پایان نامه

 

  مقاله انگلیسی اسید اسفنگو میلین در غشاهای سلولی و بیماریهای انسانی در سهایی از بیماری نیامان در pdf دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله انگلیسی اسید اسفنگو میلین در غشاهای سلولی و بیماریهای انسانی در سهایی از بیماری نیامان در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله انگلیسی اسید اسفنگو میلین در غشاهای سلولی و بیماریهای انسانی در سهایی از بیماری نیامان در pdf

چکیده    
مقدمه     
1- اولین توصیف اسفنگومیلین    
2)غشای سلولی و نقش اسفنگومیلین    
3)غشای سلولی و اسفنگومیلین     
مغز    
ریه    
قلب    
گنادها    
پوست    
خلاصه    

 

References

[1] Singer, S.J. and Nicolson, G.L. (1972) The fluid mosaic model of the structure of cell membranes. Science. 175, 720–731 [2] Jacobson, K., Sheets, E.D. and Simson, R. (1995) Revisiting the fluid mosaic model of membranes. Science 268, 1441–1442 [3] Simons, K. and Ikonen, E. (1997) Functional rafts in cell membranes. Nature 387, 569–572 [4] Anderson, R.G. and Jacobson, K. (2002) A role for lipid shells in targeting proteins to caveolae, rafts, and other lipid domains. Science 296, 1821–1825 [5] Smith, E.L. and Schuchman, E.H. (2008) The unexpected role of acid sphingomyelinase in cell death and the pathophysiology of common diseases. FASEB J. 22, 3419–3431 [6] Jenkins, R.W., Canals, D. and Hannun, Y.A. (2009) Roles and regulation of secretory and lysosomal acid sphingomyelinase. Cell. Signal. 21, 836–846 [7] Alessenko, A.V. (2000) The role of sphingomyelin cycle metabolites in transduction of signals of cell proliferation, differentiation and death. Membr. Cell Biol. 13, 303–320 [8] Horinouchi, K., Erlich, S., Perl, D.P., Ferlinz, K., Bisgaier, C.L., Sandhoff, K., Desnick, R.J., Stewart, C.L. and Schuchman, E.H. (1995) Acid sphingomyelinase

Acid sphingomyelinase, cell membranes and human disease: Lessons from Niemann–Pick disease

Edward H. Schuchman * Department of Genetics and Genomic Sciences, Mount Sinai School of Medicine, Icahn Medical Institute, Floor 14 Room 14-20A, 1425 Madison Avenue, New York, NY 10029, USA

abstract

Acid sphingomyelinase (ASM) plays an important role in normal membrane turnover through the hydrolysis of sphingomyelin, and is one of the key enzymes responsible for the production of ceramide. ASM activity is deficient in the genetic disorder Types A and B Niemann–Pick disease (NPD). ASM knockout (ASMKO) mice were originally constructed to study this disorder, and numerous defects in ceramide-related signaling have been shown. Studies in these mice have further suggested that ASM may be involved in the pathogenesis of several common diseases through the reorganization of membrane microdomains. This review will focus on the role of ASM in membrane biology, with a specific emphasis on what a rare genetic disorder (NPD) has taught us about more common events. 2009 Federation of European Biochemical Societies. Published by Elsevier B.V. All rights reserved

 Introduction

The fluid mosaic model of the cell membrane, first proposed in the early 1970s, suggested that membranes exist in a disorder status without significant selectivity [1]. This concept rapidly established itself as dogma, although in recent years a body of literature has shown that the cell membrane is, in fact, composed of small ‘‘microdomains” that exist in a liquid-ordered phase [2]. These domains are static within the membrane, and can coalesce and reorganize in response to various stimuli. Several laboratories also have shown that sphingolipids and cholesterol associate with these microdomains, and that these associations are integral to membrane function. The sphingolipid and cholesterol-enriched membrane microdomains have been referred to as lipid ‘‘rafts” [3,4]. Despite a growing literature, the concept of membrane microdomains has remained controversial, principally because data demonstrating the existence of these domains in vivo is limited. As summarized below, studies of one sphingolipid hydrolase, acid sphingomyelinase (ASM), specifically those using ASM knockout mice (ASMKO), have provided some of the strongest evidence to date supporting the concept of membrane microdomains in vivo. They also have highlighted the important role of this enzyme in normal cell function and the pathogenesis of many common diseases

چکیده

اسید اسفنگومیلین نقش مهمی در گرایش غشای نرمال به هیدرولیز دارد و انزیم مسئول در تولید سرامید است.این اسید فعالیتش در بیماری ژنتیک نوعaوbniemann مهم است.این اسید در موش برای بررسی این اختلال برسی شده است و نقص سرامید مرتبط با نشانه ها نشان داده شده است . مطالعات در موش نشان داده که این اسید در گیر در پاتوژنز   چندین بیماری در ریز غشا است و در این مقاله بر نقش ان در زیست شناسی غشا تمرکز و تاکید ویژه بر کمبود نقص ژنتیکی در مورد رویدادهای رایج به ما مطالبی می اموزد

مقدمه

مدل سیال در غشا در اوایل 1970 مشخص که نشان دادکه غشا در شرایط ناهنجار بدون انتخاب است و فرضیه به عنوان اصلی مطرح شد اگر چه در سالهای اخیر شامل نواحی کوچک است که در فاز سیلال وجود دارد (2)و این نواحی با غشا در ان تثبیت شده و در پاسخ به محرکات متفاوت مشخص میشود و چندین ازمایشگاه نشان داده که اسفنگومیلین و کلسترول مرتبط با این نواحی کوچکند و در عملکرد غشا ضروری اند و این دومورد در غشا غنی شده و به صورت یک مورد در نظر گرفته شود (34)و برخلاف رشد پژوهش فرضیه غشای ناحیه کوچک بحث بر انگیز شده و این داده ها وجود نواحی کشت محدود است و همانطور که درزیرخلاصه شده است مطالعات اسفنگو میلین در موش بوده که مدرکی قوی برای حمایت از فرضیه نواحی کوچک غشا را در محیط کشت نشان داده و نقش مهم انزیم در پاتوزنز نرمال برخی از بیماریهای رایج در    انسان     را نشان می دهند

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله انگلیسی آلرژی و حساسیت نسبت به شیر با ترجمه فارسی در pdf دارای 15 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله انگلیسی آلرژی و حساسیت نسبت به شیر با ترجمه فارسی در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله انگلیسی آلرژی و حساسیت نسبت به شیر با ترجمه فارسی در pdf

مقدمه    
تعریف آلرژی یا حساسیت    
انواع واکنشهای آلرژی و حساسیت    
آلرژی و حساسیت نسبت به پروتئین شیر    
بروز علائم بالینی آلرژی به شیر    
تشخیص حساسیت و آلرژی به شیر    
انواع آلرژی زاهای پروتئین شیر    
شیر نوزاد    
شیر آمینواسیدی    
شیر نوزاد سویا    
تغییر MA    
درمان حرارتی    
درمان آنزیمی    
پروتئینهای شیر انسان و جایگزینهای آنها    
واکنش متقابل پروتئین شیر    

مقدمه

شیر انسان مناسب­ترین غذا برای نوزادان است امّا وقتی تغذیه از سینه ممکن نباشد، دیگر انواع شیر بچه معمولاً به عنوان جایگزینی برای شیر انسان استفاده می­شود. این جایگزین می­تواند منجر به مشکلات تغذیه­ای و ایمنولوژی گردد. یکی از آنها حساسیت و آلرژی به پروتئین شیر است. در این زمینه، واژه آلرژی به شیر (MA) متمرکز بر آلرژی ایجاد شده با پروتئین­های شیر گاو است چون MA گاو یکی از شایع­ترین حساسیت­های غذایی در کودکان است. اگرچه اکثر کودکان با MA تندتر از حد معمول تا 4 سالگی رشد می­کنند، امّا برخی تا آخر عمر به این آلرژی ادامه می­دهند. ممکن است MA در بزرگسالان شامل اگزما یا واکنش­های حساسیتی فوری رخ دهد. چند تحقیق گروهی در کشورهای مختلف گزارش کرده­اند که وقوع MA از 3/0 تا 5/7 درصد بسیار متغیر است. MA در برخی نوزادان پس از هضم مقداری شیر گاو رخ می­دهد. در چنین مواردی، آلرژی به شیر گاو و گوسفند و پنیر ساخته شده از آنها نیز شناسایی شده است

تعریف آلرژی یا حساسیت

واژه آلرژی به معنای واکنش غیرعادی یا تغییر یافته می­باشد. چنین واکنشی ممکن است وقتی رخ دهد که تماس و برخورد بین یک پروتئین بیگانه، « آلرژی­زا» و بافت­های بدن که به آن حساس هستند، وجود داشته باشد. ممکن است آلرژی را با تماس مستقیم با پوست یا غشاء مخاطی یا از طریق جریان خون پس از جذب به بافت­ها برسد

انواع واکنش­های آلرژی و حساسیت

واکنش­های آلرژی به دو نوع طبقه­بندی شده­اند: ـ نوع واکنش فوری که در آن بروز حساسیت طی ساعات تماس بیمار با ماده آلرژی­زا و اغلب ظرف چند ثانیه یا دقیقه رخ می­دهد. در این نوع حساسیت، آزمایشات پوستی تقریباً همیشه مثبت هستند. ـ نوع واکنش تأخیری که در آن ممکن نیست بروز آلرژی تا ساعت­ها یا حتی 2 یا 3 روز رخ دهد. در این نوع، آزمایشات پوستی معمولاً منفی هستند

آلرژی و حساسیت نسبت به پروتئین شیر

MA از لحاظ بالینی یک واکنش ایمن­شناسی نابهنجار و غیرعادی نسبت به پروتئین­های شیر است که ممکن است به دلیل تقابل بین یک یا چند پروتئین­ شیر و یک یا چند مکانیزم ایمنی باشد و منجر به واکنش­های فوری ایموگلوبین به واسطه (Ig)E می­گردد. از سوی دیگر، واکنش­هایی که شامل سیستم ایمنی نیستند، حساسیت به پروتئین­ شیر (MPI) نامیده می­شوند. MPI یک آنتی­بادی غیر IgE تولید می­کند و در تست­های آلرژی خون شناسایی نمی­شود. در ضمن علائم بسیار مشابه علائم MA­ایجاد می­کند امّا می­تواند شامل خون یا مخاط در مدفوع نیز باشد

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله انگلیسی ارزیابی امکان سنجی و پذیرش برنامه های درمانی پرستاری با ترجمه فارسی در pdf دارای 36 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله انگلیسی ارزیابی امکان سنجی و پذیرش برنامه های درمانی پرستاری با ترجمه فارسی در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله انگلیسی ارزیابی امکان سنجی و پذیرش برنامه های درمانی پرستاری با ترجمه فارسی در pdf

چکیده     
مقدمه     
شیوه ها     
زیرساخت‌ها     
طرح مطالعاتی     
نمونه     
تحلیل داده ها     
نتایج     
ارزیابی سطح پذیرش برنامه به وسیله بیماران و خانواده ها     
زمینه های بهینه سازی از دید بیماران و خانواده ها     
نقاط قوت و ضعف مطالعات     
نتیجه گیری     

 

References

Alvarado, K., Lee, R., Christoffersen, E., Fram, N., Boblin, S., Poole, N., et al., 2006. Transfer of accountability: transforming shift handover to enhance patient safety. Healthc. Q. 9, 75–79 Anderson, C.D., Mangino, R.R., 2006. Nurse shift report: who says you can’t talk in front of the patient Nurs. Adm. Q. 30 (2), 112–122 Arora, V.M., Manjarrez, E., Dressler, D.D., Basaviah, H., Halasyamani, L., Kripalani, S., 2009. Hospitalist handoffs: a systematic review and task force recommendations. J. Hosp. Med. 4 (7), 433–440 Baker, G.R., Norton, P.G., Flintoft, V., Blais, R., Brown, A., Cox, J., et al., 2004. The Canadian Adverse Events Study: the incidence of adverse events among hospital patients in Canada. Can. Med. Assoc. J. 170 (11), 1678–1686 Ball, C., Kirkby, M., Williams, S., 2003. Effect of the critical care outreach team on patient survival to discharge from hospital and readmission to critical care: non-randomized population based study. Br. Med. J. 327 (7244), 1014–1017 Beard, H., 2005. Does intermediate care minimize relocation stress for patients leaving the ICU Nurs. Crit. Care 10 (6), 272– 278 Bokinskie, J.C., 1992. Family conferences: a method to diminish transfer a مقاله انگلیسی ارزیابی امکان سنجی و پذیرش برنامه های درمانی پرستاری با ترجمه فارسی در pdf iety. J. Neurosci. Nurs. 24 (3), 129–133 Brown, S.E., Ratcliffe, S.J., Kahn, J.M., Halpern, S.D., 2012. The epidemiology of intensive care unit readmissions in the United States. Am. J. Respir. Crit. Care Med. 185 (9), 955– 964 Chaboyer, W., Mcmurray, A., Wallis, M., 2010. Bedside nursing handover: a case study. Int. J. Nurs. Pract. 16 (1), 27–34 Chaboyer, W., Thalib, L., Foster, M., Ball, C., Richards, B., 2008. Predictors of adverse events in patients after discharge from the intensive care unit. Am. J. Crit. Care Med. 17 (3), 255– 264 Chaboyer, W., Thalib, L., Alcorn, K., Foster, M., 2007. The effect of an ICU liaison nurse on patient’s and family’s a مقاله انگلیسی ارزیابی امکان سنجی و پذیرش برنامه های درمانی پرستاری با ترجمه فارسی در pdf iety prior to transfer to the ward: an intervention study. Intensive Crit. Care Nurs. 23 (6), 362–369 Chaboyer, W., Thalib, L., Foster, M., Elliott, D., Endacott, R., Richards, B., 2006. The impact of an ICU liaison nurse on discharge delay in patients after prolonged ICU stay. Anaesth

Evaluation of the feasibility and acceptability of a nursing intervention program to facilitate the transition of adult SCI patients and their family from ICU to a trauma unit

Abstract

Background: Transfer from ICU to a general ward is recognized as a highrisk episode of care especially for patients with SCI. Objective: To evaluate the feasibility and acceptability of a nursing intervention program developed to optimize the transition of SCI patients and their family from ICU to a trauma unit

Methods: A participative-constructivist design was used for the co-construction and preliminary evaluation of interventions by researchers, patients, families and health professionals through individual interviews and a focus group. Results: Nine tetraplegic patients, 8 families and 8 health professionals participated in the study. Interventions pertaining to provision of information with regard to the functioning of the trauma unit and gradual decrease of ICU monitoring and nursing surveillance were found to be feasible. Other interventions, such as patients’, and families’, introduction to the receiving team and the use of a written report form were more difficult to apply. Patients and families considered the program very helpful and both greatly appreciated being informed about differences in the intensity of care between the two units. Health professionals also identified the provision of such information as facilitating the transition of care. Conclusion: The nursing intervention program proposed in this study was found for the most part to be feasible and acceptable. Need for refinements were identi- fied which will be considered before further evaluation. © 2013 Elsevier Ltd. All rights reserved

چکیده

انتقال از ICU به بخش عمومی به عنوان اپیزو با ریسک بالای مراقبتی معرفی می شود خصوصاً در بیماران SCI این امر مورد تاکید است

هدف : ارزیابی امکان سنجی و پذیرش برنامه های مداخله ای پرستاری جهت بهینه سازی جابه جایی بیماران SCI و خانواده های آنها از ICU به واحد تروما اجرایی می شود

شیوه ها : طرح ساختاری – شرکت پذیری برای شکل گیری هم زمان و ارزیابی اولیه فرآیندهای مداخله ای به وسیله محققان، بیماران، خانواده ها، متخصصان بهداشت و سلامت مورد استفاده قرار گرفته و از مصاحبه فردی و گروه محور نیز استفاده شد

نتایج : 1 بیمار فلج چهارگانه، 8 گانه، 8 خانواده و 8 متخصص بهداشت و سلامت در مطالعه شرکت کردند. فرآیندهای مداخله ای و درمانی به اجرا گذاشته شده و اطلاعاتی با توجه به کارکرد واحد تروما بدست آمد

در این راستا مانیتورینگ ICU کاهش یافته و استفاده از مراقبت‌های پرستاری مورد بررسی قرار گرفت. فرآیندهای مداخله ای مثل درمان بیمار و خانواده  نیز اجرایی شد. در این راستا از تیم و گزارش کتبی استفاده از مراقبت‌های پرستاری مورد بررسی قرار گرفت. فرآیندهای مداخله ای مثل درمان بیمار و خانواده نیز اجرایی شد. در این راستا از تیم و گزارش کتبی استفاده شد. البته استفاده از گزارش کتبی اندکی دشوار بوده است. بیماران و خانواده ها، برنامه حاضر را موثر تلقی کرده و از اینکه اطلاعاتی در مورد اختلاف شدت مراقبت ها در بین دو واحد به آنها داده شده بود تشکر کردند. متخصصان بهداشت و سلامت نیز شرایط اطلاعات را بررسی کرده و اعلام کردند که با وجود چنین اطلاعاتی، کار جابه جایی مراقبت‌ها و تغییر آن ساده تر می شود

نتیجه گیری : برنامه‌های مداخله ای پرستاری که در مطالعه حاضر اشاره شده برای بسیاری از موارد قابل اجرا و قابل قبول است. نیاز به اصلاحات بیشتر نیز از جمله مواردی بوده که قبل از ارزیابیهای بعدی مورد تاکید قرار گرفته است

مقدمه

بیماران مبتلا صدمات نخاعی ( SCI) معمولا در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) نگهداری شده تا تحت مراقبت دقیقی و مانیتورینگ باشند. هر چه پیچیدگی شرایط آنها بیشتر باشد، زمان بستری شدن آنها در چنین شرایطی طولانی تر شده و ریسک بروز عواقب سود نیز بیشتر شده و احتمال برگشت به ICU افزوده می شود

بیماران SCI، ناتوانایی‌های قابل توجهی دارند. ترک محیطی که مانیتورینگ شدید دارد قطعاً نیازمند مراقبت‌های تکمیلی است و دفع نیازها چند هفته زمان استرس آور را به دنبال دارد. با توجه به گفته Chaboyer گرچه محیط ICU در ابتدا ترس آور می‌باشد ولی می تواند حس ایمنی و راحتی را به دنبال داشته باشد. بنابراین انتقال از ICU یکی از جنبه های استرس آور بستری شدن می باشد گرچه پذیرش در واحد تروما مطرح باشد

حاد بودن مراقبت‌های پرستاری باعث می شود که بیماران با مسائل ترکیبی در مراقبت‌ها روبرو باشند ( تغییر عملکرد تنفسی و جابه جایی و زخم های جراحی). در چنین شرایطی مرخص شدن از ICU باعث بروز پیچیدگی‌هایی مثل مشکل تنفسی، عفونت و ایست قلبی خواهد شد

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله سازند قم در pdf دارای 45 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله سازند قم در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله سازند قم در pdf

فصل اول  
مقدمه  
1-2- اهداف مطالعه  
1-3- مطالعات قبلی  
1-4- موقعیت جغرافیایی ناحیه مورد مطالعه  
1-5- ضرورت ذخیره سازی گاز طبیعی در ایران :  
1-5-1- الگوی ذخیره سازی گاز طبیعی در ناحیه مورد مطالعه  
1-6- زمین شناسی عمومی ناحیه مورد مطالعه  
1-6-1- الیگو- میوسن در ایران مرکزی  
1-6-2- گسترش سازند قم  
1-6-3- توان اقتصادی سازند قم  
1-6-4- تکوین ساختارهای حوضه قم در ایران مرکزی  
1-6-5 میوسن- پلیوسن در ایران مرکزی  
1-6-6- اهمیت اقتصادی سازند قرمز بالایی  
1-7- وضعیت تکتونیکی سازند مورد مطالعه  
1-8- داده‌ها و روش مطالعه  
فصل دوم: لیتواستراتیگرافی سازند قم در ناحیه مورد مطالعه  
2-1- سازند قم (Qum formation)  
2-1-1 چرخه های رسوبی سازند قم :  
2-1-2- حد زیرین و فوقانی سازند قم  
2-1-3- سن سازند قم  
2-2- تغییر رخساره سازند قم:  
2-3- سازند قرمز بالایی (U.R.F)  
2-3-1- سن سازنده قرمز بالایی  
فصل سوم: میکروفاسیس و محیط رسوبگذاری  
3-1- مقدمه  
3-2- اجزاء اصلی تشکیل دهنده میکروفاسیس ها  
3-2-1- اجزاء اسکلتی (Skeletal Grains)  
1- جلبک قرمز Red algae  
2- فرامینیفرای بتیک Bentonic Foraminifers  
3- فرامینیفرهای پلاژیک (Plagic Foraminifers)  
4- دوکفه ای ها (Bivalves or pelecypod)  
5- گاستروپدها (gastropods)  
6- استراکودها (Ostracods)  
7- اکینوئیدها (Echinoids)  
8- بریوزو آها (Bryozoans)  
3-2-2- اجزاء غیراسکلتی (Non-skeletal Grains)  
3-3 تشریح میکروفاسیس ها:  
3-3-1 میکروفاسیس 1:  
3-3-2- میکروفاسیس 2  
3-3-3- میکروفاسیس 3  
3-3-4- میکروفاسیس 4  
3-3-5- میکروفاسیس 5  
3-3-6- میکروفاسیس 6  
3-4- مدل رسوبی  
3-5- بررسی فراوانی میکروفاسیس ها  
فصل چهارم: ارزیابی کیفیت مخزنی سازند قم در ناحیه مورد مطالعه  
4-4 تخلخل  
4-3- تقسیم بندی انواع تخلخل  
4-4 انواع تخلخل در میدان مورد مطالعه  
4-4-1 تخلخل اولیه (Primary Porosity)  
4-4-2 تخلخل ثانویه (Secondary Porosity)  
4-4-2-1 تخلخل قالبی (Moldic Porosity)  
4-4-2-2 تخلخل بین کریستالی Inter Crystalline Porosity) (  
4-4-2-3 تخلخل شکستگی (Fracture Porosity)  
4-4-3 نتایج آنالیز تخلخل  
4-5- تراوایی (Permeability)  
4-6 فرایندهای دیاژنزی در ارتباط با کیفیت مخزنی سازند قم  
4-6-1 فرایندهای دیاژنزی کاهش دهنده تخلخل و تراوایی  
4-6-1-1تراکم (Compaction)  
4-6-1-2 سیمانی شدن (Cementation)  
الف ) سیمان کلسیت هم بعد (Equant calcite Cement)  
ب ) سیمان کلسیت دروزی (Drusy Calcite cement)  
ج ) سیمان هم محور (Syntaxial Cement)  
د) سیمان حاشیه ای هم ضخامت  (Isopachous rim Cement)  
4-6-1-3 فرآیندهای ایندریتی شدن (Anhydritization Processes)  
4ـ 6ـ2ـ1 انحلال (Dissolution)  
4ـ6ـ2ـ2 شکستگیها (Fracturing)  
4ـ6ـ2ـ3 دولومیتی شدن (Dolomitization)  
4ـ6ـ2ـ3ـ1 مکانیسم های دو لومیتی شدن و ویژگیهای انواع دولومیت ها  
4-7- تأثیر محیط رسوبی بر خواص مخزنی  
فصل پنجم  
نتیجه گیری  

مقدمه

پیشروی دریا در ایران مرکزی (در طی الیگو – میوسن) منجر به ته نشست رسوبات آهکی، مارنی، تخریبی و تبخیری تحت عنوان سازند قم گردیده است. سازند قم به لحاظ وجود رخساره‌های متنوع در آن، که می‌توانند بعنوان سنگ منشاء، سنگ مخزن و سنگ پوش (قابلیت لازم در یک سیستم نفتی) عمل نمایند، در نقاط مختلف ایران مرکزی مورد توجه واقع شده است. این توجه می‌تواند در راستای اکتشاف هیدروکربور و یا یافتن موقعیت‌های مناسب جهت ذخیره سازی گاز (Gas storage) باشد

یکی از اهداف اساسی برنامه‌های توسعه صنعت گاز کشور،تدوین و ارائه برنامه‌ها و سیاست‌های خاص جهت اجرای طرح‌های ذخیره سازی گاز است. ذخیره سازی گاز طبیعی به عنوان یک فرآیند، در سلسله فرآیندهای تولید، پالایش و انتقال گاز طبیعی با هدف تضمین روند تأمین مستمر گاز به ویژه در زمان اوج مصرف و ماه‌های سرد سال، ضرورت دارد. همانند سایر سوختهای فسیلی نظیر فرآورده‌های نفتی، گاز طبیعی نیز نیازمند ذخیره‌سازی است. گاز طبیعی نقش مهمی را در تأمین انرژی جهان دارد و در حال حاضر جوابگوی بیش از 31 درصد از نیازهای انرژی جهان می‌باشد. مخازن ذخیره سازی جهت توسعه شبکه مصرف، عموماً جهت پاسخگویی به اوج تقاضای مصرف کنندگان در بخش خانگی در زمستان مورد استفاده قرار می‌گیرد. همزمان با آن در مناطق گرم، موازنه روزانه بار نیروگاههای حرارتی مولد برق بیشتر بر اساس اتکاء به مخازن زیرزمینی انجام می‌گردد. این تأسیسات نقش مهمی را در استفاده از تفاوت قیمت گاز در تابستان و زمستان بازی می‌کنند

 میدان یورت شاه،  به عنوان یکی از مخازن به طور طبیعی شکسته شده در ناحیه ایران مرکزی به شمار می‌رود، که با توجه به نیازهای استراتژیک کشور، برای انجام عملیات ذخیره سازی گاز در نظر گرفته شده است

با توجه به اهمیت جنبه‌های رسوبشناسی و شناخت رفتار سیالات در محیط متخلخل لازم است تا ویژگیهای مغزه‌های حفاری شده، به صورت جامع مطالعه شده، و با نتایج حاصل از مطالعات و اندازه‌گیریهای پتروفیزیکی و پارامترهای ویژه سنگ مخزن نظیر توزیع خلل و فرج تکمیل و مقایسه شود. نتایج حاصل از این پروژه، می‌تواند به عنوان مبنایی برای مدلسازی رفتار مخزنی این میدان قرار گیرد

 

1-2- اهداف مطالعه

1- تعیین لیتولوژی و بافت سازند

2- مطالعه رسوبشناسی بمنظور شناخت محیط رسوبی سازند قم در میدان یورتشاه

3- بررسی تأثیر فرایندهای  دیاژنزی بر روی خواص مخزنی

4- تعیین انواع تخلخل و درصد تخلخل میکروسکپی

5- ارزیابی کیفیت مخزنی سازند قم در میدان یورتشاه

6- ارائه مدل تغییرات خواص مخزنی سازند قم در میدان یورتشاه جهت استفاده در بررسی میزان قابلیت ذخیره سازی گاز طبیعی

1-3- مطالعات قبلی

- اولین مشاهدات و بررسی‌ها در ارتباط با لایه‌های دریایی سنوزوئیک توسط لوفتوس (Loftus , 1855) و بعدها توسط تیتز (Tietz , 1875) در ایران مرکزی انجام گرفته است. (Stocking  Setudehnia, 1972)

- اشتال (Stahl, 1911) ضمن بررسی زمین شناسی ایران مرکزی و تهیه نقشه این قسمت با مقیاس 000/600/1، چینه شناسی حوضه قم را نیز مورد بررسی  قرار داد

- دوزی (Dozy , 1944) ضمن مطالعه زمین شناسی منطقه قم، از رسوبات دریایی آهکی و مارنی محدود بین سریهای قرمز بالا و پایین تحت عنوان سازند دریایی یاد می‌کند

- اشتوکلین (Stocklin, 1952) سن سازند قم را الیگوسن میانی تا میوسن زیرین تعیین کرد و آن را به سه بخش تقسیم نمود. وی بخش سنگ آهک – مارن زیرین را معادل آهک آسماری دانست

- فورر و سودر (Furrer & Soder, 1955) سازند قم را بر اساس لیتولوژی بخش‌های (a تا f) معرفی نموده و واحد c را مجدداً به چهار زیر واحد (C₁ تا C₄) تقسیم کرد

- بزرگ نیا (Bozorgnia, 1966 ) ضمن بررسی چینه شناسی این سازند بیشترین گسترش پیشروی آب دریا را در حوضه کاشان به طرف شمال غربی،در بوردیگالین ذکر نمود

- مهاجر (1956) به منظور بررسی ساختمانهای مستعد ذخیره نفت در حوزه ساوه وضعیت و گسترش سازند، ضخامت، میزان تخلخل و نحوه گسترش شکستگیها در این سنگها را مورد بررسی قرار داده و آهک f موجود در منطقه بند چای را مستعد ذخیره مواد نفتی دانست

- نوگل سادات (1973) ضمن مطالعه زمین شناسی و چینه شناسی منطقه قم مطالعات تکتونیکی و تحلیل‌های ساختاری این منطقه را مورد توجه قرار داد

- رهقی (1980) با مطالعه فسیلهای موجود در بخشهای مختلف سازند قم سن این تشکیلات را اولیگوسن تا میوسن ذکر نموده است

- اوجانی (1377) بخش c سازند قم را در مقاطع دو چاه و دو برادر مورد مطالعه قرار داد

- اخروی وامینی (1998) با بررسی محیط‌های رسوبگذاری بخش f سازند قم در حوضه مرکزی ایران، رسوبگذاری کربنات را به صورت رخساره‌های ریف و جلوریف بر روی رمپ کربناته معرفی نمود

- لطف‌پوروهمکاران (1384) مطالعات جامع رسوب‌شناسی و چینه‌شناسی مکانی سازند قم در نواحی قم، کاشان، ساوه و زواره را انجام دادند

همچنین تعداد زیادی رساله دانشجویی که در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در زمینه‌های مختلف بویژه مطالعات میکروفاسیس، محیط رسوبگذاری و دیاژنز بخشهای مختلف سازند قم در مقاطع سطحی ارائه گردیده است

1-4- موقعیت جغرافیایی ناحیه مورد مطالعه

ناحیه مورد مطالعه دیورت شاه، در 70 کیلومتری جنوب شرق تهران واقع شده است و در محدوده عرض جغرافیایی 04/35 تا 50/38 شمالی و طول جغرافیایی 30/51 تا 04/55 شرقی واقع شده است. دسترسی از طریق جاده چرم شهر ورامین به ناحیه مورد مطالعه امکان پذیر است. آب و هوای ناحیه مورد مطالعه بیابانی تا نیمه بیابانی می باشد، تابستان آن گرم و سوزان و دوره گرما 6 تا 7 ماه طول می کشد. میزان بارندگی در ناحیه کم بوده و بیشترین میزان آن در فصل زمستان می باشد. بیشینه دما در تیرماه به حدود 50 درجه سانتی گراد و کمینه دما در دی ماه به 10- درجه سانتیگراد می رسد

1-5- ضرورت ذخیره سازی گاز طبیعی در ایران

در ایران با توجه به رشد جمعیتی بالایی که در سالهای اخیر داشته‌، همچنین با توجه به فصول سرد سال و افت فشاری که در سیستم انتقال در این فصول اتفاق می‌افتد ذخیره سازی گاز ضروری به نظر می‌رسد. در ذیل ضرورت ذخیره سازی گاز در ایران آورده شده است. (مرادی قصر، 1385)

1-    کنترل عرضه و تقاضا در شهرهای بزرگ و مراکز صنعتی (مانند تهران، اصفهان، مشهد ;)

2-    کاهش هزینه‌های انتقال گاز با استفاده از توسعه سیستم لوله‌کشی

3-    کاهش هزینه تنظیم رگولاتورهای گاز در مراکز صنعتی در اثر تغییر فشار گاز در فصول زمستان و تابستان

4-    ایجاد توان لازم برای دخالت در بازارهای جهانی انرژی

5-    ایفای نقش باز دارنده در هنگام سقوط بهای انرژی در سطح بین‌المللی

6-    در اختیار داشتن قدرت ذخیره سازی انرژی به عنوان یک ابزار قدرت در اقتصاد سیاسی

7-    کسب جایگاه بین المللی بهتر از نظر توسعه یافتگی

8-    افزایش اعتماد و سرمایه گذاری خارجی

1-5-1- الگوی ذخیره سازی گاز طبیعی در ناحیه مورد مطالعه

سفره‌های آب زیرزمینی (Aquifer ) نواحی متخلخل و آبدار در زیرزمین هستند که بستری ناتراوا دارند. گاهی این نواحی توسط یک لایه نفوذ ناپذیر پوشیده می‌شود که این حالت بیشتر در سفره‌های تحت فشار دیده می‌شود.در این سفره‌ها فشار مخزن بیش از فشار یک اتمسفر است به گونه‌ای که به علت کاهش فشار در اثر حفر چاه، آب فوران می‌کند. در صورتیکه تخلخل و تراوایی سنگ مخزن مناسب باشد و سنگ پوشاننده مخزن نیز از کیفیت خوبی برخوردار باشد به ویژه از نظر نفوذ ناپذیر بودن، با تزریق گاز به داخل چنین سفره‌هایی می‌توان آنرا به مخزن ذخیره سازی گاز طبیعی تبدیل نمود و این امر به واسطه عدم فرار گاز از آنها امکان پذیر است. در این گونه ذخیره سازی‌ها امکان روی دادن دو حالت وجود دارد، حالت اول با تزریق گاز و بالا رفتن فشار، آب از لایه تراوا تخلیه شده و جای آنرا گاز پر می‌کند. در حالت دوم گاز در داخل آب حل می‌شود. و تنها فضای خالی را پرکرده و فشرده می‌گردد(مانند نوشابه) در این حالت فشار مخزن به شدت افزایش می‌یابد

در حال حاضر بیش از 28 مخزن ذخیره سازی گاز در جهان از نوع سفره آب زیرزمینی می‌باشند. مخزن گیز فرانسه (Gazed france) با ظرفیت 5/3 هزار میلیون متر مکعب بزرگترین مخزن از این نوع در جهان می‌باشد. در چنین حالتی برای ذخیره سازی گاز در درجه اول باید ساختمان زمین شناسی به گونه‌ای باشد که گاز را بتوان درآن جمع آوری نمود. در درجه دوم وجود یک لایه متخلخل با تراوایی مناسب ضروری است و در نهایت کل مخزن باید توسط یک لایه نفوذ ناپذیر با ضخامت مناسب پوشیده شده باشد. (مرادی قصر، 1385)

 

1-6- زمین شناسی عمومی ناحیه مورد مطالعه

دوره ترشیری در ایران مرکزی با ماسه سنگ و کنگومرای قاعده ای ، بصورت ناپیوسته به روی سنگهای قدیمی تر، آغاز و توسط واحدهای گسترده با منشاء آتشفشانی شامل جریانهای گدازهای دریایی تا قاره ای و توفهای با ترکیب اسیدی دنبال می شود. ( بربریان ، 1981) ماگماتیسم پالئوژن ( ائوسن) ارومیه – دختر را کمان ماگهایی  حاصل از فرو رانش پوسته اقیانوسی زاگرس به زیر ایران مرکزی دانسته و ماگماتیسم غالب آلکالن در شمال و شمال غربی ایران مرکزی را به ناحیه بازشدگی پشت کمانی ( Back – are Spreading ) نسبت می دهد. بدین ترتیب از دیدگاه فوق ، حوضه قم یک حوزه پشت کمانی ( Back – are – basin ) همراه با ماگماتیسم آلکالن است که منجر به زایش پوسته اقیانوسی نشده و رسوبات سازند قرمز زیرین ، سازند قم و سازند قرمز بالایی در آن نهشته شده است . ( بربریان،1981)

جنبشهای ائوسن پسین ( فازکوهزایی پیونه) که با ناپیوستگی ناحیه ای در قاعده سنگهای الیگوسن شناخته می شود، باعث خروج بخشهای بسیاری از ایران مرکزی از جمله ناحیه قم از آب شده و رسوبات قاره ای – لاگونی سازند قرمز زیرین شامل تناوبی از نمک با افقهای لایه نازک رسی، شیل، سیلتستون، انیدریت، مارن و ماسه سنگ نهشته شده است. پیشروی دریا در الیگوسن بالایی، ایران مرکزی و تمام ناحیه قم را پوشانده که نتیجه آن نهشته شدن رسوبات تخریبی، تبخیری و آهکی- مارنی متعلق به آخرین پیشروی دریا ( سازند قم با سن الیگو- میوسن) در ایران مرکزی می باشد. به دنبال نهشته شدن رسوبات دریایی الیگو- میوسن، بدلیل عملکرد جنبشهای آلپ میانی ، شرایط قاره ای، لاگونی حاکم گردیده به نحوی که در پایان میوسن زیرین رسوبات آهکی بتدریج جای خود را به رسوبات ضخیم و قرمز رنگ قاره ای سازند قرمز بالایی می دهند. رسوبات فوق در بعضی نقاط تدریجاً و در بعضی نقاط به صورت دگرشیب به کنگلومرای نئوژن پایانی ( معادل کنگلومرای بختیاری ) تبدیل می شوند. ( هنرمند، 1378)

با توجه به سن رخنمونهای رسوبی ناحیه قم ( الیگوسن- کواترنر) بنظر میرسد که دگر شکلی های ساختاری ناحیه قم اعم از چین خوردگیها و گسل خوردگیها، مربوط به فازهای نهایی کوهزائی آلپ باشند که در دو مرحله باعث تغییر شکل مجموعه سازندهای قرمز زیرین ، قم، قرمز بالایی و کنگلومرای نئوژن گردیده و بدین ترتیب نفتگیرهای ساختمانی حوضه قم شکل گرفته اند. این دو فاز کوهزایی را با دو ناپیوستگی زاویه دار و در میو- پلیوسن ( فاز آتیکن یا رودانین) و در پلیو-پلیئستوسن ( فاز والاشین یا پاسادین) می توان تشخیص داد ( هنرمند،1378)

1-6-1- الیگو- میوسن در ایران مرکزی

 در قسمت های باختری ایران مرکزی یک واحد سنگ چینه‌ای، به طور عمده کربناتی، شاخص با تغییراتی سنی الیگوسن پسین تامیوسن پیشین وجود دارد. و لذا پذیرفته شده که به دنبال رخداد پیرنئن و یک دوره رسوبگذاری قاره  ای در الیگوسن پایینی باریکه ای از باختر ایران مرکزی از ماکوتا جنوب جازموریان، با یک دریای پیشرونده پوشیده شده است زمان پیشروی و پسروی دریای موردنظر در همه جا یکسان نیست در بعضی جاها مانند منطقه سبزواران و  قم این پیشروی در آشکوب رو پلین (الیگوسن پیشین) و در بعضی نقاط مانندن آذربایجان در آشکوب آکی تانین و حتی بوردیگالین بوده است. پسروی دریای مذکور هم در همه جا همزمان نیست در طول زمان روپلین تابوردیگالین و حتی جوان تر این حوضه دچار تحولاتی شده که در نهایت یک چرخه رسوبی بزرگ را به وجود آورده است . (آقا نباتی ، 1382)

1-6-2- گسترش سازند قم

 شمالی ترین بیرون زدگی‌های سازند قم در مره کوه در پای ارتفاعات البرز و لااقل از تهران تا سمنان قابل تعقیب است ولی ضخامت آن بسیار اندک است حد مشرقی وجنوبی گسترش سازند قم را در شکل (     ) ملاحظه می‌کنیم. در شرق ایران مرکزی، تشخیص سازند قم از لایه‌های قرمز رنگ مشکل است، ولی چنانکه در شکل مزبور مشاهده می‌شود، حد شمال غرب آن در ناحیه ساوه و همدان واقع است که ضخامت آن 500 تا 2300 متر اندازه گیری شده و قسمت زیرین آن با لایه های بخش c-1 ناحیه مقطع نمونه مطابقت دارد بعلاوه بر سازند قم در ناحیه تکاب، میانه و اطراف دریاچه ارومیه دیده می‌شود و از اینجا به رسوبات مشابهی در نخجوان شوروی و آناتولی ترکیه می‌پیوندد.   (اشتوکلین  1972)

1-6-3- توان اقتصادی سازند قم

 در حوضه قم، در دو میدان نفتی به نام های البرز و سراجه، سازند آهکی قم سنگ مخزن است که چندین حلقه چاه اکتشافی درآن حفر شده است ذخیره خارج شده از میدان البرز در حدود 20 میلیون بشکه بوده است. در فوران چاه شماره 5 این میدان، که اولین چاه به نفت رسیده در این میدان است برای مدت سه ماه روی 8000 بشکه نفت از این چاه فوران کرده است. میدان گازی سراجه که در خاور قم ودر جنوب خاوری تاقدیس البرز قرار دارد تاقدیسی با ذخیره گازی در حدود 3/0 تریلیون فوت مکعب است.   (افشار حرب، 1380)

بنابراین انجام عملیات اکتشافی در دیگر نواحی زیر پوشش سنگ آهک‌های قم را می‌توان پیشنهاد کرد. جدا از ذخایر هیدروکربنی، نهشته‌های سلستیت و گچ، به سازند قم ارزش اقتصادی می‌دهند. برای نمونه در نخجیر کوه ورامین، سه افق سلستیت در سازند قم وجود دارد که با کانی‌های کلسیت، ژیپس باریت دولومیت و اکسیدآهن همراه است محیط رسوبی این نهشته‌ها را کولاب ساحلی دریایی سازند قم می‌دانند. (کریمی 1378)

1-6-4- تکوین ساختارهای حوضه قم در ایران مرکزی

 فاز  کوهزایی پیرنه (pyrenean) به عنوان یکی از فازهای فرعی کوهزایی آلپی پایانی در ائوسن بالایی- الیگوسن که آثار آن به صورت دگر شیبی در رسوبات قرمز قاره‌ای در الیگوسن نمایان است منجر به کم شدن عمق حوضه زاگرس و پسروی دریا و البرز گردیده است

همزمان با این پسروی و پیشروی دریا به  سمت ایران مرکزی صورت گرفته و باعث شکل گیری حوضه رسوبی قم گردیده است به شهایی از ایران مرکزی مانند لوت از آب خارج شده و بین سنگهای ائوسن و الیگوسن در بیشتر جاها نبود چینه شناسی بوجود آمده است. (نبوی 1355). نهشته های رسوبی این حوضه با رسوبات قرمز زیرین متعلق به (ائوسن بالایی- الیگوسن زیرین) آغاز گردید که به صورت ناپیوستگی آذرین پی (non comformity) بر روی سریهای آتشفشانی ائوسن قرار گرفته اند

بر بریان (Berberian , 1983) علت تشکیل حوضه رسوبی سازند قم را در قسمتی از ایران مرکز، ناشی از فرورانش پوسته اقیانوسی زاگرس یا نئوتیتس به زیر پوسته قاره ای جنوب غربی ایران مرکزی  در زمان الیگوسن- میوسن می داند این فرورانش سبب تشکیل حوضه‌های پشت کمانی در زمان الیگوسن-میوسن میداند این فرورانش سبب تشکیل حوضه های پشت کمانی در مرکز و شمال ایران مرکزی شده که در آن رسوبات  دریای سازند قم همراه با مواد آتشفشانی ته نشست گردید این بازشدگی پشت کمانی همزمان با رژیم زمین ساختی کلی فشاری که بر ایران زمین تحمیل شده است. تشکیل گردیده است. این سازند تناوبی از آهک، مارن و ماسه می باشد که توسط رسوبات  تبخیری پوشیده شده اند این مجموعه که به نام سازند قم شناخته شده است بیانگر آخرین پیشروی دریا در ایران مرکزی است. طبق اطلاعات موجود پیشروی دریا از جنوب شرقی آغاز شده و به طرف شمال غربی ادامه یافته است. به همین دلیل سن لایه‌های زیرین سازند قم در تمام مقاطع یکسان نیست و به دلیل وجود یک فاز فرسایش قبل از بالا آمدگی سطح آب دریا، نهشته‌های سازند قم اغلب با ناپیوستگی روی سازندهای قدیمی تر قرار گرفته‌اند. (درویش زاده، 1370)

با درنظر گرفتن رخساره و ضخامت سازند قم در نقاط مختلف چندین استنباط می شود که دریای قم در جنوب شرقی پیوسته نبوده و اغلب به شکل حوضه‌های میانی کوهستانی و محدود بوده است احتمالاً این حوضه‌ها در زمانهای محدودی با هم و یا با حوضه زاگرس ارتباط داشته اند. (رحیم زاده، 1373)

1-6-5 میوسن- پلیوسن در ایران مرکزی

 

کلمات کلیدی :

 

  تحقیق تلفیق مدل های HECدرHMS و HECدرRAS در GIS به منظور شبیه سازی سیلاب در pdf دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق تلفیق مدل های HECدرHMS و HECدرRAS در GIS به منظور شبیه سازی سیلاب در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق تلفیق مدل های HECدرHMS و HECدرRAS در GIS به منظور شبیه سازی سیلاب در pdf

چکیده  
مقدمه  
مواد و روش‌ها  
نتایج و بحث  
نتیجه گیری  
فهرست منابع  

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق تلفیق مدل های HECدرHMS و HECدرRAS در GIS به منظور شبیه سازی سیلاب در pdf

‍‍‌‍‍‌1‍‍-   جوکار، ج.، 1381. بررسی سیل­خیزی زیر حوزه­های رودخانه شاپور با استفاده از شبیه­سازی جریانهای سیلابی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، پایان نامه کارشناسی ارشد آبخیزداری،126ص

‍‍‌‍‍‌2‍‍-   جلالی راد، ر.، 1381 پهنه بندی سیل در بخشی از حوزه آبخیز شهری تهران با استفاده از GIS، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، پایان نامه کارشناسی ارشد آبخیزداری، 115ص

‍‍‌‍‍‌3‍‍-   حاجی­قلیزاده، م.، 1383 بررسی نقش دخالتهای انسانی بر رفتار سیل در بخشی از رودخانه کن تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، پایان نامه کارشناسی ارشد آبخیزداری، 128ص

‍‍‌‍‍‌4‍‍-   خسروشاهی، م.، 1380 تعیین نقش زیر حوزه­های آبخیز در شدت سیل­خیزی حوزه (مطالعه موردی حوزه آبخیز دماوند)، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، رساله دکتری جغرافیا،177ص

‍‍‌‍‍‌5‍‍-    شقایی فلاح، ر.، 1380 شبیه سازی دبی حداکثر سیلابی در شاخه­های فرعی رودخانه با استفاده از مدل HEC-HMS مطالعه موردی در حوزه آبخیز محمد آباد(استان گلستان)، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده مرتع و آبخیزداری، پایان نامه کارشناسی ارشد آبخیزداری، 175ص

‍‍‌‍‍‌6‍‍-   صادقی، س.ح.ر.، جلالی راد، ر. و علیمحمدی سراب، ع.، 1382 پهنه بندی سیل با استفاده از نرم افزار HEC-RAS و سامانه اطلاعات جغرافیایی (منطقه مورد مطالعه: حوزه آبخیز شهری دارآباد تهران)، پژوهشنامه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خزر، 2: 34-47

‍‍‌‍‍‌7‍‍-   میرزا خان، ح.، 1380. مقایسه مدل شبیه سازی شده بارش- رواناب به روش شیب- سطح با مدل HEC-HMS در حوزه آبخیز جاغرق (استان خراسان)، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده مرتع و آبخیزداری، پایان نامه کارشناسی ارشد آبخیزداری، 102ص

‍‍‌‍‍‌8‍‍-   مهندسین مشاور سازه آب شرق, 1383 مطالعات کنترل سیلاب بند گلستان, 152ص

‍‍‌‍‍‌9‍‍-   Benavides, J. A., Pietruszewski, B., Kirsch, B and Bedient, Ph., 2003. Analyzing Flood Control Alternatives for the Clear Creek Watershed in A Geographic Information System Framework,

‍‍‌‍‍‌10‍‍-                 De Hoo. A., Odijk, M., Koster. E. and Lucieer, A., 2001. Assessing The Effects of Land Use Changes on Floods in The Meuse and Oder Catchments, Phys. Chem. Earth(B), 26(7-8):593-

‍‍‌‍‍‌11‍‍-                 HEC, 2002. River Analysis System: Hydraulic Reference Manual. Us Army Crops Of Engineers Hydrologic Engineering Center. Davis Ca

‍‍‌‍‍‌12‍‍-                 HEC. 2000. Hydrologic Modeling System: Application Guide Us Army Crops of Engineers Hydrologic  Engineering Center. Davis. C. A., 116p

‍‍‌‍‍‌13‍‍-                 Knebl, M.R., Yang, Z.L., Hutchison, K., Maidment, D.R., 2005. Regional Scale Flood Modeling using NEXRAD, Rainfall, GIS, and HEC-HMSRAS: A Case Study for the San Antonio River Basin Summer 2002 Storm Event, Journal of Environmental Management, 75: 325-

‍‍‌‍‍‌14‍‍-                 Radwan, A., 1999. Flood Analysis and Mitigation for Area in Jordan, Journal of Water Resources and Management, 125(3): 170-

چکیده

توسعه مناطق مسکونی و شهری در حاشیه رودخانه ­ها و بستر سیلاب دشت­ها بدون توجه به شرایط هیدرولوژیکی و هیدرولیکی حاکم بر حوزه آبخیز بالادست و رودخانه، از یک سوافزایش خطر پذیری از سیلاب و از طرف دیگر اتلاف  سرمایه گذاری در این مناطق را به­ دنبال دارد.  مطالعه حاضر  به منظور بررسی رفتار سیلاب و نحوه گسترش آن در بازه­ای از رودخانه جاغرق در استان خراسان رضوی از تلفیق مدل­های هیدرولوژیکی HEC-HMS و مدل هیدرولیکی HEC-RAS استفاده گردید بدین منظور با استفاده از آمار بارش و رواناب ایستگاه­های بارانسنجی و هیدرومتری حوزه مدل HEC-HMS  کالیبره گردید و با برداشت مقاطع عرضی رودخانه در محل بازه مسکونی حوزه, پهنه­های سیلابی مربوط به بارش­های با دوره­ بازگشت­های 10، 20 و50 سال در GIS با استفاده از الحاقیه HEC-GeoRAS در Arc view  نمایش داده شد. نتایج مطالعه حاضر نحوه گسترش پهنه­های سیلابی در بازه مورد مطالعه را به خوبی نشان می­دهد و ضمن تایید کارایی تلفیق مدل­های مذکور کاربرد آن را در برنامه­ریزی شهری و مدیریت توسعه مناطق مسکونی توصیه  می­نماید

مقدمه

         سیلاب یکی از مهمترین بلایای طبیعی است که که خسارات وارده از آن به انسان از سایر بلایا نظیر  خشکسالی و  قحطی بیشتر است(Green et al., 2000 ). مطالعات مختلف دلالت بر این موضوع دارد که عدم توجه به حریم مسیل­ها و رودخانه­ها باعث ایجاد یک رشد نمایی در فراوانی وقوع سیلاب و میزان خسارات وارده گردیده است و در این میان مناطق شهری و و نیمه شهری بیشترین پتانسیل خطرپذیری از سیل را دارا می­باشند. با توجه به اینکه حفاظت کامل از خطر سیلاب امکان پذیر نمی­باشد(more et al., 2005)، زیستن در کنار سیلاب و اعمال سیاست­های جدید در خصوص مدیریت کاربری اراضی و توسعه مناطق مسکونی حریم رودخانه به منظور کاهش اثرات تخریب آن امری ضروری است. آگاهی از میزان وقوع سیلاب و بررسی رفتار آن نیازمند وجود آمار کافی از وضعیت هیدرولوژیکی حوزه و دبی رودخانه می­باشد که تحقق این هدف در رودخانه های فصلی و مناطق فاقد جریانات دایمی  مقدور نمی­باشد لذا کاربرد مدل­های هیدرولوژیکی به منظور شبیه سازی فرآیند بارش- رواناب و مدل­های هیدرولیکی برای تحلیل جریان رواناب در رودخانه و بررسی نحوه گسترش آن سودمند می­باشد. کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) به منظور نمایش و تجزیه و تحلیل داده­های مکانی در بسیاری از مطالعات که به نحوی با داده­های مکانی سرو کار دارند پذیرفته شده است که در بحث مدیریت سیلاب و تعیین سطوح سیلاب­گیر  ابزاری کارامد می­باشد

         مطالعات انجام شده در خصوص شبیه سازی سیلاب و کاربرد مدل­های هیدرولوژیکی بیشتر به بررسی دبی رواناب در محل خروجی حوزه پرداخته شده است بطوری که  Radwan (1999) با استفاده از مدل آنالیز سیلاب برای منطقه Petra در اردن نقش اقدامات مختلف کنترل سیلاب بر دبی خروجی سیل را بررسی نمود. De Hoo   و همکاران (2001)نیز با بهره­گیری از مدل LISFLOOD  به بررسی نقش تغیرات کاربری اراضی بر دبی اوج سیلاب در 2 حوزه Oder  و Meuse پرداختند. Benavides و همکاران (2003)  نیز با تلفیق مدل HEC-HMS و HEC-RAS در GIS به تجزیه و تحلیل گزینه­های مختلف کنترل سیلاب و انتخاب گزینه برتر نمودند. همچنین Knebl  و همکاران (2005) با تلفیق مدل­های مذکور در حوزه San Antonio مدل منطقه­ای برای سیلاب ارائه نمودند و کارایی مدل را در پیش بینی وقوع سیلاب متذکر شدند

      مطالعات انجام شده در داخل کشور بیشتر به تعیین سیل­خیزی زیرحوزه­های مختلف با استفاده از مدل­های هیدرولوژیک و پهنه­بندی سیلاب با استفاده از مدل­های هیدرولیکی پرداختند که مطالعات شقایی فلاح(1380) در حوزه محمد آباد استان گلستان، خسروشاهی(1380) در آبخیز دماوند، جوکار(1381) در رودخانه شاپور با مدل HEC-HMS از مطالعاتی می­باشد که کارایی مدل مذکور را تایید می­نمایند. همچنین صادقی و همکاران(1382) از تلفیق مدل HEC-RAS و GIS به منظور پهنه­بندی سیلاب در رودخانه دارآباد استفاده نمودند که نتایج تحقیق دلالت برکارایی مدل مذکور در پهنه­بندی سیلاب دارد. حاجی­قلیزاده (1383) نیز در تحقیقی به بررسی نقش دخالت‌های انسانی شامل پلها، آبگذرها، آب شکن‌ها، شیب شکن‌ها در رودخانه کن تهران با استفاده از مدل HEC-RAS  پرداخت. نتایج مطالعات دلالت بر تاثیر متفاوت هر یک از اقدامات سازه­ای کنترل سیلاب بر عمق و سطح  سیلاب­های با دوره بازگشت مختلف در منطقه مورد مطالعه داشته­ است

      با توجه به مطالعات انجام شده تلفیق مدل­های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی به منظور شبیه سازی سیلاب در مناطق مسکونی در داخل کشور کمتر انجام شده است و استفاده از مدل­های مذکور به منظور مدیریت کاربری اراضی پایین دست رودخانه مورد توجه قرار نگرفته است. در این تحقیق با استفاده از تلفیق مدل­های هیدرولوژیک و هیدرولیکHEC-HM  و HEC-RAS در محیطGIS اقدام به شبیه سازی فرایند­های بارش و رواناب در حوزه و تحلیل گسترش سیلاب در  رودخانه جاغرق در استان خراسان رضوی گردید

مواد و روش‌ها

        حوزه مورد مطالعه به مساحت 87/75 کیلومتر مربع در 10کیلومتری غرب شهر مشهد در استان خراسان رضوی واقع شده است. شیب متوسط حوزه 42/44% می‌باشد و از لحاظ شرایط آب و هوایی دارای اقلیم نیمه خشک تا مرطوب می‌باشد همچنین مقدار بارندگی سالانه آن 381 میلیمتر می‌باشد(میرزاخان، 1380). شکل 1 سیمای عمومی حوزه را در استان خراسان رضوی و ایران نشان می‌دهد

      در این تحقیق به منظور شبیه سازی بارش و رواناب و  تعیین هیدروگراف سیلاب خروجی از حوزه از مدل HEC-HMS نسخه 222 استفاده گردید با توجه به روش‌های انتخابی در این مدل اقدام به شناسایی ورودی‌های مدل گردید. برای تبدیل بارش به رواناب از روش شماره منحنی یا CN استفاده گردید بدین منظور نقشه CN حوزه از تلفیق نقشه‌های پوشش گیاهی، گروه‌های هیدرولوژیک خاک و کاربری اراضی در GIS و نرم‌افزار Arc View 3.3 تهیه گردید. واسنجی و اعتبار سنجی مدل با استفاده از وقایع بارش و رواناب ایستگاه‌های منطقه و انتخاب رویدادهای  بارش فراگیر منفرد و سیلاب متناظر انجام پذیرفت که برای بررسی توزیع مکانی بارندگی از روش IDW^[1] در GIS بهره گرفته شد و برای تعیین الگوی زمانی بارش برای هر زیر حوزه  از الگوی بارش نزدیکترین ایستگاه ثبات  استفاده گردید. پس از واسنجی و اعتبار سنجی مدل و استخراج پارامترهای بهینه، بارش مربوط به دوره‌بازگشت‌های  10، 20 و 50 سال از منحنی‌های شدت، مدت، فراوانی ایستگاه سینوپتیک مشهد استخراج و وارد مدل گردید آنگاه هیدروگراف سیلاب برای دوره­بازگشت­های مختلف محاسبه شد

    با توجه به هدف مطالعه که بررسی رفتار سیلاب  و بررسی نحوه گسترش آن در بازه­ای از مناطق مسکونی حوزه بوده نقشه برداری از مقاطع انتخابی در محل­هایی که فاقد تغییر قابل ملاحظه­ در سطح مقطع، ضریب زبری و یا شیب رودخانه بود انجام گرفت(HEC، 2002، Sadeghi و Jalali Rad، 2004). سپس ضریب زبری بازه­ها از روش Cowan (Cowan، 1956) به دلیل لحاظ عوامل متعدد و کنترل کننده ضریب زبری( حاجی­قلیزاده، 1384، Sadeghi و Jalali Rad، 2004) تعیین گردید. سپس از الحاقیه HEC-Geo RAS[2] در محیط GIS برای آماده‌سازی و ورود اطلاعات هندسی مربوط به بازه استفاده گردید که این اطلاعات شامل مسیرجریان، ساحل چپ و راست، مقاطع عرضی بوده که در قالب لایه های اطلاعاتی جدید در Arc View به مدل HEC-RAS وارد گردید آنگاه با ورود هیدروگراف­های خروجی مدل HEC-HMS و معرفی ضرایب زبری، همگرایی و واگرایی کانال مدل HEC-RAS اجرا شده و نتایج تحلیل هیدرولیکی جریان و نمایش پهنه­های سیلابی و عمق سیلاب  در ArcView‌ انجام پذیرفت و عرصه­های سیل­گیر برای بارش­های با دور بازگشت 10، 20 و 50 سال تعیین گردید

 

نتایج و بحث

[1] Inverse Distance Weighted

[2] Hec GeoRas Extension

 

کلمات کلیدی :