پایان نامه

 

  مقاله چاپ سنگی در pdf دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله چاپ سنگی در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله چاپ سنگی در pdf

چکیده  
مقدمه  
تاریخچه  
چاپ سنگی در ایران  
روش کار در چاپ سنگی  
دستاندر کاران چاپ سنگی  
دلایل برتری چاپ سنگی بر چاپ سربی  
چاپ سنگی و دارالفنون  
چاپ سنگی و روزنامه  
تصویر در چاپ سنگی  
موضوع بندی کتابهای چاپ سنگی  
قطع کتابهای چاپ سنگی  
چاپ سنگی و کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی  
منابع و مآخذ  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله چاپ سنگی در pdf

افشار، ایرج، 1344، سیر کتاب در ایران، تهران، امیر کتاب
بابازاده، مشهد، 1381، «چاپ سنگی»، جلد1، صفحه 711ـ
بخشی، مرجان،1381، معرفی 20 نوع چاپ از چاپ‌های دستی، مشهد
دانشور، هوشنگ،1356، صنعت چاپ، تهران، سازمان جغرافیایی کشور
مبارکه، سهیلا، 1378، مطالعاتی در تاریخ چاپ فن، فرایند، کاربرد

چکیده

چاپ سنگی یا لیتوگرافی بیش از 70 سال چاپخانه های ایران را در انحصار خود داشت. یکی از ویژگی های نسخه های چاپ سنگی که همواره مورد تأیید اهل فرهنگ بوده، خط آن‌ها ـ به خصوص خط نستعلیق ـ است که در چاپ این کتاب ها مورد استفاده قرار گرفته.  نسخه های چاپ سنگی با نسخه های خطی شباهت هایی دارند که در مقاله حاضر ضمن بیان این شباهت ها درباره تاریخ چاپ، تاریخچه چاپ سنگی، روش کار در چاپ سنگی، چاپ سنگی در ایران، و دست‌اندرکاران چاپ سنگی بحث می‌شود . معرفی چاپخانه های دولتی و خصوصی چاپ سنگی، تحول دستگاه چاپ‌سنگی، معرفی مجموعه کتاب های چاپ‌سنگی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از جهت آمار و موجودی، نحوه ارائه خدمات و پراکندگی موضوعات مختلف چاپ سنگی، مباحث دیگر مقاله است

 مقدمه

تفکر و اندیشه و تمایلات انسان او را بر آن داشت که به ثبت و ضبط وقایع و رویدادها بر روی اشیای مختلف از جمله استخوان، سنگ، چوب، ; بپردازد تا قادر به نگهداری از آن‌ها و پاسخگوی فطرت انسانی مبنی بر جاودان‌ماندن اندیشه ها باشد. بشر از مواد متفاوتی برای ضبط دانش استفاده کرده است. در روند تکاملی ضبط اندیشه عواملی مانند دوام، فراوانی، دردسترس‌بودن، نرمی، سبکی، و کم‌حجم‌بودن مواد همواره مد نظر بوده است. نگارش در سیر تکاملی و تاریخی خود از حکاکی بر روی سنگ آغاز و بتدریج به ضبط بر روی طومار پاپیروس و سپس طومار چرمین و پوستی تغییر شکل داد و در انتها با اختراع کاغذ و پیدایش هنر خوشنویسی و نسخه‌نویسی، تا دوران چاپ به تکامل خود ادامه داد. با پیشرفت صنعت و دانش، به کتاب های بیشتری احساس نیاز شد. اختراع ماشین چاپ پاسخی به این نیاز بود. ابتدا کتاب های چاپی سربی با حروف و وسایل ابتدایی منتشر گردید و سپس به دلیل هزینه بالای آن و پاره ای از مسائل، چاپ سنگی مرسوم گردید
چاپ سنگی نوعی چاپ مسطح بوده که درآن به جای حروف از سنگ مرمر استفاده می شده؛ بدین ترتیب که نوشته یا تصویر را به روی سنگ منتقل می کردند و با استفاده از روش های شیمیایی آن را برجسته می نمودند و سپس این تصویر به کرّات روی کاغذ کپی می شده است. این نوع چاپ با استفاده از روش مختلط فیزیکی و شیمیایی بر اساس دفع متقابل آب و چربی اختراع گردیده

تاریخچه

از قریب به یک قرن پیش کتاب های ذیقیمتی در گنجینه های عمومی و شخصی و اخیراً دانشگاهی نگهداری می‌شوند که به دلیل نوع چاپ خاصی که دارند اصطلاحاً به کتاب های چاپ سنگی مشهورند. ماشین چاپ سنگی در شکل و کار تقریباً مشابه ماشین چاپ سربی بوده است، جز این که در چاپ سنگی به جای حروف، از سنگ مرمر کنده‌کاری‌شده استفاده می شده است

چاپ سنگی اولین بار به وسیله آلمانی ها در سال 1796 میلادی اختراع گردید
«آلویس زنفلدر»یک آوازه‌خوان تئاتر آلمانی بود که به علت هزینه های سرسام آور چاپ، برای این‌که بتواند تصنیف هایش را به چاپ برساند به طور تصادفی از طریق کاربرد تیزاب بر روی سنگ های نرم و مسطح و سبک‌وزن کنار رود راین، به روش چاپ سنگی دست یافت

چاپ سنگی در ایران

چاپ سنگی از اروپا به ایران راه یافت و نخستین بار در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار بود که «عباس میرزا نایب‌السلطنه»، «محمد صالح بن حاج محمد باقر خان شیرازی» معروف «به میرزا صالح تبریزی» را به مسکو فرستاد تا دستگاه چاپ سنگی را با خود به ایران آورد. این شخص دستگاه چاپ سنگی را به تبریز آورد و اولین چاپخانه سنگی را در ایران دایر نمود

نخستین چاپ سنگی در تبریز، چاپ قرآن در سال 1250 هجری قمری و کتاب «زاد المعاد» در سال 1251 هجری قمری می باشد

در سال 1259 هجری قمری آقای «عبدالعلی» نامی اسباب چاپ سنگی را با خود به تهران آورد و در همان سال کتاب «تاریخ معجم» و پس از آن «پطر کبیر» را به چاپ رسانید

کتاب «حدیقه‌الشیعه» تألیف «مقدس اردبیلی» یکی دیگر از کتب چاپ سنگی است که در سال 1265 هجری قمری در تهران به چاپ رسیده است. پس از آن چاپ سنگی در مدت کوتاهی در دیگر شهر های ایران رواج یافت، به طوری که به مدت 50 سال، یگانه روش چاپ در ایران محسوب می گردید. تا اواخر دوره قاجاریه هر چه در ایران به چاپ            می رسید چاپ سنگی بود

چاپ سربی در اوائل ظهور، به علت دشواری در چیدن حروف فارسی و غلط گیری و همچنین دقت و ممارستی که لازمه چاپ سربی بود، چندان رواجی نیافت، در حالی که هزینه نازل و سهولت کار با چاپ سنگی، این روش را در مدت کوتاهی بر چاپ سربی مسلط کرد. در چاپ سنگی نقاشان و خطاطان و خوشنویسان می‌توانند با مرکب، هنر خود را در سرلوح، ترنج‌اندازی آغاز و انجام کتاب، و همچنین در تصاویر، به حد اعلای نفاست و زیبایی برسانند

روش کار در چاپ سنگی

ابتدا مطالب یا تصاویر مورد نظر با مرکب مخصوص1 روی کاغذهای مشمع مخصوصی که زرد رنگ بود نوشته می شد. بعد به مدت 24 ساعت در داخل آب نگه داشته می شد و سپس روی سنگ مخصوص که قبلاً ساییده شده و حرارت گرفته و داغ شده بود برگردانیده می شد تا خطوط به روی سنگ انتقال یابند. سپس بر روی سنگ اسید نیتریک ریخته می شد تا محل خالی سنگ (یعنی اطراف نوشته ها) به اندازه یک میلیمتر حل شود و نوشته های روی سنگ به صورت برجسته نمایان گردد

سپس با غلتک، مرکب بر روی سنگ نقش می بست و با فشار یکسان و یکنواخت سنگ بر روی کاغذ، عمل چاپ صورت می گرفت

برای آن که در هنگام چاپ، مرکب چاپ اطراف نوشته ها و خط ها را نگیرد از مخلوطی از آب و اسید و محلول صمغ عربی استفاده می شد. استادکار با قلم، جاهای خوب گرفته‌نشده را اصلاح می کرد و به آن صمغ می زد تا برجسته شود. بعد از محکم کردن سنگ با تسمه بر روی ماشین چاپ، کارگر مرکب‌زن با یک غلتک، مرکب را آهسته روی لوح         می مالید. کارگر دیگری به نام کاغذگذار، ورق را با احتیاط روی سنگ می‌گذاشت. چرم گذار با ورقه ای از چرم ضخیم روی کاغذ را می پوشاند. این کار سبب می شد فشار وارد بر تمام سطوح کاغذ، یکسان باشد. دو نفر غلتک‌کش با حرکت غلتک و با یک فشار عمودی، عمل چاپ را انجام می دادند. کاغذ بردار، کاغذ چاپ‌شده را بر می‌داشت و لایه‌گذار، یک لایه میان ورقه های چاپ‌شده می گذاشت تا کاغذهای چاپ شده زودتر خشک شوند

ماشین قادر بود ساعتی 200 برگ چاپ کند و با هر سنگ هفتصد برگ چاپ می‌شد. در پایان، سنگ ساب‌ها سنگی را که یک بار از آن استفاده شده بود، از چاپ در
می آوردند، آن را گرم می کردند و سپس با یک سمباده زبر به اندازه کف دست، آنقدر روی سنگ می ساییدند1 تا نوشته ها کاملاً پاک شود. بعد از آن با اسید رقیق، آن را
می شستند تا برای مرحله بعدی که شامل نوشتن، تیزابکاری و; است آماده باشد

دست‌اندر کاران چاپ سنگی

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله چاپ سربی در pdf دارای 9 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله چاپ سربی در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله چاپ سربی در pdf

چاپ سربی  
منابع:  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله چاپ سربی در pdf

1 افشار، ایرج. “کتاب‌های چاپ قدیم در ایران و چاپ کتاب‌های فارسی در جهان”. هنر و مردم، 49 (آبان 1345)

2 پولاک، ادوارد یاکوب. ایران و ایرانیان. ترجمه کیکاوس جهانداری. تهران: خوارزمی، 1368؛

3 .”چاپخانه و روزنامه در ایران”. کاوه. دوره دوم، 5 (28 آذر 1290)

4 دوشوز، لسون. “معرفه‌البدایع فی الفنون و الصنایع”. ترجمه عیسی طبیب. تهران: مطبعه شاهنشاهی، 1324؛

 5 محبوبی اردکانی، حسین. تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران. تهران: انجمن دانشجویان دانشگاه تهران، 1354؛

 6 محیط طباطبایی، محمد. “اول چاپ سربی و سپس سنگی”. راهنمای کتاب. س. نوزدهم، 1-3 (فروردین ـ خرداد 1355): 208-210؛

 7 مینوی، مجتبی. “اولین کاروان معرفت”. یغما. س. هشتم،

چاپ سربی

این نوع چاپ که به آن چاپ حروفی و چاپ برجسته نیز می‌گویند، از کنار هم نهادن حروف سربی و منعکس ساختن آن بر کاغذ به‌وجود می‌آید. در آغاز ورود فن چاپ به ایران، چاپ سربی را، به اعتبار واژه لاتینی آن، تیپوگرافی  می‌نامیدند. در کتاب معرفه‌البدایع فی‌الفنون و الصنایع چاپ 1324 ق. تیپوگرافی چنین توصیف شده است: “حروفات چاپ را تیپ نامیده و چون عمل چاپ حکم کتابت را دارد لهذا چاپخانه را ]محل [تیپوگرافی (یعنی با تیپ نوشتن) و کارگران را تیپوگراف می‌نامند یعنی حروف‌چین...". نخستین گام اساسی در پیشرفت فن چاپ، اختراع چاپ با حروف  متحرک فلزی بود که گوتنبرگ آلمانی در سال 1450 م.، صنعت چاپ را از شکل متداول چوبی به‌صورت سربی درآورد. "نخستین کتاب عربی که در جهان چاپ شد قانون ابن‌ماسویه، پزشک معروف ایرانی، در 876 ق./ 1471 م. و کلیات ابن‌سینا در 889 ق./ 1484 م. در شهر ونیز ایتالیا بوده است. نخستین متن فارسی چاپ‌شده در جهان، کتاب مقدس تورات است که به چهار زبان و به خط عبری در سال 953 ق. در استانبول انجام شد. اولین کتابی که به خط فارسی در جهان منتشر گردید کتاب سیرت مسیح است که در سال 1094 ق./ 1639 م. در شهر لیدن هلند طبع شده است (:8 23). ظاهراً قدیمی‌ترین کتاب‌هایی که به زبان فارسی در جهان به طبع رسیده دو کتاب به نام‌های داستان مسیح و داستان سن پیدرو است که هر دو با ترجمه لاتینی در 1094 ق./ 1639 م. در شهر لیدن طبع شده است

در اواسط قرن 11 ق.، در عهد صفویه، گروهی از بازرگانان ایرانی، که از ارامنه اصفهان و ساکن آمستردام بودند، ابتدا حروف زبان ارمنی را تهیه و سپس چاپخانه‌ای را خریداری و وارد جلفای اصفهان کردند. در سفرنامه تاورنیه آمده است که یکی از ارامنه جلفا که یعقوب ژان نام داشت و نجّار بود در 1051 ق./1641 م. چاپخانه‌ای از اروپا خریداری و وارد جلفا کرد که بعضی از دعاها و رسائل و اوراد مذهبی با این دستگاه به‌چاپ رسیده است. پیش از ورود این مطبعه، کتابی در جلفای اصفهان با عنوان حیات اجداد روحانی توسط خاچاطور، خلیفه وقت ارامنه در کلیسای وانک جلفای اصفهان، به‌چاپ رسیده است

نخستین مطبعه سربی در ایران که اقدام به چاپ کتاب با حروف الفبای فارسی و عربی کرد به‌دستور عباس میرزا نایب‌السلطنه و به همّت میرزا زین‌العابدین تبریزی در تبریز دایر شد. رساله جهادیه تألیف میرزا نایب‌السلطنه عیسی قائم‌مقام به‌عنوان نخستین کتاب چاپ سربی، در سال 1233ق. به استادی محمدعلی بن حاجی محمدحسین آشتیانی از شاگردان میرزا زین‌العابدین در مطبعه تبریز به‌چاپ رسیده است

رساله دیگری به نام فتح‌نامه تألیف میرزا ابوالقاسم قائم مقام ثانی (فرزند قائم مقام اول) در همان سال، در مطبعه سربی تبریز به چاپ رسید. این رساله درباره شرح فتوحات عباس میرزا و عهدنامه گلستان (16 ذیقعده 1228 ق./ 12 اکتبر 1813 م.) است

هوتم شیندلر که در سال 1879م. مأمور شد میان تهران و مشهد ارتباط تلگرافی برقرار کند، نسبت به سایر مسائل نیز توجه خاصی داشت؛ از جمله، کتابی درباره مطبعه‌های ایران و کتب چاپ‌شده در فاصله سال‌های 1233 تا 1260 ق. نوشته که در بخش تیپوگرافی آن می‌گوید که در سال 1233 ق. شخصی به نام زین‌العابدین تبریزی تحت حمایت عباس میرزا نایب‌السلطنه مطبعه کوچکی را راه‌اندازی کرد. کتابی به نام فتح‌نامه در آن چاپ شد، و این کتاب نخستین کتابی بود که در ایران به حروف عربی طبع می‌شد. مجتبی مینوی می‌گوید: "نمی‌دانم که رساله جهادیه همان فتح‌نامه است یا کتاب دیگری می‌باشد"

در سال 1240 ق. میرزا زین‌العابدین، که در کار خود خبره و شهره بود، به امر فتحعلی شاه به تهران فراخوانده شد تا، به‌کمک منوچهر خان معتمدالدوله، اولین چاپخانه سربی دارالخلافه طهران را راه‌اندازی کند. در انتهای کتاب مآثرالسلطانیه چاپ سربی سال 1241 ق. اشاره به میرزا زین‌العابدین شده است که در دارالخلافه طهران مشغول انطباع بوده است. نخستین کتابی که در مطبعه طهران به طبع رسید حیاه‌القلوب محمد باقر مجلسی در سال 1240 ق. /1824 م بود

اصفهان، بعد از تبریز و طهران، سومین شهری بود که در زمان حکومت منوچهرخان معتمدالدوله صاحب مطبعه سربی شد. بر طبق کتب موجود، اولین کتابی که در اصفهان چاپ سربی شده رساله حسینیه ترجمه ملاّ ابراهیم گرگین استرآبادی به سال 1246 ق. بوده است

 

کلمات کلیدی :

 

  تحقیق بررسی تیتر آنتی بادی های بیماری آنفلوانزای H9N2 در جوجه های یکروزه گوشتی فارم در pdf دارای 35 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق بررسی تیتر آنتی بادی های بیماری آنفلوانزای H9N2 در جوجه های یکروزه گوشتی فارم در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی تیتر آنتی بادی های بیماری آنفلوانزای H9N2 در جوجه های یکروزه گوشتی فارم در pdf

چکیده
مقدمه       
بررسی منابع 
فصل اول  
1- 1عامل بیماری            
1-2 تکثیر سلول         
1-3پاتولوژی بیماری          
فصل دوم   
2-1تشخیص افتراقی            
2-2تشخیص آزمایشگاهی        
فصل سوم   
3-1انتقال نمونه ها           
3-2 روند تشخیصی(تشخیص مستقیم)     
3-3 روند تشخیصی(تشخیص غیر مستقیم)     
فصل چهارم       
4-1 روش و موارد کار          
4-2 نتایج  
4-3 بحث و نتیجه گیری       
4-4 منابع

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی تیتر آنتی بادی های بیماری آنفلوانزای H9N2 در جوجه های یکروزه گوشتی فارم در pdf

1-Alexander . D . y , 2000 , A review of avian influenza in different bird species , vet Microbiol 2000 ,74:3-

2-Beck .J.R , Swayne .D.E , Davisan .S , Gutierrez . C , 2003 validation of egg yolk antibody testing as a method to defermine influenza status in white leghorn hens, avian diseases 2003,47-

3-Capua . I , Marangon . S , 2003 , The use of vaceination As An option For The control of Avian lnfluenza , world organization for animal health , press , 71 G/12/cs3E

4-Cattoli . G, Drago . A , Maniero S, Toffan . A , Bertoli . E , Fassina . S , Robbi . c , Vicenzoni . G , Capua . I , 2004 , Comparison of three rapid detection system for type A influenza virus on tracheal swabs of experimentally and naturally infected birds , Avian Pathol , 2004 , 33; 432-

5- Crawford . J , wikinson . B , vosnesensky . A , 1999 , Baculovirus – derived hemagglutinin vaccines protect against lethal influenza infections , 1999 , vaccine , 17 : 2265 –

6-Schafer . M . K , Feldmann . A , Garten . W , Klenk . H . D , 2000 , Targeted infection of endothelial cells by avian influenza virus in chicken embryos , virology , 74 : 8018 –

7-Viirol doi . J , 2006 , Evolution and molecular epidemiology of H₉N₂ inflenza A viruses from quail in Southern china , jwnal of American society of microbiology , 28 , 130 –

8-Ziegler . A . F , Eckroade . R . J , 1998 , Comparison of an antigen – capture enzyme immunoassay whit virus isolation for avian influenza from field samples , 1998 , Avian Dis , 42 : 791 –

 

چکیده :

شیوع بیماری آنفلوانزا می تواند منجر به آلودگی سریع هزاران پرنده و پخش ویروس در محیط گردد. دو بازوی اصلی برای کنترل بیماری عبارتند از :

-1     اعمال برنامه های امنیت زیستی واکسیناسیون

واکسیناسیون با چهار هدف در مورد آنفلوانزا صورت می گیرد

 -1حفاظت پرنده در مقابل بیماری

 -2حفاظت در برابر آلودگی با ویروس های حاد

 -3حفاظت پرنده از دفع ویروس

 -4تمایز سرولوژیکی پرنده آلوده از واکسینه ( 3 ، 5 )

می دانیم سیستم امنیتی جوجه تازه هچ شده در روزهای اول زندگی ، تا حدود زیادی وابسته به ایمنی مادری می باشد.  Ig G از خون مادر وارد فولیکول شده و همزمان با تکامل جنین مقداری از آن جذب خون می شود

در این مطالعه سعی شد تا ارتباط بین میزان Ig G خون مادر و Ig G جوجه های تازه هچ شده مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه مشخص گردید که ضریب همبستگی بین میزان آنتی بادی مادری و آنتی بادی جوجه های یکروزه تفاوت معنا داری ندارند (P>0/05) از طرفی رابطه خطی بین این دو متغیر نیز دیده نشد. با اینکه میزان آنتی بادی جوجه ها همواره کمتر از آنتی بادی های مادری بود ولی رابطه ای را بین این دو نمی توان برقرار  نمود. شاید علت این امر تا حدود زیادی مربوط به نوع تغذیه گله مادر و شرایط جوجه کشی باشد. فاکتورهای متعددی روی میزان جذب Ig G از زرده به خون دخیل هستند. رطوبت و دمای دستگاه جوجه کشی، شرایط تغذیه ای مادر بخصوص از نظر انرژی و ویتامین های گروه B و سرعت رشد جنین می توانند روی این جذب تاثیر گذار باشند

مقدمه :

شیوع بیماری آنفلوانزا می تواند منجر به آلودگی سریع هزاران پرنده و پخش ویروس در فارم های مجاور ، در یک دوره کوتاه گردد. بخصوص در مناطقی که از نظر فارم های پرورش طیور تراکم بالا دارند ، بعلت بار بالای ویروس و دفع آن ، این انتقال می تواند سریعتر صورت گیرد. اعمال یک برنامه دقیق امنیت زیستی و روش های ریشه کنی بیماری ، کلیدهای اساسی در کنترل موفقیت آمیز بیماری می باشد.  (3)

یکی از روشهای اساسی که برای کاهش تعداد پرندگان حذفی بطور موفقیت آمیزی مورد استفاده قرار گرفته است استفاده از واکسن می باشد. در واقع دو بازوی اصلی برای کنترل بیماری عبارتند از

1-  اعمال برنامه های امنیت زیستی دقیق

2-  واکسیناسیون

واکسن ها در واقع با چهار هدف در مورد آنفلوانزا مورد استفاده قرار می گیرند

 -1حفاظت پرنده در مقابل بیماری

 -2حفاظت در برابر آلودگی با ویروس های حاد

 -3حفاظت پرنده از دفع ویروس

 -4تمایز سرولوژیکی پرنده آلوده (3 ، 6 )

امروزه استفاده از واکسن های کشته آنفلوانزا بخصوص در مورد سویه های غیر حاد نظیر  H₉N₂   د ر کشورهای مختلف مورد پذیرش قرار گرفته و بصورت معمول در گله های مادر ، تخمگذار و گوشتی مورد استفاده قرار می گیرد

سیستم ایمنی جوجه تازه هچ شده ، بطور کامل تکامل نیافته و لذا کاملا وابسته به ایمنی اکتسابی از مادر می باشد. جوجه تازه هچ شده از یک محیط استریل وارد محیط آلوده می شوند و لذا تا زمانی که توانایی ایجاد پاسخ ایمنی را داشته باشد ، نیازمند یک حفاظت ایمنولوژیکی موقت می باشند ، که به نام ایمنی مادری خوانده می شود. (1)

 لذا آنتی بادی ها از خون مادر در زمانی که فولیکول در تخمدان می باشد ، وارد زرده می گردند. آنتی بادی اصلی در این مرحله Ig G می باشد که نسبت این Ig G در زرده مساوی با میزان Ig G در خون مادر می باشد. با عبور تخم به سمت اویدوکت آنتی بادی های Ig M و Ig A از ترشحات اویدوکت به داخل آلبومن وارد می شود. (1)

با رشد و تکامل جنین مقداری از Ig G موجود در زرده جذب شده و سپس در جریان خون جوجه در زمان هچ یافت می شود که مسئول ایجاد حفاظت در روزهای اولیه زندگی می باشد. (1)

Ig M و Ig A موجود در آلبومن نیز به داخل مایع آمنیوتیک وارد شده و در زمان هچ توسط جوجه بلعیده می شود لذا در زمان هچ جوجه مقداری از Ig G را در خون و Ig M و Ig Aرا در روده دارده جوجه تازه هچ شده همه آنتی بادی های موجود در کیسه زرده را تا 24 ساعت بعد از هچ جذب نمی کند. این آنتی بادی های حاصله از مادر بطور موثری جوجه را 10 تا 20 روز تا زمان واکسیناسیون محافظت می نماید. (1)

وظیفه آنتی بادی های مادری جلو گیری از ایجاد بیماری توسط ارگانیسم های پاتوژن در جوجه ها می باشد. لذا دانستن سطح آنتی بادی مادری و یکنواختی آن در جوجه ها در برنامه ریزی برای واکسیناسیون اهمیت ویژه ای دارد. سویه ایی از بعضی واکسن ها هستند که بقدری کافی هستند که قادر به غلبه به آنتی بادی مادری هستند

در این پروژه ما سعی کردیم که نشان دهیم میزان آنتی بادی مادری در جوجه کاملا به میزان آنتی بادی مادر در زمان تخمگذاری وابسته بوده و برای حفاظت بیشتر جوجه در هفته های اول لازم است عیار آنتی بادی های مادر بالا باشد. از طرفی می توان با تعیین عیار آنتی بادی های مادری میزان آنتی بادی های جوجه در زمان هچ را تا حدودی مشخص نمود

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی تیتر آنتی بادی های بیماری آنفلوانزای H9N2 در جوجه های یکروزه گوشتی فارم در pdf

آنفلوانزا یک بیماری عفونی است که توسط ویروس های آنفلوانزای تیپ A  از خانواده ارتومیکسو ویرده در پرندگان ، انسان و سایر حیوانات ایجاد می شود. ویروس های آنفلوانزای متعلق به این تیب بر اساس دو آنتی ژن سطحی ویروس یعنی هماگلوتینین (HA) و نور آمینیداز (NA) طبقه بندی می شوند. عفونت در بین دامها یا پرندگان طیف وسیعی از علایم از حالت تحت پاینی تا بیماری شدید عفونی و کشنده را شامل می شود. (7 ، 1)

این ویروس موجب بروز خسارات شدید اقتصادی شده علاوه بر تلفات بیماری حاصل از بیماری و همینطور خسارات ناشی از افت تولید ، هزینه های مربوط به کنترل بیماری نیز قابل توجه است

از خصوصیات عمده ویروس تغییرات مشخصات بیولوژیکی آن می باشد

 

 1-1عامل بیماری :

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله اصلاح دام در pdf دارای 52 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله اصلاح دام در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله اصلاح دام در pdf

مقدمه  
تاریخچه:  
تعریف اصلاح دام:  
هدف از اصلاح دام:  
اصلاح دام:  
تنوع ژنتیکی یا تنوع وراثت یا اثر ژنوتیپ :  
اثر محیط  
اثر متقابل محیط در وراثت  
وراثت پذیری یا قابلیت توارث صفات:  
انتخاب :  
انتخاب طبیعی:  
انتخاب مصنوعی  
اما روش های انتخاب گاو نر برای اصلاح گاوهای شیری  
ارزیابی گاو نر با روش دختر ـ مادر، روش ایستگاهی  
ارزیابی گاو نر با روش مقایسه همزمان :  
ارزیابی حیوان نر از طریق روش ایستگاهی:  
روش دختر ـ پدر  
سلکسیون بر اساس آزمون نتاج  
رکوردبرداری و اندازه گیری مقدار شیر و چربی شیر:  
شیوه های رکوردبرداری:  
تعیین وزن شیر و میزان چربی و پروتئین:  
روش محاسبه مقدار شیر تولیدی و درصد چربی آن:  
فاصله بین رکورد برداری:  
تعیین درصد چربی شیر:  
به گزینی برای تیپ شیری، نرخ رشد و اندازه بدن:  
چسبندگی پستان ها:  
تأثیر پرورش خویشاوندی در اصلاح گاوهای شیری:  
آمیزش غیر خویشاوندی و تلاقی گری:  
نقش تلقیح مصنوعی و انتقال جنین در اصلاح گاوهای شیری:  
روش انتقال جنین:  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله اصلاح دام در pdf

1- خدایی، ص و مظلومی، ف، 1383، مبانی اصلاح دام، نشر اختر

2- ادریسی، م. ع و وطن خواه، م 1377 . ژنتیک و اصلاح نژاد گاو شیری، نشر ارکان اصفهان

3- لسلی، ج.ف 1372، ژنتیک و اصلاح دام، انتشرات دانشگاه رازی

4- ادریسی، م. ع و مستأجران، 1383، اصلاح نژاد دامهای بومی، انتشارات ارکان

مقدمه

تغذیه  برای فرزندان آدم از بدو خلقت و زمانی که جمال نیمه وحشی در داخل غارها به سر می برد تا به امروز که به کمک تکنولوژی فضا را تحت سیطره خود درآورد. مهمترین مسئله ی حیات را تشکیل می داده است و حتی امروز نیز با تمام پیشرفت هایی که در شئون مختلف زندگی آدمی پدیدار گشته مسئله ی تغذیه از نظر اقتصادی و اجتماعی در درجه اول اهمیت در جوامع بشری قرار گرفته است. به طوری که سطح تمدن درجه پیشرفت هر جامعه ای را از چگونگی تغذیه آنها ارزیابی می کنند. شکی نیست که پیشرفت همه جانبه ی یک اجتماع بستگی به سلامت روحی و جسمی افراد آن دارد

به عبارت دیگر هر چقدر افراد یک جامعه که نیروی فعال و سرمایه ی واقعی آن را تشکیل می دهند سالم تر باشد پیشرفت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن سریع تر خواهد بود. برای اینکه مردم یک مملکت تندرست و قوی باشند باید در درجه ی اول غذای کافی و کامل در خاتیار آنها باشد. در میان مواد غذایی مختلف آنچه پیش از هر ماده ی دیگری مورد احتیاج مبرم روزانه انسان است پروتئین بخصوص نوع حیوانی آن می باشد که در مورد تأثیر آن در جسم و روان تا کنون شرح بسیار گفته شده است. به طوری که هر گونه بحث بیشتر در این مورد عبث و زاید است

متأسفانه در اغلب نقاط گیتی و از جمله ایران کمبود فقر و پروتئین حیوانی وجود دارد. از آمار تقریبی که در دست است به نوعی معلوم می شود که میزان پروتئین حیوانی دریافت شده توسط هر فرد ایرانی در روز با مقدار احتیاجات او تفاوت زیادی دارد و این امر بالطبع لطمات قابل توجهی به سلامت روحی و جسمی افراد کشور ما وارد می آورد. بدین ترتیب مسئله تامین پروتئین کافی برای تغذیه مردم باید در رأس کلیه برنامه های ملی مملکت قرار گیرد

همچنین افزایش جمعیت انسانی یکی از عواملی است که می تواند تأثیر همی در تولید دام های دنیا بگذارد. اکنون جمعیت دنیا بالغ بر 9 میلیارد نفر شده است و به علت توزیع ناعادلانه ی غذای موجود در دنیا بحران غذا وجود دارد. بعضی از پیش بینی های انجام یافته بر اساس نرخ رشد سالانه ی جمعیت دنیا بیان می کندک ه طی 25 سال آینده جمعیت انسانی دو برابر خواهد شد اکنون که بحران غذایی وجود دارد انسان از تصور وضع این بحراندر 20 سال آینده به حیرت می افتد

اگر بحران غذا به اندازه کیفی تشدید شود، بین انسان ها و حیوانات بر سر صرف غلات رقابت خواهد بود. و عمده ترین رقابت بین انیان با خوک و طیور بر روی غلات خواهد بود و اولین راه حل که به نظر می رسد بالا بردن تولید از طریق افزایش دام یا سطح زیر کشت و ; می باشد. ولی خود این افزایش هم دارای مشکلاتی از قبیل تأمین آب و جایگاه و غیره، ضمناً با توجه به محدودیت منابع موجود در کره خاکی می بایست فکر دیگری هم برای افزایش تولید نمود

در این راستا، توجه بیشتر به بالا رفتن ظرفیت تولید هر دام معطوف گشت و متوجه گردید با استفاده به نژاد و توجه ویژه به شرایط زیستی می توان از هر دام بهره ی بیشتری برد

 

تاریخچه

اهلی شدن دام ها در حدود 6000 سال پیش انجام شده است و اولین حیواناتی که اهلی شدند، سگ و سپس احتمالاً گاو بوده است

هدف انسان از اهلی کردن حیوانات استفاده بیشتر و بهتر از حیوانات آنها بود و لذا از دام هایی که می توانستند بهتر پاسخگوی نیاز او باشند بیشتر نگهداری و مراقبت کرد و آنها را که احتیاجات او را چندان تامین نمی کردند حذف و کشتار می نمود

این کار که به نام انتخاب مصنوعی نیز همواره موسوم است، اساس علم اصلاح دام است. تا قبل از قرن 17 میلادی تصویر روشنی از کارهای انجام شده در اصلاح دام ها در دست نیست. آنچه مسلم است افراد با ذوق و علاقمند به دامداری کاو اصلاح دام ها را به طور پراکنده و به صورت تفننی انجام می دادند و بعضی از آثار تاریخی تا اندازه ای روشنگر این مطلب است. در اوایل قرن 17 مؤسساتی در امریکا و اروپا جهت شناسایی و ثبت رکورد و شجره برخی از نژادها شناخته شده و در آن زمان به وجود آمد

قدیمی ترین مدرک مربوط به عملیات نژادی در گاو مربوط به زمان ربرت بیک ول یعنی بین سالهای 1760 و 1795 درلیستر شایر انگلستان است. قبل از آن بیشتر، انتخاب طبیعی بود که باعث تغییرات در گونه گاو می شد. به هرحال، تا آنجایی که گزارش ها نشان می دهد، اولین فردی که در هوش و قدرت خلاقیت انسان می تواند نیروی تعیین کننده ای در تغییرات گونه ی گاو باشد بیک ول بود

پس از او افرادی مانند برادران گالینگ بر اساس عملکرد فرد و آزمون نتاج و خویش جفتی و بخصوص تلاقی اجداد مناسب با فرزندانشان اقدام به عمل به نژادی نمودند اما پیشرفت سریع اصلاح دام را می توان مرهون کارهای فیشر، رایت، هالدن و لاتن در بین سالهای 1918 تا 1939 دانست

و امروزه نیز با پیشرفت سایر علوم و وارد شدن آنها در علم اصلاح دام مانند علم ژنتیک کمی و روش های آماری موفقیت های چشمگیری در افزایش میزان تولید دام های اهلی و همراه کردن این تولیدات با خواستهایی بشر داشته و از این طریق نقش مهمی در تامین نیازهای بشر داشته باشد

تعریف اصلاح دام

اصلاح دام عبارت است از مجموعه شیوه های ممکن در بالا بردن ظرفیت ارثی یا ژنتیکی دام ها در زمینه تبدیل موثر مواد گیاهی به تولیدات دامی و نیز بالا بردن کیفیت تولید و همراه کودن نوع محصول آنها با نیاز های حال و آینده. البته باید متذکر شد که اصلاح به تنهایی قادر به رسیدن به هیچ یک از اهداف فوق نبوده و تنها در صورتی موفق خواهد بود که با بهبود محیط زندگی دام ها همراه باشد. وظیفه ی کسی که قصد اصلاح دامهایش را دارد این است که ابتدا توانایی ژنتیکی دام های خود را تشخیص دهد

در هر حال ابزار دست فرد اصلاح کننده دو چیز است: اول به گزینی و دوم نوع جفت گیری. همچنین در افزایش تولید و بازده بهتر دام ها، علاوه بر کاربرد اصول علم اصلاح دام می بایست عوامل دیگری نظیر بهبود تغذیه و بهداشت دام ها و تغییر در سیستم های مدیریتی را که تاثیر فراوانی داشته ذکر نمود

علم اصلاح دام ظرفیت ارثی را برای تولید بیشتر و بهتر افزایش داده و سایر عوامل محیطی لازم جهت بروز این ظرفیت بالقوه و ژنتیکی را فراهم می آورند

هدف از اصلاح دام

در اصلاح دام هدف به وجود آوردن تغییرات و تنوع ژنتیکی در جوامع حیوانی مورد نظر پرورش دهندگان و همچنین بهره برداری اقتصادی و افزایش تولید از این تغییرات ژنتیکی می باشد

اصلاح دام

 همانطور که گفته شد، امروزه صنعت اصلاح دام با پیشرفت علم ژنتیک سوار بر مرکب اسب تندرویی شده که هر روز بیشتر از دیروز در حال توسعه و پیشرفت می باشد و علم ژنتیک برای انجام اصلاح نژاد یا به نژادی همانند یک شالوده و اساسی غیر قابل انکار است

صفات مهم اقتصادی دام ها ( تولید شیر، تولید پشم، افزایش وزن و ; ) اکثراً از صفاتی هستند که باید با یک واحد کمّی ( گرم ، سانتیمتر و ; ) اندازه گیری شوند. از این نظر ارتباط اصلاح کنندگان دام ها بیشتر به آن بخشی از علو ژنتیک است که درباره ی روش های کمی بررسی ای نوع صفات گفتگو نموده و به نام ژنتیک کمی نامیده می شود. همچنین در اصلاح دام بالا بردن میزان تولید یک دام به تنهایی و یا به طور کلی یک جمعیت دامی بود

صفات جانداران نیز تحت تأثیر یک سری عوامل محیطی و ژنتیکی تکامل می یابند و تنها خواص فنوتیپی است که مورد اندازه گیری قرار می گیرد. به عبارتی،  صفات کمی = ژنوتیپ + محیط

در حقیقت فنوتیپ یک فرد تابع اثر مشترک عوامل ژنتیکی و محیط می باشد

تنوع ژنتیکی یا تنوع وراثت یا اثر ژنوتیپ

ساختمان ژنتیکی هر یک از افراد جمعیت در زمانی که گامت های والدین جوان به وجود آوردن آن فرد با همدیگر لقاح پیدا می کنند یا به عبارت دیگر در زمان آبستنی مشخص می شود و در صورتی که وقایع خاصی مانند مرتاسیون اتفاق نیفتد، آن ساختمان ژنتیکی تا آخر عمر فرد ثابت باقی می ماند. از طرفی دیگر، در ساختمان ژنتیکی هر فرد و والدینش بیش از هزاران جفت ژنی که بر صفات مختلف تاثیر دارند تشکیل شده است

بعضی از این ژن ها به صورت هموزیکوتی هستند. و بقیه به صورت هتروزیکوتی اند هر چه ساختمان ژنتیکی دو فرد به صورت هموزیکوتی باشد گامت هایی که از هر یک از آنها تولید می شود شباهت بیشتری با هم دارند و افراد خویشاوند تشابه ژنتیکی شان با هم بیشتر شده است و هر چقدر این گونه ها بافرهای هترو زایکوس تر باشند، تنوع ژنتیکی بین آنها کمتر است

 

اثر محیط

اما پراکندگی ظاهری ( فنوتیپی ) قسمت بسیار مهمی از آن مربوط به عوامل محیطی می باشد: امراض، غذا، حرارت و حادثه و دیگر عواملی که حیوان از زمان تولد یا آبستنی تا زمان مرگ با آن روبروست، نقاط مهم در مورد پراکندگی مربوط به محیط این است که

1- این واریانس از والدین به فرزندان انتقال پیدا نمی کند

2- این واریانسی است که به واریانس مربوط به حرارت اضافه می شود و تنوع ژنتیکی را تحت الشعاع قرار می دهد

3- محیط مناسب لازم است تا حیوان بتواند ظرفیت های نهایی ژنتیکی خودش را نشان بدهد

مثلاً یک گاو هولشتاین را از یک محیط به محیط متفاوت دیگر می آوریم و دیدم که بازده خوبی نداشت. بدین معنی نیست که این گاو اساساً از نظر ژنتیکی فایده ای ندارد بلکه معنی آن این است که ما از نظر ژنتیکی آن را مساعد محیط نکرده ایم

4- به سرعت می توان با تهیه محیط مناسب قدرت تولیدی دام ها را افزایش داد و بهبود بخشید. و این کاری است که در اکثر گله های تجاری انجام می گیرد

مثلاً اگر انگل های اطراف بدن و محیطمان را از بین ببریم، تولید شیر آن از مثلاً 5 لیتر به 7 لیتر در روز افزایش می یابد. و یا اگر مسائله تغذیه ای را خوب رعایت بکنیم، تولید به 10 لیتر در روز افزایش می یابد

 

اثر متقابل محیط در وراثت

اثر متقابل وراثت و محیط برهم به این معنی است که یک حیوان ا ژنوتیپ خاص خود در یک محیط خاص نسبت به محیط دیگر وضعیت بهتری داشته باشد. به عبارت دیگر مثلاً یک محیط خاص به یک نژاد اجازه می دهد که بتواند بهتر خواص ژنتیکی خود را ظاهر کند و بروز بدهد. ولی به نژاد دیگر این اجازه را نمی دهد در صورتی که واکنش ژنوتیپ های مشخص ( مثلاً همه نوع نژاد خالص مشخص ) در شرایط محیطی مختلف نسبت به همدیگر تفاوت هایی داشته باشند. اثر متقابل وراثت در محیط اهمیت یدا می کند و در چنین شرایطی لازم است که برای هر شرایط محیطی از ژنوتیپ های مناسب با آن محیط استفاده کنیم

اما مسئله مهمی که وجود دارد این است که:  محیط مهم تر است یا وراثت؟

هر دو مهمند؛ یعنی مکمل یکدیگر هستند. مثلاً گاو شیری از نظر تغذیه هر چقدر روی آن کار بکنیم از نظر تولید گوشت مثل یک گاو گوشتی بزرگ نمی شود. یعنی اقر ژنوتیپ در این جا بیشتر دخالت دارد. اما چند نکته ی مهم برای انجام یک آزمایش اصلاح نژاد لازم است که

1- تا حد ممکن شرایط محیط را یکسان نمی کند

2- حیوان یکسانی را برای آزمایش انتخاب می کنیم

3- سعی می کنیم با همه افراد مورد آزمایش یکسان رفتار بکنیم

 

وراثت پذیری یا قابلیت توارث صفات

یکی از معیارهای بسیار مهم و مورد نظر اصلاح دام از لحاظ صفات کمی، وراثت پذیری یا قابلیت توارث صفات یا تخمین قابلیت های توارث صفات h² می باشد. قابلیت توارث یک صفت نشان دهنده ی آن نسبت یا آن بخش از تنوع فنوتیپیکی بین افراد یک جمعیت است که به خاطر تنوع ژنتیکی بین افراد آن جمعیت وجود دارد

بر فرض وقتی  1/0 = h²  یعنی اینکه 10% از تفاوت های فنوتیپیکی که در جمعیت است به خاطر تفاوت های ژنوتیپی است یا 10% مربوط به تنوع ژنتیکی و 90% مربوط به تنوع محیطی است. چون وراثت پذیری تن به صورت نسبت است عدد بدست آمده قاعدتاً باید بین صفر تا یک باشد. در صورتی که تمام تفاوت های فنوتیپیکی در یک جمعیت به خاطر تنوع محیطی باشد و تنوع ژنتیکی نقشی نداشته باشد. وراثت پذیری برابر صفر است. H²=0  و اگر تنوع فنوتیپیکی در جمعیت به خاطر تنوع ژنتیکی باشد وراثت پذیری برابر یک است h²=1  که به صورت قابل اندازه گیری است

انتخاب

انتخاب وسیله بسیار مهمی در اصلاح دام است که به کمک آن می توان فرامان ژن ها را جهت ایجاد افرادی که برای منظور خاصی مناسب ترند تعمیم داد. انتخاب را می توان به عنوان فرایندی تعریف کرد که طی آن برخی از افراد جمعیتی از یک دام برای تولید نسل آیند ترجیح داده می شوند به طور کلی انتخاب بر دو نوع است: انتخاب طبیعی یا انتخاب ناشی از نیروهای طبیعی و انتخاب مصنوعی که با تلاش انسان انجام می گیرد

انتخاب طبیعی

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله چاپ و چاپخانه در pdf دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله چاپ و چاپخانه در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله چاپ و چاپخانه در pdf

چاپ و چاپخانه  
تاریخچه  
چاپ برجسته.  
چاپ گود.  
چاپ مسطح.  
چاپ استنسیلی.  
چاپ و چاپخانه در ایران.  
منابع  
پی نوشت:  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله چاپ و چاپخانه در pdf

 :)1 آذرنگ، عبدالحسین. آشنایی با چاپ و نشر. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، 1375؛ 2) ادیب سلطانی، میرشمس‌الدین. راهنمای آماده ساختن کتاب برای مؤلفان، مترجمان، ویراستاران، کتابداران، ناشران، چاپخانه‌ها و دوستداران کتاب. ویرایش 2 تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1374؛ 3) امیرفریار، فرخ. “نشر کتاب در سال :1377 با نگاهی گذرا به دوران پس از جنگ تا امروز”. جهان کتاب. س. چهارم، 15 و 16 (مهر 1378): 2-3؛ 4) اوجی، مرتضی. “چاپکار ایرانی و چرخش قرن”. صنعت چاپ، 200 (مرداد 1378): 6-7؛ )5 اوصیاء، لاله. “تهیه فرم چاپی در چاپ سیلک اسکرین”. صنعت چاپ، 190 (مهر 1377) 30-33؛ 6) همو. “چاپ در فراسوی سال 2000″. صنعت چاپ، 200 (مرداد 1378): 8-12؛ 7) بدوی، عبدالرحمن. دایره‌المعارف مستشرقان. ترجمه صالح طباطبایی. تهران: روزنه، 1377؛ 8) “پیش‌نویس آیین‌نامه تأسیس و نظارت بر چاپخانه‌ها و مؤسسات وابسته”. صنعت چاپ، 1-9 (آبان 1371): 28-31، 37؛ 9) “چاپ”. دایره‌المعارف فارسی ]مصاحب[، ج 1، ص 785-786؛ 10) دمیرچی، اسماعیل. "آمار 16 سال پیش از چاپخانه‌های تهران". صنعت چاپ، 116 (مرداد و شهریور 1371): 41؛ )11 سلطانی، پوری؛ راستین، فروردین. اصطلاحنامه کتابداری. ذیل "چاپ"؛ )12 صافی، قاسم. از چاپخانه تا کتابخانه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ؛1368 13) طاهری عراقی، احمد. "ظهور چاپ در شرق میانه". نامه انجمن کتابداران ایران، دوره پنجم، 1 (بهار 1351): 31-35؛ 14) "فن کتابت و تصویر و صحافی". ایرانشهر، ج 1، ص 747-؛748 15) قاسمی، فرید. "سرآغاز چاپ کتاب در تهران: نگاهی به دو فهرست". جهان کتاب. س. پنجم، 19-22 (دی ـ بهمن 1379): 31؛ 16) قراباغی، علیرضا. "نخستین کتاب‌های چاپی به روایت دایره‌المعارف روسی اینکونابولا". صنعت چاپ، 120 (دی 1371): 35-37؛  )17 کریمیان، مرتضی. راهنمای مشاغل صنعت چاپ 1378. تهران: نشر آتش، 1378؛ 18) گلپایگانی، حسن. "تاریخ چاپ و چاپخانه در ایران (2): چاپ چنین آغاز شد". صنعت چاپ، 110 (آذر 1370): 42-؛43 )19 همو. "تاریخ چاپ و چاپخانه در ایران (3): تأسیس اولین چاپخانه سربی در تبریز". صنعت چاپ، 111 (دی 1370): 44؛ 20) "مطبعه بولاق". دانشنامه جهان اسلام، ج 4، ص 607-609؛ )21 وزارت اطلاعات، اداره کل مطبوعات. سیر تکامل چاپخانه و مطبوعات در ایران. تهران: وزارت اطلاعات، اداره کل مطبوعات، ؛

چاپ و چاپخانه

چاپ در لغت به‌معنای نقش، اثر، مُهر، و نشان آمده و در متون مختلف کلمات طبع، باسمه، و تافت به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته است. در اصطلاح، به عمل، فن، و صنعت تکثیر صورت نقوش دوبعدی (حروف، ارقام، خطوط، تصاویر، و جز آن) به‌وسیله انداختن اثر این نقوش بر کاغذ، پارچه، یا مواد دیگر، به‌ویژه چاپ مواد خواندنی، با تصویر یا بدون تصویر بر روی کاغذ گفته می‌شود (:9 ج 1، ص 785). در تعریفی دیگر، چاپ مجموع عملیاتی است که متن خام را به اثر درخور انتشار مانند کتاب، مجله، روزنامه، و جز آن تبدیل کند (68:1). چاپخانه نیز در لغت به‌معنای محل و مکان چاپ کردن و در متون مختلف کلمات مطبعه، دارالطباعه، و باسمه‌خانه به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته است. چاپخانه مؤسسه یا کارگاهی است که از عهده انجام کارهای چاپی بر روی کاغذ و سایر اشیا از طریق انواع چاپ برآید (28:8) و، به تعبیری دیگر، محلی است که چاپ کتاب، نشریات، و مانند آن در آنجا انجام می‌گیرد (:11 ذیل "چاپ")

تاریخچه

پیدایش چاپ را می‌توان به سده‌های پیش از تاریخ، زمانی که انسان اقدام به ساخت مُهرهای گلی و چوبی کرد، نسبت داد؛ ولی ابداع چاپ به‌مفهوم امروزی را به کشور چین نسبت می‌دهند. چینی‌ها در اواخر قرن دوم میلادی سه عنصر مورد نیاز چاپ، یعنی کاغذ، جوهر، و سطوح کنده‌کاری‌شده را در اختیار داشتند (:23 ج 14، ص 1052). شواهد تاریخی برجای‌مانده نشان می‌دهد که در عصر سلسله‌های سویی و تانگ در چین (قرن 6-10 م.) عمل تکثیر را، نه تنها به‌کمک سنگ (فشردن و یا مالیدن آن بر کاغذ)، بلکه با چوب، فلز، و حتی گِل پخته به‌طور دقیق انجام می‌دادند و، بدین ترتیب، متونی را در نسخه‌های متعدد تولید می‌کردند (98:1-99). ابتدایی‌ترین روش کار چاپ قالبی بود؛ بدین‌گونه که مطالب را روی تکه‌های چوبی حک و سپس بر کاغذ منتقل می‌کردند. نخستین نسخه چاپی موجود در جهان اثری است که در ایالت کانسای[1] چین به‌دست آمده است. این نسخه کار شخصی به نام وانگ چیه[2] است که تاریخ چاپ را 11 مه 868 م. ذکر می‌کند (:2 44). پس از چاپ قالبی، استفاده از حروف متحرک معمول شد. در فاصله سال‌های 1041-1408م.، نخستین بار، فردی چینی به نام پی شنگ[3]، با استفاده از نوعی چسب و گل، اقدام به ساخت حروف متحرک کرد. در 1403م. پادشاه کره، هتای تجونگ،[4] دستور ساخت حروف متحرک از مفرغ را داد (:23 ج 14، ص 1052-1053). در همین زمان، در اروپا نیز اختراع حروف متحرک بدون اطلاع از کار چینی‌ها، توسط گوتنبرگ[5] انجام گرفت (:9 ج 1، ص 785). گوتنبرگ، چاپگر آلمانی، نخستین کسی بود که برای هر حرف قطعه فلزی جداگانه درنظر گرفت. وی قطعه‌ها را برای ترکیب کلمات مناسب کنار هم قرار داد، بر آنها مرکب مالید، و بر ورق‌های کاغذ فشرد و به این ترتیب چاپ نوین را باب کرد. وی حروف را ابتدا از جنس چوب، سپس از سرب، و بعدها از آلیاژ سرب، قلع، و آنتیموان ساخت. گوتنبرگ روزانه بین 300 تا 500 برگ چاپ می‌کرد. نخستین کتابی که او به این شکل پدید آورد کتاب مقدس 42 سطری بود (101:1). کتاب‌هایی که در این زمان به‌چاپ می‌رسید به اینکونابولا معروف است

ابداع گوتنبرگ ظرف مدتی حدود 40 سال در همه کشورهای عمده اروپایی رواج یافت و چاپخانه‌هایی با این روش به‌وجود آمد. در فاصله سال‌های 1460 ـ 1470 م. چاپخانه‌هایی در آلمان و سایر کشورهای اروپایی پدید آمد. در نیم‌قرن نخست پس از کار گوتنبرگ، حدود چهل‌هزار کتاب به چاپ رسید و شمارگان مجموع آنها از 12 میلیون نسخه فراتر رفت. در پایان قرن پانزدهم در اروپا، بیش از دویست چاپخانه در شصت‌ونه شهر فعالیت مستمر داشتند. از جمله چاپخانه‌های مهم آن دوره می‌توان به چاپخانه آنتون کابرگر[6] در شهر نورنبرگ اشاره کرد که تعداد ماشین‌های چاپ آن 24 دستگاه بود و صدها نفر در آن چاپخانه کار می‌کردند (:16 35-36)

کار چاپ با حروف عربی نیز پیش از کشورهای اسلامی و عربی، در اروپا آغاز گردید و نخستین چاپخانه عربی، در ]ایتالیای مرکزی[ به‌دستور کاردینال فرناندومدیچی، دوک بزرگ توسکانا، و ریاست جوانی ایتالیایی، به نام جیوانی باتیستا رایموندی[7] ، تأسیس گردید. این چاپخانه در 6 سپتامبر 1586 آغاز به‌کار کرد و کتاب قانون ابن سینا را به‌همراه کتاب النجاه که خلاصه شفای بوعلی سیناست، به‌عنوان نخستین محصول خود، در سال 1593 به چاپ رساند. البته در فاصله انتشار این کتاب‌ها، کتاب‌های کوچک دیگری به زبان عربی به چاپ رسید؛ از جمله: ترجمه عربی انجیل‌های چهارگانه (1590)؛ کتاب‌های الکافیه اثر ابن حاجب والاجُرومیه اثر ابن آجُروَم منهاجی (1592)؛ نزهه‌المشتاق فی ذکرالامصار و الاقطار و البلدان و الجُزر و المدائن و الآفاق اثر شریف ادریسی؛ کتاب تحریر اصول اقلیدس (1594) اثر خواجه نصیرالدین طوسی؛ و التصریف (1610) درباره صرف و نحو عربی، تألیف امام عِزّی (738:7-739)

در پاریس نیز چاپخانه دیگری با نام چاپخانه زبان‌های شرقی[8] ، که نخستین چاپخانه عربی در پاریس به‌شمار می‌رفت، تأسیس شد (741:7). در هلند، فرانسیسکو رافلنجیوس[9]  (1597-1539) چاپخانه‌ای عربی را که از نظر چاپ حروف در سطحی پایین‌تر از چاپخانه مدیچی قرار داشت تأسیس کرد. در این چاپخانه >الفبای زبان عربی< و پنجاه مزمور از مزامیر عهد قدیم و فرهنگ عربی بزرگ وی نیز در سال 1613 از سوی پسرش به‌چاپ رسید (742:7)

در آلمان، نخستین چاپخانه عربی از سوی پتروس (پیتر) کریستن (1575-1640) تأسیس گردید. از سال 1608 تا 1611 م. چند کتاب عربی به‌چاپ رسید که موارد ذیل از آن جمله است :>دستور زبان عربی<[10]  در سه جلد؛ کتاب دوم از قانون ابن سینا؛ رساله یهودای اسخریوطی، بر طبق نسخه خطی پوستل در کتابخانه هایدلبرگ؛ شرح حال نویسندگان انجیل‌های چهارگانه، برطبق نسخه خطی عربی موجود در کتابخانه وین؛ و حواشی انجیل متیû بر اساس ترجمه عربی (742:7).در سده 17 م. تحولاتی در صنعت چاپ ایجاد شد. از جمله در سال 1620 ویلم جانسون بلو[11]با افزودن وزنه تعادل، برای ایجاد فشار، گامی در جهت ماشینی کردن صنعت چاپ برداشت. در 1790 دانشمند و مخترع انگلیسی به نام ویلیام نیکُلسون با به‌کارگیری جوهر و سیلندر، نخستین ماشین چاپ روتاری[12]  را ابداع کرد و پس از او، با استفاده از شیوه پرس، امکان چاپ تا 250 نسخه در ساعت فراهم شد. نخستین بار در 1790 کلیشه‌سازی در جهت بالا بردن تعداد نسخه‌های چاپی و افزایش سرعت چاپ مورد استفاده قرار گرفت. در 1803 فردریک کونیگ[13]  نیروی ماشین بخار را در صنعت چاپ به‌کار برد و، به‌دنبال آن، استفاده از ماشین‌های چرخشی دوّار رواج یافت (:23 ج 14، ص 1054-1055)

در این زمان، چاپخانه‌هایی با استفاده از ماشین‌های جدید گسترش یافت و چاپخانه‌هایی نیز در خاورمیانه ایجاد گردید. نخستین چاپخانه در شرق، در قرن 16 م.، در استانبول تأسیس شد و اولین چاپخانه شرق عربی، در قرن 18 م. در سوریه دایر گردید. (32:13-34). در مصر نیز، در سال 1230 ق./ 1786م.، اولین چاپخانه به‌دستور محمدعلی پاشا به نام مطبعه بولاق* تأسیس شد که یکی از مهم‌ترین، معتبرترین، و قدیمی‌ترین چاپخانه‌های جهان اسلام به‌شمار می‌رفت. در آن چاپخانه، علاوه بر چاپ و انتشار کتاب، نظامنامه، تعلیمات، و اعلامیه‌های قانونی نیز به‌چاپ می‌رسید (607:20)

در 1886-1890، نخستین ماشین چاپ لاینوتایپ[14] اختراع شد و پس از آن در 1896-1897 ماشین مونوتایپ[15] وارد عرصه صنعت چاپ گردید. اختراع ماشین کاغذسازی توسط برادران فوردرینیر[16]  در آغاز سده 19 م.، به پیشرفت صنعت چاپ کمک شایانی کرد (45:2). ظهور چاپ اُفست* در 1905، توسط ایرا روبل[17] ، امکان چاپ انبوه و سریع را به‌وجود آورد (:22 ج 22، ص 604). از نیمه دوم قرن نوزدهم به بعد پیشرفت‌ها و تحولات بسیاری در صنعت چاپ رخ داد، که استفاده از روش حروفچینی به‌وسیله عکاسی، اختراع ماشین منوفتو[18] ، استفاده از دستگاه‌های چاپ زیروگرافی[19]  و چاپ استنسیلی[20]  از آن جمله‌اند. با ظهور رایانه، فعالیت‌های صنعت چاپ دستخوش تحولی دیگر شد. در 1964، رایانه وارد صنعت چاپ گردید و امکانات آن موجب تنوع و تسهیل امر چاپ شد. با پیدایش ماشین‌های تحریر مغناطیسی آی.بی.ام.، ماشین تحریر به واژه‌پرداز مبدل گردید و به‌دنبال آن، نشر رومیزی *شکل گرفت. اساس و بنیان نشر رومیزی بر پایه رایانه‌های شخصی و چاپگر لیزری بنا شده است؛ و همه فعالیت‌های اساسی و عمده از جمله حروفچینی، طراحی، صفحه‌آرایی، تصحیح، و انواع پردازش‌ها که پیش از این در واحدهای جداگانه دور از هم انجام می‌گرفت در یک جا انجام می‌شود. نشر رومیزی تحولی بنیادین در صنعت چاپ ایجاد کرد و امروزه به‌سبب سرعت، دقت، و سهولت جایگزین شیوه‌های دیگر چاپ شده است (:1 92-94)

با توجه به کوشش‌هایی که تاکنون در صنعت چاپ به‌عمل آمده، پنج شیوه اصلی: 1) چاپ برجسته؛ 2) چاپ گود؛ )3 چاپ مسطح؛ 4) چاپ استنسیلی؛ و 5) چاپ از راه عکاسی را می‌توان برشمرد

چاپ برجسته

 

کلمات کلیدی :