مقاله آموزگاران و کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه در pdf دارای 30 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله آموزگاران و کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه در pdf کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله آموزگاران و کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله آموزگاران و کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه در pdf :
آموزگاران و کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه
مقدمه :
کودکان از لحاظ پویایی و فعالیت های حرکتی تفاوت های بسیاری دارند.شاید به نظر ما بزرگسالان ، همه کودکان پر انرژی ،پر جنب و جوش و بیش فعال به نظر بیایند ، ولی آنچه کودکان بیش فعال را از سایر هم سن و سالانش جدا می سازد ، این است که آنها بدون آنکه هدف خاصی را دنبال کنند ، بدون وقفه می دوند ، می پرند ، تکان می خورند و نا آرام اند. علاوه بر آن کود
کان بیش فعال در زمینه تمرکز و توجه بر کار ها ، بازی ها و انجام تکالیف مدرسه شان مشکل دارند.بر طبق چهارمین راهنمای راهنمای تشخیصی و آماری بیماری های روانی کو
دکان ، اختلال کمبود توجه – بیش فعالی(ADHD) دارای علائم و نشانه های دوگانه ای برای تشخیص است:
الف)علائم کمبود توجه عبارت اند از : عدم توانایی در تمرکز و توجه کافی برای امور مختلف، احتمال ابتلا به مشکلات شنوایی ، ناتوانی در پیروی کردن از قوانین و دستور العمل ها ، بی رغبتی در انجام کارهایی که نیازمند فعالیت فکری اند ، فراموشی و ضعف حافظه ، حواس پرتی و گم کردن مداوم اشیا و وسایل شخصی ، ناتوانی در طبقه بندی امور.
ب)علائم بیش فعالی نیز بدین قرارند : ناتوانی در آرام نشستن ، دویدن ، پریدن ، بالا رفتن از میز و صندلی های کلاس، ناتوانی در انجام بازی های ملایم فکری ، تند صحبت کردن ، شتاب به پاسخگویی به سوالات ، بی صبری ، داشتن رفتار های تکانشی ، و نیاز به مراقبت در مقابل خطر ها و حوادث.
در نظر داشته باشید که بسیاری از این رفتار ها در کودکان مقطع ابتدایی (دبستان) کاملا طبیعی و قابل مشاهده اند . اما آن چه مهم است ، شدت و میزان این رفتار ها است.علاوه بر آن ممکن است در اغلب موارد ،این دو گروه علائم به طور همزمان در کودک مبتلا به اختلال مذکور مشاهده شود.دانش آموزان مبتلا به اختلال کمبود توجه –بیش فعالی نیز همچون سایر کودکانی که
دچار ناتوانی های یادگیری اند ، به کمک آموزگاران و مربیان آموزشی خود نیاز دارند تا بتوانند زمانی که با موضوعی خاص رو به رو می شوند ، مشکل خودشان را حل کنند . در این گونه موارد ، حتی اگر آموزگاری بتواند به تنهایی با چنین مشکلاتی رو به رو شود ، باز هم بهتر است از سایر متخصصان ، مشاور تحصیلی ، روانشناسان مدرسه ، مربیا بهداشت و حتی والدین کودک کمک بخواهد.
تشخیص اختلال کمبود توجه – بیش فعالی در دانش آموزان
بیشتر دانش آموزانی که دچار اختلال کمبود توجه – بیش فعالی اند ، عملا تا زمانی که مدرسه را آغاز نکرده اند ، اختلالشان به طور دقیق شناخته نمی شود . اما در کلاس درس ، تشخیص کودکی که دارای رفتار های تکانشی ، علائمی از بی توجهی (نبود تمرکز) و بیش فعالی هست ، بسیار راحت است ، زیرا آموزگار به سادگی می تواند رفتار های او را با رفتار های طبیعی و عادی دانش آموزان دیگر مقایسه کند. زمانی که آموزگاران چنین دانش آموزانی در کلاس دارند ، می توانند با معرفی آنان به مشاوران و مربیان بهداشت مدارس و توضیح دقیق علائمی که مشاهده کرده اند ، در صدد کسب راه کار های آموزشی مناسب برای تدریس به آنان بر آیند.
دانش آموزانی که به این گونه متخصصان معرفی می شوند، اغلب کسانی هستند که به سخنان دیگران گوش نمی دهند و خود نیز علت رفتار های تکانشی شان را نمی دانند . تفاوت این گروه از دانش آموزان با دانش آموزانی که به طور معمول حوصله شانسر می رود و توجه و تمرکز خود را از دست می دهند، در این است که دانش آموزان مبتلا به اختلال کمبود توجه – بیش فعالی ، با کمترین حواس پرتی به سختی قادرند مجددا تمرکزشان را بر درس به دست آورند و به همین دلیل نمیتوانند موضوع و مباحث درسی را پیگیرانه دنبال کنند و تکالیفشان را درست و کامل انجام دهند. این گروه از دانش آموزان بدون آنکه بتوانند نسبت به پیامد های رفتاری شان فکر کنند ، عکس العمل های تکانشی از خود بروز می دهند.به عبارت ساده تر ، کودک مبتلا به (ADHD) نارس ، کند ذهن و عقب افتاده به نظر می آید و اعمال و رفتارش مثل کودکان کوچک تر از خودش می باشد.
بسیاری از کودکان کم توجه – بیش فعال هنگمی که نشسته اند ، دائم بی قرارند و مرتبا دور کلاس قدم می زنند و راه می روند. آنها نمی توانند صبر کنند تا نوبتشان برسد و پاسخ سوال آموزگار را بگویند؛ در حقیقت تحمل ندارند تا زمانی که آموزگار صدایشان بزند ، صبر کن
ند . این ویژگی ها در کودکان مبتلا به (ADHD) پایدار و ماندنی است و در شرایط مختلف به صورت های گوناگون بروز می کند و به طور جدی مزاحم فرایند آموزش و یاد گیری او می شود.
چنان چه دانش آموزی که مبتلا به (ADHD) است ، در دوران اولیه تحصیل خود ( مقطع ابتدایی ) مورد شناسایی دقیق متخصصان قرار نگیرد ، ممکن است این اختلال را با علائمی دیگر در سال های بعدی رشد خود نیز نشان دهد . از جمله این مشکلات ، می توان سیگا
ر کشیدن ، رفتارهای بزهکارانه ، افت عملکرد تحصیلی ، محرومیت های طولانی مدت و سایر اختلالات مربوط به رشد را نام برد . بنابراین حاصل بررسی های مربیان پرورشی مدرسه ، آموزگاران و روان شناسان می تواند در تشخیص اختلالات دانش آموزان بسیار موثر باشد .
اگر برای تشخیص بیماری کمبود توجه – بیش فعالی از سایر اختلالات و ناتو
انایی های یادگیری دچار شک و تردید شده اید ، می توانید یک روز تمام رفتارهای دانش آموز را ضمن درس ، ورزش ، در کلاس ، در حیاط مدرسه و ; یادداشت کنید و با تهیه گزارشی کامل ، مشاهدات خود را با یک متخصص و روان شناس کودک در میان بگذارید . راه دیگر آن است که با تشخیص اولین علائم اختلال ، مراتب را به والدین دانش آموز گزارش دهید ت
ا زودتر برای رفع و کاهش علائم فرزندشان اقدام کند .
روش های رویارویی با مشکلات دانش آموزان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی
از آن جا که هیچ دو دانش آموز مبتلا به اختلال ( ADHD ) کاملا شبیه به هم نیستند ، هیج روش واحدی را هم نمی توان به طور یکسان برای رویارویی با مشکل آنان توصیه کرد . به همین دلیل شیوه های آموزشی هم باید متناسب با نیازها ، مشکلات و ناتوانی
های آنان سازگار شود . آموزگاران و معلمان نکات و مسائل زیادی می دانند که گاه متخصصان حرفه ای با آن ها آشنایی ندارند . آنان می توانند با شناخت ویژگی های فردی این دانش آموزان به آنان کمک کنند تا استعدادها ، توانایی ها و نقاط قوتشان را بهتر و بیشتر بشناسند . از جمله مهمترین راه کارهای آموزش ای که آموزگاران می توانند برای کاستن از مشکلات این گروه از دانش آموزان به کار بندند ، عبارت اند از ( هالول و ریتی ، 1997 ) :
الف – راه کارهای آموزشی برای کاستن از مشکلات دانش آموزان مبتلا به کم توجهی
1- قبل از هر چیز سعی کنید ویژگی های رفتاری کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه را بشناسید . برای تشخیص این بیماری به طور حتم آزمایش های شنوایی و بینایی صورت گرفته است و متخصصان توانسته اند با کمک والدین و مشاوران آموزشی این کودکان را مورد شناسایی قرار دهند ، اما هدف آموزگار در کلاس درس آن است که دریابد چگونه می تواند موجب بهبودی نسبی کودک و کاهش علائم رفتاری او شود . به عبارت دیگر ، چه روش و راه کاری باید انتخاب کند ؟
2- محدودیت و امکانات خود را شناسایی کنید . در کمک گرفتن از دیگران نهراسید . شما به عنوان یک آموزگار نباید از خود انتظار داشته باشید که مثل یک روان شناس و متخصص علوم رفتاری همه روش های درمان را بدانید . زمانی که به کمک های جانبی احتیاج دارید ، بدون هیچ نگرانی و تشویش تقاضای خود را منعکس کنید .
3- از کودک خود بخواهید حتما در صورت نیاز شما را مطلع کند . این کودکان اغلب خیلی خجالتی و کناره گیرند . بنابراین ، وظیفه آموزگار است که در نهایت حوصله و شکیبایی بن
شیند و با کودک صحبت کند و از او بخواهد که اشکالات و سوالاتش را بپرسد تا آموزگار هم بتواند درس را آن طور که او بهتر می فهمد ، برایش توضیح دهد . علاوه بر آن ، دانستن این موضوع برای کودک ضروری است که بداند مشکلی دارد که می تواند به راحتی از آموزگارش تقاضای کمک کند .
4- کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه نیاز به تکرار و یادآوری قوانین و دستورالعملها دارند تا بتوانند در فعالیت های درسی – کلاسی شان موفق عمل کنند.
5- سعی کنید با انگیزه ، علاقه و اشتیاق تدریس کنید . کودکانی که به اختلال کمبود توجه مبتلا هستند ، به کمک های خاصی برای کشف لذت یادگیری نیاز دارند . ناکامی و نادیده گرفته شدن موجب یکنواختی و بی تحرکی آن ها در کلاس می شود . برای ایجاد انگیزه در آنها بهتر است به عواطف و هیجاناتشان توجه کنید.
6- قوانین و مقرراتی را که انتظار دارید دانش آموزان رعایت کنند ، بر روی کاغذ بنویسید و به دیوار کلاس بزنید . هنگامی که دانش آموزان بدانند آموزگار چه انتظاری از آن ها دارد ، بهتر عمل می کنند.
7- برنامه زمان بندی و شیوه کار خود را هر چند وقت یکبار تکرار کنید ، آن ها را بنویسید و درباره آنها صحبت کنید . دانش آموزان مبتلا به کمبود توجه نیاز دارند که بیش از یک بار آنها را بشنوند .
8- سعی کنید به طور مستمر با دانش آموزان کم توجه ارتباط چشمی برقرار کنید . این تماس ها و نگاه های شما می تواند آنها را از خیال بافی های ذهنی در آور و تشویقشان کند تا توجه و تمرکز بیشتری بر درس و فعالیت کلاس داشته باشند.
9- دانش آموزان مبتلا به اختلا ل کمبود توجه را کنار میز خود ( در ردیف اول ) بنشانید تا بتوانید در صورت نیاز به او کمک کنید و توجه او را به سوی درس ، کلاس و آموز
ش جلب کنید .
10- هیچ گاه دانش آموز مبتلا به کم توجهی را سرزنش و مسخره نکنید . دادن تذکر و یادآوری قوانین و محدودیت ها برای آن ها کافی است .
11- نمودار و جدولی برای پیشرفت کار دانش آموز کم توجه خود تنظی
م کنید که تا حد امکان شدنی و میسر باشد . هر چند وقت یکبار نیز با مراجعه به آن میزان پیشرفت کار او را بر آن ثبت کنید . اگر از هدفتان خیلی فاصله داشتید ، سعی کنید با توجه ، دقت و آماده گیری بیشتری کار را دنبال کنید .تغییر برنامه برای این کودکان بسیار سخت و دشوار است . چنانچه نیاز به تغییری ضروری در برنامه خود حس می کنید ، حتما مراتب را به طور ساده و شفاف به او بگویید .
12- به دانش آموز کمک کنید تا برای بعد از زمان مدرسه خود نیز برنامه ای مناسب تنظیم کند .
13- سعی کنید بر کیفیت تمرینات خانگی دانش آموزان بیافزایید ، نه بر کمیت آنها. کودکان مبتلا به کمبود توجه ، اغلب نیاز به کمک کردن در انجام تکالیف خانگی شان دارند . تمرینات زیاد و کسالت آور موجب بی علاقگی بیش تر این گروه از دانش آموزان می شود .
14- پیشرفت دانش آموز را بر روی نموداری رسم کنید تا او بتواند با مرور کردن عملکرد تحصیلی خود ضمن ترم ، بهتر دریابد که به اهداف خود رسیده است ، زیرا همین امر موجب شادی ، موفقیت و تشویق او می شود .
15- برای دانش آموزانی که مبتلا به اختلال کمبود توجه اند، تکالیف سنگین و دشوار را به تکالیف سبک و آسان تبدیل کنید.این یکی از بهترین راهکارهایی است که می توان برای پیشرفت این گروه از دانش آموزان به کار بست.مشق ها و وظایف سنگین به راحتی موجب دلسردی ،یاس و بی انگیزه گی کودک می شوند(کودک به خود می گوید :«من هرگز نمی توانم آن را انجام دهم»).با تقسیم کردن تکالیف به بخش های کوچک ،انجام آنها برای کودک آسان می شود و کودک احساس ناتوانی و ضعف نمی کند.به طور کلی ،این کودکان به دلیل پایین بودن حس ارزشمندی شان توانایی های خود را دست کم میگیرند، استعداد های آنها بیشتر از آن است که تصور می کنند.کودکان کوچکتر ، از این که بتوانند تکالیفشان را تمام و کمال انجام دهند،بی نهایت خوشحال می شوند و لذت می برند و کودکان بزرگتر هم (نوجوانان) از این که بدانند می توانند تکلیف
شان را درست و کامل انجم دهند ، احساس اعتماد به نفس و ارزشمندی می کنند.
16- داشتن روحیه ای شاد ، سرزنده و با نشاط را سر لوحه ی ارتباط با دانش آموزان قرار دهید .شما می توانید با کمی شوخی و خنده در کلاس ، توجه دانش آموزان (به ویژه دانش آموزان مبتلا به کمبود توجه ) را به درس و فعالیت در کلاس جلب کنید و مانع از کسالت ،س
کوت و یکنواختی کلاس شود.
17- در جستجوی یافتن کمترین موفقیت و پیشرفت کودکان مبتلا به کمبود توجه باشد، زیرا زندگی این گروه از کودکان پر از شکست ، ناکامی و ضعف است. آنها نیاز به تعاملات مثبت و سازنده ، تشویق های مکرر و حمایت های آموزگاران و مربیان خود دارند. این گروه از بچه ها ، از این طریق بهتر می توانند به ارزش ها و توانایی های فردیشان پی ببرند . آنان بدون این توجهات و مراقبت ها به موجودی بی انگیزه ، بی تحرک و ساکن تبدیل می شوند .
18- یکی از مشکلات عمده دانش آموزان مبتلا به اختلال کمبود توجه ، فراموشی و اختلالات مربوط به حافظه است . به آنها یاد بدهید ، از کارتها و یادداشت های کوچکی استفاده کنند که بتوانند به راحتی آنها را همراه داشته باشند . سایر روشهای تقویت حافظه عبارتند از : یادگیری شعر و سرود ، رمز گذاری ، یافتن سرنخ ها ، صحبت کردن درباره جزئیات هر موضوع ، ;
19- قبل از شروع هر کار و فعالیتی در کلاس ، ابتدا کمی درباره آن صحبت کنید تا حواس دانش آموزان را به خود جلب کنید . گزارش شده است که بسیاری از کودکان مبتلا به کمبود توجه از طریق تحریک حس بینایی بهتر یاد می گیرند تا تحریک حس شنوایی. اگر شما بتوانید آنچه را که قصد تعریف کردنش را دارید ، به طور همزمان بر روی تخته سیاه بنویسید ، بهترین شیوه را برای یاددهی و آموزش خود انتخاب کرده اید .
20- روش ها ، راهکارها ، نمودارها و جدول ها را ساده سازی کنید . آموزگار می تواند برای جلب توجه دانش آموزان و به ویژه دانش آموزان مبتلا به کمبود توجه ، از رنگ ها ، اشکال و طرح های گوناگون استفاده کنید . آنها از این طریق بهتر مطالب را به خاطر می سپارند و هنگام یادآوری مجدد ، راحت تر به یاد می آورند .
21- کودکان مبتلا به کمبود توجه ، اغلب تمایل کمی برای مشاهده ، وارسی و کنجکاوی دارند. آنها هیچ علاقه ای به شناخت اطراف و پیرامونشان نشان نمی دهند . سعی کنید
، راه و روشی پیدا کنید که آنها را نسبت به آنچه در اطرافشان می گذرد ، حساس و آگاه کنید . برای مثال از او بپرسید :« تکلیف را چگونه انجام دادی ؟ ; نظرت درباره درس گذشته چیست ؟ ; فکر می کنید چرا هم کلاسی ات امروز ناراحت است ؟ برای جشن مدرسه
چه تصمیمی گرفته ای ؟ ; » و از این قبیل .
22- خواستها و انتظارات خود را واضح و روشن برای دانش آموز شرح دهید .
23- اگر به نظر می آید که کودک که مبتلا به کمبود توجه نمی تواند مقصود و منظور اطرافیانش را از ظاهر آنها بفهمد ( برای مثال ، از حرکات دست ، صورت و یا لحن صحبت آنها ) ، سعی کنید این سر نخ ها را که هنگام تعاملات گروهی – اجتماعی معمولا مورد استفاده قرار می گیرد به او یاد بدهید . برای نمونه به او بگویید : ؟« زمانیکه قصد داری داستانی را برای گروهی تعریف کنی ، ابتدا ببین همه گوش می دهند و سپس شروع کن » . این کودکان اغلب در خود فرو رفته اند و نمی دانند چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنند . این مهارتی است که بیشتر کودکان به طور طبیعی آن را نمی دانند ، اما می توانند به راحتی یاد بگیرند .
24- شیوه امتحان گرفتن خود را کاملا برای دانش آموزان شرح دهید .
25- به عنوان رفع خستگی در کلاس می توانید بازیهای گروهی انجام دهید . این کار موجب تقویت انگیزه کودکان مبتلا به کمبود توجه و علاقه می شود .
26- در صورت لزوم مسئولیت های ساده و در حد توان کودک به او بدهید .
27- دفترچه یادداشتی تهیه کنید و گزارشهای روزانه خود را به اطلاع والدین کودک برسانید و از آنها نیز بخواهید تا مشاهدات خود را از تغییرات فرزندشان در خانه ، برای شما بنویسند . با استفاده از این روش می توان از مواجه شدن با بحران عاطفی شدید جلوگیری کرد .
28- کودک را تشویق کنید تا خودش نیز درباره فعالیت ها و رویدادهای روزانه و خاطراتش بنویسد .
29- ورزش موجب افزایش انرژی می شود و قدرت توجه و تمرکز کودک را بالا می برد . ورزش محرکی است که موجب ترشح هورمون های مختلف در بدن می شود از این رو می توان کودکان مبتلا به کمبود توجه را تشویق کرد تا زمان بیشتری به بازی و ورزش بپردازند .
ب) راهکارهای آموزشی برای کاهش مشکلات دانش آموزان مبتلا به بیش فعالی
1- این دانش آموزان اغلب سر کلاس نا آرام و بی قرارند .آنها نیازمند یادگیری روش هایی اند که بتوانند رفتارهای تکانشی خود را تحت کنترل در آورند . یکی از این اقدامات
تعیین جای مشخص و ثابت برای دانش آموز است . آموزگار می تواند به جای اینکه دانش آموز بیش فعال را ردیف آخر کلاس یا کنار در بنشاند ، او را در ردیف اول و جلوی میز خودش جای دهد تا توجه بیشتری به او نشان دهد .
2- دفترچه ای برای ارتباط با والدین دانش آموز تهیه شود . آموزگار می تواند برای اطلاع از فعالیتهای کودک در خانه و اطمینان حاصل کردن از انجام تکالیف و وظایف کلاسی دانش آموز از والدین او بخواهد گزارشی از فعالیتهای روزانه او برایش بنویسند و او را در جریان روند تغییر رفتاری کودک بگذارند .
3- می توان رفتارهای مثبت و خوشایند کودک را تقویت کرد . برای مثال ، زمانیکه کودک برای مدتی توانست آرام سر جایش بنشیند و برای پاسخ گویی منتظر اجازه آموزگار باشد ، باید او را به نوعی تشویق و حمایت کرد .
4- با استنفاده از روشهای افزایش خویشتن داری ، آموزگار می تواند تا حد زیادی رفتارهای تکانشی دانش آموز بیش فعال را تحت کنترل در آورد . روشهای کاستن استرس و اضطراب ( مثل آرام سازی ، پذیرش ، حمایت و رفتارهای ملاطفت آمیز ) ، می تواند در بسیاری موارد از هیجان تحریک پذیری کودک بکاهد و موجب آرامش و ثبات رفتار در او شود .
5- آموزگار باید نسبت به عکس العمل ها و رفتارهای خود و تاثیر آن بر دانش آموزان ، به ویژه دانش آموز بیش فعال ، آگاه باشد . خطاب کردن این دانش آموزان با القابی مثل : وروجک ، سر به هوا و ; نه تنها موجب آرام شدن کودک نمی شود ، بلکه او را تشویق می کند تا این ویژگی ها و برچسب ها را در خود درونی سازد و همان رفتارها را پی بگیرد .
6- دانش آموز بیش فعال را تشویق کنید تا کاری را که شروع کرده است ، به انتها برساند . انجام کامل تکالیف روزانه ، تمرینات ریاضی ، تهیه کارهای دستی برای کلاس ، داستان نویسی و ; از جمله وظایفی است که اگر کودک آن ها را به طور کامل انجام دهد ، نیاز به تشویق و توجه دارد .
7- طبقه بندی و سازماندهی کارها و تکالیف مدرسه ای به دانش آموز کمک می کند تا دقت و توجه بیشتری بر کارهایش داشته باشد . برای مثال ، آموزگار می تواند از دانش آموز بخواهد برای بالا بردم بازده کارهایش ، سه پوشه تهیه کند : یکی برای کارهای انجام شده ، دیگری برای کارهای در حال انجام و سومی برای کارهایی که باید انجام دهد .
8- آموزگار می تواند به دانش آموز بیش فعال اجازه دهد زمانی که واقعا احساس می کند باید حرکت کند ، برای مدتی از کلاس بیرون برود و قدم بزند . به تدریج با طولانی کردن فاصله های بیرون رفتن دانش آموز ، آموزگار می تواند انگیزه دانش آموز را برای ماندن در کلاس بیشتر کند .
9- آموزگار می تواند به دانش آموز کم توجه – بیش فعال خود اجازه دهد که ضبط صوت کوچکی به کلاس بیاورد و سخنان او را ضبط کند تا بتواند در منزل هر چند دفعه که لا
زم است به سخنان آموزگار گوش دهد و توجهش را بیشتر کند.
10- تشویق کودک به نظم پذیری و مرتب بودن می تواند از حرکات اضافی
کودک و بی قراری های او بکاهد . برای مثال ، یادداشتی از وسایل کیفش تهیه کند و قبل از ترک مدرسه ، یکی یکی آن ها را جمع کند و در کیفش بگذارد .
11- برای روزهای امتحان برنامه ریزی داشته باشد . مطالعه منظم ، انجام تمرینات نوشتنی ، خواندن درسهای شفاهی و ; چنانچه منظم و مرتب صورت گیرد موجب آرامش و ثبات رفتار دانش آموز می شود . روشهای زیر به دانش آموز کمک می کند تا توجهش را به مطالب کتاب بیشتر کند و موضوعات بیشتری را به حافظه بسپارد :
* مطالب مهم هر صفحه را به صورت یکی دو جمله خلاصه کند .
* بعد از پایان هر فصل از کتاب ، خلاصه ای 4 خطی از آن فصل بنویسد .
* نکات مهم درس را یادداشت کند .
* زیر اسامی ، تاریخ ها ، مکان ها و مناسبت های مهم خط قرمز بکشد .
*کلماتی را که نمی داند یا مهم اند ، جداگانه بنویسد و معانی دقیق آن ها را از فرهنگ لغت در بیاورد .
* نمودارها و شکل های درس را با دقت رسم کند .
* برای بهتر فهمیدن مطالب درس ، آن را به صورت ساده نقاشی کند .
* برای راحت تر حفظ کردن توالی تاریخ ها یا حوادث یا رویدادهای تاریخی یک محور زمانی بکشد .
* بعد از هر درس سوالات مهم آن را پیدا کند .
12- آموزگار می تواند خواست ها و دستورهای خود را به طور شفاف ، واضح و کوتاه برای دانش آموزان توضیح دهد .
13- دانش آموزان بیش فعال از نیرو و انرژی زیادی برخوردارند . از این ر
و آموزگار می تواند از کمک های جانبی آنان برای پخش کردن ورقه های بچه ها ، جمع کردن یادداشت های آنان و ; استفاده کند . با انجام این کار نه تنها نیاز حرکت
ی دانش آموز ارضا می شود ، بلکه حس اعتماد به نفس و ارزشمندی نیز در او تقویت می گردد .
14- آموزگار می تواند با نادبده گرفتن رفتارهای ناخوشایند دانش آموز بیش فعال ، او را به اشتباهش آگاه کند .تذکرهای ساده و کوتاه ، تاثیری عمیق تر و سازنده تر از انتقادهای مکرر و شرمنده کردن کودک در جلوی جمع دانش آموزان دارد.
15- از آنجا که آستانه توجه کودکان بیش فعال پایین است ، به همین دلیل آموزگار باید سعی کند مطالب و موضوعات درسی را برای آنها بسیار کوتاه و مختصر بیان کند . تکالیف و درسهای طولانی و وقت گیر باید به فصل ها و بند های کوچکی تقسیم شوند .
16- دانش آموزانی که دارای مشکلاتی در زمینه توجه و تمرکز اند ، به راحتی حواسشان پرت می شود و فکرشان از موضوع اصلی درس منحرف می گردد. آن ها ممکن است بیشتر از آنکه به آموزگار و سخنانش گوش کنند ، متوجه حرکات و رفتار سایر دانش آموزان شوند . گروهی از آنها فراموش کارند و اغلب تکالیفشان را انجام نمی دهند ، گروهی دیگر مدام وسایل خود را گم می کنند و گروهی هم ، بی نظم ، شلوغ و پرسر و صدا هستند . لذا توجه به نکات فوق می تواند هنگام درس دادن به این کودکان مفید و ارزشمند باشد .
یکی از رایج ترین اختلالات دوران کودکی ، اختلال کمبود توجه – بیش تر فعالی است که در اغلب موارد ، تا دوران بزرگ سالی نیز ادامه پیدا می کند . کودکان مبتلا به این اختلال بدون این که فکر کنند ، مدام به اطراف حرکت می کنند . آن ها ممکن است خواست ها و انتظارات اطرافیانشان را درک کنند ، ولی به دلیل این که قادر به توجه کافی نیستند و نمی توانند مدتی آرام بنشینند و تمرکز کنند ، توانایی پیروی کردن از دستورهای آنان را ندارند .نشانه های کمبود توجه – بیش فعالی در کودکان
کودکان به لحاظ فعالیت های حرکتی بسیار متفاوت اند . آن ها تمام مدت روز در حال فعالیت وجنب وجوش اند (به خصوص زمانی که مضطرب و هیجان زده می شوند) ، اما تفاوت آن ها با کودکانی که مبتلا به اختلال کمبود توجه – بیش فعالی اند ، در نشانه هایی است که در این کودکان به صورت پایدار و همیشگی و در تمام طول روز در خانه ، مدرسه ، اجت
ماع و در جمع دوستان و همسالانشان مشاهده می شود . این علائم از سه جنبه مورد بررسی قرار می گیرند :
الف) کمبود توجه (DEFICIT ATTENTION )
عدم توانایی درتمرکز و توجه کافی هنگام انجام کارها وفعالیت های روزانه (مثل : انجام تکالیف درسی و وظایف خانگی ) .
احتمال ابتلا به مشکلات شنوایی .
بی توجهی به سخنان سایرین .
ناتوانی در پیروی از فرمان ها و دستورالعمل ها .
ناتوانی در طبقه بندی و سازمان دادن امور .
عدم تمایل به انجام کارهایی که نیازمند فعالیت فکری و تمرکزند .
گم کردن مداوم اشیا ، اسباب بازی ها و وسایل مدرسه .
فراموشی در انجام فعالیت های روزانه .
حواس پرتی .
داشتن رفتارهای تکانشی .
ناتمام گذاشتن کارها .
ب) بیش فعالی( HYPERACTIVITY )
ناتوانی در آرام نشستن .
دویدن ، پریدن ، جهیدن و بالا رفتن های بیش از اندازه از میز و صندلی های اتاق .
ناتوانی در انجام بازی های ملایم و آرام .
پرجنب و جوشی زیاد هنگام انجام کارها .
تند صحبت کردن و قطع کردن سخنان دیگران .
شتاب در پاسخ دادن به سؤالات (قبل از آن که تمام سؤال خوانده شود) وپاسخ دهی نامناسب .
بی صبری .
داشتن خوابی ناآرام .
نیاز به مراقبت و نگه داری در مقابل خطرها و حوادث .
پ) نوع ترکیبی (کمبود توجه – بیش فعالی )
داشتن علائم کمبود توجه و بیش فعالی به طور هم زمان .
در نظر داشته باشید که کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه – بیش فعالی به طور غیرعمدی و کاملاً ناخودآگاه این علائم را از خود نشان می دهند و هیچ کنترلی بر رفتار و اعمال خود ندارند .
تشخیص اختلال کمبود توجه – بیش فعالی
علائم فوق مخصوص کودکان 11 – 7 سال است و معمولاً کودکان کوچک تر علائمی بیش تر از کودکان بزرگ تر از خود نشان می دهند . میزان شیوع این اختلال در بین پسرها و دخترها 6 به 1 است . هم چنین ، دخترها نسبت به پسرها علائم افسردگی ، انزوای اجتماعی ، اضطراب و پریشانی بیش تری از خود نشان می دهند . گروهی از روان شناسان و متخصصان علوم رفتاری ، این کودکان را به دو گروه تقسیم کرده اند :
الف) گروهی که دارای رفتارهای پرخاشگرانه و تکانشی اند .
ب) گروهی که دارای اختلال کمبود توجه و تمرکزند .
این متخصصان معتقدند کودکان گروه دوم شانس بیش تری برای بهبودی و کاهش علائم دارند . (لونی ، 1978 ) همه کودکان مبتلا به این اختلال باید توسط پزشک متخصص شناسایی شوند ، زیرا هیچ آزمایش و تست معینی برای شناخت این بیماری تاکنون ابداع نشده است . برای تشخیص درست و اشتباه گرفته نشدن با اختلالات دیگر ،مثل سندرم (نشانگان ) تارت 2 ، ناتوانایی های یادگیری یا افسردگی ، کودک را برای معاینه دقیق به یک عصب شناس ، روان پزشک یا روان شناس معرفی می کنند . در اغلب موارد ، پزشک متخصص نیز با بررسی سوابق و زندگی نامه کودک و تشخیص دقیق بیماری ، مراحل درمان را آغاز می کند . نکات مهم هنگام تشخیص درست این اختلال عبارت اند از :
– کودک باید یک سوم علائم رفتاری فوق را تا 7 سالگی نشان دهد .
– رفتارهای فوق باید در تمام فعالیت های روزانه کودک مشاهده شوند .
– این رفتارها باید در کودک بیش فعال ، ماندگارتر از کودکان همسن و سال او باشد .
– این رفتارها حداقل باید 6 ماه در کودک مبتلا به اختلال مشاهده شوند .
در نظر داشته باشید که رفتارهای شتاب آمیز کودک هیچ ارتباطی به استرس ها و تنش های روزانه کودک ندارد . برای مثال کودکانی که تجاربی از طلاق والدین ، جا ب
ه جایی در خانه و مدرسه ، بیماری یا فوت یکی از آشنایان دارند ، اغلب دچار اضطراب ها و پریشانی های فکری – حرکتی می شوند ، اما کودکان بیش فعال به رغم این که هیچ یک از این تجارب و تنش ها را در زندگی نداشته اند ، دچار علائم و نابهنجاری های رفتاری اند . گروهی از پژوهشگران معتقدند کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه در دوران خردسالی به ندرت لبخند می زنند ، تغییرات خلقی آشکار دارند و مشکلاتی در زمینه خواب و رفتارهای ناهماهنگ با شرایط ، از خود نشان می دهند . (وادل ، 1984 ) هم چنین در سال های پیش از مدرسه ، این کودکان زود رنج ، کم حوصله ، عصبانی ، کم توجه و لجبازند . در دوران مدرسه ، کودکانی پرتحرک ، حواس پرت و کم توجه می
باشند و از عملکرد تحصیلی ضعیف نوسانات خلقی ، روابط ضعیف با همسالان و پرجنب و جوشی فوق العاده رنج می برند . دوران نوجوانی را نیز با خودانگاره ای ضعیف ، فقدان تعامل با والدین ، آموزگاران و همسالان ، افزایش پرخاشگری ، رفتارهای خشونت آمیز و افت تحصیلی طی می کنند . دراغلب موارد ، نشانه های کمبود توجه در بزرگسالی نیزکماکا
ن ادامه می یابند و به صورت مشکلات شخصیتی ، رفتارهای ضداجتماعی ، هنجارشکنی های اجتماعی ، سیگار کشیدن ، انحرافات و کجروی های اخلاقی گوناگون خود را نشان می دهند . (ویس و هتکمن ، 1986 )
به طور معمول ، پزشکان و متخصصان اطفال برای تشخیص بیش فعالی کودکان به سه نکته مهم زیر توجه می کنند(تای نن ، 2005 ) .
تهیه سابقه بیماری
اطلاع از سوابق بیماری های کودک و نابهنجاری های ژنتیکی خانواده ، حساسیت ها و آلرژی های گوناگون و سلامت اعضای خانواده برای تشخیص این اختلال در کودکان و توجه به علائم و نشانه هایی که حاکی از بیماری های ژنتیکی خانوادگی باشد ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، زیرا تحقیقات نشان می دهند که بر اساس شواهد علمی محکم ، این اختلال در خانواده به صورت ارثی مشاهده شده است .
انجام معاینات جسمانی
سنجش قدرت شنوایی و بینایی کودک ، بررسی سابقه مشکلات روان شناختی (مثل انواع اضطراب و افسردگی ) و انجام سایر آزمایش های پزشکی لازم .
تهیه‌پرسش نامه رشدی – روانی کودک
به طور کلی ، پزشک متخصص کودک سعی می کند با تهیه پرسش نامه دقیقی از اعضای خانواده ، آموزگار مدرسه مربیان و مراقبان کودک ، اطلاعات کاملی از ویژگی ها و علائم بیش فعالی کودک کسب کند .
عوامل مؤثر در بروز بیماری
به رغم تحقیقاتی که تاکنون صورت گرفته است ، پزشکان و پژوهشگران نتوانسته اند دلایل خاصی برای بروز این اختلال در کودکان شناسایی و معرفی نمایند . آنان تنها به این نکته اشاره کرده اند که شماری از عوامل ژنتیکی و محیطی بر همدیگر تأثیر می گذارند و موجب بروز اختلال کمبود توجه – بیش فعالی در کودک می شوند . بر اساس یافته های پژوهشگران ، بیش فعالی می تواند منشاء ارثی داشته باشد ، زیرا بیش از نیمی از خواهر و برادرهای بیش فعال تاریخچه ای مشابه داشته اند ، در حالی که فقط در 15 درصد از موارد ، خواهر و برادرهای ناتنی دچار بیش فعالی بوده اند . علاوه بر آن مطالعات گوناگونی که بر روی دوقلوها انجام
شده است ، صحت این ادعا را ثابت می کند . (سافر و کراگر ، 1988 )
گروهی از مطالعات نیز احتمال بیماری یا ضایعه عصبی را علتی برای بروز بیش فعالی کودکان می دانند . بر اساس پژوهش های این دسته از محققان 50-30 درصد از کودکان بیش فعال دارای نوار مغزی (EEG ) غیر طبیعی اند . تحقیقات دیگری که در سال ه
ای اخیر درباره این اختلال صورت گرفته است ، نشان می دهد که حساسیت بیش ازاندازه به مواد شیمیایی وبعضی ازغذاها نیز می تواند موجب بروز بیش فعالی درکودکان شود . (فین گلد ،1975 ) از جمله مهم ترین تحقیقاتی که اخیراً در زمینه علل بروز این اختلال در کودکان صورت گرفته است ، می توان از سه تحقیق زیر نام برد . (تای نن ، 2005 )
1- برخی از پژوهش ها نشان می دهند که مغز کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی 10- 5 درصد از مغز کودکان سالم کوچک تر است .
2- پژوهش های دیگری بر نقش سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری در احتمال بروز این اختلال در کودک تأکید می کنند . از دیگر ناراحتی های کودکان که در ارتباط با سیگار کشیدن مادر به وجود می آیند ، می توان از نارسایی های رشدی ، کم وزنی و صدمات مغزی نیز نام برد .
3- دسته ای دیگر از تحقیقات ، بر تأثیر تماشای زودهنگام تلویزیون و نقش آن بر میزان فعالیت های این کودکان تأکید دارد . به همین دلیل انجمن روان پزشکان امریکا به والدین توصیه می کنند که به هیچ عنوان کودکان زیر دو سال را جلوی تلویزیون ، کامپیوتر و … ننشانند و به کودکان بالای دو سال هم اجازه ندهند که بیش از حداکثر 2 ساعت در طول روز تلویزیون تماشا کنند .
گروهی دیگر از تحقیقات نشان می دهند که 45 درصد از کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه – بیش فعالی حداقل به یک اختلال دیگر نیز مبتلا هستند (افورد ،1991 ) . مهم ترین اختلالاتی که معمولاً با بیش فعالی کودکان توأم می شوند ، عبارت اند از : (تای نن ، 2005 )
الف) اختلالات اضطرابی : تقریباً 25 درصدکودکان بیش فعال ، علائمی ازاختلالات اضطرابی ازخود نشان می دهند این علائم عبارت اند از : ترس ، وحشت ، پریشانی ، نگرانی های شدید و … ، که اغلب با علائم جسمانی متنوعی مثل شدت ضربان قلب
، حال تهوع ، درد معده ، سرگیجه و سردرد همراه می شود . دیگر اختلال اضطرابی که به طور معمول وسواس فکری – عملی ، سندرم تارت ، تیک های عصبی ، تیک های گفتاری و اختلالات زبان است .
ب) اختلالات خلقی : تقریباً 18 درصد کودکان مبتلا به بیش
فعالی ، تجاربی از افسردگی داشته اند . آن ها ممکن است احساس انزوا ، ناکامی و کاهش عزت نفس کنند و چنان چه مدرسه می روند ، با افت تحصیلی و کاهش روابط دوستی و اجتماعی رو به رو می شوند .
پ) ناتوانی های یادگیری : نزدیک به25- 20 درصدکودکان بیش فعال دچارناتوانی های یادگیری اند . رایج ترین این اختلالات ناتوانی در خواندن و نوشتن است . هر چند کودکان بیش فعال الزاماً در یادگیری ناتوان نیستند ، اما چون قدرت توجه و تمرکز آن ها کاهش یافته است ، در انجام وظایف درسی – مدرسه ای خود دچار مشکلات فراوانی می شوند . توجه داشته باشید که اگر کودک بیش فعالی دارای اختلال حاد دیگری است ، حتماً مراتب را به پزشک متخصص گزارش دهید تا او متناسب با اختلال مضاعف او ، درمان کامل تری تجویز کند .
ت) نافرمانی و مخالفت : حدود 35 درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی دچار رفتارهای مخالفت آمیز و نافرمانی اند آنان با رفتارهای خشن و گاه پرخاشگرانه خود مدام درصدد سرپیچی از دستورها و خواست های دیگران (والدین آموزگاران ، مربیان و اعضای خانواده ) اند . (مک آردل ، ابراین و کلوین ، 1995 )
کلمات کلیدی :
