پایان نامه

 

  تحقیق روابط و منا‌سبات علمای دین و حکومت صفویه در pdf دارای 180 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق روابط و منا‌سبات علمای دین و حکومت صفویه در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق روابط و منا‌سبات علمای دین و حکومت صفویه در pdf

فصل اول: کلیات
1- 1- مقدمه
2- 1- هدف تحقیق
3- 1- بیان مساله پژوهش
4- 1- فرضیه‌های پژوهش
5- 1- اهمیت موضوع و ضرورت تحقیق
6- 1- روش تحقیق
7- 1- سابقه‌ی‌پژوهش
8- 1- نقدوبررسی منابع

فصل دوم: تبار صفویان
1- 2- بخش اول: فیروز شاه زرین کلاه تا امین الدین جبرئیل
1- 1- 2- فیروزشاه زرین کلاه
2- 1- 2  عوض  
3- 1- 2- محمد الحافظ      
4- 1- 2- صلاح‌الدین رشید 
5- 1- 2- قطب‌الدین ابوبکر
6- 1- 2- امین‌الدین جبرئیل
2- 2- بخش دوم: از شیخ صفی تا شاه‌اسماعیل
1- 2- 2- شیخ صفی الدین  
2- 2- 2- شیخ صدرالدین 
3- 2- 2- خواجه علی
4- 2- 2- شیخ ابراهیم
5- 2- 2- شیخ جنید 
6- 2- 2- شیخ حیدر 

فصل سوم: نظری به درونمایه‌ها و روند پیدایش نهضت صفوی
1- 3-  بخش اول
1- 1- 3- تشیع 
2- 1- 3- تصوف و همبستگی آن با تشیع
2- 3- بخش دوم: ادعای سیادت صفویان

3- 3- بخش سوم: سابقه‌ی تشیع در خاندان صفوی قبل از تشکیل سلطنت
1- 3- 3- از تشیع صفی تا شیخ جنید
2- 3- 3- از شیخ جنید تا شاه اسماعیل

4- 3- بخش چهارم: چگونگی رسمیت یافتن تشیع توسط شاه اسماعیل
1- 4- 3-زندگانی شاه اسماعیل از آغاز تا خروج از گیلان
2- 4- 3- خروج اسماعیل وبیروزی نهضت صفویان

فصل چهارم: حکومت صفوی و علما
1- 1- 4- بخش اول: زمینه‌های تعامل حکومت صفوی  وعلمای شیعه
الف – استقرار دولت صفوی و نیاز به کسب حمایت
ب- نیاز فقهای شیعه به امنیت خاطر جهت پیشبرد اهداف تشریعی خود
پ- وجود دشمن مشترک
2- 1- 4- لزوم روابط وهمکاری دولت صفویه با علمای شیعه و تشکیل نهاددینی شیعه
3- 1- 4- علمای شیعه و مشروعیت دولت صفویه 
4- 1- 4- افزایش نفوذ و اقتدار علمای شیعه در ایران

2- 4- بخش دوم: مناصب مذهبی علما
1- 2- 4- صدارت
2- 2- 4- شیخ الاسلام دوره آغازین صفوی
الف: منصب شیخ الاسلامی در دوره میانی و دوره اخیر صفوی
ب: نمونه‌هایی از فرامین شیخ‌الاسلامی و اداره امور شرعیه
3- 2- 4-مقام ملا باشی
4- 2- 4- خلیفه الخلفا
5- 2- 4- مجتهد
6- 2- 4- پیشنماز 
7- 2- 4- قضات
8- 2- 4- مفتی
9- 2- 4- وکیل حلالیات

3- 4- بخش سوم: علمای نامدار صفوی
الف- علمای مهاجر
1- 3- 4- محقق کرکی
2- 3- 4- شیخ بهایی
3- 3- 4-میسی
4- 3- 4- حر عاملی
5- 3- 4- سید ماجدبن محمد بحرانی
6- 3- 4- سید ماجدبن هاشم بحرانی
ب- علمای ایرانی
7- 3- 4-  میرداماد
8- 3- 4- میرزا ابوالقاسم فندرسکی
9- 3- 4- آقا حسین خوانساری
10- 3- 4- صدرالدین شیرازی
11- 3- 4- فیاض لاهیجی
12- 3- 4- مجلسی اول
13- 3- 4- مجلسی
14- 3- 4- محقق سبز‌واری
15- 3- 4- ملا خلیل بن غازی قزوینی
16- 3- 4- سعید قمی
17- 3- 4- ملا محسن فیض کاشانی
نتیجه‌گیری
فهرست منابع

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق روابط و منا‌سبات علمای دین و حکومت صفویه در pdf

1-    آقاجری ، هاشم، 1380 ، کنش دین دولت در ایران عصر صفوی ، تهران، باز

2-    ابرو، حافظ ، 1350، ذیل جامع‌التواریخ رشیدی، تهران، به کوشش خانبابابیانی

3-    ابن بزار، توکلی بن اسماعیل، 1373، صفوه الصفا، تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، تبریز، ج

4-    اقبال آشتیانی، عباس، 1366، تاریخ مغول از حمله چنگیز تا تشکیل دولت تیموری، تهران

5-    براون، ادوارد، 1316، تاریخ ادبیات ایران، ترجمه رشید یاسمی، تهران، ابن سینا، ج

6-    بنانی، امین و دیگران ، 1380، ساختار اجتماعی و اقتصادی دوره صفوی، ترجمه و تدوین یعقوب آژند، انتشارات مولی، جلد

7-    بهبودی، محمد باقر،گزارشهای سالیانه از ابتدای خلقت تا سال 1195 هجری قمری،

8-    پارسادوست، منوچهر، 1375، شاه اسماعیل اول پادشاهای با اثر دیرپای در ایران و ایرانی، شرکت سهامی انتشار، چایخانه حیدری

9-    پطروشفسکی، 1354، اسلام در ایران، ترجمه کریم کشاورز، تهران، پیام

10-پیرزاده زاهدی، شیخ‌حسین، 1343، سلسله‌النسب صفویه، انتشارات ایرانشهر، برلین،

11-پیشوایی، مهدی، 1372، سیره پیشوایان، نگرشی بر زندگانی اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی امامان معصوم علیهم السلام، با مقدمه جعفر سبحانی ، قم

12-پیگو لوسکایا و دیگران، 1354، تاریخ ایران، ترجمه کریم کشاورز، تهران، پیام، چ

13-تبریزی، علامه محمد علی مدرس، 1374،ریحانه‌الادب،انتشارات خیام،چاپ،چهارم، چایخانه صدری

14-جعفریان، رسول،1380 تاریخ تشیع تا قرن هفتم هجری، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی

15-جعفریان، رسول،1379، صفویه در عرصه دین فرهنگ سیاست، انتشارات انصاریان، قم

16-حسینی زاده، محمدعلی، 1379، علما و مشروعیت دولت صفوی، تهران، انجمن معارف اسلامی

17-حسینی قمی، قاضی احمد بن شرف الدین، 1359، خلاصه التواریخ، تصحیح احسان اشراقی ، تهران، دانشگاه تهران

18-خاتون‌آبادی، سید عبدالحسین، 1352خورشیدی، وقایع السنین و الاعوام،

19-خنجی اصفهانی، 1379، عالم آرای امینی، به کوشش مسعود شرقی، تهران، انتشارات خانواده

20-خواند میر، امیر محمود، 1370 ،تاریخ شاه اسماعیل و شاه طهماسب  صفوی، تصحیح و تحشیه محمد علی جراجی، تهران، گستره

21-خواندمیر، غیاث‌الدین، 1343، حبیب السیر فی اخبار افراد البشیر، با مقدمه جلال همایی، تهران، خیام

22-خوانساری، آقا حسین، 1316، ریاض العارفین، تهران، هدایت

23-خوانساری، میرزا محمد باقر، 1390، روضات الجنات فی‌احوال العلما و السادات، تهران

24-دانش‌پژوه، محمد تقی،(1350 خورشیدی) یک پرده از زندگانی شاه طهماسب صفوی ، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال 7، شماره 4،

25-رحیم‌زاده صفوی، 1341، شرح جنگها و تاریخ زندگانی شاه اسماعیل، به اهتمام یوسف پورصفری ، تهران، خیام

26-رحیم‌لو، یوسف، 1370، مواردی از دستاویز معنوی سیاست صفویان، یادنامه استاد جعفر سلطان الترابی، تبریز

27-روملو، حسن، احسن‌التواریخ، تصحیح چارلس نارمن سیدن ، کتابخانه صدر تهران

28-رویمر، هانس روبرت، 1380، ایران در راه عصر جدید، مترجم آذر آهنچی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران

29-زرگری نژاد، 1372تحول اندیشه‌های سیاسی در دوره قاجار، پایان‌نامه تحصیلی شهریور ، ج 1، دانشگاه تربیت مدرس

30-زرین کوب، عبدالحسین، 1374، روزگاران دیگر، از صفویه تا عصر حاضر، تهران ، سخن

31-زرین‌کوب، عبدالحسین، 1362، دنباله جستجو در تصوف ایران، تهران، امیر کبیر، ج

32-سیوری ، راجر ،1372 ایران عصر صفوی ، ترجمه کامبیز عزیزی ، نشر مرکز ، تهران ،

33-شجاعی زند، علی رضا، 1376 ، مشروعیت دینی دولت و اقتدار سیاسی دین، تبیان ، تهران

34-الشیبی، مصطفی، تشیع و تصوف تا آغاز سده دوازدهم هجری، ترجمه علی‌رضا ذکاوتی قراگزلو، تهران، امیر کبیر

35-صفاء، ذبیح‌الله، 1363، تاریخ ادبیات در ایران، تهران، فردوسی

36-صفت گل، منصور، 1381، ساختار نهاد و اندیشه‌دینی در ایران عصر صفوی، چاپخانه غزال، صحافی فرنو، تهران، رسا

37-طارمی، حسن ، 1375، علامه مجلسی ، تهران، طرح نو

38-طاهری، ابوالقاسم، 1349، تاریخ سیاسی و اجتماعی از مرگ تیمور تا مرگ شاه عباس ، تهران

39-طباطبایی، محمد حسین،1360، شیعه در اسلام ، قم، بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی

40-طباطبایی، محیط، 1345، صفویه از تخت پوست درویشی تا تخت شهریاری،

41-فرهانی‌منفرد،مهدی،1377،مهاجرت علمای‌شیعه از جبل‌عام به ایران درعصر صفوی ،تهران ، امیرکبیر

42-فلسفی، نصرالله، 1369، زندگانی شاه عباس اول، انتشارات محمد علی، 5 جلد، چاپ چهارم

43-قزوینی، یحیی بن عبداللطیف، 1386، تصحیح میر هاشم محدث، تهران

44-کدیور، جمیله،1379 تحول گفتمان سیاسی شیعه در ایران،

45-کسروی، احمد،1368، شیخ صفی و تبارش، تهران، چاپ کتیبه

46-کمبریج، 1380، دوره صفویان، جمعی از نویسندگان، ترجمه یعقوب آژند، تهران، جامی

47-لاپیدوس، آیرام، 1376، تاریخ جوامع‌اسلامی ( از آغاز تا قرن هجدهم) ، ترجمه محمود رمضان‌زاده، ج 1، مشهد آستان قدس رضوی

48-لمبتون، آن،1374، دولت و حکومت در اسلام ترجمه وتحقیق عباس صالحی،محمد مهدی فقیهی،تهران،موسسه چاپ ونشرروح

49-مزاوی، میشل، 1363، پیدایش دولت صفوی، تهران، ترجمه یعقوب آژند، نشر گستره، چاپ اول

50-مستوفی، حمدالله، 1362، نزهه‌القلوب، تصحیح گای لیسترانج، تهران، دنیای کتاب

51-مشکور، محمد جواد، 1368، تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام تا قرن چهارم، تهران، اشراقی

52-فشاهی، محمدرضا، 1354مقدمه‌ای بر  سیر تفکر در قرون وسطی، تهران،

53-منشی ترکمان، اسکندربیک، 1350، تاریخ عالم آرای عباسی، به کوشش ایرج افشار، امیر کبیر با شرکت کتابفروشی تایید اصفهان، 2 جلد، چاپ دوم، تهران

54-مینورسکی، ولادیمیر، 1368، سازمان اداری حکومت صفوی  یا تعلیقات مینورسکی بر تذکره الملوک ، ترجمه مسعود رجب‌نیا، تهران، امیرکبیر

55-نوایی، عبدالحسین، 1352، رازی در دل تاریخ، گوهر، سال اول، ش 5، خرداد، 8 شهریور

56-هینتس، والتر، 1362، تشکیل دولت ملی در ایران، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران، خوارزمی

57-عالم آرای شاه اسماعیل، 1349، (بی‌نام)، با مقدمه تصحیح و تعلیق اصغر منتظر صاحب، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب

58-عالم آرای صفوی، 1363، (بی‌نام)، به کوشش یدالله شکری، تهران، اطلاعات

59-سفرنامه‌های و نیزیان در ایران، 1349، ترجمه منوچهر امیری، تهران ، خوارزمی

60-ماهنامه وحید،سال 3، ش 9 شهریور، ص

چکیده

پژوهشنامه حاضر که به عنوان پایان‌نامه تحصیلی ارائه می‌شود به روابط و مناسبات علمای دین و حکومت صفوی می‌پردازد و تعامل و همکاری این دو را با هم تجزیه و تحلیل می‌کند. در فصل اول این پژوهش درباره کلیات نکته‌هایی اشاره شده است، و در فصل دوم به تبار صفویان از فیروز شاه زرین کلاه تا شاه اسماعیل اول اشاره شده است. و در فصل سوم که به چهار بخش تقسیم شده است. بخش اول نظری به درونمایه‌ها و روند پیدایش دولت صفوی و بعد از آن به ادعای سیادت خاندان صفوی که برای چه و به چه دلیل ادعای سیادت می‌کردند و بعد از آن تشیع خاندان صفوی که از چه زمانی به تشیع روی آوردند و آن را وسیله‌ای برای رسیدن به حکومت و تحکیم پایه‌های قدرت خود قرار دارند بحث می‌شود و در فصل چهارم به مباحث کلی در مورد حکومت صفوی و علما و مناصب مذهبی و علمای بنام آن دوره اشاراتی دارد

1- 1- مقدمه:

بدون تردید یکی از دوره‌های مهم تاریخی کشور ایران، هم به لحاظ تأمین کننده استقلال و هویت ملی- دینی کشور و هم تأثیر شگرف آن در فرهنگ مذهبی جاری کشور، دوره صفوی است. ایران پیش از صفویه، ایرانی از هم گسیخته و پراکنده بود که هر گوشه از آن، در اختیار دولت و طایفه‌ای بود. روزگاری نیز که سلطه‌ی واحدی برهمه آن اعمال می‌شد، فرمان و سلطه از آن شام، بغداد، و یا ترکان ماوراء النهر و مغولان بود. با آغاز فعالیت صفویان، شاه اسماعیل، به همراه سپاه قزلباش، ایران را یکپارچه و متحد کرد و فرزندان او، کوشیدند تا فرهنگ ایرانی را در این کشور فراهم کنند

دوره صفویه از مهم‌ترین دوران تاریخی ایران به شمار می‌آید چرا که پس ازنهصد سال پس از نابودی شاهنشاهی ساسانیان یک فر مانروایی پادشاهی متمرکز ایرانی توانست در سراسرایران آن روزگار فرمانروایی کند. به درستی پس ازاسلام، چندین پادشاهی ایرانی مانند صفاریان، سامانیان، آل بویه وسربداران روی کار آمدند، ولی هیچ کدام نتوانستند تمام ایران را زیرپوشش خود قراردهند و یکپارچگی میان مردم ایران پدید آوردند

یکی از مهم‌ترین اقدامات این دولت، رواج مذهب حقه امامیه در این کشور بود که سالها در برخی از نقاط ایران حضور داشت و مجبور بود تابا پرده‌ی تقیه روزگار را سپری کند. به یمن وجود این دولت، تشیع در سراسر ایران انتشار یافت و شیعیان ، پس از قرن‌ها توانستند با آزادی کامل به انجام اعمال و شعائر مورد قبول خود بپردازند. در مجموع ، فرهنگ غنی شیعه با حمایت علما و فقها و فلاسفه و عرفای شیعه ، روزبه روز بارورتر شده و تا به امروز توانسته است که بر غنای خود افزوده و درصحنه سیاسی جامعه ایران حضور قاطع خود را برای هدایت مردم، حفظ کند

2- 1- هدف تحقیق:

در این تحقیق به نقش عالمان دینی در دولت صفوی و تحکیم مذهب شیعه در ایران و شناسایی مناسبات و روابط سلاطین صفوی با عالمان دینی با تاکید بر علمای شیعه و سیاست مذهبی صفویان در برخورد با علما مورد بررسی قرار گیرد

3- 1- سوالات اصلی پژوهش:

در این تحقیق تلاش می‌شود که جایگاه و نقش مذهب شیعه در دوره‌ی صفویان بررسی و روابط سلاطین صفوی با عالمان دینی مورد چگونه بوده است؟ سلاطین صفوی و پیش از آنها از زمان پدران شاه اسماعیل چرا به تشیع گرایش و از آن حمایت کردند و تبار خود را به امامان رسانیدند و آیا این مسئله به عنوان یک سیاست این دولت برای کسب مشروعیت بوده است یا واقعاً در د دین داشتند؟

4- 1- فرضیه‌های پژوهش:

1-    اعلام تشیع اثنی عشری توسط شاه اسماعیل اول به عنوان تحکیم پایه‌های حکومت صفویه بود

2-    عالمان شیعی حکومت صفویه را برای گسترش تشیع لازم می‌دیدند و برای مشروعیت حکومت صفویان تلاش می‌کردند

3-    صفویان برای مشروعیت خود از عالمان شیعی حمایت می‌کردند

4-    افزایش نفوذ واقتدار علمای شیعه در اواخر صفویان باعث وابسته‌تر شدن شاهان صفوی به علما شد

5-    علاقه حکمرانان صفوی در استفاده از علمای جبل عامل برای ترویج و گسترش مذهب امامیه اثنی‌عشری وایجاد تعادل بین افراط  و تفریط هایی که در جامعه آن روز وجود داشت

5- 1- اهمیت موضوع و ضرورت تحقیق:

با توجه به اینکه ایران پس از تاسیس سلسله ی صفوی پایگاه مهم مذهب تشیع گردیده و پر شمار ترین جمعیت شیعه را در خود گرد آورده است.نقش روحانیون شیعه در آن از اهم مسایل و مباحث آن است .در این‌باره قطعا روابط بین این روحانیون با حکام صفوی که پایه گذار این مذهب در ایران بودند و نحوهُ تعامل بین حکومت و روحانیون این دوره یکی از مهم ترین مو ضوعات است که لازم است در مورد آن تحقیق جامع و کامل صورت پذیرد . که سعی اینجانب در این تحقیق بر اساس همین محور بوده است

6- 1- روش تحقیق:

این پژوهش تحقیقی است از نوع تحقیقات بنیادی  و نظری و از روشهای استدلال و تحلیل عقلانی با توجه به منابع و بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای بهره‌ گرفته شده است

7- 1- سابقه ی پژوهش:

 باوجود تحقیقاتی که در حوزه ی صفویه درکتابهای تاریخ کمبریج دوره ی صفویان،صفویه درعرصه دین وسیاست رسول جعفریان وایران عصر صفوی راجرسیوری و دین و دولت مریم میراحمدی وتحقیقات دیگر که انجام گرفته است،باز هم نیاز به تحقیقات جدید درمورد مناسبات علمای دین وسلاطین ودین ودولت در عصر صفوی ضروری است زیرا ابهامات زیادی دراین خصوص وجود دارد که درپژوهش موجود به آنها پاسخ داده شده است

 

 

 

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق روابط و منا‌سبات علمای دین و حکومت صفویه در pdf

احسن‌التواریخ: نوشته‌ حسن بیک روملو یک سال پس از مرگ شاه طهماسب صفوی به پایان رسیده و رویدادهای روزگار این پادشاه و پدرش اسماعیل را به تفصیل آورده است. در اصل به صورت تاریخ عمومی و ظاهراً در دوازده مجلد بوده است که اکنون تنها مجلد آخر این اثر در دست است. نگارش کتاب به سال 980/1572م. پایان یافته و نویسنده بعدها رویدادها را تا سال 985/1577م افزوده است. روملو رویدادها را به طور سالیانه ذکر می‌کند و در پایان هر سال آگاهیهای مشروح و با اهمیتی درباره سیاستمداران عالمان، ادیبان و شاعرانی که در آن سال در گذشته‌اند به دست می‌دهد. اهمیت و اعتبار جلد دوازدهم احسن‌التواریخ که مشتمل بر وقایع تاریخی در فاصله سالهای 900 تا 985 ه.ق/ 1494 تا 1577 م، است از آن روست که مطالب آن یا مشهودات نویسنده است یا مسمومات وی از افراد موثق، حسن روملو مورخ قورچی، نه تنها شاهد جنگ‌ها و وقایع بوده بلکه به مناسبت سمت نظامی خویش در جنگها مکرر و متعدد دوران شاه طهماسب شرکت داشته و شرح آنها را در تاریخ خود منعکس ساخته است. لذا می‌توان به اطمینان باور نمود که حسن روملو  از سال 948 تا 985 ه ق. یعنی مدتی نزدیک به چهل سال، شاهد وقایع درباری صفوی بوده و آنچه نوشته مطالبی است که یا به چشم خویش دیده یا بی‌واسطه و مستقیماً از بزرگان شاه طهماسب و پسرانش شاه اسماعیل دوم و شاه محمد خدابنده شنیده است

البته در این کتاب نیز مانند دیگر آثار مورخان ایرانی قرون وسطی، توجه وافر به تاریخ نظامی و شرح جنگها مبذول شده است. جهت سیاسی این اثر به نفع صفویه است. با این وجود مؤلف در برابر اشتباهات و نقایص و نقاط ضعف شاهان صفویه مأموران عالیمقام آن خاندان چشم‌پوشی نمی‌کند و به تملق و چاپلوسی نمی‌گراید و حتی درباره دشمنان خاندان صفویه نیز تا اندازه‌ای در اظهار نظر جانب بی‌غرض را حفظ می‌کند

در چگونگی سبک نگارش حسن بیک روملو در احسن التواریخ، باید گفت، که وی همچون نویسندگان تاریخ قرون نهم و دهم هجری، که آیات قرآن و قصص انبیاء و اشعار را شاهد نوشته‌های خود می‌آورند، دارای نثری تقریباً مصنوع و متکلف و همراه با عبارت پردازی و آرایش‌های نظمی مطالب خود را نوشته است. این نوشته‌ها همراه با لغات و واژه‌های ترکی و مغولی مرسوم به قرینه‌های ادبی مخصوص این قرون است

عالم آرای شاه اسماعیل:

نویسنده آن ناشناخته است در سال 1086/1675 نگارش یافته و رویدادها را تا پایان حکومت اسماعیل‌یکم آورده است. اعتبار و ارزش تاریخی این کتاب هم به خاطر فاصله داشتن زمان نگارش آن از دوران حکومت اسماعیل یکم و همچنین نثر ساده و عوامانه‌ی کتاب که با داستان پردازی آمیخته است. و پذیرش مطالب آن باید بسیار با احتیاط صورت پذیرد. این کتاب یک بار نیز با عنوان تاریخ عالم آرای صفوی به کوشش یدالله‌شکری به چاپ رسیده است. از این منبع در فصل دوم تبار صفوی استفاده شده است

عالم آرای عباسی:

کتاب دیگری که در زمره منابع تاریخی دوره صفوی باید از آن یاد . تاریخ عالم آرای عباسی است که اسکندر بیک منشی ترکمان (1043-968/1633-1560) نوشته است. نویسنده که از ایل ترکمان آذربایجان است نخست در زمره نگهبانان شاهی بود و سپس در دستگاه مرکزی حکومت عباس یکم به کار پرداخت . وی شاهد بسیاری از رویدادهای دستگاه پادشاهی عباس یکم بوده و به اسناد دولتی نیز دسترسی داشته است. اسکندر بیک همچون سایر مورخان وابسته به دربار صفوی قرن نهم و دهم از سیادت خاندان صفوی دفاع کرده است

سبک و شیوه نگارش عالم آرای عباسی به سیاق کتب قرن نهم و دهم هجری است و در آن از آیات قرآنی ، حدیث، قصص انبیاء و شعر و تکلفات منشیانه یافت می‌شود

اسکندربیک منشی دردوران ضعف‌وپیری نوشتن تاریخ پادشاهی شاه صفی‌یکم(1052-1038/1642-1629) را آغاز کرد و تا سال 1043/1634 یعنی مدت پنج سال ادامه داد. ولی این کار با مرگش متوقف شد و منشی نتوانست ذیل عالم آرای عباسی را به اتمام برساند. بقیه حوادث ایام شاه صفی که در این کتاب آمده از تاریخ «خلدبرین» محمد یوسف واله اصفهانی استخراج شده است

مواد تراجم احوال در تاریخ عالم آرای عباسی تاحدی به روال متفاوتی از آثار بیشتر از خود نوشته شده و شاید نشانگر این باشد که اسکندر بیک، در واقع دولت را در نظر گرفته نه جامعه اسلامی را

اصول انتخاب که اساس اثر اسکندر بیک قرار گرفته به وضوح متفاوت با آن چیزی است که نویسندگان سابق به کار می‌گرفتند. به طور کلی تنها آنهایی که کارشان در چارچوب حکومت مهم بوده در این کتاب ذکر شده‌اند و اطلاعاتی که ارائه گشته بیشتر در مورد عزل و نصب‌ها تا ولادت و وفات است

روضات الجنات فی احوال العلما:

 نوشته محمد باقر خوانساری که توسط محمد باقر ساعدی خراسانی به فارسی برگردانده شده، نیز شرح حال 742 تن از علمای اسلام و شاعران قدیم و جدید را دربردارد. این کتاب، نگارش آن در سال 1287/1870 به پایان رسیده است، درباره افراد و آگاهیهای تاریخی ارزشمندی ارائه می‌کند که گاه در منابع دیگر وجود ندارد. که در تحقیق حاضر در بخش‌های زیادی از این کتاب استفاده کرده‌ام

لب التواریخ:

 تألیف یحیی‌بن عبداللطیف الحسینی قزوینی در عصر روز پنجشنبه 19 ذیقعده 886 ه . (9 ژانویه 1482) به دنیا آمد. او کتاب لب التواریخ را در چهار قسم نوشته و قسم چهارم آن مربوط به دودمان صفویان است. مؤلف رویدادهای زمان خود را به طرز فشرده ولی مفید با نثری ساده و قابل فهم تا 20 ذیحجه 948 ه.        (16 آوریل 1542 م) شرح داده است. یحیی قزوینی در برخی از جنگهای شاه اسماعیل اول، از جمله محاصره قلعه استاد اسیر کردن حسین کیای چلاوی شرکت داشته است. به همین جهت، کتاب لب التواریخ از منابع معتبر دودمان صفویان به شمار می‌رود. در بخش دوم و بخش شیخ جنید استفاده شده است

خلاصه التواریخ:

نویسنده این کتاب از هنگام مرگ طهماسب یکم تا اوایل پادشاهی عباس یکم شاهد رویدادها بوده، قاضی احمد بن شرف الدین الحسینی قمی نام دارد. صاحب مناصبی چون وزارت و استیفا بود و به دستور اسماعیل دوم (حکومت 985-984/1578-1576) نگارش تاریخ صفویان را آغاز کرده پس از مرگ اسماعیل، وی کار را ادامه داد و کتاب خود را در پنج جلد، به شیوه‌ی تاریخهای عمومی ، به رشته تحریر درآورد که تنها جلد پنجم آن که رویدادهای دوران شیخ صفی الدین اردبیلی تا شاه عباس یکم را در بردارد، موجود است. نویسنده در زمان مرگ طهماسب یکم بیست ساله بود و با علما و دانشمندان معاصر خود نشست و برخاست داشت که همین امر در پرباری مطالب کتاب موثر بوده است. وی این کتاب را در سال 999/1590 به نام شاه عباس یکم به پایان برد

 

کلمات کلیدی :