پایان نامه

 

  مقاله تأثیر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی در ایران در pdf دارای 8 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تأثیر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی در ایران در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تأثیر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی در ایران در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله تأثیر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی در ایران در pdf :

تأثیر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی در ایران

چکیده
در اقتصاد تک محصولی و متکی بر نفت ایران، گسترش صادرات غیرنفتی در صدر برنامه‏های اقتصادی کشور قرار گرفته است. صادرات غیرنفتی کشور متأثر از متغیرهای گوناگونی است که یکی از مؤلفه‏های مهم در این زمینه سطح توسعه مالی است. در دنیای امروز، توسعه مالی به عنوان یک شاخص مهم در اقتصاد کشورها محسوب می‏شود. به گونه‏ای که مطالعات زیاد

 

ی به بررسی اثرات آن بر دیگر فرایندهای اقتصادی از جمله صادرات پرداخته‏اند. با توجه به اهمیت موضوع، بررسی نقش سطح توسعه مالی در میزان صادرات غیرنفتی کشور ضروری به نظر می‏رسد. لذا در پژوهش حاضر با شاخص‏سازی سطح توسعه مالی در کشور و برآورد تابع عرضه صادرات غیرنفتی، اثر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور از داده‏های سری زمانی دوره 1386-1355 و با توجه به وضعیت ایستایی متغیرها از روش حداقل مربعات معمولی استفاده شد. بر اساس یافته‏های پژوه

ش، توسعه مالی تأثیر مثبت و معنی‏داری بر عرضه صادرات غیرنفتی ایران در دوره مورد مطالعه دارد. لذا پیشنهاد می‏گردد برای افزایش سهم صادرات غیرنفتی در اقتصاد کشور، برنامه‏ریزی و سیاستگزاری لازم برای بهبود سطح توسعه مالی کشور از سوی مجریان امر انجام گیرد.

واژه‏های کلیدی: توسعه مالی، صادرات غیرنفتی، ایران

مقدمه و هدف
بسیاری از محققان، یکی از مهمترین مشکلات کشوره

ای در حال توسعه و جهان سوم را تک محصولی بودن و وابستگی اقتصاد آنها به صدور مواد خام و اولیه و پیامدهای منفی و ناگوار اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ناشی از اینگونه برخوردها در تجارت بین‏الملل می‏دانند (تقوی و نعمتی‏زاده، 1383). این مشکلات در اقتصاد ایران نیز به دلیل اتکا بر درآمدهای نفتی وجود داشته است و با نوسانات درآمدهای نفتی، اقتصاد کشور دچار تحولاتی شده است. با توجه به این موضوع برنامه‏های اقتصادی کشور در سال‏های گذشته بر گسترش صادرات غیرنفتی در کشور و تنوع بخشی به اقلام صادراتی کشور بوده است تا از این طریق منابع درآمدهای ارزی کشور بیشتر شده و از ریسک‏های احتمالی ناشی از تغییرات درآمدهای نفتی اجتناب گردد. بدین منظور سیاست‏های مختلفی در کشور برا

ی افزایش صادرات غیرنفتی اجرا شده است. از مؤلفه‏های مهم در این زمینه، سطح توسعه مالی است که در مطالعات اخیر اثر مثبت آن بر صادرات گزارش شده است.
توسعه مالی، در حقیقت توسعه نظام یا بخش مالی شامل بازارها، نهادها و ابزارهای مالی می‏باشند. بخش مالی روی دوم سکه اقتصاد است که در واقع مکمل بخش حقیقی اقتصاد است. عملکرد بهینه نظام اقتصادی در جامعه، منوط به وجود دو بخش حقیقی و مالی کارا، مکمل، قدرتمند و تحت نظارت است. فعالیت این دو بخش در کنار همدیگر ن دو بخش، بر کارکرد بخش‏های دیگر اثر منفی خواهد گذاشت. بنابراین، تعادل باثبات و بلندمدت هر نظام اقتصادی هنگامی به دست می‏آید که دو بخش مذکور با ارتباطات درونی خویش در شرایط تعادلی و کارا عمل کنند (مهرآرا و طلاکش نائینی، 1388). امروزه شرایط فروش اعتباری و ظرفیت اعتباری صادرکنندگان در پهنه تجارت بین‏المللی نقش اساسی دارد. در واقع فروش‏های اعتباری و تسهیلات پرداخت بهای کالای صادراتی از اهم عواملی است که نقش تعیین‏کننده در بازاریابی بین‏المللی کالاهای صادراتی دارد. اگر صادرکنندگان برای تولید، تهیه و تکمیل کالای صادراتی، منابع کافی مورد لزوم در اختیار نداشته باشند نمی‏توانند وجوه مربوط به کالای صادراتی خود را بر

 

ای مدت زمان طولانی راکد نگه دارند و یا اینکه به تعهداتشان عمل کنند. لذا فقط دو راه برایشان باقی می‏ماند یا باید معاملات خود را به صورت نقدی و محدود انجام دهند و یا اینکه منابع مالی لازم را از محلی دریافت دارند و صادرات خود را توسعه بخشند. اینجاست که نقش تأمین مالی صادرات و تأمین اعتبارات صادراتی هر چه بیشتر نمایان می‏گردد. این نقش برای صادرکنندگان کشورهای در حال توسعه اهمیت ویژه‏ای پیدا می‏کند تا از این طریق ب

توانند در بازار جهانی علاوه بر رقابت‏های معمول از نظر شرایط فروش اعتباری نیز رقابت نمایند (گوهریان، 1380). با توجه به اهمیت توسعه مالی در اقتصاد کشورها، مطالعات مختلفی به بررسی رابطه بین توسعه مالی و دیگر متغیرهای اقتص

ادی از جمله رشد، تجارت بین‏الملل و ; پرداخته‏اند که در ادامه به برخی اشاره می‏گردد.
جعفری صمیمی و پیکانی (1381) در بررسی نقش اعتبارات صادراتی در توسعه صادرات غیرنفتی ایران به این نتیجه دست یافتند که اعطای اعتبارات صادراتی مهمترین و مؤثرترین اهرم توسعه در جهش صادرات می‏باشد و با اعمال این مهم، رشد بسیار قابل ملاحظه‏ای در توسعه بازار محصولات صادراتی در بازار کشورهای هدف اتفاق خواهد افتاد. مهرآرا و طلاکش نائینی (1388) آثار توسعه بازارهای مالی را بر سطح و رشد تولید ناخالص داخلی با استفاده از داده‏های پانل 40 کشور توسعه یافته و در حال توسعه بررسی کردند که بر اساس یافته‏های این پژوهش، توسعه نظام بانکی در بلندمدت اثر بااهمیتی (به لحاظ اندازه و اهمیت آماری) بر سطح تولید ناخالص داخلی دارد. با این حال هیچ یک از شاخص‏های توسعه مالی اثر بااهمیتی بر نرخ رشد اقتصادی نداشته است. دمیر و داهی (2011) در بررسی اثر توسعه مالی بر تجارت ش

مال-شمال و شمال-جنوب با استفاده از داده‏های 28 کشور در حال توسعه به این نتیجه دست یافتند که در تجارت شمال-شمال، توسعه مالی اثر معنی داری بر کل صادرات داشته است. اما اثر قوی و معنی‏داری از توسعه مالی بر تجارت شمال-جنوب یافت نشر مثبت توسعه مالی را بر تجارت گزارش کردند. هور و همکاران3 (2006) با استفاده از داده‏های مربوط به 23 صنعت برای 52 کشور نشان دادند که اقتصادهای با سطح بالاتر توسعه مالی سهم صادرات بالاتری در صنایع مختلف دارند. بک4 (2002) نشان داد که توسعه مالی تأثیر علی قوی بر سطح صادرات و تراز تجاری کالاهای کارخانه‏ای 60 کشور مورد مطالعه در 30 سال داشته است.
مطالعه حاضر نیز با هدف بررسی اثر توسعه مالی بر میزان صادرات غیرنفتی در ایران انجام می‏گیرد. در این راستا با ارائه یک شاخص برای توسعه مالی، تابع عرضه صادرات غیرنفتی ایران در دوره 1386-1355 مورد برآورد قرار می‏گیرد. در این پژوهش این فرضیه که توسعه مالی دارای اثر مثبت و معنی‏داری بر صادرات غیرنفتی ایران است؛ مورد آزمون قرار می‏گیرد.
مواد و روش‏ها
برای استخراج تابع عرضه صادرات، معمولا از نظریه¬های تولید استفاده می¬شود. بدین جهت، یک بنگاه صادرکننده سود خود را تحت هزینه ثابت به حداکثر می¬رساند، به گونه¬ای که عرضه کالاهای صادراتی به طور مثبت با قیمت نسبی کالاها و ظرفیت تولیدی بنگاه مرتبط می¬شود (کهلی5، 1978). همچنین صادرکنندگان با حداقل کردن هزینه‏ها

ی ایجاد ارزش افزوده داخلی، سود خود را حداکثر می¬کنند. بدین منظور، تابع عرضه صادرات آنها علاوه بر اینکه به طور مثبت با نسبت قیمت صادراتی به قیمت داخلی ( ) ارتباط می¬یابد، تحت تأثیر ذخیره سرمایه ثابت بنگاه نیز قرار می-گیرد. ولی از آنجایی که عمدتا داده‏های مربوط به ذخیره سرمایه ثابت برای کشورهای در حال توسعه در دسترس نیست و از طرفی، موجودی سرمایه بخشی از ظرفیت تولیدی واحدهای اقتصادی را نشان می‏دهد، ف

رض می¬شود که سرمایه ثابت و یا به طور کلی ظرفیت تولیدی

در بخش صادرات، یک نسبت ثابتی از روند تولید ناخالص داخلی واقعی (GDP) کشور است. از نظر خان و نایت1 (1988) یک تابع عرضه صادرات به صورت زیر قابل تصریح است:
(1)
که در آن و : لگاریتم صادرات، : لگاریتم قیمت نسبی صادرات (قیمت صادراتی به قیمت داخلی)؛ : لگاریتم تولید ناخالص داخلی را نشان می¬دهند. در مطالعه حاضر با استناد به مطالعات قبلی، علاوه بر متغیرهای مدل خان و نایت، متغیرهای مربوط به شاخص توسعه مالی، نرخ ارز و هزینه‏های مصرفی خصوصی نیز به مدل اضافه شدند و مدل به شکل زیر گسترش یافت:
(2)
در مدل اخیر LX: لگاریتم ارزش صادرات غیرنفتی، LGDP: لگاریتم تولید ناخالص داخلی، LP: لگاریتم نسبت شاخص قیمت کالاهای صادراتی به کالاهای داخلی، LCO: لگاریتم هزینه‏های مصرفی خصوصی (به عنوان شاخص تقاضای داخلی)، LFD: لگاریتم شاخص توسعه مالی. ارزش صادرات غیرنفتی، تولید ناخالص داخلی، هزینه‏های مصرفی خصوصی به قیمت ثابت سال 1376 در مدل به کار گرفته شده‏اند. با توجه به تنوع شاخص‏های توسعه مالی، در این پژوهش از نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی (به قیمت جاری) به عنوان شاخص توس

عه مالی استفاده شده است. داده‏های مورد استفاده در این تحقیق از بانک اطلاعات سری‏ های زمانی بانک مرکزی استخراج گردید.
یافته‏ها
با توجه به اینکه در مطالعه حاضر از داده¬های سری زمانی برای برآورد اثر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی ایران استفاده می‏شود؛ بنابراین در گام اول برای

جلوگیری از برآورد رگرسیون کاذب، وضعیت پایایی و درجه همجمعی متغیرها مورد بررسی قرار گرفته است. برای این کار از آزمون دیکی-فولر تعمیم یافته استفاده شده است. در این آزمون، اگر قدرمطلق آماره آزمون از قدر مطلق کمیت بحرانی ارائه شده بزرگتر باشد، فرضیه صفر مبنی بر وجود ریشه واحد (ناپایایی)، رد می¬شود. کمیت بحرانی در حالت عدم وجود روند و در سطح اطمینان 95 درصد، 96/2- می‏باشد. نتایج مربوط به این آزمون در جدول (1) گزارش شده است که براساس آن تمامی متغیرهای مورد استفاده، در سطح ناپایا بوده که با تفاضل مرتبه اول پایا شدند و در نتیجه جمعی از مرتبه یک، I(1) می¬باشند.
جدول (1). نتایج آزمون دیکی-فولر تعمیم یافته
متغیر LX LGDP LFD LCO LP LER
آماره آزمون در سطح 02/0- 69/1 55/1- 56/0 44/1- 40/0-
آمار آزمون برای تفاضل مرتبه اول 24/4- 54/3- 68/3- 97/5- 86/4- 57/5-
وضعیت پایایی I(1) I(1) I(1) I(1) I(1) I(1)

مأخذ: یافته¬های تحقیق
با توجه به اینکه همه متغیرهای الگو جمعی از مرتبه یک هستند لذا برای برآورد معادله از روش حداقل مربعات معمولی استفاده می¬گردد. قبلا از اینکه نتایج مربوط به برآورد رگرسیون گزارش و تحلیل شوند، آزمون پایایی انگل-گرینجر تعمیم یافته بر روی

پسماندهای رگرسیون برآوردی انجام می¬گیرد تا از وجود همجمعی و رابطه بلندمدت تعادلی اطمینان حاصل شود. همچنان که در جدول (2) گزارش شده است، فرض صفر مبنی بر داشتن ریشه واحد در سطح معنی¬داری یک درصد رد می‏شود. پس طبق این آزمون، متغیرهای موجود در این مدل‏ همجمع¬اند و یک رابطه تعادلی بلندمدت بین آنها وجود دارد.
جدول (2). آزمون پایایی پسماندهای رگرسیون
متغیر آماره بحرانی در سطح 1% آماره آزمون وضعیت پایایی
پسماندهای رگرسیون 67/3- 17/5- I(0)

مأخذ: یافته¬های تحقیق
آزمون دیگر برای همجمعی، بر اساس آماره دوربین- واتسون رگرسیون برآوردی است. طبق این آزمون، آماره دوربین-واتسون رگرسیون با آماره‎های بحرانی محاسبه شده توسط سارگان و بارگاوا مقایسه می¬شود. همانطور که در جدول (3) گزارش شده است، آم

اره D.W در سطع معنی¬داری یک درصد بزرگتر از آماره بحرانی بوده و بنابراین فرض صفر مبنی بر صفر بودن آماره D.W و ناپایایی جملات پسماند رد می¬شود. پس این آزمون نیز وجود یک رابطه بلندمدت را تأیید می¬کند.
جدول (3). نتایج آزمون CRDW
آماره بحرانی در سطح 1% آماره دوربین-واتسون نتیجه
511/0 92/1 پایایی پسماندها
مأخذ: یافته¬های تحقیق
نتایج حاصل از دو آزمون اخیر نشان داد که متغیرهای مورد استفاده در الگوی برآوردی همجمع¬اند و رگرسیون برآوردی کاذب نمی¬باشد. پس نتایج حاصل از برآورد به روش حداقل مربعات معمولی قابل اعتماد هستند. نتایج برآورد مذکور در جدول (4) گزارش شده است.
جدول (4). نتایج برآورد مدل با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی
متغیر C LGDP LFD LCO LP LER MA(1)
ضریب 47/8- 16/4 35/1 61/2- 79/0 18/0 97/0
آماره t 44/1- 52/4 68/2 57/2- 66/4 20/1 28/31
(00/0) F=36/181 DW=92/1 R2=97/0
مأخذ: یافته¬های تحقیق
بر اساس برآورد صورت گرفته، آماره¬ R2 نشان از خوبی برازش دارد و 97 درصد تغییرات در متغیر وابسته از طریق متغیرهای توضیحی توضیح داده شده است. برآور

د ابتدایی با مشکل خودهمبستگی مرتبه اول مواجه بود که برای رفع آن جزء MA(1) به مدل اضافه گردید و مشکل مذکور را مرتفع نمود. بر اساس برآورد صورت گرفته، نتایج منطبق بر انتظارات تئوریک می‏باشند و همه متغیرها به جز شاخص تقاضای داخلی (LCO) دارای تأثیر مثبت بر صادرات بخش کشاورزی هستند.
بحث و نتیجه‏گیری

برآورد تابع عرضه صادرات غیرنفتی ایران برای دوره 1386-1355 گویای این است که در بین متغیرهای توضیحی، تولید ناخالص داخلی، شاخص توسعه مالی و نسبت شاخص قیمت کالاهای صادراتی به شاخص قیمت کالاهای مصرف داخل در بلندمدت اثر مثبت و معنی‏دار بر صادرات غیرنفتی دارند. نرخ ارز با وجود اثر مثبت بر صادرات به لحاظ آماری معنی‏دار نیست. در مقابل هزینه‏های مصرفی خصوصی اثر منفی و معنی‏دار بر صادرات غیرنفتی دارد. نتایج به دست آمده، فرضیه تحقیق مبنی بر تأثیر مثبت توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی را تأیید می‏کند.
ضریب برآورد شده برای تولید ناخالص داخلی حاکی از آن است که یک درصد رشد تولید ناخالص داخلی، 16/4 درصد صادرات غیرنفتی را افزایش می‏دهد. تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخص بیانگر پتانسیل تولید در کشور بوده و با افزایش آن، مازاد تولیدات داخلی افزایش یافته و زمینه برای صادرات بیشتر فراهم می‏آید. کشش محاسبه شده برای شاخص توسعه مالی نیز نشان می‏دهد که با یک درصد بهبود در توسعه مالی، صادرات غیرنفتی 35/1 درصد افزایش می‏یابد. اثر مثبت شاخص توسعه مالی نیز به این دلیل است که با بهبود و توسعه نظام مالی زمینه برای تأمین مالی بهتر صادرات فراهم می‏شود که اثر مثبتی بر رشد صادرات غیرنفتی دارد. اثر مثبت توسعه مالی از کانال‏های مختلفی اتفاق می‏افتد. در اقتصادی که از توسعه یافتگی مناسب مالی برخوردار است؛ تأمین مالی به موقع صادرات، ارائه تسهیلات برای خریداران محصولات صادراتی کشور، ارائه تسهیلات حمایتی از قبیل خدمات بیمه برای صادرکنندگان، منجر به رشد بیشتر صادرات می‏شود. نقش توسعه مالی به ویژه در صادرات خدمات به دلیل نیاز به سرمای

ه‏گذاری در کشورهای واردکننده پررنگ‏تر است. هزینه‏های مصرفی خصوصی به عنوان شاخص نماینده تقاضای داخلی برای محصولات داخلی محسوب می‏شود که رابطه عکس با میزان صادرات دارد. یک درصد افزایش در تقاضای داخلی، 61/2- درصد صادرات غیرنفتی را کاهش می‏دهد. بدین معنی که با افزایش تقاضا برای محصولات تولید داخل، مازادی که برای صادرات وجود خواهد داشت کمتر شده و لذا عرضه صادرات کاهش خواهد یافت. اثر مثبت نسبت

قیمت کالاهای صادراتی به کالاهای داخلی بیانگر این است که با افزایش قیمت جهانی کالاهای صادراتی نسبت به قیمت‏های داخلی، صادرات برای صادرکنندگان باصرفه‏تر شده و حجم صادرات غیرنفتی افزایش می‏یابد. کشش محاسباتی برای نسبت قیمت کالاهای صادراتی به داخلی نیز برابر با 79/0 درصد است. متغیر بعدی که دارای اثر مثبت بر میزان صادرات غیرنفتی است، نرخ ارز است. افزایش نرخ ارز باعث می‏شود تا صادرکنندگان با صادرات کالا و تحصیل مقدار مشخص ارز، بر حسب پول داخلی درآمد بیشتری کسب کنند. این امر باعث می‏شود تمایل برای صادرات و عرضه صادرات غیرنفتی افزایش یابد.
با توجه به برآورد صورت گرفته اثر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی ایران مثبت و معنی‏دار است. لذا برای ارتقای صادرات غیرنفتی به عنوان یکی از مهم‏ترین استراتژی‏های تجاری کشور، باید توجه خاصی به بهبود و توسعه نظام مالی صورت بگیرد. در این راستا پیشنهاد می‏گردد که سیاستگزاران با برنامه‏ریزی و اجرای سیاست‏های مقتضی، زمینه را برای تعمیق بیشتر مالی در کشور فراهم آورند تا از این طریق تسهیلات و خدمات لازم در اختیار صادرکنندگان و همچنین متقاضیان کالاها و خدمات صادراتی ایران قرار گیرد.

منابع
تقوی، م. نعمتی‏زاده، س. 1383 اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر صادرات غیرنفتی در اقتصاد ایران. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 14: 95-71
جعفری صمیمی، ا. پیکانی، ک. 1381 نقش اعتبارات صادراتی در توسعه صادرات غیرنفتی در ایران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 24: 82-59

گوهریان، م، ا. 1380 نقش تأمین مالی صادرات در توسعه صادرات. فصلنامه توسعه صادرات، 27: 25-24
مهرآرا، م. طلاکش نایینی، ح. 1388 بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب با روش داده‏های تلفیقی پویا (1979-2003). مجله دانش و توسعه، 26: 169-143
Beck, T. 2002. Financial Development and International Trade: Is There a Link. Journal of International Economics, 57: 107–131
Berman, N. Hericourt, J. 2010. Financial Factors and the Margins of Trade: Evidence from Cross-Country Firm-Level Data. Journal of Development Economics 93: 206–217
Demir, F. Dahi, O. 2011. A

symmetric Effects of Financial Development on South–South and South–North Trade: Panel Data Evidence from Emerging Markets. Journal of Development Economics 94: 139–149
Hur, J., M. Raj and Y. Riyanto. 2006. Finance and Trade: a Cross- Country Empirical Analysis on the Impact of Financial Development and Asset Tangibility on International Trade. Journal of World Development, 34:1728-41.
Khan, M. Knight. M. 1988. Import Compression and Export Performance in Developing Countrie

s. Review of Economics and Statistics,70: 315-321.
Kohli, U. 1978. A Gross National Product Function and the Derived Demand for Import and Supply of Exports. The Canadian Journal of Economics, 11(2): 167-182.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای در pdf دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای در pdf :

کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای

اگرچه امروزه نسبت به اینکه کدامیک از این قدرتهای چهارگانه حرف اول را می زند بحثهای مختلفی وجود دارد، اما بدون شک این چهار قدرت با هم ارتباط تنگاتنگ داشته و هر یک بر دیگری تأثیر (مسقتیم یا غیر مستقیم) خواهد داشت. علوم و تکنولوژی هسته ای از جمله مواردی است که در حال حاضر به صورت یک عامل مهم و تعیین کننده در هر یک از چهار مورد مذکور نقش ایفا می نماید. امروزه تأثیر تکنولوژی هسته ای در گسترش دانش بشری، تسلط بر طبیعت، تأمین رفاه و پیشرفت زندگی بشر غیر قابل تردید است و بدون شک کشورهای مختلف نیز هر یک برحسب توان خود به این تکنولوژی روی آورده اند و هر کشوری براساس مقتضیات زمانی و مکانی، استراتژی و تاکتیک خاصی را برای خود برمی گزیند.
1- مقدمه

انرژی هسته ای از عمده ترین مباحث علوم و تکنولوژی هسته ای است و هم اکنون نقش عمده ای را در تأمین انرژی کشورهای مختلف خصوصا کشورهای پیشرفته دارد. اهمیت انرژی و منابع مختلف تهیه آن، در حال حاضر جزء رویکردهای اصلی دولتها قرار دارد. به عبارت بهتر، از مسائل مهم هر کشور در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی بررسی ، اصلاح و استفاده بهینه از منابع موجود انرژی در آن کشور است. امروزه بحرانهای سیاسی و اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت ذخایر فسیلی، نگرانیهای زیست محیطی، ازدیاد جمعیت، رشد اقتصادی ، همگی مباحث جهان شمولی هستند که با گستردگی تمام فکر اندیشمندان را در یافتن راهکارهای مناسب در حل معظلات انرژی در جهان به خود مشغول داشته اند.

در حال حاضر اغلب ممالک جهان به نقش و اهمیت منابع مختلف انرژی در تأمین نیازهای حال و آینده پی برده و سرمایه گذاریها و تحقیقات وسیعی را در جهت سیاستگذاری، استراتژی و برنامه های زیربنایی و اصولی انجام می دهند. هم اکنون تدوین استراتژی که مرکب از بررسی تمامی پارامترهای تأثیر گذار در انرژی و تعیین راهکارهای مناسب جهت تمیزتر و کارا ترنمودن انرژی و الگوی بهینه مصرف آن می باشد، در رأس برنامه های زیربنایی اکثر کشورهای جهان قرار دارد. در میان حاملهای مختلف انرژی،انرژی هسته ای جایگاه ویژه ای دارد. هم اکنون بیش از 430 نیروگاه هسته ای در جهان فعال می باشند و انرژی برخی کشورها مانند فرانسه عمدتا از برق هسته ای تأمین می شود.
جمهوری اسلامی ایران بیش از سه دهه است که تحقیقات متنوعی را در زمینه های مختلف علوم و تکنولوژی هسته ای انجام داده و براساس استراتژی خود، مصمم به ایجاد نیروگاههای هسته ای به ظرفیت کل 6000 مگاوات تا سال 1400 هجری شمسی می باشد. در این زمینه، جمهوری اسلامی ایران در نشست گذشته آژانس بین المللی انرژی اتمی، تمایل خود را نسبت به همکاری تمامی کشورهای جهان جهت ایجاد این نیروگاهها و تهیه سوخت مربوطه رسما اعلام نموده است.
2- انرژی هسته ای
انرژی بدست آمده از فعل و انفعالات هسته ای را انرژی هسته ای می گویند. این انرژی از دو منشاء می تواند سرچشمه بگیرد. یکی شکافت هسته اتمهای سنگین و دیگری همجوشی یا گداخت هسته اتمهای سبک . ذیلا به اختصار به این دو فعل و انفعال هسته ای که به تولید انرژی هسته ای منجر می گردند پرداخته می شود.
2-1) شکافت هسته ای
پس از کشف نوترون توسط”چاودیک” در سال 1932، هان و استراسمن، دانشمندان آلمانی، در سال 1939 طی مقاله ای نشان دادند که این ذره می تواند عناصر سنگینی از قبیل اورانیوم را شکافته و آنها را به عناصر دیگر با جرم کمتر تبدیل نماید. شکافت اورانیوم که علاوه بر آزادسازی انرژی یا گسیل چند نوترون نیز همراه می شود، منشا تحولات بسیاری در قرن اخیر شده است. در طی تحقیقاتی که در قبل از جنگ جهانی دوم بویژه در فرانسه و آلمان انجام گرفت، محقق گشت که نوترونهای آزاد شده می توانند تحت شرایط مناسب برای ایجاد شکافت در دیگر هسته های اورانیوم مورد استفاده قرار گیرند و بدین ترتیب یک واکنش زنجیره ای را می توان آغاز نمود که باعث آزادسازی مقدار قابل ملاحظه ای انرژی گردد.

این شکافت بیشتر مربوط به 235-U (اورانیوم با جرم اتمی 235) بود و وجود یک حداقل جرمی از اورانیوم برای یک واکنش زنجیره ای لازم به نظر می رسید. این حداقل را جرم بحرانی نامیدند. در طول جنگ جهانی دوم، این تحقیقات در کشورهای انگلستان، کانادا و عمدتا آمریکا ادامه یافت و نتیجتا به ساخت اولین راکتور اتمی در زیرزمین دانشگاه شیکاگو توسط فرمی و چندی بعد به تولید اولین بمب اتمی منجر گردید که بطور موفقیت آمیزی فجایع اسف بار هیروشیما و ناکازاکی را بوجود آورد. راکتور اتمی نمونه بارز استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی بود در حالیکه بمب اتمی بوضوح استفاده غیرصلح آمیز آن را آشکار می ساخت. بهرحال هر دوی این فرایندها به تولید انرژی هسته ای که ناشی از شکافت هسته اتمهای سنگین بود منجر گشتند، البته یکی کنترل شده(راکتور اتمی) و دیگری کنترل نشده (بمب اتمی) به حساب می آمد.

به هر حال شکافت هسته های سنگین به دو هسته سبکتر، همراه با آزاد شدن مقادیر زیادی انرژی است و این فرایند تنها در هسته های سنگینی چون اورانیوم و پلوتونیوم اتفاق می افتد. از بین ایزوتوپهای اورانیوم و پلوتو نیوم نیز U-235 ، Pu-239 وPu-241 قابلیت شکافت را دارند تا ایزوتوپهای دیگر. برای ایجاد شکافت مناسب، باید واکنش هسته ای بصورت زنجیره وار و پیوسته انجام گردد وگرنه نتیجه مطلوب حاصل نخواهد گردید.

در یک واکنش زنجیره ای هسته ای، ابتدا یک نوترون با انرژی مشخص و سرعت مورد نظر به هسته قابل شکافت مثل 235- U برخورد می کند. نتیجه این برهم کنش، نفوذ نوترون به داخل هسته بوده و با برهم خوردن توازن نیروهای جاذبه و دافعه، هسته سنگین به دو هسته شکسته شده و همراه با آن مقادیر زیادی انرژی و چندین نوترون سریع آزاد می گردد. متوسط تعداد نوترونهای تولید شده در شکافت 235- U حدود 5/2 و در 239-PU حدودا 3 درجه می باشد. هرکدام از این نوترونها با برخورد با

هسته های دیگر موجب آزاد شدن انرژی و چندین نوترون دیگر خواهند شد. چنانچه شرایط مهیا باشد، این واکنش بطور زنجیره وار ادامه می یابد تا زمانیکه به عللی از جمله کاهش جرم ماده شکافت پذیر متوقف گردد. تعداد نوترونهای ناشی از شکافت را اصطلاحا تحت عنوان فاکتور تکثیر می شناسد و به K نمایش می دهند چنانچه 1< K باشد در این صورت سیس

تم فوق بحرانی خواهد بود و تکثیر نوترونها و آزاد شدن انرژی با سرعتی بیش از حد تصور ادامه می یابد و این همان فرآیند

ی است که در سلاحهای هسته ای روی می دهد. چنانچه1= K باشد سیستم را بحرانی می نامند. به عبارت بهتر به ازای هر نوترونی که به هر دلیل در سیستم مصرف و یا از آن خارج می گردد یک نوترون در نتیجه شکافت تولید می شود. اگر 1>K باشد سیستم را زیر بحرانی می دانند. در این سیستم تولید نوترونها در مجموع روبه کاهش رفته و نهایتا فعل و انفعالات هسته ای در سیستم متوقف خواهد گردید. به فرض اینکه 2=K باشد، پس تولید نوترونها در اثر شکافتهای زنجیره ای بصورت تصاعدی 32،16،8،4،2 و ; خواهد بود. در این حالت چنانچه جرم 235- U، یک کیلوگرم (Kg ) بوده و این شکافتها تا 80 بار ادامه یابند، انرژی معادل 20 کیلوتن TNT در زمانی کمتر از1us آزاد خواهد گردید.
2-2) همجوشی یا گداخت هسته ای

هم جوشی یا گداخت هسته ای را می توان به عنوان فرایند عکس شکافت هسته ای قلمداد کرد، یعنی فرایندی که در آن دست کم یکی از محصولات واکنش هسته ای ازهر یک ازمواد واکنش زای اولیه پر جرمتر باشد . گداخت هسته ای در مواردی که جرم کل هسته های محصول از جرم کل مواد واکنش زاکمتر باشد منجر به رهایی انرژی خواهد شد. این شرط برای هسته های سبک یا اعداد جرم A1 و A2 که برای آنها 60> (A2+A1) باشد، همیشه برقرار است. فعل و انفعالاتی که در ستاره ها رخ می دهد و منجر به تولید انرژی بسیار زیادی می گردد، شناخته شده ترین و بارزترین نمونه های همجوشی یا گداخت هسته ای است. این واکنشها که عموما به زنجیره پروتون – پروتون موسوم می باشند با واکنشی بین دو پروتون و تشکیل یک دوتریوم آغاز می شود. سپس با واکنش یک پروتوم و دوتریوم و تشکیل 3He ادامه یافته و نهایتا با واکنش دو اتم 3He و تشکیل 4He خاتمه می یابد. دراین فرایند حدود 7/24 Mev انرژی آزاد می گردد. برای شبیه سازی همین واکنش در روی زمین تحقیقات بسیاری از اواسط قرن بیستم میلادی انجام گرفته است و هنوز نیز ادامه دارد. دراین تحقیقات مشخص گردید که سطح مقطع واکنش بین دوتریوم (2H) و تریتیوم (3H) و همچنین مقدار انرژی آزاد شده به ازای هر اتمی که در آن واکنش شرکت دارد خیلی بیشتر از واکنشهای مذکور می باشد. در این واکنش در نتیجه همجوشی بین دو تریوم و تریتیوم یک اتم هلیوم همراه با یک نوترون و حدود 6/17 Mev انرژی آزاد می گردد.
گداخت هسته ای را سرچشمه انرژی فردا می دانند و گمان می رود سوخت یک راکتور گداخت هسته ای همانطور که بیان گردید مخلوطی از دو تریوم و تریتیوم باشد. واکنش همجوشی بین این دو ماده در دمای حدود 10 به توان 7 درجه سانتیگراد صورت می گیرد و گرمای تولید شده بواسطه همجوشی آنها باعث واکنشهای گداخت دیگر نیز خواهد گردیدو این امر یک سری واکنشهای زنجیره ای را بوجود خواهد آورد که می توان با استفاده از انرژی بسیار زیاد تولید شده، توربینهای مولد برق را بکار انداخت. از محسنات راکتورهای گداخت، درجه بالای ایمنی آنهاست و برخلاف راکتورهای شکافت هسته ای که پسمانهای رادیو اکتیو بسیاری تولید می کنند، پسمان راکتورهای گداخت مقدار کمی هلیوم غیر رادیواکتیو است. البته در واکنش همجوشی هسته ای، طبق آنچه بیان گردید، نوترون نیز تولیدمی شود که می تواند به مرور راکتور را رادیو اکتیو کند ولی با انتخاب مواد مناسب می توان به جذب نوترونها اقدام نمود و در نتیجه این مسئله نیز مرتفع خواهد گردید. در حال حاضر دستگاهی که فعل و انفعالات گداخت هسته ای در آن بوقوع می پیوندد تحت عنوان توکامک شناخته می شود پیش بینی ها از دهه 2020 میلادی به عنوان نقطه آغاز به کار راکتورهای تحاری هم جوشی هسته ای حکایت دارند.

3- کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای
علیرغم پیشرفت همه جانبه علوم و فنون هسته ای در طول نیم قرن گذشته، هنوز این تکنولوژی در اذهان عمومی ناشناخته مانده است. وقتی صحبت از انرژی اتمی به میان می آید، اغلب مردم ابر قارچ مانند حاصل از انفجارات اتمی و یا راکتورهای اتمی برای تولید برق را در ذهن خود مجسم می کنند و کمتر کسی را می توان یافت که بداند چگونه جنبه های دیگری از علوم هسته ای در طول نیم قرن گذشته زندگی روزمره او را دچار تحول نموده است. اما حقیقت در این است که در طول این مدت در نتیجه تلاش پیگیر پژوهشگران و مهندسین هسته ای، این تکنولوژی نقش مهمی را در ارتقاء سطح زندگی مردم، رشد صنعت و کشاورزی و ارائه خدمات پزشکی ایفاء نموده است. موارد زیر از مهمترین استفاده های صلح آمیز از علوم و تکنولوژی هسته ای می باشند:

1- استفاده از انرژی حاصل از فرآیند شکافت هسته اورانیوم یا پلوتونیوم در راکتورهای اتمی جهت تولید برق و یا شیرین کردن آب دریاها.

2-استفاده از رادیوایزوتوپها در پزشکی، صنعت و کشاورزی
3- استفاده از پرتوهای ناشی از فرآیندهای هسته ای در پزشکی، صنعت و کشاورزی
ایزوتوپهای یک عنصر، هسته هایی شامل تعداد پروتونهای یکسان و تعداد نوترونهای متفاوت می باشند.
یکسان بودن عدد اتمی در ایزوتوپها باعث گشته که خواص شیمیایی و بعضا فیزیکی یکسان داشته باشند اما در عین حال خواص هسته ای متفاوتی دارند. در حالیکه بطور طبیعی اکثر ایزوتوپهای موجود از پایداری نسبی برخوردار هستند، اما ایزوتوپهای ساخته دست انسان، عمدتا غیرپایدار می باشند. پایداری یک ایزوتوپ توسط نیمه عمر آن تعیین می گردد و نیمه عمر زمانی است که مقدار یک ایزوتوپ از طریق تلاشی به نصف می رسد.

نیمه عمرها می توانند از کسری از ثانیه تا صدها میلیون سال تغییر یابند. ایزوتوپهای رادیواکتیو(رادیوایزوتوپها) زمانیکه متلاشی می گردند سه نوع تابش را منتشر می سازند:
1- ذرات آلفا که دارای بار مثبت بوده و مرکب از دو پروتون و دو نوترون هستند(++4He)

2- ذرات بتا که الکترونهای انرژتیک با بار منفی یا پوزیترونها با بار مثبت می باشند
3- تابشهای گاما که بدون بار بوده و بسیار نافذ هستند.
برخی از عناصر رادیواکتیو مثل رادیوم و یا ایزوتوپهای رادیواکتوی مثل 235-U در طبیعت یافت می شوند ولی اکثر آنها در راکتورهای اتمی و یا بوسیله شتابدهنده ها تولید می گردند. 82-Br و58- Co و131-Iو32-Pو42-Kو111-Agو64-Cuو38-Cl از مهمترین رادیو ایزوتوپهای تولید شده در راکتورهای اتمی می باشند و از آن طرف رادیو ایزوتوپهای 7-Beو206-Biو18-Fو132-I د ر شتابدهنده ها ساخته می شوند. امروزه از رادیو ایزوتوپها و پرتوهای ناشی از فرایندهای هسته ای جهت بهبود محصولات غذایی، نگهداری مواد غذایی، تعیین منابع آبهای زیرزمینی، استرلیزه کردن منابع و تولیدات پزشکی، آنالیز هورمونها، کنترل فرایندهای صنعتی و بررسی آلودگی محیط زیست استفاده فراوانی به عمل می آید.

تولید گونه هایی از محصولات غذایی دارای حاصلخیزی بیشتر، تولید گونه های مقاوم نسبت به آفات و کم آبی، استفاده موثر تر از منابع آبی و جمع آوری آنها، کنترل نابودی آفات، جلوگیری از فساد محصولات در هنگام نگهداری، از مهمترین موارد استفاده از علوم و تکنولوژی هسته ای در کشاورزی است. کاربرد روشهای هسته ای در علوم پزشکی نسبت به سایر بخشها معروفتر و عمومی تر است. بیش از 100 سال است که دانشمندان با خواص اشعه ایکس آشنا شده اند و از آن برای

تشخیص پزشکی استفاده می کنند. تصویربرداری، تشخیص، پیش بینی و درمان برخی بیماریها در نتیجه استفاده از پرتودهی و رادیوایزوتوپها حاصل می گردد. بطور مثال ید 131(131-I) برای تشخیص محل و مکان تومورهای مغزی مورد استفاده قراز می گیرد و یا از آن برای تعیین فعالیت غده تیروئید و کبد استفاده می شود. کرم -51(51-Cr ) برای تحقیقات خون

شناسی، 75-Se برای بررسی لوزالمعده، 57- Co برای تشخیص کم خونی، 14-C برای تحقیقات بیولوژیکی و داروسازی، 137- Cs جهت درمان غدد سرطانی، 67-Cu برای از بین بردن غدد سرطانی از رایج ترین رادیوداروها در امر پزشکی می باشند. استفاده از پرتو گاما تولید شده از کبالت -60(60-Co ) از موثرترین و مقرون به صرفه ترین روشها در زمینه سترون نمودن وسایل، ابزار آلات و تولیدات پزشکی است.

طی نیم قرن گذشته، تکنولوژی هسته ای کاربردهای گسترده ای در صنعت یافته است. تسهیل عملیات اکتشاف و استخراج معادن زیرزمینی نفت و گاز، تشخیص محل نشت سیالات در لوله ها و مخازن، تعیین میزان خوردگی فلزات، اندازه گیری دقیق قطرسنجی، ضخامت سنجی و سطح سنجی، تعیین فرسودگی غشاء داخلی کوره های صنعتی، استفاده از اثرات متقابل پرتوها با مواد جهت بهینه سازی عملکرد آنها در صنعت و; تماما از مهمترین استفاده های صنعت از علوم و فنون هسته ای است. در این زمینه بطور مثال 241- Am جهت تعیین محل حفاری چاههای نفت، 109- Cd جهت آزمایش عیار فلزات، 14- C برای تحقیقات باستان شناسی، 85- Kr جهت اندازه گیری ضخامت صفحات و الیاف بکار می روند.
4- برق هسته ای
از مهمترین منابع استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی، ساخت راکتورهای هسته ای جهت تولید برق می باشد. راکتورهسته ای وسیله ای است که در آن فرایند شکافت هسته ای بصورت کنترل شده انجام می گیرد. در طی این فرایند انرژی زیاد آزاد می گردد به نحوی که مثلا در اثر شکافت نیم کیلوگرم اورانیوم انرژی معادل بیش از 1500 تن زغال سنگ بدست می آید. هم اکنون در سراسر جهان، راکتورهای متعددی در حال کار وجود دارند که بسیاری از آنها برای تولید قدرت و به منظور تبدیل آن به انرژی الکتریکی، پاره ای برای راندن کشتیها و زیردریائیها، برخی برای تولید رادیو ایزوتوپوپها و تحقیقات علمی و گونه هایی نیز برای مقاصد آزمایشی و آموزشی مورد استفاده قرار می گیرند. در راکتورهای هسته ای که برای نیروگاههای اتمی طراحی شده اند (راکتورهای قدرت)، اتمهای اورانیوم و پلوتونیم توسط نوترونها شکافته می شوند و انرژی آزاد شده گرمای لازم را برای تولید بخار ایجاد کرده و بخار حاصله برای چرخاندن توربینهای مولد برق بکار گرفته می شوند.

راکتورهای اتمی را معمولا برحسب خنک کننده، کند کننده، نوع و درجه غنای سوخت در آن طبقه بندی می کنند. معروفترین راکتورهای اتمی، راکتورهایی هستند که از آب سبک به عنوان خنک کننده و کند کننده و اورانیوم غنی شده(2 تا 4 درصد اورانیوم 235) به عنوان سوخت استفاده می کنند. این راکتورها عموما تحت عنوان راکتورهای آب سبک(LWR ) شناخته می شوند. راکتورهای WWER,BWR,PWR از این دسته اند. نوع دیگر، راکتورهایی هستند که از گاز به عنوان خنک کننده، گرافیت

به عنوان کند کننده و اورانیوم طبیعی یا کم غنی شده به عنوان سوخت استفاده می کنند. این راکتورها به گاز- گرافیت معروفند. راکتورهای HTGR,AGR,GCR از این نوع می باشند. راکتور PHWR راکتوری است که از آب سنگین به عنوان کندکننده و خنک کننده و از اورانیوم طبیعی به عنوان سوخت استفاده می کند. نوع کانادایی این راکتور به CANDU موسوم بوده و از کارایی خوبی برخوردار می باشد. مابقی راکتورها مثل FBR (راکتوری که از مخلوط اورانیوم و پلوتونیوم به عنوان

سوخت و سدیم مایع به عنوان خنک کننده استفاده کرده و فاقد کند کننده می باشد) LWGR(راکتوری که از آب سبک به عنوان

خنک کننده و از گرافیت به عنوان کند کننده استفاده می کند) از فراوانی کمتری برخوردار می باشند. در حال حاضر، راکتورهای PWR و پس از آن به ترتیب PHWR,WWER,BWR فراوانترین راکتورهای قدرت در حال کار جهان می باشند.

به لحاظ تاریخی اولین راکتور اتمی در آمریکا بوسیله شرکت “وستینگهاوس” و به منظور استفاده در زیر دریائیها ساخته شد. ساخت این راکتور پایه اصلی و استخوان بندی تکنولوژی فعلی نیروگاههای اتمیPWR را تشکیل داد. سپس شرکت جنرال الکتریک موفق به ساخت راکتورهایی از نوع BWR گردید. اما اولین راکتوری که اختصاصا جهت تولید برق طراحی شده، توسط شوروی و در ژوئن 1954در “آبنینسک” نزدیک مسکو احداث گردید که بیشتر جنبه نمایشی داشت، تولید الکتریسیته از

راکتورهای اتمی در مقیاس صنعتی در سال 1956 در انگلستان آغاز گردید. تا سال 1965 روند ساخت نیروگاههای اتمی از رشد محدودی برخوردار بود اما طی دو دهه 1966 تا 1985 جهش زیادی در ساخت نیروگاههای اتمی بوجود آمده است. این جهش طی سالهای 1972 تا 1976 که بطور متوسط هر سال 30 نیروگاه شروع به ساخت می کردند بسیار زیاد و قابل توجه است. یک دلیل آن شوک نفتی اوایل دهه 1970 می باشد که کشورهای مختلف را برآن داشت تا جهت تأمین انرژی م

ورد نیاز خود بطور زاید الوصفی به انرژی هسته ای روی آورند. پس از دوره جهش فوق یعنی از سال 1986 تاکنون روند ساخت نیروگاهها به شدت کاهش یافته بطوریکه بطور متوسط سالیانه 4 راکتور اتمی شروع به ساخت می شوند.
کشورهای مختلف در تولید برق هسته ای روند گوناگونی داشته اند. به عنوان مثال کشور انگلستان که تا سال 1965 پیشرو در ساخت نیروگاه اتمی بود، پس از آن تاریخ، ساخت نیروگاه اتمی در این کشور کاهش یافت، اما برعکس در آمریکا به اوج خود رسید. کشور آمریکا که تا اواخر دهه 1960 تنها 17 نیروگاه اتمی داشت در طول دهه های 1970و 1980 بیش از 90 نیروگاه اتمی دیگر ساخت. این مسئله نشان دهنده افزایش شدید تقاضای انرژی در آمریکاست. هزینه تولید برق هسته ای در مقایسه با تولید برق از منابع دیگر انرژی در امریکا کاملا قابل رقابت می باشد. هم اکنون فرانسه با داشتن سهم 75 درصدی برق هسته ای از کل تولید برق خود درصدر کشورهای جهان قرار دارد. پس از آن به ترتیب لیتوانی(73درصد)، بلژیک(57درصد)، بلغارستان و اسلواکی(47درصد) و سوئد (8/46درصد) می باشند. آمریکا نیز حدود 20 درصد از تولید برق خود را به برق هسته ای اختصاص داده است.

گرچه ساخت نیروگاههای هسته ای و تولید برق هسته ای در جهان از رشد انفجاری اواخر دهه 1960 تا اواسط 1980 برخوردار نیست اما کشورهای مختلف همچنان درصدد تأمین انرژی مورد نیاز خود از طریق انرژی هسته ای می باشند. طبق پیش بینی های به عمل آمده روند استفاده از برق هسته ای تا دهه های آینده همچنان روند صعودی خواهد داشت. در این زمینه، منطقه آسیا و اروپای شرقی به ترتیب مناطق اصلی جهان در ساخت نیروگاه هسته ای خواهند بود. در این راستا، ژاپن با ساخت نیروگاههای اتمی با ظرفیت بیش از 25000 مگا وات درصدر کشورها قرار دارد. پس از آن چین، کره جنوبی، قزاقستان، رومانی، هند و روسیه جای دارند. استفاده از انرژی هسته ای در کشورهای کاندا، آرژانتین، فرانسه، آلمان، آفریقای جنوبی، سوئیس و آمریکا تقریبا روند ثابتی را طی دو دهه آینده طی خواهد کرد.

5- چرخه سوخت هسته ای
اورانیوم متداولترین سوخت برای راکتورهای هسته ای است. در مقایسه با اورانیوم، کاربرد توریوم و پلوتونیوم خیلی محدودتر است. اورانیوم را می توان به صورت خالص یعنی اورانیوم فلزی یا به صورت ترکیب مثل اکسید اورانیوم(UO2) و یا کربوراورانیوم(CU) بکار برد، اما اکسید اورانیوم متداولترین ماده برای سوخت راکتورهای تجاری است. اورانیوم به طور طبیعی به شکل مخلوطی از اکسیدهای مختلف است که به طور وسیعی در پوسته زمین به صورتهای پراکنده یافت می شود. غلظت اورانیوم در پوسته زمین حدود 2ppm است که نشاندهنده فراوانی آن حتی بیشتر از عناصری مثل جیوه و نقره می باشد.

برای استفاده از اورانیوم به عنوان سوخت، ابتدا باید آنرا از سنگهای معدنی استخراج و جداسازی نمود (مرحله فراوری سنگ معدن اورانیوم). سپس با تبدیل و غنی سازی ، آنرا آماده برای تهیه سوخت کرد(مرحله تبدیل و غنی سازی اورانیوم). پس از آن با روشهای شیمیایی و فیزیکی مختلف به تولید سوخت هسته ای مناسب مبادرت نمود(مرحله تولید سوخت هسته ای) و نهایتا پس از استفاده سوخت در راکتوراتمی به بازفرآوری سوخت مصرف شده و جداسازی اورانیوم، پلوتونیوم و محصولات شکاف دیگر پرداخت(مرحله بازفرآوری). به مجموعه این فرایندها، چرخه سوخت هسته ای گفته می شود. بعبارت بهتر، به مجموعه فرایندها و مراحل تولید سوخت هسته ای تا مصرف و سپس بازفرآوری آن چرخه سوخت هسته ای می گویند. لفظ چرخه بدان جهت بکار می رود که عناصر شکاف پذیر پس از مصرف در راکتورهای هسته ای تحت بازفرآوری قرار گرفته و مجددا برای مصرف آماده می گردند. مراحل مختلف چرخه سوخت هسته ای عبارتند از:

2- تبدیل و غنی سازی اورانیوم
3- تولید سوخت هسته ای
4- بازفرآوری
هم اکنون به لحاظ صنعتی، کشورهای فرانسه، ژاپن، روسیه، آمریکا و انگلستان دارای تمامی مراحل تکنولوژی فراوری اورانیوم در تمامی مراحل چرخه سوخت هسته ای در اشل صنعتی می باشند. چنانچه اشل غیرصنعتی منظور گردد، کشورهای دیگری مثل هند نیز به لیست فوق اضافه خواهند شد. کشورهای کانادا و فرانسه در مجموع دارای بزرگترین کارخانه های تبدیل اورانیوم هستند که محصولات آنها شامل UO3,UO2,UF6 می باشند، پس از آنها به ترتیب کشورهای امریکا، روسیه و انگلستان قرار دارند. در زمینه غنی سازی، بی تردید امریکا و روسیه دارای بزرگترین شبکه غنی سازی جهان می باشند. در اشل صنعتی این دو کشور کار غنی سازی را از سال 1945 در امریکا و 1949 در شوروی آغاز نموده اند. پس از آنها، به ترتیب فرانسه، هلند و انگلستان بیشترین غنی سازی را انجام می دهند. درحال حاضر، امریکا بزرگترین تولید کننده سوخت هسته ای در جهان است که تمامی سوخت آن جهت استفاده در نیروگاههای BWR,PWR می باشد. پس از امریکا، کانادا تولید کننده اصلی سوخت هسته ای در جهان(برای راکتورهای PHWR) می باشد. به نظر می رسد کشور کانادا از پرسابقه ترین کشورها جهت تولید سوخت هسته ای است که فعالیت خود را در این زمینه از سال 1956 آغاز نموده است. پس از امریکا و کانادا، کشورهای انگلستان، روسیه ، ژاپن، فرانسه، آلمان، هند، کره جنوبی و سوئد تولید کنندگان اصلی سوخت هسته ای می باشند. در زمینه بازفرآوری سوخت مصرف شده، امریکا بیشترین سهم بازفراوری سوخت هسته ای را در جهان داراست. پس از آن فرانسه، انگلستان، روسیه، هند و ژاپن قرار دارند. درحال حاضر بین کشورهای جهان سوم، هندوستان پیشرفته ترین کشور در زمینه دانش فنی چرخه سوخت هسته ای می باشد.
6- دیدگاههای اقتصادی و زیست محیطی برق هسته ای

جمهوری اسلامی ایران در فرایند توسعه پایدار خود به تکنولوژی هسته ای چه از لحاظ تأمین نیرو و ایجاد جایگزینی مناسب در عرصه انرژی و چه از نظر دیگر بهره برداریهای صلح آمیز آن در زمینه های صنعت، کشاورزی، پزشکی و خدمات نیاز مبرم دارد که تحقق این رسالت مهم به عهده سازمان انرژی اتمی ایران می باشد، بدیهی است در زمینه کاربرد انرژی هسته ای به منظور تأمین قسمتی از برق مورد نیاز کشور قیود و فاکتورهای بسیار مهمی از جمله مسایل اقتصادی و زیست محیطی مطرح می گردند.

1-6) دیدگاه اقتصادی استفاده از برق هسته ای
امروزه کشورهای بسیاری بویژه کشورهای اروپایی سهم قابل توجهی از برق مورد نیاز خود را از انرژی هسته ای تأمین می نمایند. بطوریکه آمار نشان می دهد از مجموع نیروگاههای هسته ای نصب شده جهت تأمین برق در جهان به ترتیب 35 درصد به اروپای غربی، 33 درصد به آمریکای شمالی، 5/16 درصد به خاور دور، 13 درصد به اروپای شرقی و نهایتا فقط 74/0 درصد به آسیای میانه اختصاص دارد. بدون شک در توجیه ضرورت ایجاد تنوع در سیستم عرضه انرژی کشورهای مذکور، انرژی هسته ای به عنوان یک گزینه مطمئن اقتصادی مطرح است. بنابراین ابعاد اقتصادی جایگزینی نیروگاههای هسته ای با توجه به تحلیل هزینه تولید(قیمت تمام شده) برق در سیستمهای مختلف نیرو قابل تأمل و بررسی است. از اینرو در اغلب کشورها، نیروگاههای هسته ای با عملکرد مناسب اقتصادی خود از هر لحاظ با نیروگاههای سوخت فسیلی قابل رقابت می باشند.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله ضرورت باز اندیشی در نظام آموزش حسابداری با استفاده از تکنیک مهندسی مجدد در pdf دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله ضرورت باز اندیشی در نظام آموزش حسابداری با استفاده از تکنیک مهندسی مجدد در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله ضرورت باز اندیشی در نظام آموزش حسابداری با استفاده از تکنیک مهندسی مجدد در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله ضرورت باز اندیشی در نظام آموزش حسابداری با استفاده از تکنیک مهندسی مجدد در pdf :

ضرورت باز اندیشی در نظام آموزش حسابداری با استفاده از تکنیک مهندسی مجدد

چکیده:
امروزه استقلال کشورها و جوامع بیش از هر زمان دیگری در تدبیر ساز و کارهای جدید توسعه برای ورود به شرایط نوین جهانی، نهفته است. با توجه به تغییر ذائقه سرمایه گذاری از سرمایه گذاری در منابع مادی و فیزیکی به منابع انسانی در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات و اینکه اطلاعات به عنوان منبع قدرت و مزیت رقابتی در عصر حاضر شناسایی شده، تولید فکر واندیشه برای رو در رو

شدن با مسائل داخلی و جهانی، اهمیت منابع انسانی جوامع را به عنوان یک سرمایه بالقوه، بیش از پیش آشکار می نماید. به دلیل پیشرفت فناوری اطلاعات و رقابتی شدن دانشگاه ها در سال های اخیر چنین به نظر می رسد که دانشگاه ها در تحقق رسالت واقعی خود که همانا آموزش و تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص است با چالش ها و نا رسائی هایی روبرو هستند. در این بین نظام آموزش حسابداری که هم به عنوان زیر نظام آموزشی و هم به عنوان زبان تجارت شناخ

ته می شود، قادر به پرورش نیروی انسانی توانمندی که قدرت انعطاف پذیری بالایی با تغییرات شرایط تجارت جهانی را داشته باشند، نیست. پیاده سازی تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزش حسابداری می تواند با شناسایی فعالیت های فاقد ارزش افزوده، نظام آموزش حسابداری را مور

د باز اندیشی بنیادین قرار دهد و با و طراحی نو و ریشه ای فرآیندهای نظام به افزایش و ارتقائ کیفیت خدمات آموزشی و ارائه خدمات آموزش در کمترین زمان و کاهش قیمت تمام شده خدمات آموزشی، کارآمدی نظام آموزشی حسابداری را بهبود بخشد. این مقاله تلاش دارد که در ابتدا به تبیین مفهوم مهندسی مجدد پرداخته و در ادامه به ضرورت پیاده سازی تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزشی و در نهایت به ضرورت استقرار این تکنیک در نظام آموزش حسابداری خواهد پرداخت.
واژگان کلیدی:مهندسی مجدد،نظام آموزش،نظام آموزش حسابداری،بازاندیشی در نظام آموزش

مقدمه:
آموزش محرکی قوی در ایجاد تحول اجتماعی است که به طور بالقوه موجب ایجاد موقعیت های برابر برای افراد جامعه می شود وآنان را برای تحرک شغلی و استفاده هرچه بیشتر از استعدادهایشان آماده می سازد، که این امر در نهایت به ایجاد حوزه های وسیعی از اندیشه ها و مهارت های فردی برای ایجاد جامعه ای نو و توسعه یافته منجر می شود. امروزه موسسات آموزشی مانند سایر سازمانها اهمیت فلسفه مشتری مداری را درک کرده و در جهت ارزش آفرینی و تعالی سازمانی گام هایی را برداشته اند. نگاهی به روند تحولات جاری نظام آموزش عالی حاکی از آن است که آموزش عالی باید ضمن توجه به بحران افزایش کمی دانشجویان، تنگناهای مالی و افزایش هزینه واحدهای درسی به حفظ بهبود و ارتقای کیفیت نیز یپردازد.شواهد گوناگون نیز حاکی از آن است که نظام آموزش در صورتی از عهده وظایف و اهداف خود برمی آید که از نظر کیفیت آموزشی در وضعیت مطلوبی باشد. با توجه به این موضوع، ضرورت یافتن راه یا راه هایی که بتوان کیفیت خدمات آموزشی را افزایش داد روشن می شود(میر فخرالدینی، سید حیدر و همکاران، 1388).در جهت ارتقائ کیفیت خدمات آموزشی می توان تکنیک مهندسی مجدد را نام برد که با شناسایی فعالیت های فاقد ارزش افزوده در نظام آموزشی،ساده سازی روشهای انجام فعالیتها،کاهش معنی دار هزینه خدمات آموزشی، در نهایت افزایش رضایتمندی افرادی که به آنها خدمت ارائه میشود را به دنبال خواهد داشت. و با دگرگون سازی و طراحی جدید تغییر ذهنیت و نظام ارزشی در ساختار فرایندها و روش استفاده از منابع و امکانات،تحول بنیادی ایجاد نموده و سبب دستیابی نظام آموزش به اهداف عالیه خود میگردد.
تاریخچه مهندسی مجدد:

نخستین فعالیت ها در زمینه مهندسی مجدد در دهه 1980 آغاز شد. پیش زمینه مهندسی مجدد، طرح مطالعاتی مدیریت در دهه 1990 دانشگاه انیستیتوی تکنولوژی ماساچوست بوده اس

ت. نخستین نظریه پردازی که مهندسی را مطرح نمود، مایکل همر می باشد که با مقاله « اتوماسیون کارساز نیست، فعالیت های زائد را حذف کنید» در مجله هاروارد بیزینس دیوید، نظریه مهندسی مجدد را به جهان دانش مدیریت معرفی نمود. این مقاله در سال 1991 میلادی ارائه شد و پس از آن، وی کتاب « مهندسی مجدد، منشور انقلاب سازمانی » را به کمک جیمز شامپی در سال 1993 نوشت و این نظریه را برای مدیران تشریح نمود. مهندسی مجدد مشهورترین و بحث برانگیزترین نظریه مدیریتی در سال های اخیر بوده است به طوری که این نظریه اصل مشهور و چند صد ساله تقسیم کار آدام اسمیت را نقض نمود ( کریمی، مجید، 1386 ). مهندسی مجدد فرآیندها به عنوان منشور انقلاب سازمانی به جهان علم معرفی شد و ادعا می نماید که منجر به تغییرات شگفت انگیز در بهره وری سازمان ها خواهد شد. این انقلاب سازمانی، تفکر آدام اسمیت و معماری های هنری فورد و اسلوان را کاملا ناکار آمد اعلام کرد و مطرح کرد که با اجرای فرآیند مهندسی مجدد در سازمان ها می توان از معماری جدید و نو که متناسب با تغییرات و پیشرفت های فناوری های جدید است به نحو احسن استفاده کرد ( گیلانی نیا، شهرام، 1385 ).
تعاریف مهندسی مجدد:
مهندسی مجدد را با نام های متفاوتی می توان شناخت، نام هایی از قبیل طراحی مجدد فرآیندهای اصلی ( کاسپان و مورداک)، نوآوری فرآیندی ( دانپورت)، طراحی مجدد فرآیندهای کسب و کار ( دانپورت، ثورت و ابلنسکی)، مهندسی مجدد سازمان ( لوونتال، همرو شامپی)، طراحی مجدد ریشه ای ( جوهاتسون) و معماری مجدد سازمان ( تالوار) همگی از نام هایی هستند که مقوله مهندسی مجدد را معرفی کرده اند ( بحرینی، سید صادق، 1385). تعاریف مهندسی مجدد به شرح زیر می باشد:

مهندسی مجدد عبارت است از باز اندیشی بنیادین و طراحی نو و ریشه ای فرآیندها، برای رسیدن به پیشرفت های شگفت انگیز در معیارهای همچون سرعت، کیفیت، و هزینه برای رسیدن به اهداف سازمانی ( همروشامپی، 1993). مهندسی مجدد، روندی است که در آن وظیفه های فعلی سازمان جای خود را با فرآیندهای اصلی کسب و کار عوض کرده و بنابراین، سازمان از حالت وظیفه گرایی به سوی فرآیند محوری حرکت می کند، همین امر موجب سرعت بخ

شیدن به روند کسب و کار و کاهش هزینه ها و در نتیجه رقابتی تر شدن سازمان می گردد ( کرمی، میثم، 1387). مهندسی مجدد عبارت است از باز اندیشی بنیادین و ریشه ای فرآیندها برای دستیابی به پیشرفتی شگفت انگیز در معیارهای حساسی چون کیفیت و سرعت (Peter,flett,2008). مهندسی مجدد به واقع طراحی مجدد فرآیندها برای ساده کردن و جانشین کردن آن ها می باشد. در مهندسی مجدد با تغییر اصولی و درست فرآیندها اشتباهات حذف شده و سیستم فرآیند صحیح و درست فعالیت می نماید و باعث حذف شدن فعالیت های بدون ارزش افزوده می شود ( جعفری، مصطفی، 1384).
ضرورت به کارگیری مهندسی مجدد در سازمان ها:
مهندسی مجدد بر طراحی مجدد فرآیندهای کاری جهت دستیابی به بهره وری و مزیت رقابتی تمرکز می نماید. فرآیند های موجود هر سازمان ابتداعا بر اساس مجموعه برنامه های از قبل تعیین شده و مدون طراحی شده اند و آنگاه به موازات توسعه فناوری، خود کار گردیده اند. همان طور که سازمان رشد می کند، افراد بیشتری به مجموعه سازمان اضافه شده در حالی که سازمان هنوز مطابق برنامه قبلی فعالیت می کند، فرآیند ها جای خود را با وظیفه ها عوض کرده و به تدریج هزینه های بالاسری افزایش می یابد و سازمان اسیر چارچوب وظیفه ای خود می گردد. ( لازم به ذکر است که تفاوت میان وظیفه و فرآیند، همانند تفاوت میان جزء و کل است، به طوری که هر فرآیند از گروهی از وظیفه های به هم پیوسته تشکیل می گردد). این امر موجب پیچیده شدن کار و تاخیر در انجام آن گردیده و به تدریج باعث می شود که سازمان دچار رکود شده و از سرعت کافی جهت پاسخگویی به نیاز مشتری برخوردار نباشد، قدرت سازمان در رق

ابت با دیگران رو به افول گذارده و کیفیت تولیدات و خدمات کاهش می یابد. در اینجا ضرورت ایجاد تغییرات اساسی در سازمان نمود پیدا می کند. مهندسی مجدد با فرآیند محوری و با تغییرات اساسی که در سازمان به وجود می آورد، فعالیت هایی که در سازمان ارزش افزوده ایجاد نمی کنند را با فرآیندهای جدید جایگزین می کند. در آن صورت انرژی سازمان بر کارهای واقعی و ارزش آفرین متمرکز می شود که ارتقاء بهره وری را با افزایش سرعت، ارتقاء کیفیت، بهبود خدمات و کاهش قیمت تمام شده بدنبال خواهد داشت. مهندسی مجدد تنها در خود فرآیندهای کاری دگرگونی به وجود نمی آورد بلکه سبب بروز دگرگونی های متنوعی در

سازمان می شود ( رضایی نژاد، عبدالرضا، 1379). در مهندسی مجدد مدیران از فرآیندهای کاری کهنه و اصول زیر بنایی سازنده این فرآیندها فاصله گرفته و فرآین

دهای جدیدی را خلق می کنند، مهندسی مجدد می طلبد که فرآیندهای اساسی در کسب و کار، از زاویه ای چند بعدی و چند وظیفه ای مورد بررسی و تجدید نظر قرار گیرند ( شریفی، منصور، 1376). در مهندسی مجدد با تغییر اصولی و درست فرآیندها، اشتباهات حذف شده و سیستم با فرآیند صحیح و درست فعالیت می کند. از منابع، سرمایه و نیروی انسانی بدرستی استفاده شود و افراد در مورد کل سیستم، فرآیندها و فعالیت ها نگرش و درک سیستمی کاملی بدست آورند. سازمان با تامین نیاز مشتریان، سریعتر و راحت تر واکنش نشان داده و هزینه های سربار کاهش می یابد. فعالیت های بدون ارزش افزوده حذف می گردد و تمامی این ها باعث شکوفایی، بهره وری و هموار شدن مسیر سازمان می گردد ( جعفری، مصطفی، 1384). در قلب مهندسی مجدد، تفکر اصلی، بریدن از مقررات و قواعد کهنه و منسوخ و نیز جدایی از آن فرضیاتی است که بر کارها حاکم بوده است. مادامی که این مقررات و قواعد را تغییر ندهیم،

 

صرفا به بازچینی صندلی ها روی عرشه کشتی در حال غرق پرداخته ایم! امکان ندارد سازمان با لاغر کردن یا خودکار کردن فرآیندهای موجود به دستاوردها و پیشرفت های زیادی در عملکرد دست یابد، بلکه باید با فرضیات قدیمی و منسوخ در افتاد و قواعد کهنه ای را که بیش از هر چیز باعث افول سازمان شده، دور ریخت ( رضائی نژاد، عبدالرضا، 1379). امروزه مهندسی مجدد به یکی از بحث های داغ مدیریتی تبدیل شده است و راه نجاتی برای سازمان هایی محسوب می شود که در حال ورشکستگی و رکود هستند.
ضرورت به کار گیری تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزشی:
مهندسی مجدد اندیشه:
جوامع برای حضور در عصر اطلاعات و ورود به جامعه رویایی آینده، بیش از هر زمان دیگری به سرمایه های انسانی خود نیاز دارند. متاسفانه پدیده فرار مغزشایندی برای ورود به دنیای آینده نیست. ضرورت توجه به خرد ورزی و اندیشه پروری اندیشمندان و نخبگان و

بر طرف کردن موانع از سوی مسولان برای اهداف توسعه و رسیدن به مرز استقلال، یک امر بدیهی است پرورش نیروی انسانی توانمندی که قادر به خلق اندیشه های نو باشد، مستلزم یک فرهنگ انقلابی و نوین در زمینه نو آوری و خلاقیت است. برای ورود به عصر حاضر که برخی آن را رنسانس دیگری در تحول تاریخ بشر یا عصر دیجیتالی معرفی کرده اند باید باورهای کهنه را از خود دور کرد و فرهنگ مهندسی مجدد اندیشه را آموخت. در صورت نیاز به تغییرات بنیادین و طرح ریزی ریشه ای در فرآیندها برای دستیابی به بهبود و تحول چشمگیر در معیارهای مهم کار و ز

ندگی، دیگر بهبود تدریجی جواب نمی دهد و پذیرفتنی نیست. بلکه باید نتایج شگفت انگیز را جستجو کرده و با بریدن از روشهای صنعتی در فرآیند ها و روشها و زیر پا گذاشتن قواعد، به مهندسی مجدد روی آورد.با توجه به اینکه یکی از اهداف اجرای مهندسی ارزش، رضایت مشتری می با

شد، نظام آموزشی هم به عنوان یک فرآیند باید بتواند برای مشتریان خود(دانشجویان) ارزش مورد نظر را ایجاد کند، چون ایجاد ارزش یکی از عوامل به وجود آمدن انگیزش در انسان هاست.آموزش در دانشگاهها باید به صورت یک فرایند مورد توجه قرار گیرد.دانشگاه با فرهنگ گروهی در جهت تامین هدف مشترک باید بتواند برای مخاطبان خود ارزش ایجاد نماید،این امر جز از طریق تغی

یر در دیدگاههای سنتی آموزش عالی نسبت به مقوله آموزش امکان پذیر نیست.رسالت آموزش و پژوهش برای تامین بهبود بهره وری و کارایی سازمانهای بیرونی دیگر کافی نیست.بلکه سازمان آموزش عالی برای تامین رضایت مشتریان خود باید چگونگی تولید ثروت از دانش را هدف قرار داده و با تولید ارزش برای مشتریان خود،آنان را در استفاده بهینه از مواد آموزشی جهت ت

عریف کسب و کار برای خود و دیگران هدایت کند.به عبارت دیگر آموزش عالی باید بتواند آموزش خویش فرمایی را با استفاده از مهارتهای آموخته از دانشگاه برای مخاطبان خود مسجل کند.علاوه بر آن دانشگاهها به عنوان الگوی تفکر کارافرینی،خود نیز میتوانند به دانشگاههای کارافرین مبدل گشته و با نوآوری در کلاسهای آموزشی با کمک دانشجویان و فارغ التحصیلان از طریق بنگاههی اقتصادی تولید انبوه ایده را تا اجرای آن راه اندازی نمایند و برای دانشجویان فارغ التحصیل،شغل و برای خود درامد زایی کنند.در جهان امروز دانشی که نتواند ثروت ایجاد کند پذیرفته نیست و دانشگاههای کارافرین نیز برای منبع درامد خود باید کارافرینی کنند.مسلما مسئولیت اصلی چنین تحولی بر عهده رهبری سازمان آموزش عالی میباشد تا با تعهد به اهداف توسعه،هدایت آموزشی و توانمند سازی سرمایه های انسانی کشور را بر عهده گرفته و با تغییر نگرشهای آموزشی کهنه، دانش را ابزار تولید ثروت خویش فرمایی برای مخاطبان خود تعریف نماید(شبگو منصف،سید محمود،1386).اما در حال حاضر، چنین به نظر می رسد که دانشگاه ها به عنوان موتور محرکه تولید علم، در زمینه تربیت وآموزش نیروی انسانی ماهر و متخصص با چالش ها و نارسائی هایی مانند فشار ناشی از افزایش سریع تعداد دانشجویان و افزایش هزینه واحد های درسی روبرو هستند که هدف مهندسی مجدد اندیشه از بین بردن این چالش ها و نارسائی ها و بهبود فعالیت های دارای ارزش می باشد.

به کارگیری تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزش حسابداری:
همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد مهندسی مجدد سبب افزایش و ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده و کاهش بهای تمام شده خواهد شد. بدین سان چون به نظر می آید که نظام آموزش حسابداری کشور امروزه، از یک سو، از نارسائی ها و چالش هایی( گلوگاه های آ

موزشی) در رنج است و از سوی دیگر به دلیل چالشهای فراروی این نظام در آینده(نیاز مدیران به حسابدارانی که همپای تغییرات تجارت و اقتصاد پیش روند) ضرورت پیاده سازی تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزش حسابداری نیازی انکار ناپذیر به شمار میرود. با اجرای این تکنیک، نظام آموزش حسابداری کشور مورد باز اندیشی قرار می گیرد و چالش ها و نارسائی های آن مشخص می شود. در ادامه به مهمترین این چالش ها و نارسائی ها اشاره خواهد شد.
همانطور که اشاره شد هر نظام آموزشی از سه قسمت، درون داد، فرآیند و برونداد آموزشی تشکیل شده است که نا رسائیها و چالشهای هر قسمت به طور جداگانه با پیاده سازی تکنیک مهندسی مجدد مورد بحث قرار می گیرد.
1)نارسائی و چالش های مربوط به درون دادهای نظام آموزشی حسابداری:
عدم توجه به پیشینه علمی دانشجویان حسابداری باعث می شود که ما در رشته حسابداری ترجیحا دانشجویانی را در دانشگاه پذیرش کنیم که معمولا دیپلمه های ریاضی فی

 

زیک یا علوم تجربی هستند و عده محدودی که به دانشگاه راه پیدا می کنند از دیپلمه های حسابداری هستند. به ادعای برخی دبیران آموزش و پرورش، اکثر این افراد شناخت وآگاهی کافی در مورد رشته حسابداری ندارند وپس از مدتی نسبت به حسابداری بی انگیزه می شوند(همت فر، محمود، 1382).
2)نارسائی و چالش های مربوط به فرآیند آموزشی نظام آموزش حسابداری:
الف) به روز نبودن سر فصل ها و برنامه های درسی
اندیشمندان زیادی در مورد برنامه های درسی اظهار نظر کرده اند. برای مثال گودسن (1994) برنامه درسی را مفهومی چند وجهی می داند که در سطوح مختلف و عرصه های گوناگون مورد مذاکره قرار گرفته است. به نظر لانگ استریت ویشن (1993)، برنامه درسی رویدادی تاریخی است به عبارت دیگر برنامه درسی به منظور تحقق یک مجموعه اهداف مشخص تدوین نشده است بلکه در پاسخ به پیچیدگی روز افزون تصمیم گیری در تعلیم وتربیت به روز نموده است( نصر، احمد رضا و همکاران، 1386).
عمده مشکلات سر فصل ها و برنامه درسی نظام آموزش حسابداری به شرح زیر می باشد:
الف-1) کم توجهی به دروسی مانند نرم افزارهای مالی وسیستم های اطلاعاتی حسابداری و مدیریت
الف-2) کم توجهی به دروسی مانند کار آموزی و پروژه مالی
الف-3) بی توجهی به دروسی مانند کارآفرینی
الف-4) وجود دروس تکراری با کمترین ارزش افزوده برای دانشجویان

سر فصل ها و برنامه درسی فعلی رشته حسابداری تابع شرایط اقتصادی چند کشور پیشرفته و صنعتی دنیاست و ما در ایران برنامه درسی مطابق با شرایط محیطی خودمان نداریم( ثقفی، علی، 1381). از دید شاغلین در حرفه، برنامه درسی رشته حسابداری بسیار قدیمی است و گویای شرایط فعلی اقتصادی کشور نمی باشد ( مجتهد زاده، ویدا، 1382). سر فصل ها و برنامه درسی رشته حسابداری نمی تواند پاسخ گوی نیاز های حرفه در هزاره جدید باشد( نیکو مرام، هاشم، 1385). به دلیل مسائل پیچیده اقتصادی و محیط در حال تغییر تجاری امروز، مدیران به حسابدارانی متفاوت از گذشته نیاز دارند که قدرت انعطاف پذیری بالایی را با این شرایط در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات(فاوا) داشته باشند( محمد زاده سالطه، حیدر، 1387). نداشتن تجربه عملی مناسب برای دانشجویان، آنان را در رشد و ترقی در مسیر حرفه باز می گذارد. توجه به کار آموزی در حین تحصیل مزایایی همچون افزایش توانایی عملیات فنی و محاسباتی و ایفای نق

ش موثر در تجزیه مالی و گزارشگری مالی را در بر خواهد داشت(حاجیها، زهره، 1387). کار آفرینی را باید یکی از ضروریات هزاره جدید دانست. متاسفانه اغلب دانشگاه های ما فقط رسالت خویش را منحصرا آموزش می دادند و کمتر برنامه هایی با دور نمای کارآفرینی دارند که متعاقبا سالانه شاهد فراغت هزاران دانش آموخته ای می شویم که کمترین نشانه نو آوری و اندیشه آفرینی در آنان نیست( حسینی لرگانی، سیده مریم و همکاران، 1387).
ب) منسوخ بودن روش تدریس حسابداری:

 

به مجموعه تدابیر منظمی که مربی برای رسیدن به هدف با توجه به شرایط و امکانات اتخاذ می کند، روش تدریس گفته می شود( شعبانی، حسن، 1374). در ایران اغلب مربیان، کتاب و محتوای آموزشی را که وسیله ای برای رسیدن به هدف است، هدف قرار می دهند و تمام کوشش خود را مصروف حفظ و تکرار مطالب می کنند و به علت عادت باورشان شده است که تدریس یعنی انتقال اطلاعات و معلومات از سوی مربی و حفظ کردن کورکورانه آن از سوی

فراگیر( نوروش، ایرج، 1382).
روش های قدیمی و منسوخ تزریق اطلاعات به دانشجویان باید برداشته شود، دانشگاه باید مکانی باشد که دانشجو در آن یاد می گیرد که چگونه فکر کند و چگونه تجزیه و تحلیل نماید ( پور علی لا کلایه، محمد رضا، 1387).پژوهش در باره کیفیت تدریس در دانشگاه از جمله مهم ترین مسائل است که از یک سو بازخورد مناسب برای تجزیه و تحلیل مسائل آموزشی،تصمیم گیریهای اساسی و برنامه ریزیهای راهبردی در اختیار مسئولان و دست اندرکاران آموزش عالی قرار میدهد و از سوی دیگر،مدرسان با آگاهی از کیفیت عملکرد خود در جریان تدریس قادر خواهند بود به اصلاح شیوه ها و روشهای آموزشی و در نتیجه،افزایش کیفیت تدریس خود بپردازن

د(stephen P.heyneman,2004).مارتنز تاکید میکند که توجه به آنچه که اساس یادگیری و تدریس مطلوب را تشکیل میدهد در ایجاد و توسعه سیتم های تضمین کیفی

 

ت از اهمیت اساسی برخوردار است.تضمین کیفیت بر این فرض اساسی استوار است که تدریس با کیفیت عالی یه حفظ تمرکز بر آنچه دانشجو یاد میگیرد و چگونگی یادگیری وی و همچنین،نحوه بهبود بخشیدن به کیفیت آن وابسته است(martnes,1998).بنابراین کیفیت مطلوب تدریس،برایند کیفیت مطلوب یادگیری قلمداد و در مراکز آموزش عالی اصولا ارتقای فرصتهای یادگیری موثر برای دانشجویان تعریف میشود. هدف از آموزش همانا یادگیری دانشجویان است(henson,2003).
3)نارسائی ها و چالش های مربوط به ستانده(خروجی) نظام آموزش حسابداری:
تغییرات سریع به عنوان مشخصه اصلی محیطی که حسابداران در آن فعالیت می کنند شناخته شده است. چنین به نظر می رسد که عدم توجه به تغییراتی که رخ داده است و ادامه هم خواهد داشت، اگر قرار باشداز حسابداری به عنوان ابزاری برای پاسخ گویی وراهی برای رشد و توسعه اقتصادی استفاده کرد، باید حسابدارانی تربیت نمود که جوابگوی تقاضاها و نیاز های جامعه باشند عدم ایجاد گرایش در مقاطع مختلف حسابداری سبب شده است که نظام آموزشی نتواند به آموزش حسابدارانی ورزیده جهت تامین نیاز های حرفه بپردازد( دنیویان، فاطمه، 1384).یونسکو در سال 1998 در کنفرانس جهانی اموزش عالی،توصیه های زیر را در مورد قابلیتهای لازم برای فارغ التحصیلان دانشگاهها را ارائه کرده است:
-منعطف باشند
-خلاق و نواور باشند

-کارآفرین باشند(داشتن توان و روحیه کارآفرینی به جای کارجویی)
-قادر به انجام کار گروهی و مشارکتی باشند
-قابلیت حرکت در میان عرصه های میان رشته ای را داشته باشند.
چنین به نظر میرسد که دانشگاههای کشور و سیستم آموزش عالی در حال حاضر فاصله زیادی را با مصوبه سال 1998 یونسکو دارند.
همانگونه که مشاهده شد نارساییها و چالشهای نظام آموزش حسابداری در هر سه قسمت تشکیل دهنده این فرایند وجود دارند. این گونه چالشها با مصرف منابع و بدون اینکه ارزش افزوده ای را ایجاد کنند در نهایت سبب نارضایتی مشتریان و در واقع ذینفعان از اطلاعات حسابداری خواهند شد.تکنیک مهندسی مجدد با شناسایی این گونه نارساییها و گلوگاههای آموزشی میتواند به کارامدی نظام آموزش حسابداری کمک کند
جمع بندی و نتیجه گیری:
در عصر حاضر، مهندسی مجدد اندیشه ضرورت خانه تکانی اساسی را برای اهداف توسعه در آموزش عالی به منظور مواجه با تغییر و دستیابی به پویایی را مسجل کرده است. با توجه به ماهیت دانشگاه ها در آینده و همچنین چالش های امروزی فرا روی آنها نیاز به تکنیک مهندسی مجدد به طور جدی احساس می شود. در این بین نظام آموزش حسابداری نیز با به کار گیری این تکنیک می تواند مراحل قبل از ورود به دانشگاه و تحصیل در دانشگاه و مرحله بعد از فارغ التحصیلی دانشجویان رشته حسابداری را مورد باز اندیشی بنیادین قرار داده و با کنار گذاری فرایندهای منسوخ گذشته و طراحی فرایندهای جدید، به کاهش بهای تمام شده خدمات آموزشی و افزایش کیفیت خدمات ارائه شده یاری رساند. چرا که مدیران فردا به حسابدارانی ن

یاز خواهند داشت که قدرت انعطاف پذیری بالایی را با تغییرات شرایط اقتصاد و تجارت جهانی داشته باشند، به کارگیری تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزش حسابداری سبب می شود که این نظام بتواند به تربیت و آموزش حسابداران ماهر، متخصص و آموزش دیده همت گمارد،تا شاهد ارتقا کیفیت نظام آموزش حسابداری کشور نسبت به گذشته باشیم.

منابع:
• عتمادی، حسین، 1377، شناسایی عوامل و موانع رشد آموزش حسابداری در ایران و ارائه برنامه کارا و کارآمد، پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس
• بحرینی، سید صادق، 1385، برسی تحلیلی اجرای مهندسی مجدد فرآیندها در آموزش عالی کشور، فصل نامه اندیشه صادق، شماره 23
• پور علی لاکلایه، محمد رضا، 1387، رویکردی نوین به آموزش حسابداری چالش های شرایط موجود و راه کارها، دانشگاه آزاد ارومیه
• ثقفی، علی و محمد زاده و نوین، عادل، 1371، اعتلا آموزش حسابداری در کشور های در حال رشد، فصل نامه بررسی های حسابداری و حسابرسی دانشگاه تهران، سال اول، شماره دوم
• ثقفی، علی، 1381، گفتگو با دکتر ثقفی در مورد آموزش حسابداری در ایران، فصل نامه حسابرس، شماره 15
• جعفری، مصطفی و اخوان، پیمان،1384، تحقق مفهوم ناب توسط مهندسی مجدد فرآیندها، فصل نامه مدیریت فردا ،شماره10 و 9، سال سوم

• حسینی لرگانی، سیده مریم و میر عرب رضی، رضا و رضایی، سعید، 1387، آموزش کارآفرینی در هزاره جدید، فصل نامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره 50
• شبگو منصف، سید محمود، 1386، مهندسی مجدد اندیشه در آموزش، مجله روشن، سال 16، شماره 111
• شعبانی، حسن، 1374، روشهای تدریس در آموزش عالی، تهران

، انتشارات سمت

• طیبا، حسین، 1386، مهندسی مجدد، مجله رهبری و مدیریت، سال اول، شماره دوم
• فرج وند، اسفندیار، 1382، مبانی مدیریت دولتی، تبریز، انتشارات فروزش
• فرج وند، اسفندیار، 1386، نگاهی دوباره به مهندسی مجدد، ماهنامه تدبیر، شماره185
• کرمی، میثم،1387، مهندسی مجدد در سازمانها، مجله لوله و اتصالات
• کریمی، مجید و رود بارانی، محمد، 1386، مهندسی مجدد و متدولوژی تغییر سازمان، فصل نامه آسیا
• گیلانی نیا، شهرام، 1385، تاثیر تفکر ناب در بهبود مهندسی مجدد فرآیند ها، فصل نامه دانش مدیریت، سال 19، شماره 74
• گیتی نما، سحر و سلیمانیها، مجتبی، 1389، متدولوژی مناسب مهندسی مجدد در موسسات آموزش عالی، ماهنامه تدبیر، شماره 216
• محمد زاده، سالطه، حیدر و پناهی، سونیا، 1387، ظهور فناوری اطلاعات و افول روشهای سنتی آموزش حسابداری، فصل نامه حسابرس، سال دهم، شماره 42
• Cindy t. christen ( 2005), the restructuring and reengineering of AT & T, journal of public relation review
• Graft,A(1995),International development in assuring quality in higher education,London
• MARKE. NISSEN (1999), Knowledge- based knowledge managment in the reengineering domain, journal of decision support system
• Peter, flett & Adrienne, curry& adam, peat ( 2008),reengineering system in general practice, journal of information managment.

• Sanjay, goal & Vicki, chen ( 2008), integrating the global enter pries using six sigma: business process reengineering, international journal of production economics

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله کهکشان در pdf دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله کهکشان در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله کهکشان در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله کهکشان در pdf :

مقدمه
همه چیز در حال گردش است. زمین به دور خورشید مى چرخد و ماه تنها قمر زمین به دور زمین. زمین و تمامى سیارات منظومه خورشیدى نیز به دور ستاره بزرگ خورشید مى چرخند. منظومه خورشیدى ما که در یکى از بازوهاى کهکشان راه شیرى قرار دارد به دور هسته مرکزى راه شیرى مى چرخد. کهکشان راه شیرى در خوشه اى به نام گروه محلى قرار دارد. تمامى کهکشان هاى گروه محلى نیز به دور مرکز گروه محلى در حال چرخش هستند. از گردهم آمدن گروه ها و خوشه هاى بسیارى همچون گروه محلى، مجموعه بسیار بزرگ ترى به نام «ابر خوشه » تشکیل مى شود. دنیایى که ما در آن زندگى

مى کنیم از میلیون ها ابر خوشه تشکیل شده است. حالا مى خواهیم از زمین کوچکمان که در این دنیاى بزرگ، حتى به اندازه یک نقطه کوچک هم نیست خارج شویم و به سوى اولین لحظات تشکیل عالم برویم. زمانى که نه من و نه شما و نه هیچ موجود زنده اى وجود نداشت. بیش از 13 میلیارد سال پیش تمام انرژى هاى دنیا، یعنى تمام آن چیزى که هم اکنون وجود دارد به صورت اصلى ترین ماده تشکیل دهنده انرژى در یک نقطه وجود داشت. (در طول مقاله از واژه هاى کیهان و عالم

استفاده مى شود که هر دو به یک معنا است. ) این نقطه با انفجارى بزرگ منفجر شد و انرژى خود را در تمام جهات پخش

کرد. این لحظه راBig Bang (انفجار بزرگ) و در معادل فارسى«مهبانگ» مى گویند. پس از انفجار بزرگ تمام انرژى هاى دنیا که در یک نقطه جمع شده بود در تمام جهات پخش و گسترده شد که اکنون نیز ادامه دارد. به زبان ساده دنیا از زمان انفجار بزرگ

تا اکنون در حال انبساط (باز شدن) است. پس از دو دقیقه با همجوشى پروتون ها و نوترون ها، دوتریوم درست شد. پس از سه دقیقه، هلیوم از همجوشى دوتریوم، پروتون ها و نوترون ها پدیدار شد. در آن موقع چگالى جرمى ماده از چگالى ماده معادل انرژى فوتون ها کمتر بوده است، در حالى که هم اکنون چگالى جرمى ماده از چگالى ماده معادل انرژى فوتون ها بیشتر است. در ابتداى تشکیل عالم نوترون ها، پروتون ها و الکترون ها تنها سهم ناچیزى از مقدار ماده را داشتند و این فوتون ها بوده اند که انحناى فضا- زمان را به وجود مى آوردند.
صدهزار سال پس از تشکیل عالم، دماى کیهان هشت هزار کلوین بود در حالى که نهصد هزار سال بعد دماى دنیا به سه هزار درجه کلوین کاهش یافت. در این زمان به دلیل افت دما و خنکى نسبى اى که به وجود آمده بود پروتون ها و الکترون ها با یکدیگر درهم آمیخته شدند تا این که اتم هاى خنثى هیدروژن را به وجود آوردند. کیهان در این زمان(یک میلیون سالگى) براى نخستین بار شفاف شد که با وقوع شفافیت فوتون هاى زمینه میکروموجى کیهانى در تمام عالم گسترش یافتند. در این هنگام قسمت هایى از کیهان که مقدارى از میانگین چگال تر بودند تبدیل به خوشه ها، ابرخوشه ها و کهکشان ها شدند و قسمت هاى کوچک و کم تراکم تر باقیمانده تبدیل به فضاى میان ابرخوشه ها شدند. طى یک دوره چند میلیون ساله ابر هاى گازى به وجود آمدند که هسته اولیه تشکیل ستارگان بودند. کهکشان راه شیرى در یک ابر چرخنده کم سرعت از هیدروژن و هلیوم که در حدود 100 کیلوپارسک (326 سال نورى) پهنا دارد تشکیل شد. البته هنوز معلوم نیست که کهکشان ما از یک ابر بزرگ گازى تشکیل شده یا آن که از تعدادى ابرهاى کوچک که با یکدیگر درهم آمیخته شده اند. در سیر تکمیلى و گسترش

عالم در مرکز کهکشان راه شیرى دو مرکز بسیار پرانرژى که سیاهچاله هستند به وجود آمد که به نوعى نقطه تعادل و جاذبه گردشى کهکشان است. بیش از 5/4 میلیارد سال پیش منظومه خورشیدى ما در درون یکى از ابرهاى گازى کهکشان راه شیرى متولد شد. در ابتدا بخش هایى از این ابر بزرگ شروع به متراکم شدن کرد و بر اثر کشش گرانشى فشرده شد تا به صورت یک توده کروى شکل درآمد. پس از صد هزار سال خورشید به صورت یک کره بسیار کوچک متولد شد. خورشید کوچک

 

 

 

 

 

مدام داغ تر و گرم تر مى شد و به سرعت به دور خود مى چرخید و از خود ماده در فضا رها مى کرد. پس از مدتى خورشید به دوران بلوغ خود رسید. در این دوره اولین انفجارهاى هسته اى خورشید آغاز شد که سبب درخشش این ستاره بزرگ مى شد. خورشید از ابتداى پیدایش خود تاکنون مدام در حال تبدیل ماده به انرژى است. حلقه هایى از موادى که از خورشید

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدا مى شدند کم کم به صورت اجرام کوچکى درآمدند و پس از مدتى بر اثر گرانش بسیار بالاى خورشید در مدار هایى متفاوت شروع به چرخیدن کردند. این اجرام که توده هاى کوچک چرخانى در میان توده هاى بزرگى از گاز و غبار بودند پس از طى چندین میلیون سال تبدیل به سیارات بزرگ و کوچکى شدند که امروزه به نه نام مختلف همچنان به دور خورشید بزرگ

 

 

در حال گردش هستند. هر نه سیاره منظومه خورشیدى در نه مدار مختلف و در فاصله هاى معینى از خورشید قرار دارند که به ترتیب از اولین سیاره نزدیک به خورشید عبارتند از «عطارد، زهره، زمین، مریخ، مشترى، زحل، اورانوس، نپتون و پلوتو.»
یوهان کپلر قوانین سه گانه اى را کشف و براى حرکت سیارات وضع کرده است که شامل مواد ذیل است: 1-همه سیاره ه

 

ا در یک مدار بیضى شکل به گرد خورشید مى چرخند. 2- هر سیاره اى که در گردش خود نزدیک به خورشید مى رسد، سرعتش بیشتر مى شود. 3- بین مسافت و دورى سیاره از خورشید با زمانى که مدار خود را مى پیماید، نسبت خاصى برقرار است.
سیاره«پلوتو» که در دورترین فاصله خود از خورشید هفت میلیارد کیلومتر از آن فاصله دارد زاویه مدارى متفاوتى نسبت به دیگر سیارات دارد. مدار تمامى سیارات منظومه خورشیدى تقریباً موازى با خورشید است اما مدار پلوتو در حدود 40 درجه از مدار دیگر سیارات به دور خورشید، داراى انحنا است. آخرین سیاره منظومه خورشیدى «پلوتو» به دلیل فاصله بسیار زیادى که با زمین دارد تا سال 1930 کشف نشده بود تا این که در همین سال «کلاید تومبا» ستاره شناس آمریکایى توانست آن را رصد کند. کمترین فاصله پلوتو با زمین چهار میلیارد و سیصد میلیون کیلومتر است. اما کلوخه هاى کوچکترى که از خورشید جدا شده بودند تبدیل به اقمار سیارات و کلوخه هاى کوچک تر از آن ها نیز تبدیل به سیارک ها شدند. تاکنون تنها در حدود 110 سیاره دیگر کشف شده است که به دور ستاره اى همانند خورشید در حال گردشند. سیاراتى که تاکنون کشف شده اند در فاصله هاى بسیار دورى از زمین قرار دارند و تقریباً در اندازه هاى مشترى و زحل هستند.
دنیاى پهناور ما همچون بادکنکى که در حال باد شدن است مدام در حال بزرگ شدن است و هر روز بر پهناى آن افزوده مى شود. بر طبق قانون هابل کهکشان هاى دوردست با سرعتى به تناسب دوریشان از ما فاصله مى گیرند، بنابراین کیهان به طور یکنواخت در حال انبساط است. البته بایستى بدانید که کهکشان ها خود در حال انبساط و بزرگ شدن نیستند بلکه این فضا- زمان است که منبسط مى شود و کهکشان ها را با خود مى برد. براساس این قانون اگر عالم باز یا مستوى باشد، انبساط تا بى نهایت ادامه دارد و اگر بسته باشد انبساط متوقف شده و عالم شروع به رمبش (انقباض) مى کند. چون گرانش از سرعت انبساط عالم مى کاهد ممکن است که روزى پیروز شود و موجب توقف گسترش عالم و در نتیجه فروریختن کیهان در خود شود. براى درک بهتر مثالى بیان مى کنیم: سرعت گریز از زمین 4/11 کیلومتر بر ثانیه است. حال اگر موشکى با سرعت کمتر بخواهد از جو زمین خارج شود جاذبه زمین این اجازه را به او نمى دهد و موشک به سمت زمین باز مى گردد. پس اگر سرعت نسبى دو کهکشان از سرعت گریزشان کمتر باشد روزى انبساط پایان یافته و کیهان شروع به انقباض مى کند و اگر سرعت گریزشان بیشتر باشد انبساط عالم ادامه خواهد داشت. براى رسیدن به پاسخى قطعى درباره سرنوشت عالم ما،

در ابتدا بایستى به چگونگى پیدایش آن پى برد. هم اکنون گروهى از دانشمندان فیزیک در حال بررسى زمان صفر انفجار بزرگ از طریق «نظریه ریسمان ها» هستند. نظریه ریسمان ها فرضیه اى نوین و جدید است که هنوز به صورت تجربى ثابت نشده است. بر طبق این نظریه، عالم در رده اى بنیادى تر از رشته ها با ریسمان هایى ساخته شده که با فرکانس هاى مختلف ارتعاش مى کنند. پژوهش درباره ماهیت انفجار بزرگ به ظاهر تنها از طریق نظریه ریسمان ها امکان دارد اما زمان پاسخ به چنین پرسشى سخت و دشوار که بزرگ ترین معماى عالم است هرگز معلوم نخواهد بود.

ستاره‌ها را کمابیش همیشه می‌توان به همراه گاز، غبار و «ماده تاریک» در مجموعه‌هایی به نام کهکشان یافت. 10 تا 20 درصد هر کهکشان از ستارگان، گاز و غبار تشکیل شده است. نیرویی که یک کهکشان‌ را برپا نگاه میدارد و از پراکنده شدن آن جلوگیری می‌کند نیروی گرانش است. اجزاء کهکشانی همگی گرد یک کانون مشترک گردش دارند. از برخی نشانه‌ها چنین برمی‌آید که ممکن است در کانون برخی، یا حتی بیشتر کهکشان‌ها سیاهچاله‌هایی وجود داشته باشد. یک کهکشان در آغاز یک نیاکهکشان است که پس از تکامل به صورت یک کهکشان درمی‌آید.

واژه کهکشان از دو واژه فارسی «کاه» و «کشان» ترکیب یافته و علت این نامگذاری تمثیل این پدیده‌های اخترشناختی به حالتی است که خرمنی از کاه بر روی زمینه‌ای سیاه کشیده شده و کاهدانه‌ها (ستارگان) بر روی آن پراکنده گردیده‌اند.
تاریک‌ترین کهکشان کم نورترین و کوچکترین کهکشان دنیا در نزدیکى کهکشان معروف آندرومدا(M31) قرار دارد.
این کهکشان تاریک آندرومدا IX، یک کهکشان کروى کوتوله و بسیار کم نور با قطر 3000 سال نورى است که

در نزدیکى کهکشان آندرومدا(M31) و در فاصله تقریبى 5/2 میلیون سال نورى از زمین قرار دارد. این کهکشان کوتوله داراى کمترین روشنایى سطحى در میان کلیه کهکشان هاى شناخته شده است و روشنایى آن 100 هزار بار کمتر از کهکشان راه شیرى است.

کشف کهکشان آندرومدا IX با استفاده از تلسکوپ 5/2 مترى آیزاک نیوتن واقع در جزایر قنارى شناخته شد. کشف کهکشان «آندرومدا IX» کمک مهمى به ستاره شناسان براى حل مسئله ماده تاریک در عالم است.

در تعریف ماده تاریک باید گفت که جرم قابل رویت کهکشان ها و خوشه هاى کهکشانى، تنها یک دهم میزانى است که از روى حرکت آنها و قواعد دینامیکى محاسبه مى شود. به عبارت دیگر ستاره شناسان هم اکنون تنها حدود 10 درصد جرم «موجود» در کیهان را مى توانند رصد کنند.

براساس نظریه هاى کیهان شناختى، ماده تاریک در جریان انفجار بزرگ (Big Bang) به وجود آمد و با انبساط جهان، بهصورت توده اى شکل درآمد و بدین ترتیب، بذر اولیه کهکشان ها در عالم پاشیده شد. اما بعد از آن، ماده قابل رویت موجود در عالم، به علت سرد شدن بیش از اندازه، توسط ماده تاریک جذب شد.

با توجه به محاسبات صورت گرفته در مورد مقدار ماده تاریک موجود در عالم، تعداد کهکشان هاى اقمارى کهکشان هایى مانند کهکشان راه شیرى و آندرومدا (M31) بایستى 100 برابر بیشتر از تعدادى باشد که ستاره شناسان تاکنون موفق به کشف آنها شده اند. کشف کهکشان کوتوله و کم نور «آندرومدا IX» در اطراف کهکشان آندرومدا، ممکن است بخشى از مسئله ماده تاریک عالم که قبلاً قابل رویت نبود را حل کند
اشکال کهکشانها
اشکال کهکشانها بر اساس شیوه‌ای طبقه بندی می‌شود که طبق

شیوه طبقه بندی ستاره شناس آمریکایی ، ادوین هابل (1953- 1986) ، شکل یافته است. در مورد تکامل کهکشانها اطلاعات قطعی کمی در دست است. تنها مطلب مورد اطمینان این است که کهکشانها میلیاردها سال پیش به شکل توده‌ای از ابرهای گازی و غباری بوجود آمدند.

کهکشان بیضوی
کهکشانهای نامنظم هیچ شکل یا ساختار منظمی ندارند، آنها دارای جرم بیشتری از کهکشانهای دیگر هستند و بیشتر ستاره‌های موجود در آنها دارای طول عمر کم و درخشان می‌باشند. با وجود اینکه بسیاری از کهکشانهای نا منظم در بر گیرنده نواحی تابان گازی هستند که ستاره‌ها در آنها شکل می‌گیرند، بیشتر گاز میان ستاره ای کهکشانها بایستی متراکم شوند تا ستاره‌های جدیدی بوجود آورند. حدود 5% از هزار کهکشان درخشان را کهکشانهای نا منظم تشکیل می‌دهند. این در حالی است که یک چهارم کهکشانهای شناخته شده نیز کهکشانهای نامنظم هستند.
کهکشانهای مار پیچی
کهکشانهای مارپیچی دارای بازوهایی هستند که شکلی مارپیچی در اطراف بر آمدگی مرکزی یا هسته ، قرصی ایجاد می‌کنند که چرخش هسته با چرخش بازوهای آن همراه می‌شود. جوانترین ستاره‌های کهکشانهای مارپیچی در بازوهای کم توده یافت می‌شوند و ستاره‌های کهن اکثرا در هسته متراکم قرار دارند. کهنترین ستاره‌ها در هاله‌های کروی پراکنده قرار دارند و اطراف قرص کهکشانی را فرا گرفته‌اند. بازوهای مذکور همچنین دارای غبار و گاز فراوانی هستند که منجر به تشکیل ستاره‌های جدید می‌شود.

کهکشان مارپیچی میله ای
یک کهکشان مارپیچی میله‌ای دارای یک هسته برآمدگی مرکزی کشیده شده و میله‌ای شکل است. همزمان با چرخش هسته اینطور به نظر می‌رسد که در هر سوی هسته یک بازو نیز می‌چرخد. برخی ستاره شناسان عقیده دارند کهکشان راه شیری نیز یک کهکشان مارپیچی میله‌ای است. شکل کهکشانهای مارپیچی و کهکشانهای مارپیچی میله‌ای متغیر است.
از کهکشانهای با برآمدگیهای مرکزی بزرگ با بازوهای نه چندان بهم پیوسته تا کهکشانهای با برآمدگیهای مرکزی کوچک و بازوهای آزاد. گر چه کهکشانهای مارپیچی و مارپیچی میله‌ای پیش از این به عنوان دو نوع کهکشان متفاوت طبقه بندی می‌شدند، ولی امروزه ستاره شناسان آنها را مشابه می‌دانند.
کهکشانهای بیضوی
کهکشانهای بیضوی از نظر شکل ، از شکل بیضی‌گون (شبیه توپ فوتبال امریکایی) تا شکل کروی متغیر هستند و اشکالی ما بین این دو نیز یافت می‌شوند. بر خلاف کهکشانهای دیگر که نوری آبی از ستاره‌های فروزان و کم عمر منعکس می‌کنند، کهکشانهای بیضوی زرد رنگ بنظر می‌رسند. علت این امر توقف شکل گیری ستارگان در این کهکشانها می‌باشد که در نتیجه تقریبا تمام نور آنها از ستاره‌های غول سرخ که دارای طول عمر زیادی هستند تأمین می‌شود.

کهکشانهای فعال و غیر عادی
از تمام کهکشانها میزان معینی تشعشع الکترومغناطیسی ساطع می‌شود. برخی کهکشانها ، به طرز غیر عادی ، مقادیر زیادی تشعشع تابش می‌کنند. این کهکشانها ، کهکشانهای فعال نامیده می‌شوند. انرزی آنها از منبعی با جرم بسیار زیاد اما به هم فشرده که در مرکز کهکشان فعال قرار دارد تأمین می‌شود.
انرژی اغلب بصورت اشعه ایکس ، موج رادیویی و همچنین نور است و میزان انرژی آزاد شده به قدری زیاد است که نمی‌توان تصور کرد ستاره‌ها آنرا بوجود آورده باشند. ستاره شناسان بر این عقیده اند که تنها جسمی که قادر است این مقدار انرژی را ازاد کند یک حفره سیاه فوق العاده پر جرم است. بنابر این، علت اینکه برخی کهکشانها از جمله کهکشان خودمان انرژی نسبتا کمی آزاد می‌کنند این است که حفره سیاه مرکزی کوچکی را در میان گرفته‌اند.

کوازارها
بنظر می‌رسد که کوازارها (شبه ستاره‌ها) هسته فعال کهکشانهای دور دست باشند. آنها درخشانترین ، سریعترین و دورترین اجرام شناخته شده در جهان هستند. کوازارها همانند ستارگان از سطح زمین به مثابه یک نقطه نورانی خیلی ریز دیده می‌شوند. اگر چه کوازارها فقط به اندازه منظومه شمسی هستند، نور برخی از آنها مسافتی در حدود 10 میلیارد سال نوری را طی می کند تا به ما برسد. ما برای اینکه بتوانیم چنین اجرام دوری را شناسایی کنیم نیاز به تابش زیاد نور آنها داریم. تشعشع انرژی بعضی از کوازارها حدود 100 برابر تشعشع کهکشانهای عظیم است.

با گسترش جهان کوازارها که در لبه خارجی آن قرار دارند بسرعت از زمین فاصله می‌گیرند. دورترین کوازارهایی که قابل رویت حدود 12 میلیارد سال نوری در جهت انتهای قابل مشاهده جهان قرار دارند. بخاطر زمان زیادی که طول می‌کشد تا نور کوازارها به زمین برسد، این کهکشانها ستاره شناسان را قادر می‌سازند تا جهان را در اولین مراحل شکل گیری ، مورد مطالعه قرار دهند. کوازارها فوق العاده درخشان و در عین حال بسیار مهم فشرده می‌باشند. در مقایسه با گستره کهکشان راه شیری که 100000 سال نوری می‌باشد، کوازارها قطری معادل چند روز یا هفته نوری را تشکیل می‌دهند.

کهکشانهای رادیویی
تمامی کهکشانها ، موج رادیویی ، نور قابل رویت و انواع تشعشع از خودشان تولید می‌نمایند. انرژی رادیویی یک کهکشان رادیویی خیلی متراکمتر از انرژی کهکشانهای معمولی است. این انرژی از دو قطعه خیلی بزرگ ، یا ابرهای عظیم الجثه متشکل از ذرات در حال دور روشن از کهکشانها تشتشع می‌یابند.

این ابرهای عظیم از فورانهای گازی که از مرکز کهکشان با سرعتی معادل یک پنجم سرعت نور خارج می‌شوند، در آسمان شکل می‌گیرند. به نظر می‌رسد که فوران این انرژی عظیم توسط یک حلقه پیوستگی صورت می‌گیرد که یک حفره سیاه خیلی متراکم را در بر می‌گیرد و در مرکز کهکشان واقع است. از هر یک میلیون کهکشان فقط یکی از آنها یک کهکشان رادیویی است.

تصادم کهکشانها
بیشتر کهکشانها از کهکشانهای همسایه خود صد هزار سال نوری فاصله دارند. به هر حال، بعضی از کهکشانها تا اندازه‌ای به یکدیگر نزدیک می‌شوند که نیروی جاذبه دو طرفه آنها اشیاء موجود در کهکشانها دیگر را به اطراف خود می‌کشد و این امر باعث بوجود آمدن توده‌هایی به نام دنباله‌های کشندی می‌گردد، که این دنباله‌ها مانند پلی کهکشانها را به یکدیگر وصل می‌نمایند. نزدیکی بیش از حد کهکشانها ممکن است، توأم با تصادم آنها گردیده و به دنبال این عمل یک تغییر شکل بنیادی در شکل ظاهری آنها صورت پذیرد.

کهکشان راه شیری
در شبی تاریک و صاف ، ستارگان چنان می‌درخشند که گویی می‌توان با دست آنها را لمس کرد. در واقع بیشتر ستارگان قابل دید برای چشم غیر مسلح ، در محدوده یک هزار سال نوری واقع هستند. گذشته از ستارگان چشمک زن ، نواری مه مانند و کم نور در سرتاسر آسمان کشیده شده است که به آن راه شیری می‌گوییم. این مه حفره فام ، دهها هزار سال نوری با ما فاصله دارد. با دوربین دو چشمی یا تلسکوپ کوچک ، به صورت اجتماع انبوهی از هزاران هزار ستاره کم نور دیده می‌شود. گرچه این ستارگان بسیار دور دست هستند، ولی مجموع نور آنها را می‌توان با چشم دید.

مشخصات کهکشان راه شیری
کهکشان راه شیری ، کهکشانی مارپیچی است که شامل حدود 500 میلیارد ستاره است. این کهکشان حدود 10 میلیارد سال پیش ، از یک ابر عظیم گاز و غبار تشکیل یافت. در قسمت مرکزی کهکشان راه شیری هسته‌ای کروی قرار دارد که ممکن است شامل یک حفره سیاه نیز باشد. هسته توسط گروهی از دنباله‌های مارپیچی در برگرفته شده است. این دنباله‌ها از ستاره‌های فروزان تازه شکل یافته تشکیل شده‌اند. هسته و قرص کهکشان با هاله‌ای از ستاره‌هایی با طول عمر بسیار زیاد ، در بر گرفته شده‌اند.
قطر هسته یک کهکشان در حدود 10000 سال نوری است. قسمت احاطه کننده هسته دارای قطری برابر با 100000 سال نوری و ضخامتی برابر با 1000 سال نوری است . هاله کهکشان دارای قطری تا 50000 سال نوری است. منظومه شمسی (شامل ابر اوپتیک-اورت) با عرضی برابر با سه سال نوری نسبتا کوچک به نظر می‌رسد. خورشید با سرعتی حدود 220 کیلومتر (135 مایل) در ثانیه ، مرکز کهکشان را در مدت زمانی حدود 250 میلیون سال دور می‌زند. تا کنون خورشید 15 تا 20 دور به گرد هسته کهکشان چرخیده است.

گذر صورتهای فلکی از راه شیری
بیرون از راستای راه شیری تعداد بسیار کمی ستاره کم نور وجود دارد. بطوری که درخشش مبهمی نیز از آنها آشکار نمی‌شود. به علت آنکه راه شیری دایره کاملی در سرتاسر آسمان تشکیل می‌دهد، در هر نقطه روی زمین می‌توان بخشهایی از آن را دید. چند صورت فلکی مهم که راه شیری از میانشان می‌گذرد، شامل ذات الکرسی ، پرساوس ، ممسک الاعنه (ارابه ران) ، تکشاخ ، بادبان ، صلیب ، عقرب ، قوس ، دلو و دجاجه است.
فراوانی میدان ستاره
انبوهترین میدان ستاره‌ای ، در راه شیری جنوبی قرار دارد که منظر زیبایی در آسیای جنوبی و آفریقایی جنوبی بوجود می‌آورد. برای رصد کنندگان واقع در نیمکره شمالی ، بهترین حالت راه شیری اواخر تابستان دیده می‌شود. هنگامی که دجاجه را بتوان در بالای سر دید.
ماهیت راه شیری
ما منظره کهکشان عظیم و پرستاره‌ای را که درون آن زندگی می‌کنیم، به صورت راه شیری می‌بینیم. در کهکشان ما ، احتمالا صد هزار میلیون ستاره وجود دارد. ما در میان این کهکشان هستیم و به همین دلیل نمی‌توانیم شکل کلی آن را به آسانی تجسم کنیم. در واقع ، کهکشان راه شیری ، شبیه یک چرخ فلک غول پیکر است و دو بازوی پرستاره دارد، که چندین بار به دور بخش مرکزی پیچیده‌اند. طول کهکشان ما 100000 سال نوری است. 30000 سال طول می‌کشد تا یک پیام رادیویی از زمین به مرکز آن برسد. اگر ستارگان کهکشان را با سرعت سه ستاره در یک ثانیه بشماریم، هزار سال طول می‌کشد.

قسمت نورانی راه شیری
روشن ترین بخش راه شیری در صورت فلکی قوس است. تلسکوپهای رادیویی فروسرخ ، علامتهای پرقدرتی از این منطقه آشکار می‌کنند. شاید درمرکز بیظلم کهکشان ما ، یعنی نقطه‌ای در راستای صورت فلکی قوس ، سیاهچاله بسیار بزرگی وجود داشته باشد که آزادانه ستارگان و سیاره‌ها را می‌بلعد و توده انبوهی از آنها را در کنار هم جمع می‌کند.

عکس اشعه X از کهکشان راه شیری توسط ناسا

تغییر صورتهای فلکی
چرخش آرام کهکشان ما که در آن بخشهای مرکزی پیوسته از قسمتهای بیرونی پیشی می‌گیرند، به این معنی است که ستارگان نیز بطور مداوم در پهنه آسمان حرکت می‌کنند. در چند میلیون سال آینده ، منظره صورتهای فلکی در نتیجه این حرکت بی وقفه ستارگان تغییر حالت خواهد داد.
کهکشان امراه المسلسله
در گروه محلی کهکشان ها، کهکشان بزرگ امراه المسلسله (که به M31یا NGC224 نیز معروف است) شایسته توجه است – توجهی که معلول شباهت بسیار زیاد آن به کهکشان ماست و درباره آن اطلاعاتی در اختیار ما قرار می دهد.
این کهکشان، اگر چه اندکی بزرگتر از کهکشان ماست، ولی از فاصله 2،000،000 سال نوری چون لکه ابر مانند کم سویی از قدر ظاهری 3/4 به چشم برهنه می آید.
زیبایی این کهکشان، در عکسهایی آشکار می شود که با زمان عکسبرداری طولانی گرفته شده اند. در این عکسها کهکشان چون قرص بیضوی کم ضخامتی به نظر می رسد که با خط دید زاویه 15 درجه می سازد. مرکز بیضی فوق العاده پرنور است و با دو بازوی مارپیچی احاطه شده است که بیش از چهار بار هسته را دور می زنند. بازوها شامل تعداد زیادی سحابی است.
تفکیک بازوهای مارپیچی به ستارگان منفرد مدتها پیش در 1923 صورت گرفت،اما تلاشهایی که برای تشخیص ستارگان مجزا در بخش مرکزی به عمل آمد تا بیست سال بعد از آن، نافرجام ماند. مرکز کهکشان در همه عکسها به صورت توده روشنی بود بدون هیچ گون جزئیات.
توده روشن مرکزی در 1943 با موفقیت تفکیک شد.برای این کار به جای صفحات عکاسی معمولی که تا آن زمان به کار برده می شد و نسبت به نور آبی حساس بود، از نوع جدیدی صفه عکاسی که نسبت به نور سرخ حساس است استفاده شد. بر روی این نوع جدید صفحات عکاسی، ستارگان به وضوح تمام به واحد های متمایزی تفکیک شدند. این کشف پیامد های تازه ای نیز داشت که مهم ترین شان این بود که ستارگان را می توان به دو گروه کلی تقسیم کرد: جمعیت های ستاره ای و جمعیت های ستاره ای .
ستارگان جمعیت معمولا در بازوهای کهکشان های مارپیچی و نیز در کهکشان های نامنظم نظیر ابرهای ماژلانی یافت می شوند. صفت ممیزه این گروه از ستارگان اینست که رنگ آنها آبی و دمای سطحی آنها زیاد است.
ستارگان جمعیت معمولا در خوشه های کروی، کهکشان های بیضوی و نیز در مراکز کهکشان های مارپیچی یافت می شوند. پرنورترین ستارگان این گروه، آبی رنگ و سوزان نیستند بلکه سرخ و سردند.

در بیست سال گذشته بیش از یکصد ابرنواختر در کهکشان امراه المسلسله کشف شده اند که بیشتر آنها نزدیک به مرکز کهکشان بوده اند. اما چیزی که شایسته توجه خاص است ابر نو اختری که در 1885 مشاهده شد.
این کهکشان با سرعتی نزدیک به 300 کیلومتر در ثانیه به خورشید نزدیک می شود ولی بخش اعظم این سرعت مربوط به دوران کهکشان خود ما است که منظومه شمسی را با سرعت نزدیک به 320 کیلومتر در ثانیه به کهکشان امراه المسلسله نزدیک می کند.
سحابی
در جهان علاوه بر ستاره‌ها مقادیر زیادی گرد و غبار و گاز وجود دارد که مابین کهکشانها پراکنده گردیده است. یعنی چگالی گاز در فضای بین کهکشانها فقط برابر 20 اتم در هر اینچ مکعب است. برای مقایسه می‌توان آنرا با تعداد اتمهای موجود در هوا بر روی زمین و در سطج دریا برابر 10 در هر اینچ مکعب است، مقایسه کرد. سحابی ، ابر یا هر چیز دیگری است که از گرد و غبار و گاز میان ستاره‌ای تشکیل شده است. سحابیهای تابان ابرهایی گازی هستند که به علت نور ستارگان مجاور خود قابل رویت هستند.

سحابی سر اسب
سحابی تاریک سر اسب ، روی سحابی
تابانی که در پشتش قرار دارد، سایه می‌اندازد.

بعضی از سحابیها تاریک بوده و تنها هنگامی که مانع عبور نور ستارگان یا سحابیهای تابان پشتشان می‌شوند، می‌توان آنها را دید. خیلی چیزهایی که زمانی سحابی نامیده می‌شدند، از نو طبقه بندی شده‌اند. در قرنهای پیشین این اشیاء در نظر ستاره شناسان ساختارهای ابر مانند مه آلود بودند، ولی بعدا ستاره شناسان با بهبود تلسکوپها توانستند این به ظاهر سحابیها را به عنوان کهکشان یا خوشه‌های ستاره‌ای شناسایی کنند.

سحابیهای تاریک
سحابی تاریک ابری از گرد و غبار و گاز است که گازش نور میدانهای ستارگان یا سحابیهای تابان پشت سرش را که از این ابر می‌گذرند، جذب می‌کند. سحابیهای تاریک ، که به سحابیهای جذبی نیز معروفند، هیچ تشعشعی از خود ندارند، ولی ممکن است نورهای جذب شده را به شکل امواج رادیویی یا انرژی مادون قرمز دوباره بتابانند. شاید جرم سحابیهای تاریک چندین هزار بار از جرم خورشید بیشتر باشد. اگر یک سحابی به اندازه کافی جرم داشته باشد، در نقطه‌ای از زمان موادش فشرده شده و تبدیل به ستاره می‌شود. شاید سپس سحابی تاریک با ستارگان جوان گرم حرارت ببیند و به سحابی نشری درخشانی تبدیل شود.
سحابیهای سیاره‌ای
ستارگان غول سرخ در اواخر عمرشان لایه‌های گازی بیرونی شان را به دور می‌اندازند. این لایه‌ها پوسته منبسط شونده‌ای از گازهای تابان را تشکیل می‌دهند که سحابی سیاره‌ای نامیده می‌شوند. علت این نامگذاری این است که ویلیام هرشل ، منجم آلمانی الاصل (1822 – 1783) ، تصور کرد که این پوسته‌ها شبیه سیاره‌اند. شاید از دید ناظر زمینی ، این پوسته گازی به شکل ساعت شنی ، حباب یا حلقه به نظر آید. این سحابی با سرعت تقریبی 20 کیلومتر (12 مایل) در ثانیه رو به بیرون حرکت می‌کند و بعد از 35 هزار سال در محیط میان ستاره‌ای پراکنده خواهد شد.

سحابی دمبلی
این تصویر کامپیوتری ، سحابی‌ای را به
شکل ساعت شنی نشان می‌دهد که از
گازهای دفع شده ستاره مرکزی ایجاد شده است.
امواج انفجاری
موجهای ضربه ای انفجار ابر نواختر با سرعت هزاران کیلومتر در ثانیه در محیط میان ستاره‌ای سیر می‌کنند. این موجهای ضربه‌ای مواد میان ستاره‌ای را آشفته می‌کنند و شاید فرآیند فرو ریزش گرانشی را که سرانجام باعث تشکیل ستارگان در ابرهای میان ستاره‌ای می‌شود، آغاز می‌کنند. از هنگام اختراع تلسکوپ ، هیچ ابر نواختری در کهکشان ما کشف نشده است. اگر ابر نواختری بوجود می‌آمد، تا چندین ماه ، در آسمان به تابناکی ماه می‌درخشید. اگر آن ابر نواختر فرضی به زمین بسیار نزدیک می‌بود، می‌توانست جو زمین را منهدم کند.
سحابیهای تابان
دو نوع سحابی تابان وجود دارد: نشری و بازتابی ، که هر دو با تولد ستاره ارتباط دارند. گازهای سحابی نشری عمدتا در بخش قرمز یا سبز طیف می‌تابند، زیرا با حرارت ستارگان جوان گرم درون سحابی گرم شده‌اند. غبار سحابی ، نور ستارگان جوان داخل و اطراف سحابی بازتابی را پراکنده می‌کند. دو نوع سحابی تابان دیگر نیز وجود دارند: بقایای ابر نواختری و سحابیهای سیاره‌ای. هر دو اینها از مواد دفع شده ستارگان در حال مرگ تشکیل شده‌اند.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله نقدی بر هزینه یابی استاندارد در pdf دارای 16 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله نقدی بر هزینه یابی استاندارد در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله نقدی بر هزینه یابی استاندارد در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله نقدی بر هزینه یابی استاندارد در pdf :

نقدی بر هزینه یابی استاندارد

چکیده:
نیاز سازمان ها به سازگاری با محیط تجاری پویا و هماهنگی با پیشرفت های صنعتی ، برای ادامه حیات و نیاز به معیارهای دقیق و شفاف اندازه گیری باعث شد که درصدد بررسی و تجزیه و تحلیل سیستم هزینه یابی استاندارد بر آییم. یکی از وظایف اصلی مدیریت برنامه ریزی و بدنبال آن کنترل است .برنامه ریزی به معنی تعیین هدف و تدوین برنامه در جهت دستیابی به هدف. و کنترل مقایسه برنامه با واقعیت هاست.بدیهی است زمانی واحد تجاری توان رقابت با دنیای تجاری و تداوم فعالیت را دارد که از نظر درون سازمانی از وضعیت مناسبی برخوردار باشد .بر اساس

تحقیقات، صنایع تولیدی هزینه یابی استاندارد را به منظور کنترل هزینه ها بکار می برند . سیستم هزینه یابی استاندارد نگرشی است که در آن برای هر یک از عوامل هزینه در ابتدای دوره مالی

استانداردهایی تعیین می شود که طی دوره ملاک محاسبه بهای تمام شده استاندارد محصولات ساخته شده طی دوره خواهد بود . در پایان دوره مالی از مقایسه هزینه های واقعی انجام شده با هزینه های استاندارد ، انحرافات از استاندارد محاسبه می گردد که این انحرافات ممکن است مساعد و یا نامساعد باشد.در این مقاله سعی داریم با دیدی من

تقدانه آسیب ها یی را که ممکن است از بکار گیری این سیستم به مؤسسه برسد و احتمالا این آسیب ها ناشی از ایرادات و یا عدم توجه این سیستم به برخی نکات حین وضع استاندارد ها باشد را مطرح نماییم و نکاتی را یاد آوری کنیم که عدم توجه به آنها حین وضع استاندارد ها موجب بروز اختلاف بین هزینه های واقعی واستاندارد ها (وقوع انحرافات

) می شود .

واژه های کلیدی :

هزینه یابی استاندارد ، استاندارد ، انحرافات ، بودجه ،کنترل ،

مقدمه :
در دنیای امروز شرکتهایی می توانند بر دنیای بیرون حاکم شوند که ابتدا بر دنیای درون حاکم باشند.یک واحد تجاری که از بخش های قوی بهره مند باشد می تواند در دنیای تجارت رقابت داده شود و بدون آنکه در پی حذف رقبا باشد درصدد برتر بودن و پیشی گرفتن از آنان بر آید. در حال حاضر که اطلاعات صحیح مهمترین عامل تصمیم گیری فرض شده است ، می توان پا را فراتر نهاد و مدیران قوی ، درستکار و شجاع را مهمترین ابزار تصمیم گیری صحیح و به تبع آن پیشرفت واحد تجاری دانست.
چرا که حتی با وجود در دسترس بودن اطلاعات صحیح هم ممکن است یک مدیر بی کفایت تصمیمات صحیح ، کارا و اثر بخش نگیرد.

امروزه شرکتها برای افزایش رقابت با رقبای تجاری خود نیازمند به بازنگری در استانداردها و مقررات حاکم می باشند . پیشرفت های سریع در صنایع مختلف ، روشهای ارزیابی و قیمت گذاری را متحول کرده است . سودآوری بلند مدت شرکت به کیفیت و قیمت گذاری مناسب و صحیح محصولات تولیدی بستگی دارد .
شرکتها برای نیل به اهداف خود از سیستم حسابداری بهره می گیرند . هدف حسابداری صنعتی برنامه ریزی ، کنترل و محاسبه بهای تمام شده است و برنامه

با رقم های برآوردی سروکار دارد و در این امر از شاخص ها بهره گرفته می شود که همان استانداردها است . استاندارد مأخذی است جهت سنجش کارآیی واحد تجاری و ابزار اولیه برنامه ریزی تهیه بودجه، و کنترل (مقایسه نتایج واقعی با استاندارد ها و محاسبه انحرافات ) است .
متن اصلی :

تعیین استانداردها :
موفقیت یک سیستم هزینه یابی استاندارد به قابلیت اطمینان ، صحت و پذیرش استانداردها بستگی دارد . به منظور حصول اطمینان از اینکه کلیه عوامل مؤثر در تعیین استانداردها در نظر گرفته می شود ، لازم است حداکثر سعی و توجه مبذول گر دد.
یک قلم هزینه ، ترکیبی از نرخ و مقدار است. پس باید هزینه استاندارد، ترکیبی از نرخ ا ستاندارد و مقدار استاندارد باشد
در برخی موارد ، متوسط تجربیات گذشته که از مدارک حسابداری دوره های قبل بدست می آید ، به عنوان استاندارد مورد استفاده قرار می گیرد . بررسی زمان و حرکت ، زمان لازم برای انجام عملیات مختلف تولیدی را تعیین می کند . به منظور تعیین مقادیر و انواع مواد مورد نیاز ، انجام بررسی های مهندسی نیز ضروری است مؤثرترین استانداردهای مقداری توسط دایره مهندسی و بر اساس مطالعات و بررسی های دقیق در مورد محصولات و

عملیات و تشریک مساعی فعالانه افرادی که عملکرد آنها با استاندارها مقایسه می شود ، تعیین می گردد .
اما در باب تعیین استاندارد های نرخ ( پولی )مشکلاتی وجود دارد. چرا که هرگاه در محاسبات پای پول در میانه باشد با توجه به وابستگی دیگر دارایی ها به آن، تعیین یک معیار پولی دشوار خواهد بود.

اهداف هزینه های استاندارد :

هزینه های استاندارد برای مقاصد زیر مورد استفاده قرار می گیرند
1 – تهیه و تنظیم بودجه ها
2 – کنترل هزینه ها ، بهای تمام شده و ایجاد انگیزه در کارکنان و سنجش کارآیی آنها
3 – تعیین قیمت های ثابت و مشخص نمودن سیاست وخط مشی سازمان
4 – تسهیل روشهای هزینه یابی و تسریع در ارائه گزارشات هزینه
5 – تخصیص هزینه ها به موجودی مواد ، کالای در جریان ساخت و کالای ساخته شده
6 – تعیین مبنایی به منظور ارائه پیشنهاد جهت شرکت در مناقصه ها ، انعقاد قراردادها و محاسبه قیمت های فروش
7 – سهولت تقسیم کار
8 – کمک به برنامه ریزی و ایجاد هماهنگی
9 – تعدیل و حتی حذف ضایعات و فعالیت های بی ثمر
ارزشیابی موجودی ها 10 –
11 – مدیریت بر مبنای استثناء

استفاده مدیریت از تجزیه و تحلیل انحرافات :
هزینه های تولید اکثراً متأثر از عوامل داخلی واحد تجاری می باشند که مدیریت تا حد زیادی می تواند کنترل های لازم را نسبت به میزان تأثیر کوششهای انجام شده در رابطه با تولید و همچنین عملکرد سرپرستان دوایر ، آگاهی های لازم را کسب نماید .
سرپرستان دوایر که اغلب دو سوم تا سه چهارم هزینه های تولیدی را انجام می دهند ، در قبال انحرافات ( نرخ ، مقدار ، بازده و ضایعات ) یا انحرافات دستمزد مستقیم ( نرخ و کارایی ) ، مسئولیت مستقیم دارند .
انحرافات سربار کارخانه شامل انحرافات هزینه ، قابل کنترل ، ظرفیت بلا استفاده ، حجم و کارایی ، بیانگر موفقیت یا عدم موفقیت در اعمال کنترل نسبت به هزینه های سربار متغیر و ثابت ، در هریک از دوایر می باشد .
با محاسبه انحرافات ، عملیات خاتمه یافته تلقی نشده بلکه

این محاسبات آغازی برای انجام تجزیه و تحلیل و بررسی های بیشتر و انجام اقدامات ضروری خواهد بود . به علاوه ، انحرافات حاصله به سرپرستان این اجازه را می دهد تا در مقابل انحرافات نامساعد ایجاد شده که ناشی از عملکرد آنان نبوده است ، از خود و کارکنان تحت سرپرستی خویش دفاع نمایند .
در برخی موارد انحراف ایجاد شده می تواند به عنوان ضابطه ای جهت سنجش میزان مطلوبیت یک استاندارد ، مدنظر قرار گیرد و همچنین این اجازه را به مدیریت بدهد تا کوششهای خود را جهت داده و تجدید نظر های لازم را بر اساس ضوابطی معقول ان

جام دهد.
اقدام جهت حذف علل انحراف نامطلوب (نامساعد) و فراهم نمودن زمینه لازم جهت اجرای عملیات به نحوی مطلوب ، در چارچوب وظایف و اختیارات مدیریت قرار دارد ولی کارکنان سرپرستی و عملیاتی ، در رابطه با واقعیت هایی که انجام اقدامات اصلاحی را جهت کنترل هزینه ها فراهم می کند ، به سیستم اطلاعاتی حسابداری متکی می باشند .این سیستم هزینه یابی در کنار مزایای مطروحه دارای نواقص ، ایرادات ، اشکالات و محدودیت هایی در هفت زمینه است که به آنها می پردازیم :

1-ایرادات ناشی از بکار گیری سیستم هزینه یابی استاندارد ( 2 مورد )

2-ایرادات ناشی از وضع و لحاظ استاندارد ها ( 9 مورد )

3-ایرادات وضعف های تجزیه وتحلیل انحرافات (10 مورد)

4- ایرادات مربوط به تخصیص انحرافات (1 مورد)

 

5-محدودیت های سد راه اعمال سیستم هزینه یابی استاندارد (3 مورد )

6-ایرادات ناشی از عدم تمایز بین هزینه های استاندارد و هزینه های پیش بینی شده ( 5 مورد )

7 – ایرادات ناشی از کاربرد سیستم های هزینه یابی استاندارد و کنترل بود جه ای به جای یکدیگر (5 مورد)

 

ایرادات ناشی از بکار گیری سیستم هزینه یابی استاندارد :-1
1-1 : استفاده از این سیستم مستلزم پیش بینی و براورد است . پیش بینی و براورد موجب کاهش قابلیت اتکای اطلاعاتی تولیدی این سیستم می شود . اگر این اطلاعات قابلیت اتکای کافی نداشته باشند ممکن است تصمیم گیری ها صحیح نباشد (مثلا قیمت گذاری صحیح نبوده و پس از قطعی شدن هزینه ها مجبور به پذیرش سود کمتر، بیشتر و یا حتی ناگزیر به تغییر قیمت ها شویم که هر کدام پیامد های منفی خاص خود چون ( به ترتیب ) مخاطره تداوم فعالیت ، عدم رضایت مشتری ، و عدم ثبات در سازمان را دارد .

2-1 : استفاده از این سیستم و بکار گیری استاندارد ها می تواند باعث کاهش انگیزه در کارکنان شود چرا که ممکن است گاهی این استاندارد ها دست نیافتنی جلوه کند و روحیه تلاش در کارکنان تضعیف شود از طرفی باز و دست یافتنی تر بودن استاندارد ها موجب ایجاد انحرافات مساعد گشته که بازهم باعث ضعف کنترلی خواهد بود.

2-ایرادات ناشی از وضع استاندارد ها :

اختلاف بین استانداردهای وضع شده و هزینه ئهای واقعی دلیل بوجود آمدن انحراف است و انحرافات مساعد و نامساعد نه تنها هیچ مطلوبیتی برای مدیریت ود

یگر ذینفعان ندارد بلکه آثاری مخرب در کنترل که از اهداف پایه ای این سیستم است می گذارد لذا برای پیش گیری از وقوع انحراف بایستی تمام تلاش در وضع استانداردها به عمل آید تا با هزینه های واقعی اختلاف فاحشی بوجود نیاید . این تلاش ها که توسط علوم مهندسی وعملیاتی صورت می گیرد باید از مشاوره ی حسابداری و اقتصادی بهره ببرد:

1-2 : اگر استانداردهای وضع شده بخواهد همینطور ثابت بماند و با تغییرات صنعت و تکنولوژی تغییر نکند ، این استانداردها از وضعیت روز عقب می افتند . همانطور که صنایع

پویا می باشند ، استانداردها نیز باید خود را هماهنگ با صنایع جلو ببرند .

2-2 : در وضع استاندارد واقعیت این است که باید استاندارد را به جزء تعریف کرد و به پرسش هایی همانند ” کدام استاندارد ؟ برای چه صنعتی ؟ برای چه کشوری ؟ و برای چه کاری ؟ ” باید پاسخ داد . ممکن است استاندارد یک کشور با کشور دیگر نخواند . به طور مثال استاندارد ایران با استاندارد بین المللی متفاوت است .
پس نتیجه می گیریم که خود واژه استاندارد جای بحث دارد . به طور مثال در کشور ایران استاندارد می گوید برای تولید محصول الف باید 2 کیلو ماده آلف استفاده شود اما نمی گوید که ماده آلفا از چه نوعی و چه کیفیتی باید باشد . در ضمن باید توجه داشته باشیم که این استاندارد برای مردم ایران وضع شده و شاید برای کشور دیگری برای تولید همین محصول نیاز به 5/2 کیلو ماده آلفا باشد یا اصلاً در آن کشور ماده آلفا با آن کیفیت نباشد و نیاز به اندازه متفاوت در تولید آن باشد . خود استاندارد خوب است اما راجع به آن تحلیل های بیشتری نیاز است . اگر استاندارد را بدون

بررسی و با دید بسته قبول کنیم و به کار ببریم به مشکل برمی خوریم لذا بهتر این است که استاندارد را مانند الگویی بدانیم که باید این الگو تعریف شود تا بتوان آن را به کار بست . پس باید تعریفی از استاندارد به طور دقیق به عمل آید . پیشنهاد می شود که واژه استاندارد و هزینه یابی استاندارد بومی سازی شود .

3-2: هزینه های استاندارد در شرایط کارای عملیات بوقوع می پیوندد حال آنکه شرایط تولیدی مؤسسات معمولا با شرایط کارا فاصله دارد پس بهتر است بجای مد نظر قرار دادن شرایط ک

ارا در وضع استاندارد ها شرایط مؤسسه مد نظر قرار گیرد تا وقوع انحرافات به حد اقل خود تعدیل شود .

4-2: عدم توجه به شرایط اقتصادی وشرایط بازار مانند تورم ، رکود و ; که ممکن است موجبات افزایش یا کاهش درهزینه های انباشته شده در انباره ی مواد یا دستمزد یا سربار شود،در هنگام وضع استانداردها.

5-2:عدم توجه به تغییر قوانین جاری چون قانون کار ، تامین اجتماعی و; که ممکن است موجبات افزایش یا کاهش درهزینه های انباشته شده در انباره های بهای دستمزد و سربار شود،در هنگام وضع استانداردها.

6-2:عدم توجه به تصاعدی بودن برخی هزینه های سربارچون آب و برق و گاز و; که با افزایش حجم تولید در دوره های آتی افزایش می یابند و دیگر از استانداردهای دوره های لحاظ کردن استاندارد بر مبنای آنها(میانگین ها)، پیروی نمی کنند و در نتیجه موجب وقوع انحرافات می شوند در هنگام وضع استاندارد ها.

7-2:در نظر نگرفتن منحنی های یادگیری در لحاظ کردن استانداردها چرا که با افزایش حجم تولید زمان کمتری برای تولید هر واحد نیاز بوده همچنین ضایعات کمتری حاصل می شود یعنی هزینه های واقعی از استاندارد ها کوچکتر شده و موجب وقوع انحراف می شود.

8-2: وضع استاندارد ها در سیستم هزینه یابی سفارش کار از قابلیت اتکا بر خورد

ار نبوده و معمولا در پیش بینی هزینه ها ضعیف جلوه می کند چون در این سیستم با توجه به تفاوت شرایط هر سفارش و خاص بودن آنها داده های قابل مقایسه برای تخمین و وضع استاندارد کمتر در دسترس است . ضمنا باتوجه به هزینه های بالا مقرون به صرفه نیست

که برای هرسفارش استاندارد جدید تعریف کرد .

9-2:وضع استاندارد های غیر واقع بینانه ممکن منجر به سؤتفاهم و رنجش کارکنان شود.

3-ایرادات وضعف های تجزیه وتحلیل انحرافات:

می توان گفت تجزیه وتحلیل انحرافات مقدار ونتیجه گیری از آن به نحو قابل ملاحظه ای میتواند ثمر بخش باشد اما این امر بطور مطلق در مورد نرخ و قیمت ها صادق نیست ، چرا که همواره در تجزیه و تحلیل آنها مشکلاتی وجود دارد .

انحرافات مواد مستقیم :
با فرض وجود یک نوع مواد مستقیم بکار رفته ، انحراف کل مواد از

اختلاف بین « هزینه استاندارد مواد برای تولید واقعی» و«مواد واقعی مصرف شده» بدست می آید .که خود به دو انحراف نرخ و مصرف مواد تقسیم می شود .
اگر مواد مصرفی کمتر از میزان استاندارد باشد انحراف مقدار را مساعد شناسایی کرده ودارای مطلوبیت است ، در حالیکه این انحراف ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
1- مصرف کمتر مواد ممکن است با کاهش کیفیت همراه باشد .
2- مصرف کمتر مواد ممکن است مربوط به عواملی چون کیفیت بالای مواد ویا مهارت کارکنان و; باشد .
همچنین اگر نرخ وقعی مواد مصرفی از نرخ استاندارد آن کمتر باشد بازهم انحراف نرخ مساعد شناسایی می شود واین در شرایطی است که این انحراف می تواند دلایلی چون موارد زیر داشته باشد :
1-این نرخ پایین ممکن بدلیل کیفیت پایین مواد و از درجه های بالاتر باشد .
2- این نرخ پایین می تواند موجبات عوامل نامساعد دیگری را فراهم آورد .

با فرض وجود بیش از یک نوع مواد مستقیم بکار رفته در تولیدانحراف مصرف به «انحراف ترکیب» و «انحراف بازده » تقسیم می شود .که برای حجم مشخصی از تولید ، بایستی برای مصرف هر نوع مواد فرمول مشخصی تعریف کرد ، که امر دشوار بوده

و در مؤسسات با تنوع فعالیت دشوارتر است.
انحرافات دستمزد مستقیم :
دستمزد مستقیم نیز ترکیبی از نرخ و مقدار بوده که در محاسبه انحرافات آن بترتیب انحرافات نرخ و کارایی محاسبه می شود . باز هم همان مشکلات مطروحه در محاسبه ی انحرافات یعنی کمتر کار کردن مساعد شناسایی شده در حالیکه حجم بی

شتر تولید در زمان کمتر مشکلاتی چون کاهش کیفیت ، ایجاد خستگی و بی انگیزگی در کارکنان و ; می کند .
همچنین پایین بودن نرخ دستمزد مساعد و مطلوبست در حالیکه این نرخ پایین ممکن است مربوط به عدم صلاحیت کارکنان و به تبع آن کاهش کیفیت و ; باشد.
انحرا فات سربار کارخانه :
در این مورد هم کاهش هزینه وافزایش مقدار محصول مبناهای اصلی شناسایی انحراف مساعد و مطلوب است
. بطور کلی «در محاسبه انحرافات فقط موضوع کنترل و کاهش هزینه ها در نظر گرفته می شود و کیفیت محصول یا خدمات مد نظر قرار نمی گیرد» .در شرایطی که شعار هر تولید کننده باید کاهش هزینه توأم با افزایش کیفیت و به تبع آن کاهش قیمت فروش باشد .
انحرافات سربار را به طرق زیر می توان تجزیه و تحلیل کرد :
انحراف قابل کنترل سربار 1- از ایرادات این روش می توان به عدم تشخیص جزئیات انحرافات سربار متغیر و سربار ثابت اشاره کرد . روش دو انحرافی :

انحراف حجم سربار
انحراف هزینه سربار

در این روش ایراد روش دو انحرافی بر طرف می شود یعنی سهم نرخ و کارایی 2-
روش سه انحرافی: انحراف کارایی سربار مشخص می شود اما جزئیات سربار ثابت هنوز مشخص نیست .

انحراف ظرفیت سربار

 

انحراف هزینه سربار 3- در این روش تمامی ایرادات روش های قبلی بر طرف شده به همین جهت
بهترین روش محاسبه انحرافات سربار بوده اما ، هنوز هم با توجه به این امر که
انحراف کارایی سربار متغییر انحرافات سربار پایان دوره محاسبه می شود لذانمی توان طی دوره اصلاحات
را لحاظ کرد ،نواقصی دارد . بهتر بود انحرافات

طی دوره محاسبه می شد .
روش چهار انحرافی :
انحراف کارایی سربار ثابت

انحراف ظرفیت سربار

 

باتوجه به این امر که سیستم هزینه یابی استاندارد ترکیبی از واقعیت و اطلاعاتی است که هنوز واقعی نشده ، مطابق اصول پذیرفته شده
( اصل بهای تمام شده تاریخی )قابل قبول نمی باشد . لذا باید در پایان دوره پس از مشخص شدن کل انحرافات بایستی انحرافات تخصیص داده شوند تا از استاندارد ها به واقعیت برسیم . بمنظور این تخصیص دادن دو روش بشرح ذیل وجود دارد :
1- به حساب بهای تمام شده کالای فروش رفته بردن انحرافات ، که این روش مغایر با اصل تطابق است . اما نباید فراموش کرد که به ندرت اتفاق می افتد که عمل حسابداری با تئوری حسابداری مطابقت کامل داشته باشد .لذا انحراف از اصل تطابق تحت تأثیر اهمیت بلامانع است .

2- اگر انحرافات با اهمیت باشند ، آنها به حسابهای مربوط به انحراف (حسابهایی که از هزینه مرتبط با انحراف سهم برده اند ) تخصیص میابد .این روش در پیروی از اصول پذیرفته شده حسابداری قوی تر است .
اما اشکال این روش در ابتدای دوره ی مالی بعد ،چن

انچه کالای در جریان ساخت و کالای ساخته شده موجود باشد ،بشرح زیر بروز می کند :
در واقع ، واقعی شده اندو حال اگر در ابتدای دوره بخواهیم از سیستم استاندارد بهره بگیریم ، موجودی های ابتدای ما دیگر استاندارد نیستند حال آنکه طی دوره استاندارد در موردآنها ثبت می گردد و مشکل دو ارزش در یک حساب پدیدار می

شود:
«یک ارزش انتقالی از دوره قبل که در بردارنده سهمی از انحرافات است» + «هزینه های استاندارد دوره ی جاری»
تنها پیشنهاد ممکن برای رفع این اشکال دائمی کردن انحرافات و انتقال آنها از دوره ای به دوره دیگر به نظر می رسد .

5-محدودیت های سد راه اعمال سیستم هزینه یابی استاندارد:

1 – نیاز به کار کنان کاردان و شایسته برای پیاده سازی این سیستم .
2 –پیاده سازی این سیستم هزینه بر بوده و ممکن است استفاده از آن در برخی واحدهای تجاری صرفه ی اقتصادی نداشته باشد .
3 – به روز کردن استاندارد ها هزینه بر بوده و اغلب مؤسسات ممکن است از این امر اجتناب ورزیده و لاجرم نتایج مطلوب نخواهد بود .

6-ایرادات ناشی از عدم تمایز بین هزینه های استاندارد و هزینه های پیش بینی شده :
علیرغم این امر که هردو گروه هزینه های استاندارد و هزینه های پیش بینی شده مربوط به قبل از آغاز فعالیت است اما تفاوت هایی باهم دارند که هنگام بکار گیری سیستم هزینه یابی استاندارد باید مورد توجه قرار گیرد . نمونه هایی از این تفاوت ها بشرح ذیل است :
هزینه های استاندارد : هزینه های پیش بینی شده :
1- 6:از نظر ماهیتی در تعیین آنچه باید باشد کمک میکند

. – و هزینه های پیش بینی شده معیاری
در رابطه با آنچه خواهد بود است .
2- 6:از نظر مبنایی هزینه های استاندارد قابل برنامه ریزی بوده – و هزینه های پیش بینی شده میانگینی
از اقلام گذشته است و در تعیین آنها وبادرنظر گرفتن س

طح معینی از کارایی به شیوه ی عملی تغییرات آتی لحاظ می شود .
تعیین می شود.

3-6 :هزینه های استاندارد را معمولا می توان در رابطه با حسابهایی – هزینه های پیش بینی شده بعنوان
بکار گرفت و اختلاف آنها را باواقعیت بعنوان انحراف در نظر گرفت . داده های آماری باواقعیت ها مقایسه
میگردند چنین هزینه هایی در دفاتر
ثبت نمی گردند .

4 – 6: از هزینه های استاندارد بعنوان ابزاری در جهت ارزیابی عملکرد – هزینه های پیش بینی شده را در هر زمینه استفاده می شود . عملیاتی می توان بکار گرفت .
.
5 – 6:هدف اصلی هزینه یابی استاندارد کنترلی است . – هزینه های پیش بینی شده بدنبال کنترل نیستند
بلکه تعیین قیمت محصولات جدید ، تصمیمات
مربوط به ساخت یا خرید و ; بکار می رود .

 

7 – ایرادات ناشی از کاربرد سیستم های هزینه یابی استاندارد و کنترل بود جه ای به جای یکدیگر:
این دو سیستم وجوهات مشترک و شباهت های بسیاری باهم دارند . مثلا : هر دو با تعیین معیار از پیش تعیین شده هدف کنترلی دارند و به مقایسه ی نتایج واقعی و میار ها دست می زنند . علیرغم وجود شباهات و حتی اینکه این دو سیستم مکمل هم اند بدلیل اختلافات ذیل نباید بجای هم بکار بروند .

هزینه یابی استاندارد : کنترل بود جه ای :
1-7: زمینه کاری ، معمولا در ارتباط واحدهای تولیدی و یا بازار -بودجه در هر زمینه ای چون خرید ، فروش ، یابی و اداری بکار می رود . تولید، وجوه نقد مخارج سرمایه ای و ;. می توان 1 بکار برد .

2-7 : ارتباط با حسابها ، در هزینه یابی استاندارد انحرافات بر حسب – در بودجه بندی انحرافات در رابطه با حسابها ارزیابی
حسابها تعیین می شود . نمی شوند بلکه بودجه در کنار واقعیات درج می شود.

3-7 : ثمر بخشی ، هزینه یابی استاندارد یک معیار واقع بینانه فراهم – بودجه معمولا حد فوقانی را مشخص می کند بدون
نموده بنابر این ابزار مفیدی در جهت کنترل و کاهش هزینه هاست. اینکه اث

ر بخشی مخارج را با توجه به محصول در نظر
بگیرد
4-7 : زمینه بکار گیری ، هزینه یابی استاندارد در رابطه با قیمت تمام – بودجه در زمینه حسابداری مالی قرار می گیرد .
شده می باشد ( حسابداری صنعتی )

 

5-7 : مبنای کاری ، هزینه یابی استاندارد معمولا بعد از در نظر گرفتن – در بودجه تا حدود زیادی گذشته مد نظر قرار
عواملی چون ظرفیت تولید ، روش های کاری و ; تعیین می گردند . میگیرد و توجه چندانی به کارایی نمی شود.

نتیجه گیری :

– دنیای رقابتی و مشتری گرایی که در جستجوی خلق ارزش و حذف اتلاف است، به همراه خود در کلیه سیستمهای سازمانی تحول پدید آورده است. بسیاری از این تحولات را در سیستم های تولیدی می شناسیم. اما عدم توجه به هزینه ها و یا بعد راهبردی هزینه، فنون مدیریت تولید را با ضعف مواجه می سازد. لذا لزوم توجه به تکنیک های نوین مدیریت هزینه بیش از پیش احساس می شود. نکته حائز اهمیت در بکار گیری این فنون کاربرد صحیح و هوشمندانه آنها با توجه به شرایط محیط استفاده ی آنهاست . یکی از این سیستمهای کارا سیستم هزینه یابی استاندارد است که علیرغم مزایا وویژگی های بسیارش دارای نواقص ، ایرادات ، اشکالات و محدودیت هایی است که در هفت گروه زیر تقسیم بندی و به آنان اشاره کرده ایم :
1-ایرادات ناشی از بکار گیری سیستم هزینه یابی استاندارد ( 2 مورد )
2-ایرادات ناشی از وضع و لحاظ استاندارد ها ( 9 مورد )
3-ایرادات وضعف های تجزیه وتحلیل انحرافات (10 مورد)
4- ایرادات مربوط به تخصیص انحرافات (1 مورد)
5-محدودیت های سد راه اعمال سیستم هزینه یابی است

اندارد (3 مورد )
6-ایرادات ناشی از عدم تمایز بین هزینه های استاندارد و هزینه های پیش بین

ی شده ( 5 مورد )
7 – ایرادات ناشی از کاربرد سیستم های هزینه یابی ا

 

ستاندارد و کنترل بود جه ای به جای یکدیگر (5 مورد)

منابع مآخذ :

1- کتاب حسابداری صنعتی -اعتمادی حسین / سید نژاد فهیم سید رضا –

انتشارات سنجش – چاپ پنجم / 1386
2- کتاب حسابداری صنعتی – جلد دوم : برنامه ریزی و کنترل ترجمه : نویسی فرشید/ نظری رضا/ حسینی احمد/ عالی ور عزیز
چاپ بیستم 1385
3- ، حسابداری صنعتی (2): بودجه‌بندی و کنترل سیستم‌های استاندارد نمازی، محمد، (1384 )، سازمان سمت، تهران
4- حسابداری صنعتی جلد اول – عثمانی محمد قسیم / قاسم زاده علی – انتشارات ترمه 1384 تهران
5-حسابداری صنعتی2- اسکندری جمشید –نشر حفیظ – تهران -1387
6- حسابداری صنعتی3- اسکندری جمشید –نشر حفیظ – تهران -1386
7-حسابداری صنعتی- همت فر محمود – عبدل زاده روح اله – انتشارات فرهنگ زبان
8- حسابداری صنعتی – درگاهی رضا –کانون فرهنگی آموزش – تهران 1384
9 – مبانی نظری و کابردی حسابداری صنعتی – هومن احمد –نشر کتاب مهربان تهران 1383
10- هزینه یابی هدف رویکرد تطبیقی -مولف/مترجم: دکتر محمد حسن قلی‌زاده؛ فاروق کاظم‌اُف
11- کتاب سیستم های اطلاعاتی حسابداری -همت فر محمود / کولیوند عباس- انتشارات فرهنگ زبان – چاپ 1388
منابع انگلیسی :
1ARORA Mn – cost & management accounting
2. ELDENBURG leslieg / WOLCOTT susank – cost manag ment
3 . RAG thukaharam me – cost accounting

4 . ARORA Mn – cost accounting principles and practice
5. Michael R. Kinney –cost accounting -South-Western College Pub; 6 edition (February 2, 2005)

6 Colin Drury-managemment & cost accounting
7.charles t .horngren – cost accounting-12th edition -2007

 

کلمات کلیدی :