار گرفته شده اند و یا اهمیت آن‌ها به چه میزان است. در حالت کلی قوانین به شکل واضح در اختیار کاربران قرار نمی‌گیرد و گاهی آنان را به گمراهی می کشاند.

مشخصات امضا دیجیتال
طرح امضای دیجیتال معمولاً سه الگوریتم را شامل می‌شود: 1- الگوریتم تولید کلید را که کلید خصوصی را بطور یکسان و تصادفی از مجموعه کلیدهای ممکن انتخاب می‌کند. خروجی‌های این الگوریتم کلید خصوصی و کلید عمومی مطابق با آن است.2- الگوریتم امضا که توسط آن با استفاده از کلید خصوصی و پیام، امضا شکل می‌گیرد. 3-الگوریتمی که با استفاده از پیام دریافتی و کلید عمومی صحت امضا را بررسی می‌کند و با مطابقتی که انجام می‌دهد یا امضا را می پذیرد یا آن را رد می‌کند.
دو ویژگی اصلی که در امضای دیجیتال مورد نیاز است: اول، امضای تولید شده از پیام مشخص و ثابت هنگامی که توسط کلید عمومی مورد بررسی قرار می‌گیرد فقط در مورد همان پیام ارسالی می‌تواند عمل تطبیق را صورت دهد و در مورد هر پیام متفاوت و خاص می‌باشد. ثانیاً، امضای دیجیتال می بایست قابلیت اجرا توسط الگوریتم را داشته باشد و بتواند فایل امضای معتبر برای مهمانی که کلید خصوصی را دارا نمی‌باشد ایجاد نماید.
تاریخچه بر اساس اسناد معتبر “دیدگاه‌های جدید در رمزنگاری” در سال 1976 توسط ویتفید دیفای و مارتین هیلمن برای تشریح ایده‌های اولیه طرح فایل امضای دیجیتال ارائه شد. البته به نظر می‌رسد طرح‌های اولیه دیگری نیز در آن زمان وجود داشته است. مدت کوتاهی پس از آن جمع دیگری از محققین به نام‌های ریوست، شمیر و آدلمن، الگوریتم آر اس اِی را ابداع کردند که می‌توانست برای تولید امضای دیجیتال اولیه به کار رود . اول بسته نرم‌افزاری امضای دیجیتال با عنوان لوتوس نت در سال 1989 بر مبنای همین الگوریتم به بازار عرضه شد.
در سال 1984 میشلی، گلدواسر و ریوست با تمام دقت موارد مورد نیاز را برای برقراری امنیت در طرح امضای دیجیتال بررسی کردند. آن‌ها با بررسی مدل‌های مختلف حمله برای امضای دیجیتال توانستند طرح فایل امضای دیجیتال جی ام آر را ارائه کنند که می‌تواند در مقابل حمله به پیام و جعلی بودن آن مقاومت کند.
طرح‌های ابتدایی امضای دیجیتال مشابه همدیگر بودند: آنها از جایگشت(تبدیل) دریچه‌ای استفاده می‌کردند، مانند تابع آر اس اِی و یا در برخی موارد از طرح امضای رابین بهره می‌گرفتند. جایگشت دریچه‌ای نوعی از مجموعه جایگشت هاست که به وسیله پارامترها مشخص می‌شود که در محاسبه‌های رو به جلو سریع عمل می‌کند ولی در محاسبه‌های بازگشتی با مشکل مواجه می‌شود. با این وجود برای هر پارامتر یک دریچه وجود دارد که حتی محاسبه‌های بازگشتی را آسان می کند. جایگشت‌های دریچه‌ای می‌توانند مانند سیستم‌های رمزگذاری با کلید عمومی باشند. در جایی که پارامتر به عنوان کلید عمومی و جایگشت دریچه‌ای به عنوان کلید پنهان است رمزگذاری مانند محاسبه جایگشت در جهت رو به جلوست و رمز گشایی مانند محاسبه در جهت معکوس است. همچنین جایگشت‌های دریچه‌ای می‌توانند مانند طرح فایل امضا دیچیتال باشند، به این صورت که محاسبه در جهت معکوس با کلید پنهان مانند امضا کردن است و محاسبه در جهت پیش رو مانند بررسی صحت امضاست. به دلیل این همخوانی امضاهای دیجیتال اغلب بر پایه سامانه رمزنگاری با کلید عمومی تشریح می‌شوند اما این تنها روش پیاده سازی امضای دیجیتال نیست.
ولی این نوع طرح امضای دیجیتال در برابر حملات آسیب پذیر است و شخص مهاجم می‌تواند با دست کاری در روش بررسی صحت امضا، یک امضای دیجیتال جعلی برای خود ساخته و شبکه را با مشکل مواجه سازد. هرچند این نوع امضا به شکل مستقیم به کار گرفته نمی‌شود ولی ترجیحاً ابتدا پیام را با استفاده از روش‌های درهم سازی خلاصه می‌کنند و سپس خلاصه پیام را امضا می‌کنند و در نتیجه استفاده از همین ترفند و با توجه به توضیحات شکل 2 شخص مهاجم فقط می‌تواند یک امضای دیجیتال جعلی برای خود درست کند که این امض با محتویات مربوط به خروجی تابع درهم سازی از پیام خلاصه شده تطابق ندارد و شخص مهاجم نمی‌تواند به محتویات پیام خدشه‌ای وارد کند.
همچنین دلایل متنوعی وجود دارد تا افرادی که می خواهند از امضای دیجیتال استفاده کنند از خلاصه پیام و خروجی تابع درهم سازی برای امضا استفاده کنند. اولین دلیل ایجاد بازدهی مناسب برای طرح امضای دیجیتال است زیرا فایل امضا خیلی کوتاهتر خواهد بود و در نتیجه زمان کمتری صرف می‌شود. دومین دلیل برای سازگاری بیشتر است زیرا با استفاده از تابع درهم سازی شما می‌توانید خروجی مطابق با نوع الگوریتمی که به کار گرفته اید داشته باشید. سومین دلیل برای درستی اجرای امضای دیجیتال است : بدون استفاده از تابع درهم سازی ممکن است پیام شما در هنگام امضا به دلیل مشکل فضا به بخش‌های مختفل تقسیم شود و شخص دریافت کننده نتواند به درستی منظور فرستنده را دریافت کند بنابراین از این تابع استفاده می‌کند تا خود پیام را به شکل خلاصه و بدون ایجاد مشکل ارسال کند.
نظریه‌های امنیتی در تحقیقات میشلی، گلدواسر و ریوست مراتب متفاوت حمله به امضاهای دیجیتال را برای ایجاد دیوار دفاعی مناسب بررسی کردند و نتایج زیر به دست آمد: 1- در حمله کلید یگانه، مهاجم فقط روند بررسی و تایید کلید عمومی را بدست می‌آورد و از این طریق سامانه را مورد تهاجم قرار می‌دهد. 2- در حمله با پیام آشکار، مهاجم یک کلید کارآمد برای مجموعه‌ای از پیام‌های آشکار و مشخص در اختیار دارد و فقط با استفاده از پیام مشخص می‌تواند حمله کند و توانایی انتخاب پیام برای مورد حمله قرار دادن نخواهد داشت. 3- در انطباق پیام انتخاب شده، مهاجم ابتدا امضا را بر روی یک پیام دلخواه که مورد انتخاب مهاجم است یاد می‌گیرد و از آن امضا استفاده می‌کند. در ادامه مراحل نتایج حمله به سامانه امضای دیجیتال از طریق روش‌های مذکور مطرح می‌شود: 1- در مرحله اول امکان ترمیم و استفاده مجدد از امضای دیجیتال را از بین خواهد برد. 2- توانایی جعل امضا در یک سطح گسترده از دیگر نتایج حمله به امضای دیجیتال است. در این مرحله شخص مهاجم توانایی جعل امضا برای هر پیامی را به دست خواهدآورد. 3- جعل در مورد پیام‌های انتخابی؛ در این مورد مهاجم می‌تواند جعل امضا را در مورد پیام انتخابی خود انجام دهد. 4- در این مورد از نتایج حمله به امضای دیجیتال شخص مهاجم فقط می‌تواند از طریق امضای در دسترس خود و برخی پیام‌ها به محتویات آن‌ها دست پیدا کند و دیگر شخص مهاجم توانایی انتخاب ندارد و انتخاب‌های او محدود می‌شود.
معایب امضای دیجیتال
با وجود تمام مزایایی که امضای دیجیتال دارد و در ادامه همین مقاله به بررسی آن می پردازیم ولی این طرح همچنان در حل برخی مشکلات که در ادامه آن‌ها را مطرح می کنیم ناتوان است. الگوریتم و قوانین مربوط به آن نمی‌توانند تاریخ و زمان امضای یک سند را در ذیل آن درج کنند از همین جهت شخص دریافت کننده نمی‌تواند این اطمینان را حاصل کند که نامه واقعاً در چه تاریخ و زمانی به امضا رسیده است. ممکن است در محتویات سند تاریخی درج شده باشد و با تاریخی که شخص نامه را امضا کرده باشد مطابقت نداشته باشد. البته برای حل این مشکل می‌توان از یک راه حل با عنوان زمان اعتماد به مهرو امضا استفاده کرد. همانطور که در ابتدای تعریف امضای دیجیتال اشاره شد این طرح غیر قابل انکار است و ساختار امضای دیجیتال بر همین اساس شکل گرفته است. همانطور که می دانید تکذیب در لغت به معنی انکار هرگونه مسئولیت نسبت به یک فعالیت است. هنگامی که پیامی ارسال می‌شود و فرستده آن را همراه امضا دریافت می‌کند در واقع این اطمینان در شخص دریافت کننده ایجاد می‌شود که نامه را چه کسی امضا کرده است و انکار امضا کاری مشکل به نظر می‌رسد. البته تا زمانی که کلید خصوصی به صورت مخفی باقی بماند شخص فرستنده نمی‌تواند چنین ادعایی داشته باشد ولی هنگامی که فایل امضای شخصی مورد حمله قرار بگیرد نه تنها خود فایل امضا اعتبار لازم را از دست می‌دهد بلکه استفاده از زمان اعتبار مهر و امضا نیز دیگر کاربردی نخواهد داشت. البته یادآوری این نکته لازم است هنگامی که شما در سامانه خود از کلید عمومی بهره می‌گیرد دیگر نمی‌توانید امضای خود را انکار کنید و در صورتی این موضوع امکان پذیر است که کل شبکه مورد حمله واقع شود و سامانه از اعتبار لازم ساقط شود. بنا براین توجه به انتخاب یک راه حل درست برای پیاده سازی طرح امضای دیجیتال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و همانطور که عنوان شد ممکن است با یک مشکل کل اعتبار مجموعه زیر سوال برود. مطابق اصول فنی امضای دیجیتال که در توضیح‌های ابتدایی آورده شده است، فایل امضای دیجیتال رشته‌ای از بیت‌ها را در اجرای این طرح به کار می‌برد. در واقع افراد در این طرح مجموعه‌ای از بیت‌ها را که ترجمه پیام است امضا می‌کنندآن آنها ترجمه معنایی آنها ذره‌ها امضا می‌کنند . مشکل دیگر امضای دیجیتال این است که چون پیام توسط یک تابع مشخص به مجموعه‌ای از بیت‌ها ترجمه و پردازش می‌شود ممکن است در طی مرحله انتقال و دریافت پیام ترجمه پیام دچار خدشه شود و مفهوم دیگری به خود گیرد. برای حل این مشکل از روشی با عنوان دبلیو وای اس آی دبلیو وای اس استفاده می‌شود به این معنا که همان چیزی که مشاهده می‌شود امضا می‌شود. در این روش همان اطلاعات ترجمه شده خود را بدون آن که اطلاعات مخفی دیگری در آن قرار گیرد امضا می‌کند و پس از امضا و تایید اطلاعات از سوی شخص فرستنده درون سامانه به کار گرفته می‌شود. در واقع این روش ضمانت نامه محکمی برای امضای دیجیتال به شمار می‌رود و در سیستم‌های رایانه‌ای مدرن قابلیت پیاده سازی و اجرا را خواهد داشت.
مزایای امضای دیجیتال
حال در این بخش مزایای استفاده از امضای دیجیتال را مورد بررسی قرار خواهیم داد. یکی از دلایل به کار گیری امضاهای دیجیتالی که یک دلیل عادی به شمار می‌رود ایجاد اعتبار برای امضاها در یک سامانه تبادل داده و اطلاعات است. در واقع استفاده از امضای دیجیتال سندیت و اعتبار ویژه‌ای به یک سند می بخشند. وقتی که هر فرد دارای یک کلید خصوصی در این سامانه است با استفاده از آن می‌تواند سند را امضا کرده و به آن ارزش و اعتبار داده و سپس آن را ارسال کند. اهمیت ایجاد اطمینان قطعی و محکم برای شخص دریافت کننده پیام درباره صحت ادعای فرستنده در برخی از انواع انتقال اطلاعات مانند داده‌های مالی به خوبی خود را نشان می‌دهد و اهمیت وجود امضای دیجیتال درست را بیش از پیش به نمایش می گذارد. به عنوان مثال تصورکنید شعبه‌ای از یک بانک قصد دارد دستوری را به دفتر مرکزی با نک به منظور درخواست ایجاد تعادل در حساب‌های خود را ارسال کند . اگر شخص دریافت کننده در دفتر مرکزی متقاعد نشود که این پیام، یک پیام صادقانه است و از سوی یک منبع مجاز ارسال شده است طبق درخواست عمل نکرده و در نتیجه مشکلاتی را به وجود می‌آورد. در موارد بسیار زیادی، فرستنده و گیرنده پیام نیاز دارند این اطمینان را به دست بیاورند که پیام در مدت ارسال بدون تغییر باقی‌مانده است. هرچند رمزنگاری محتوای پیام را مخفی می‌کند ولی ممکن است امضا در یک سامانه از اعتبار ساقط شود و محتویات یک پیام دست خوش تغییرات گردد. ولی استفاده از امضای دیجیتال به عنوان روشی از رمز نگاری می‌تواند ضامن درستی و بی نقصی یک پیام در طی عملیات انتقال اطلاعات باشد زیرا همانطور که در ساختار اجرایی شدن الگوریتم مشاهده کردید از تابع درهم سازی بهره گرفته شده است و همین نکته ضمانت بهتری را برای درستی و صحت یک پیام ایجاد می نماید.
کلید عمومی رمزنگاری
رمزنگاری با استفاده از کلید عمومی روشی است برای ایجاد یک ارتباط پنهان میان دو شخص بدون اینکه نیازی به تعویض کلیدهای خصوصی باشد. همچنین با استفاده از این روش می‌توان امضاهای دیجیتال را ایجاد کرد.
رمزنگاری کلید عمومی اساس و بنیاد تبادل اطلاعات در تکنولوژی‌های امروز در جهان گسترده اینترنت است. همچنین این روش به عنوان رمزنگاری نامتقارن نیز مطرح است زیرا کلیدی که برای رمزنگاری به کار می‌رود با کلیدی که برای رمز گشایی به کار می‌رود متفاوت است. در رمزنگاری با کلید عمومی، هر کاربر یک جفت کلید برای رمزنگاری شامل یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی است. کلید خصوصی به عنوان یک راز از سوی کاربر باید نگهداری شود و همه کاربران امکان استفاده از کلید عمومی را داردند و در اختیار همه قرار می‌گیرد.
از رمز نگاری نامتقارن هم برای رمزنگاری استفاده می‌شود هم برای رمز گشایی استفاده می‌شود. پیام هایی که با کلید عمومی رمزنگاری می‌شوند فقط با کلید خصوصی مطابق قابلیت رمزگشایی را دارند. هرچند که کلیدهای عمومی و خصوصی مطابق با یکدیگر هستند ولی با استفاده از کلید عمومی نمی‌توان کلید خصوصی را به دست آورد. در طرح رمزنگاری متقارن فرستنده و گیرنده باید یک کلید مشترک اضافه باشند تا بتوانند عملیات رمزگشایی و رمز نگاری را انجام دهند و به همین دلیل این طرح قابلیت اجرایی شدن کمتری نسبت به روش نامتقارن دارند زیرا روش متقارن یک پهنای باند ویژه جهت تبادل کلید اضافی نیاز دارد به همین دلیل از کارایی مناسبی برخوردار نیستند.
دو شاخه اصلی رمزنگاری با کلید عمومی عبارتند از: رمزگذاری کلیدی عمومی: پیامی که با کلید عمومی رمزگذاری شده باشد فقط به وسیله صاحب کلید خصوصی مطابق با آ« رمزگشایی می‌شود و این موضوع به همکاری فرستنده و گیرنده بستگی دارد و می‌تواند اعتماد را تا اندازه زیادی در این سیستم تامین کند. همکاری کرد . امضاهای دیجیتال: در مورد امضای دیجیتال پیام ب استفاده از کلید خصوصی فرستنده رمزگذاری می‌شود و با استفاده از کلید عمومی فرستنده نیز رمزگشایی می‌شود. رمزنگاری کلید عمومی در مقایسه با صندوق پستی مانند صندوق پستی قفل شده همراه یک دریچه است که این دریچه در دسترس عموم قرار دارد به طور مثال اطلاعاتی از قبیل محل خیابان در اختیار عموم قرار می‌گیرد. هرکس با دانستن آدرس خیابان می‌تواند به درب مورد نظر مراجعه کرده و پیام مکتوب را از طریق دریچه می‌تواند ببیند ولی فقط شخصی که کلید باز کزدن صندوق پستی را دارا می‌باشد می‌تواند پیام را بخواند. همچنین امضاهای دیجیتال شبیه پلمب یک پاکت نامه است که هرکس می‌تواند پاکت نامه را باز کند ولی پلمی فرستنده بر روی پاکت نامه به عنوان نشانی از فرستنده باقی خواهد ماند. مسئله اصلی برای استفاده از رمزنگاری عمومی ایجاد اطمینان در مسیر ارسال اطلاعات است. با توجه به مثال‌های ذکر شده باید کلید عمومی برای هر شخص به درستی تولید شود تا از سوی شخص سومی مورد تهاجم واقع نشود و سلامت سیستم حفظ شود. یک شیوه مرسوم برای رسیدگی به این مسئله استفاده از یک سازمان کلید عمومی است که بتواند در مورد شخص سومی که وارد سیستم می‌شود یک دسترسی متناسب تعریف کند. تمامی تکنیک‌های قابلیت اجرای سریعتر نسبت به اجرای سیستم کلید خصوصی را دارند و می‌توانند به اندازه کافی برای برنامه‌های متنوع کلید تولید کنند. در عمل اغلب رمز نگاری با کلید عمومی با سیستم کلید خصوصی به کار می‌رود تا بتواند بازدهی بیشتری داشته باشد. چنین ترکیب هایی را سیستم رمزنگاری دو رگه می نامند. برای رمزنگاری، فرستنده پیام با استفاده از الگوریتم تولید کلید به طور تصادفی یک کلید تولید می‌کند و با استفاده از آن کلید تصادفی عملیات رمزنگاری با کلید عمومی را انجام می‌دهد. برای امضاهای دیجیتالی، فرستنده پیام با استفاده از تابع درهم سازی پیام را خرد می کنند و پس از تایید محتوای نامه، آن را امضا می‌کند. همچنین گیرنده با استفاده از تابع درهم سازی محاسباتی را انجام می‌دهد و کدی را به دست می‌آورد و این کد را با کد حاصل از اعمال تابع درهم سازی بر روی امضا، مقایسه می‌کند و بررسی می‌کند که آیا پیام مورد حمله قرار گرفته است یا خیر.
تولید کلید
تولید کلید روند تولید کلیدها برای رمز نگاری است . یک کلید رمزنگاری را انجام می‌دهد و یک کلید رمزگشایی می‌کند. سیستم‌های رمزنگاری جدید، سیستم رمزنگاری متقارن مانند الگوریتم‌های DES و AES و سیستم رمزنگاری با کلید عمومی مانند الگوریتم آر اس اِی را شامل می‌شوند. الگوریتم‌های متقارن از یک کلید به اشتراک گذاشته شده استفاده می‌کنند و الگوریتم‌های کلید عمومی از کلید عمومی و کلید خصوصی بهره می‌گیرند که کلید عمومی دسترسی عمومی دارد و وقتی فرستنده داده‌ها را با کلید عمومی رمزگذاری می‌کند، گیرنده تنها با داشتن کلید خصوصی می‌تواند داده‌ها را رمزگشایی کند.
پروتکل رمز نگاری
یک پروتکل امنیت (پروتکل رمزنگاری) یک مفهوم انتزاعی است و در واقع تضمینی برای امنیت سیستم به شمار می‌رود و امنیت سیستم رمزنگاری به برقراری این قواعد وابسته است. پروتکل تعیین می‌کند که الگوریتم‌ها چگونه می بایست به کار روند تا همراه با کارآیی لازم، امنیت خود را نیز حفظ کنند. پروتکل‌ها به اندازه کافی و به صورت مفصل جزئیات را درباره ساختارهای داده‌ها و شکل استفاده از آن‌ها را تعیین می‌کنند. اجرای کامل و درست پروتکل می تواند این اطمینان را در کاربر ایجاد کند که امنیت سیستم تا میزان مورد نیاز تامین می‌شود. پروتکل رمزنگاری معمولاً در ابتدایی‌ترین حالت موارد زیر را شامل می‌شوند: بررسی و تایید صحت کلید؛ تعیین اعتبار موجود بودن کلید در سیستم؛ در مورد روش متقارن اعتبار لازم را به یک پیام می‌دهد؛ حفظ امنیت داده در سطح برنامه؛ روش هایی که اجازه نمی‌دهد کاربر امضای خود را تکذیب کند(ویژگی غیرقابل انکار بودن). به عنوان مثال؛ پروتکل امنیت لایه‌های حمل اطلاعات یک پروتکل رمزنگاری است که برای حفظ امنیت اتصالات در سطح وب را تامین می‌کند. طرز کار این پروتکل بر مبنای سیستم 509X. است که یک مرحله تولید کلید و با استفاده از کلید عمومی و روش رمزنگاری با کلید عمومی داده‌ها را در سطح برنامه‌ها حمل می‌کند . ولی این پروتکل نمی‌تواند ویژگی غیرقابل انکار بودن رمزنگاری را تامین کند. انواع دیگری از پروتکل‌های رمزنگاری وجود دارند که برخی از آن‌ها خود شامل چندین پروتکل مختلف دیگر می‌شوند امزوه تنوع گسترده‌ای در زمینه پروتکل‌ها به وجود آمده است و شرکت‌های مختلف برای رفع معایب امضای دیجیتال و ایجاد امنیت هر چه بیشتر در این ساختار تلاش هی چشمگیری انجام داده اند. به طور کلی، یک پروتکل رمزنگاری، مجموعه‌ای از قواعد و روابط ریاضی است که چگونگی ترکیب کردن الگوریتم‌های رمزنگاری و استفاده از آن‌ها به منظور ارائه یک سرویس رمزنگاری خاص در یک کاربرد خاص را فراهم می‌سازد. معمولاً یک پروتکل رمزنگاری مشخص می‌کند که اطلاعات موجود در چه قالبی باید قرار گیرند. چه روشی برای تبدیل اطلاعات به عناصر ریاضی باید اجرا شود . کدامیک از الگوریتم‌های رمزنگاری و با کدام پارامترها باید مورد استفاده قرار گیرند . روابط ریاضی چگونه به اطلاعات عددی اعمال شوند . چه اطلاعاتی باید بین طرف ارسال‌کننده و دریافت‌کننده رد و بدل شود . چه مکانیسم ارتباطی برای انتقال اطلاعات مورد نیاز است . به عنوان مثال می‌توان به پروتکل تبادل کلید دیفی- هلمن برای ایجاد و تبادل کلید رمز مشترک بین دو طرف اشاره نمود.
جمع بندی
با توضیحاتی که درباره اجرای طرح امضای دیجیتال ارائه شد به نظر می‌رسد این روش می‌تواند نیازهای مجموعه را تامین می‌کند. هرچند معایبی در این تحقیق برای این روش مطرح شد ولی راهکارهای عملی برای مقابله با آن نیز ارائه شد. نکته مهمی که در متن مقاله بر آن تاکید شد انتخاب روش مناسب برای پیاده سازی این طرح و اجرای کامل و درست الگوریتم‌های مربوط به آن است که میزان اعتبار این طرح را تا حدود زیادی افزایش می‌دهد.

مزایا و ویژگیها:

• یک واقعیت فیزیکی و اطلاع سریع گم شدن یا دزدیده شدن
• استفاده از درگاه USB و عدم نیاز به تجهیزات اضافی برای ارتباط با رایانه
• جلوگیری از انکار احتمالی کاربران در مقابل عمل انجام شده در محیطهای مجازی
• اعتبار بخشیدن به اطلاعات به دلیل جلوگیری از دستکاری های احتمالی
• امکان ارسال داده های کاملا محرمانه به سایر کاربران
• وسیله غیر قابل کپی برداری و غیر قابل شبیه سازی
• شکیل، کوچک و قابل حمل و هزینه بسیار پایین
• کاربری راحت هم برای برنامه نویسان و هم برای کاربران نهایی

کاربردها:

• کارت شناسایی دیجیتال
• امضای دیجیتال
• پاکت دیجیتال (نامه محرمانه)
• پاکت دیجیتال امضادار
• قفل سخت افزاری
این وسیله یک کامپیوتر کوچک (میکروکنترلر) است که از طریق درگاه USB با کامپیوتر شخصی کاربر در ارتباط است. شناسه (token) یک وسیله سخت افزاری است که از نظر ظاهری در ابعاد و اندازه های یک cool disk است و به پورت USB رایانه شخصی وصل می گردد.

شناسه وسیله ای است برای شناسایی کاربران محیطهای مجازی مانند اینترنت که علاوه بر احراز هویت می تواند اطلاعاتی را که کاربر ایجاد یا تغییر می دهد امضای دیجیتال می کند.

این وسیله کاربردهای مختلفی دارد که مهمترین آنها بحث کارت شناسایی و امضای دیجیتال و نامه محرمانه است که در ادامه مطلب بصورت جداگانه به توضیح در مورد یکایک آنها پرداخته ایم:

در سیستمهای مجازی نظیر اینترنت به دلیل عدم رویارویی مستقیم با خود کاربر و عدم رویت آن باید روالی برای احراز هویت فرد مورد نظر وجود داشته باشد. اولین کاربرد شناسه در شناسایی و احراز هویت کاربران است، یعنی از این وسیله می توان به عنوان کارت شناسایی (سطح دسترسی) کاربران در محیط های مجازی مانند پورتالهای سازمانی، سیستم های اتوماسیون اداری و هر محیط مجازی دیگر که بحث کاربر در آن وجود دارد استفاده کرد و این وسیله را جایگزین رایجترین و در عین حال پر خطر ترین روش شناسایی یعنی username و password کرد.

چنانکه می دانیم نام کاربری و رمز عبور یک واقعیت مجازی است و دزدیده شدن یا لو رفتن آن قابل احساس نمی باشد و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، تا زمانیکه سوء استفاده یا خرابکاری به نام کاربر اتفاق نیافتد کاربر از لو رفتن سطح دسترسی خود بی اطلاع است. ولی این وسیله سخت افزاری یک واقعیت فیزیکی بوده و گم شدن یا دزدیده شدن آن کاملا محسوس و در همان دقایق اول نبود آن، مشخص می شود. از طرفی دیگر مانندکارت خودپرداز بانک دارای PIN Code است و به تنهایی غیر قابل سوء استفاده می باشد. این کاربرد وسیله (احراز هویت افراد) را اصطلاحا کارت شناسایی دیجیتال می گویند.

برای استفاده از این وسیله از یکی از قابلیتهای این وسیله استفاده می شود که رمزنگاری متقارن AES با کلید 128 بیتی منحصر بفرد است. روال احراز هویت بصورت زیر است:

مراحل کار بصورت زیر است:

1 کاربر شناسه را به رایانه شخصی وصل می کند
2 شماره سریال وسیبله که منحصربفرد است، خوانده شده و به سرور ارسال می شود
3 آخرین رمز استفاده شده برای آن شماره سریال به رایانه کاربر ارسال می شود
4 کاربر PIN Code خود را وارد می کند
5 در صورت صحیح بودن پین کد رمز جدید با الگوریتم AES داخل شناسه از روی رمز دریافت شده از سرور ساخته می شود
6 رمز جدید به سرور ارسال و بر اساس بانک رمزها سرور درستی آن را بررسی می کند
7 در صورت معتبر بودن، آخرین رمز استفاده شده بروزرسانی می شود و احراز هویت انجام می گردد.

یعنی شماره سریال شناسه همان فاکتوری است که ارتباط 1-1 با کاربر دارد و روال فوق صحت شناسه کاربر را تست می کند.

کاربران در محیطهای مجازی عملیاتی را انجام می دهد ولی به دلیل اینکه این عملیات امکان شبیه سازی یا دستکاری را دارد اعتماد متقابل کاربر و سیستم دچار خدشه می شود. یعنی هم کاربر مطمئن نیست که اطلاعات ممکن است در راه یا روی سرور قابل دستکاری نیست و هم سرور (صاحب سیستم) از برای جلوگیری از انکار احتمالی کاربر برای عمل انجام داده تضمینی ندارد. کاربرد دیگری که این وسیله دارد و می تواند برای حل این مشکل استفاده شود، بحث امضای دیجیتال آن است. امضای دیجیتال گذاشتن یک رد پا یا اثر منحصر بفرد است که از سوی کاربر روی داده هایی که ایجاد می کنند یا تغییر می دهند یا تایید می کنند و خلاصه هر تراکنشی که در آن محیط مجازی انجام می دهند. این اثر منحصر بفرد بدون حضور وسیله غیر قابل شبیه سازی است حتی توسط مدیران/ صاحبان سیستم، برنامه نویسان سیستم و حتی هکرها قابل شبیه سازی نیست.

منشا این اثر الگوریتم رمزنگاری نامتقارن RSA و یک عدد 1024 بیتی است که در وسیله سخت افزاری ذخیره شده و به آن کلید خصوصی یا Private Key می گویند. تعداد حالات ممکن برای این مقدار، عددی با بیش از 300 رقم است و پس بنابراین عملا غیر قابل حدس زدن. این الگوریتم بر اساس دو کلید کار می کند که یک کلید را به عنوان کلید عمومی در اختیار همه کاربران قرار می دهند و دیگری کلید خصوصی است که فقط در شناسه کاربر ذخیره است. هر داده ای که با یکی از این کلید ها رمزنگاری شود با کلید دیگر رمزگشایی می شود.

رمزنگاری RSA روال بسیار سنگینی دارد و انجام آن طولانی است. بدین منظور برای امضای دیجیتال به جای اینکه کل متن، داده یا اطلاعات را رمز کنیم با یکی از توابع درهم ساز (Hash) به خلاصه متن می رسیم. این توابع اصطلاحا یکطرفه قوی هستند و بازیابی داده اصلی از روی خلاصه تقریبا غیر ممکن است. با تلفیق رمزنگاری RSA و یک الگوریتم درهمساز دلخواه مانند MD5 یا SHA-1 می توان اطلاعات را امضای دیجیتال کرد. برای استفاده از این وسیله برای امضای دیجیتال اطلاعات روال زیر انجام می گردد:

1 اعمال تابع hash روی داده و تهیه خلاصه
2 اتصال شناسه به یکی از پورتهای USB رایانه
3 دریافت PIN Code از کاربر برای دسترسی به کلید خصوصی داخل شناسه
4 رمزنگاری خلاصه با کلید خصوصی فرستنده که در شناسه است
5 الحاق خلاصه رمزشده (امضا) به داده اصلی

هنگامی که می خواهیم از صحت اطلاعات (دستنخوردگی) داده یا امضای دیجیتال مطلع شویم باید آنرا به روش زیر امتحان کرد:

1 جداسازی داده و امضا از هم
2 اعمال تابع hash روی داده و تهیه خلاصه 1
3 دریافت کلید عمومی کاربر فرستنده از مرجع کلید عمومی کاربران
4 رمزگشایی امضا با استفاده از کلید عمومی فرستنده (خلاصه 2)
5 مقایسه خلاصه 1 و خلاصه 2 جهت تصدیق امضا

با عملیات فوق هم از بابت احراز هویت فرد ایجاد کننده اطلاعات مطمئن می شویم و هم از بابت دست خوردگی اطلاعات در راه یا روی سرور. در صورتی که جواب مقایسه منفی بود به قاطعیت نتیجه می گیریم که داده یا امضا دستکاری شده است و یا اطلاعات را کاربر دیگری ایجاد کرده است.

در برخی از سیستم ها وجود امکاناتی برای ارسال داده های کاملا محرمانه لازم است. در این سیستم ها الگوریتمها و روالهایی ایجاد شده است که بدلیل اطلاع برنامه نویسان یا مدیران آن سیستم از روال، امکان بازیابی اطلاعات محرمانه توسط افرادی غیر از کاربر مقصد امکانپذیر است. با استفاده از امکانات همین وسیله می توان در محیطهای مجازی نامه های واقعا محرمانه ارسال کرد به طوری که به هیچ وجه بدون وجود شناسه مقصد (کاربر گیرنده) اطلاعات غیرقابل فهم و غیر قابل بازیابی باشد. بدین منظور از الگوریتم RSA موجود در این وسیله و ترکیب آن با یک الگوریتم متقارن نظیر AES، Bluefish یا 3DES استفاده می شود. به این کاربرد اصطلاحا پاکت دیجیتال گفته می شود که روال ایجاد نامه محرمانه آن بصورت زیر است:

1 یک کلید به صورت تصادفی سمت فرستنده ایجاد می شود
2 اطلاعات با استفاده از کلید رمزنگاری متقارن تصادفی رمزنگاری می شود
3 کلید عمومی کاربر گیرنده از مرجع کلیدهای عمومی کاربران دریافت می شود
4 رمزنگاری کلید متقارن با کلید عمومی گیرنده (مقصد)
5 ادغام داده رمزشده با کلید متقارن رمزشده (پاکت دیجیتال)

سمت گیرنده نحوه بازیابی متن نامه به صورت زیر اتفاق می افتد:

1 اتصال شناسه به یکی از پورتهای USB رایانه
2 وارد کردن PIN Code توسط کاربر برای دسترسی به کلید خصوصی داخل شناسه
3 بازیابی کلید متقارن با رمزگشایی کلید رمز شده با استفاده از کلید خصوصی داخل شناسه
4 رمزگشایی متن با استفاده از کلید متقارن بازیابی شده

 

کلمات کلیدی :