پایان نامه

 

  مقاله نقش رسانه‌ها در مدیریت بحران‌های سیاسی در pdf دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله نقش رسانه‌ها در مدیریت بحران‌های سیاسی در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله نقش رسانه‌ها در مدیریت بحران‌های سیاسی در pdf

مقدمه 
بخش اول: تعاریف 
1-1 بحران 
1-2 بحران سیاسی 
بخش دوم: رسانه‌ها و مدیریت بحران 
1-2 رسانه‌ها و مدیریت بحرانهای سیاسی داخلی 
2-2 رسانه‌ها و مدیریت بحران‌های فراملی 
3-2 رسانه‌ها و مدیریت بحران‌های تروریستی 
نتیجه گیری 
فهرست منابع 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله نقش رسانه‌ها در مدیریت بحران‌های سیاسی در pdf

- استاواک شرایو (1380) مشکلات رسانه‌های گروهی هندوستان در ارتباط با تروریسم، برگرفته از کتاب ارتباطات سیاسی در عمل،‌ نوشته دیوید.ال.پالتز، ترجمه مهدی شفقتی،‌ انتشارات سروش

ـ بلیغ، ناصر (1379) دستورالعمل برنامه‌سازی در رادیو تلویزیون هنگ‌کنگ؛ انتشارات اداره کل تحقیق و توسعه صدا سازمان صدا و سیما

ـ بلیغ، ناصر(1380) دستورالعمل برنامه‌سازی در رادیو تلویزیون انگلستان(BBC)، انتشارات اداره کل تحقیق و توسعه صدا سازمان صدا و سیما

-بیرو آلن (1370) فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر ساروخانی، انتشارات کیهان، چ دوم

- پای لوسین (1380)بحران مشروعیت، از کتاب «بحران‌ها و توالی در توسعه سیاسی»، ترجمه غلامرضا خواجه سروی، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی

- تاجیک محمد رضا (1379) مدیریت بحران، انتشارات فرهنگ گفتمان

- دهشیری محمدرضا (1379) کالبدشکافی تروریسم، انتشارات اداره کل پژوهش معاونت سیاسی سازمان صداوسیما

- رابوی مارک و داژنه برنارد (1377) رسانه‌ها، بحران و دموکراسی، ترجمه داود حیدری، انتشارات اداره کل پژوهش معاونت سیاسی سازمان صداوسیما

- سبیلان اردستانی حسن (1386) رادیو و مدیریت بحران، انتشارات دفتر پژوهش‌های رادیو و انتشارات طرح آینده

- ستاری سجاد (1380) کالبدشکافی تاریخی – تئوریک هندسه تروریسم (بخش نخست) اداره کل پژوهش معاونت سیاسی سازمان صداوسیما

- سورت رای (1380) ساخت اجتماعی جرم و خشونت به مثابه یک علت، ترجمه مهرداد فیروزبخت، فصلنامه پژوهش و سنجش،‌ سال هشتم شماره 26 تابستان

سیف زاده سید حسن (1368) نوسازی و دگرگونی جامعه، انتشارات سفیر

- صادقی حسین (1380) تروریسم رسانه‌ای، روزنامه‌ اطلاعات (15/7/1380)

- لاپالومبارا جوزف (1380) نفوذ بحران و ظرفیت حکومت، از کتاب «بحران‌ها و توالی در توسعه سیاسی»، ترجمه غلامرضا خواجه سروی، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی

- موسی خانی مرتضی (1369) مدیریت بحران، نشریه دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی، شماره یازدهم

ـ نقش رادیو تلویزیون در ایجاد امنیت و مقابله با اغتشاشات(1375)؛ انتشارات اداره کل پژوهش معاونت سیاسی سازمان صدا و سیما

- یحیایی علی فرید (بی تا) بحران مشارکت و عوامل موثر بر آن، مجله فرهنگ مشارکت، شماره

مقدمه

مهمترین ابزار مدیریت بحران در عصر کنون، وسایل ارتباط جمعی است. امروزه کمتر بحران سیاسی وجود دارد که رسانه‌ها در ایجاد یا کنترل آن نقش نداشته باشند

مدیریت بحران شامل سه مرحله زمانی است: 1- قبل از بحران 2- در حین بحران  3- پس از بحران. در توضیح باید گفت: بحران‌های سیاسی ارتجالاً و دفعتاً رخ نمی‌دهند بلکه طی فرایند خاصی از حد کم و نامرئی شروع می شوند و روز به روز بر حجم آن افزوده می‌شود سپس در مقطع زمانی در شکل بحران مرئی، تجلی پیدا می‌کند. در این مرحله است که غیر متخصصین نیز می‌توانند شرایط بحرانی را درک نمایند، اما رسانه‌های همگانی بعلت نوع تخصص خود، می‌باید فرایند و روند شکل‌‌گیری بحران را پیش‌تر از دیگران تشخیص دهند. در این مرحله است که رسانه‌ها می‌توانند با گوشزد نمودن وضعیت منتج به بحران، تا حدود زیادی جلوی بروز بحران را گرفته و اجازه ندهند شرایط غیر عادی و غیر نرمال بوجود آید

مرحله دوم نقش و کارکرد رسانه‌ها در زمان وقوع بحران‌ها است. رسانه‌ها در این مقطع رسانه‌ها چند تأثیر بر بحران‌های سیاسی دارند. اول اینکه با رفتاری علمی و عقلایی، بحران را به حداقل رسانند. دوم می‌توانند میانجی عوامل بحران و گروه‌های ذینفع در بحران شده و برخوردها را به حداقل برسانند. سوم رسانه‌ها شرایط را برای جذب مخاطب و درآمد بیشتر مناسب دیده و به بحران و انعکاس آن دامن زنند و چهارم می‌توانند به عنوان یکی از منازعین بحران، وارد معرکه شده و خواهان امتیاز و سهم از بحران گردند

مرحله سوم، پس از بحران می‌باشد. تجربه نشان داده است بیشتر بحران‌ها پس از محو شدن مشخصات ظاهری، پیامدهای دیگری به همراه دارند که این پیامدها به دو دسته تقسیم می‌شوند

اولین پیامد، عوارض بلند مدت بحران است که اکثر این پیامدها از نوع غیر ملموس، غیرآشکار، باواسطه است، لذا رسانه‌ها با تشخیص اینگونه پیامدهای نامطلوب و ناخواسته می‌توانند عوارض بحران‌های بعدی را بکاهند

دومین پیامد، احتمال بازگشت به وضعیت قبلی یا همان وضعیت بحران است. رسانه‌ها در صورت آگاهی از ارتجاعی بودن وضعیت پس از بحران، می‌توانند این وضعیت را تعدیل نموده و آثار بازگشتی پس از بحران را به صفر نزدیک سازند. در ادامه به برخی تعاریف و سپس نقش رسانه‌ها در کنتل بحران پرداخته می‌شود

بخش اول: تعاریف

1-1 بحران

بحران Crisis از ریشه یونانی در معنای جورکردن، قضاوت، لحظه حساس و مشاجره گرفته شده است. بحران به معنای تغییر ناگهانی است که در جریان یک بیماری پدید می‌آید و صفت ویژه آن معمولاً بروز حوادث و وخامت است. در معنای مجازی، شرایط و اوضاع یا دورانی خطرناک و فاقد اطمینان را می‌رساند. بحران، حالت و فرایندی است که با آن تعادل ناپدید می‌شود و از انتقالی نسبتاً اجتناب ناپذیر به سوی شرایط و اوضاعی دیگر خبر می‌دهد. (بیرو 1370 ص73)

مینزبرگ و همکارانش معتقدند که بحران در اثر وقوع فوری، ناگهانی و غیر منتظره حوادث و یا اتفاق بوجود می‌آید که توجه فوری و فوتی به آن برای اخذ تصمیمی فوری ضروری است. در تعریف دیگر، بحران چنین بیان شده است؛ هرگاه در مسیر تحقق اهداف از پیش طراحی شده، حالت پیش بینی نشده‌ای رخ دهد که انتظارات و مطلوب‌های دیگر ما را متأثر سازد یک بحران روی نموده است. (موسی خانی 1369 ص14)

برای بحران تعاریف زیاد دیگری نیز آورده شده است که وجه مشترک همه آنها، تهدید وضعیت موجود بوده و تفارق آنها در شرایط فرعی هر وضعیت است. محمد رضا تاجیک در کتاب «مدیریت بحران» به این مقوله از دید سیستمی نگریسته و می‌گوید: از منظر سیستمی بحران به وضعیتی اطلاق می‌گردد که نظم سیستم اصلی یا قسمت‌هایی از آن [سیستم فرعی] را مختل کرده و پایداری آن را برهم زند. (تاجیک 1379 ص61)

البته بحران یک امر نسبی است، پیتر بروک در این خصوص می‌گوید: بحران‌ها در جهان زیست نمی‌کنند، آنها در گفتمان زیست می‌کنند. بحران‌ها رویدادهای واقعی نیستند بلکه ارزیابی‌های اهمیت آن چیزها هستند که دارد اتفاق می‌افتد. بحران‌ها شناخت و آگاهی ویژه‌اند که به برداشت‌ها از اختلال در وضعیت‌های موجود وابسته‌اند که به دگرگونی‌های ناگهانی و غیره منتظره که پرداختن به آنها دشوار است، می‌انجامد. بحران‌ها را نمی‌توان دید چون آنها ساختارهای نظام‌های ارزشی هستند. بحران‌ها، رویدادهایی هستند که با نظام‌های الزامات کنش‌ها که تصور می‌شود پیامدهای ناخوشایند رویدادها را از میان می‌برند ارتباط دارند

به بیان دیگر می‌توان گفت بحران‌ها شکل‌های خاصی از گفتمان هستند که بر پایه و اساس رمزهای مشخص شکل می‌گیرند. این رمزها گاهی از رویدادهای گذشته را با پیش بینی‌های مشخصی از پیامدهای قریب الوقوع یا آتی ترکیب می‌کنند و به این ترتیب بحران‌ها را از رویدادهای فاجعه آمیز تمیز می‌دهند و آنها را در مقایسه با حوادث صرفاً فاجعه آمیز به مشکلات جامعه شناختی  پیچیده‌تری تبدیل می‌کنند. (رابوی 1377 ص210)

1-2 بحران سیاسی

بحران سیاسی، بحران مشروعیت نظام حاکم است آنگاه که نخبگان سیاسی یک جامعه استعداد و قابلیت تولید و بازتولید ارتباطات و مناسبات مبتنی بر اعتماد و مقبولیت خود را از دست می‌دهند و سیستم دچار ناکارآمدی می شود، بحران حادث می‌شود. (تاجیک 1379 ص28)

لوسین دبلیو پای بحران‌های سیاسی را به پنج دسته تقسیم می‌کند

1- بحران هویت Identity

2- بحران مشروعیت Legitimacy

3- بحران مشارکت Participation

4- بحران نفوذ Penetration

5- بحران توزیع Distribution (سیف زاده 1368 ص173)

بحران هویت وقتی رخ می‌دهد که یک جامعه دریابد که آنچه را که تاکنون بطور دربست و بی چون و چرا به عنوان تعاریف فیزیکی و روانشناسانه «خود جمعی»اش پذیرفته است تحت شرایط تاریخی جدید دیگر قابل پذیرش نیست. برای اینکه نظام سیاسی بر اساس تغییر در قلمرو، شدت، اشکال ساختاری یا رویدادی، خود به سطحی جدید از عملکرد دست یابد، ضروری است که مشارکت کنندگان در نظام را از نو تعریف کنند، کی هستند و چگونه با کلیه دیگر نظام‌های سیاسی یا اجتماعی تفاوت دارند

نیروهای تدریجی و غیر مهیجی مانند گسترش ارتباطات جهانی، می‌توانند بنیان هویت یک جامعه سابقاً منزوی را با آگاه‌سازی مردم آن جامعه از یک دنیای کاملاً نوین از اقدام سیاسی متزلزل سازند. بدین ترتیب بحران هویت مرحله‌ای از رشد است که نظام سیاسی به هنگام تغییر اساسی اشکال اصلی آن، بالاجبار باید تجربه نماید. بحران هویت نشانه رشد و تغییر است نه علامت ضعف و ناهنجاری

چهار شکل اصلی از بحران هویت وجود دارد: اولین نوع بحران مزبور به احساسات مربوط به سرزمین و رابط فضای جغرافیایی با احساسات ناسیونالیستی ارتباط می‌یابد. دومین شکل آن وقتی رخ می‌دهد که ساختار اجتماعی و به ویژه تقسیمات طبقاتی چنان گسترش یابد که مانع وحدت ملی گردد. سومین صورت آن با تعارض بین هویت‌های فراملی و تعهد به یک هویت ملی مشترک سروکار دارد. چهارمین شکل بحران هویت در اثر پیامدهای روانشناسانه تغییر اجتماعی سریع و احساسات دوگانه نسبت به بیگانگان ایجاد می‌شود. (پای 1380 صص170و 171)

دومین شاخص بحران‌های سیاسی، بحران مشروعیت است. بحران مشروعیت، به شکل خاصی به فشارهای موجود بین برابری و ظرفیت در نشانگان توسعه ارتباط دارد. از آنجا که مشروعیت خصیصه‌ای از نظام سیاسی است، به شکل خاصی با عملکرد ساختار حکومتی در ارتباط نزدیک است. بنابراین در تعیین ظرفیت نظام نقش اساسی دارد. به عبارت دیگر، پذیرش و تأیید مشروعیت با مردم است، و این امر احتمالاً آنگاه تحقق می‌یابد که به نظر رسد زمامداران به اصول برابری احترام گذاشته و تمایزات را تنها به عنوان واقعیت اشکال مناسب انفکاک تلقی می‌کنند. بنابراین تمامی پیشرفت‌های حاصل در نشانگان توسعه، همراه با تغییرات پیوسته در روابط بین برابری، ظرفیت و انفکاک ساختاری احتمالاً واکنشی را ایجاد خواهد کرد که بر مشروعیت تأثیر گذاشته و می‌تواند بحران بزرگی را موجب شود

نفس ارتباط مشروعیت با ظرفیت اجرایی نظام و احساس مردم نسبت به اقتدار، بیانگر این مطلب است که هریک از چهار بحران دیگر اعم از هویت، مشارکت، نفوذ و یا توزیع در نهایت می‌توانند به بحران مشروعیت منجر شوند، چرا که تمامی بحران‌ها به نحوی مشروعیت یک نظام را زیر سوال می‌برند. (پای 1380 ص208)

سومین شاخص بحران سیاسی، بحران مشارکت سیاسی است. مایرون وینر می‌گوید: گذار از پادشاهی به جمهوری، از حکومت استعماری به حکومت مستقل، از نظام بدون حزب به نظام حزبی، از حق رأی انحصاری به حق رأی عمومی و از حکومت استبدادی به مردم‌سالاری همگی بیانگر مناسبات جدیدی بین ملت و دولت واشکال جدیدی از مشارکت سیاسی هستند. (پای 1380 ص239)

بحران مشارکت به شرایطی گفته می‌شود که ضمن آن خواسته‌های برابری طلبانه و تساوی خواهانه اقشار تازه تحرک یافته اجتماعی از ناحیه دولت سالاران و نخبگان حاکم مورد پذیرش واقع نمی‌شود و نیز کشمکشی است به هنگامی که نخبگان فرمانروا درخواست یا رفتار افراد و گروه‌ها را در امر مشارکت سیاسی نامشروع قلمداد کنند و همچنین به وضعیت و حالتی تعبیر می‌گردد که اداره‌های مشارکت طلبانه و تقاضاهای مداخله جویانه عمومی با ساختارهای سیاسی، اداری، حقوقی، عرفی و سنتی حاکم بر جامعه که ویژگی تمرکز و استبدادی برخوردار هستند در تضاد ناهمگونی قرار گیرند. (یحیایی ص16)

چهارمین شاخص؛ بحران نفوذ است. جوزف لاپالومبارا در این خصوص می‌گوید: بطور مشابه، وقتی آن قسمت از منابعی که یک ملت باید بطور گسترده به نفوذ خود اختصاص می‌دهد، محدود شود و دیگر فعالیت‌های آن، ملت را به خطر اندازد نوعی بحران نفوذ وجود خواهد داشت. در جایی که مشروعیت [آسیب‌پذیر یا مستحکم] حکومت ملی تهدید شود مسأله منابع مذبور واکنشی زنجیره‌ای را موجب خواهد شد. از لحاظ تحلیلی آنچه بحران نفوذ را از دیگر بحران‌ها متمایز می‌سازد، آن است که این بحران می‌تواند با فشارهای وارده بر نخبگان برای ایجاد تعدیل‌های نهادی یا نوآوری‌هایی در طیف توأم باشد. (لاپالومبارا1380 ص314)

نهایت پنجمین شاخص؛ بحران توزیع می‌باشد. مرتضی نعمتی در این رابطه می‌گوید: یکی از کارکردهای حکومت چهره عمومی آن است. چهره عمومی به این معنا است که قدرت سیاسی توانایی توزیع مناسب امکانات بین گروه‌های مختلف جامعه را داشته باشد و تمامی گروه‌ها از دسترسی به امکانات ابراز رضایت نمایند. امکانات و منابع در یک جامعه تمامی حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ارزشی را دربر می‌گیرد و تنها به منابع مادی محدود نمی‌شود

بحران توزیع زمانی بروز پیدا می‌کند که دولت منابع موجود را به نحو صحیح و عادلانه توزیع ننماید و اختلاف بین گروه‌ها، طبقات یا دستجات در دریافت منابع و امکانات وجود داشته باشد. بطور مثال توزیع ناعادلانه منابع اقتصادی باعث ایجاد فاصله طبقاتی می‌شود و یا توزیع نابرابر امکانات سیاسی باعث نارضایتی سیاسی در بین احزاب و جناح‌های سیاسی می‌شود. زمانی که این توزیع امکانات و منابع حساسیت عمومی را بر انگیزد در آن زمان بحران توزیع عامل مهمی در بحران سیاسی کلان خواهد بود

 

کلمات کلیدی :

 

  پایان نامه نظریه سازمان های یادگیرنده در pdf دارای 60 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پایان نامه نظریه سازمان های یادگیرنده در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه پایان نامه نظریه سازمان های یادگیرنده در pdf

مقدمه‌ 
تعاریف‌: 
انواع‌ یادگیری‌: 
زمینه‌های‌ شکل‌گیری‌ نظریه‌ سازمان‌ یادگیرنده‌: 
نظریه‌ سازمان‌ یادگیرنده‌: 
کشش‌ خلاق‌‌(38) : اصل‌ تلفیق‌کننده‌ 
نقشهای‌ جدید: 
رهبر به‌ عنوان‌ طراح‌: 
رهبر به‌ عنوان‌ معلم‌: 
رهبر به‌ عنوان‌ خدمتگزار:(57) 
مهارتهای‌ جدید 
ساختن‌ دورنمای‌ مشترک‌ 
نمایان‌ ساختن‌ و آزمون‌ مدلهای‌ ذهنی‌ 
تفکر سیستمی‌ 
ابزارهای‌ جدید 
الگوهای‌ سیستمی‌ پایه‌(75) 
الف‌- فرایند ایجاد تعادل‌ همراه‌ با تأخیر(76) 
ب‌- محدودیتهای‌ رشد(77) 
ج‌- انتقال‌ فشار(78) 
د- اهداف‌ تحلیل‌ رفته‌(79) 
ه’- گسترش‌ تدریجی‌(80) 
و- تراژدی‌ منابع‌ مشترک‌(81) 
ز- رشد و سرمایه‌گذاری‌ کمتر از حد موردنیاز(82) 
ترسیم‌ شقوق‌ متعارض‌ استراتژیک‌(83) 
نقد نظریه‌ پیتر سنج‌ 
معنای‌ واقعی‌ سازمان‌ یادگیرنده‌ 
یادداشتها 
فهرست‌ منابع‌ 

بخشی از فهرست مطالب پروژه پایان نامه نظریه سازمان های یادگیرنده در pdf

1- سنج‌، پیتر ام‌. مترجمین‌: حافظ کمال‌ هدایت‌ و محمد روشن(1377)‌ .پنجمین‌ فرمان‌، تهران‌: سازمان‌ مدیریت‌ صنعتی‌

 2 Argyris, C. & Schon, D. A. (1978). Organizational Learning: A Theory of Action Perspective. Reading, Mass: Addison Wesley
3. Argyris, C. & Schon, D. A. (1996). Organizational Learning II Reading, Mass: Addison Wesley
4. Daft, Richard L. (1998). Essentials of Organizational Theory and Design. Cincinnati: South – Western College Publishing
5. Dodgson, M. “Organizational Learning: A Review of Some Literatures”, Organization Studies. vol 14, No. 3, 1993, pp. 375-
6. Fiol, C. Marlene and Lyles, Marjorie A. “Organizational Learning”. Academy of Management Review. vol. 10, No.4, 1985, pp.803-
7. Garvin, David A. “Building a Learning Organization”. Harvard Business Review. July – August 1993. pp 78-
8. Huber, G. P. “Organizational Learning: The Contributing Process and The Literature”. Organization Science. vol. 2, No.1, 1991,pp. 88-
9. Senge, Peter M. “The Leader’s New Work: Building Learning Organization”. Sloan Management Review. Fall 1990, pp. 724-
10. Schein, E. (1985). Organizational Culture and Leadership .San Francisco: Jossey – Bass
11. Tsang, W. K. “Organizational Learning and Learning Organization: A Dichotomy Between Descriptive and Prescriptive Research”. Human Relations. vol.50, No.1, 1997, pp. 73-

مقدمه‌

برنامه‌های‌ بهبود مداوم‌ که‌ امروزه‌ نقل‌ محافل‌ مدیریتی‌ است‌، به‌ سرعت در تمام‌ سازمانها گسترده‌ می‌شوند. مدیران‌ به‌ این‌ امید چنین‌ برنامه‌هایی‌ را، که‌بعضاً هزینه‌های‌ گزافی‌ را نیز به‌ سازمان‌ تحمیل‌ می‌کنند، در دستور کار قرارمی‌دهند که‌ بتوانند در سازمان‌ توان‌ رقابت‌ در بازار جهانی‌ و مقاومت‌ در برابر پیچیدگی‌های‌ روزافزون‌ را ایجاد کنند. برنامه‌ها و تکنیک‌های‌ بهبود مداوم‌ بسیارمتنوع‌اند، چنانکه‌ تنها تهیه‌ فهرستی‌ از عناوین‌ آنها نیز کار سختی‌ است‌. متأسفانه‌ در این‌ وادی‌ تعداد شکست‌ها به‌ مراتب‌ بیش‌ از پیروزیهای‌ بدست‌ آمده ‌است‌. نظریه‌ سازمانهای‌ یادگیرنده‌، که‌ ابتدا توسط تعدادی‌ از مدیران‌ هوشمند وبا تجربه‌ در محیط کسب‌‌و‌کار به‌ صورت‌ عملی‌ مورد استفاده‌ قرار گرفته ‌و سپس‌ در محیط‌های‌ دانشگاهی‌ توسط نظریه‌پردازان‌ پرورش‌ داده‌ شده‌ است‌، به‌ دنبال یافتن‌ جواب‌ این‌ مسئله‌ است‌

بسیاری‌ از مدیران‌ از فهم‌ این‌ حقیقت‌ اساسی‌ که‌ بهبود مداوم‌ نیاز به‌ تعهدسازمان‌ به‌ یادگیری‌ مداوم‌ دارد، عاجزند. اساساً چگونه‌ می‌توان‌ انتظار داشت‌ که سازمانی‌ بتواند به‌ پیشرفت‌ نائل‌ شود و افقهای‌ جدیدی‌ از فعالیت‌ و کار رافراروی‌ خود بگشاید، بدون‌ اینکه‌ بخواهد چیز جدیدی‌ یاد بگیرد. حل‌ یک‌ مسئله ‌چالش‌ برانگیز، معرفی‌ محصولی‌ جدید و بازمهندسی‌ یک‌ فرایند تولید جملگی‌ نیاز به‌ مشاهده‌ جهان‌ به‌ طریقی‌ نو و تلاش‌ عملی‌ در جهت‌ اجرای‌ یافته‌های‌ جدیددارند. در فقدان‌ عنصر حیاتی‌ یادگیری،‌ سازمانها و افراد آنها تنها شیوه‌های‌کهنه‌ را – حداکثر با بیانهای‌ جدید – تکرار می‌کنند

تعاریف‌

یک‌ مرور مختصر و اولیه‌ در میان‌ نوشته‌های‌ صاحبنظران‌، محقق‌ را باتعاریف‌ متعدد و متفاوتی‌ از سازمان‌ یادگیرنده‌ مواجه‌ می‌سازد. در این‌ میان‌، مقاله‌ حاضر سعی‌ دارد تا به‌ عناصر و مفاهیم‌ اساسی‌ مشترکی‌ که‌ در تعاریف ‌ارائه‌ شده‌ بپردازد و تعریفی‌ از سازمان‌ یادگیرنده‌ ارائه‌ کند که‌ حداکثر وفاق ‌اندیشمندان‌ این‌ عرصه‌ پیرامون‌ آن‌ وجود داشته‌ باشد. اما قبل‌ از پرداختن‌ به‌تعریف‌ سازمان‌ یادگیرنده‌، لازم‌ است‌ تا مفهوم‌ یادگیری‌ سازمانی،‌ که‌ مفهومی‌اساسی‌ و پایه‌ای‌ است،‌ به‌ دقت‌ تعریف‌ و تفاوت‌ ظریف‌ آن‌ با سازمان‌ یادگیرنده‌تشریح‌ شود

مفهوم‌ یادگیری‌ سازمانی‌ به‌ لحاظ زمانی‌ قبل‌ از سازمان‌ یادگیرنده‌توسعه‌ داده‌ شده‌ است‌. کار جدی‌ محققین‌ پیرامون‌ یادگیری‌ سازمانی‌زمینه‌ساز شکل‌گیری‌ نظریه‌ سازمان‌ یادگیرنده‌ بوده‌ است‌. یادگیری‌ سازمانی‌به‌ طور فزاینده‌ای‌ در میان‌ سازمانهایی‌ که‌ به‌ افزایش‌ مزیت‌ رقابتی‌،نوآوری‌ واثربخشی‌ علاقمندند، مورد توجه‌ ویژه‌ قرار گرفته‌ است‌. آرجریس‌(1) و شون‌(2)(1978: 2)، که‌ دو تن‌ از پژوهشگران‌ اولیه‌ در این‌ زمینه‌ هستند، یادگیری‌سازمانی‌ را به‌ عنوان‌ «کشف‌ و اصلاح‌ خطا» تعریف‌ می‌کنند. به‌ نظر فایول‌(3) ولایلز (4) (1985:803)، یادگیری‌ سازمانی‌ فرایند بهبود اقدامات‌ از طریق‌ دانش‌ وشناخت‌ بهتر است‌. داجسون‌(5) یادگیری‌ سازمانی‌ را به‌ عنوان‌ ”روشی‌ که‌سازمانها ایجاد، تکمیل‌ و سازماندهی‌ می‌کنند تا دانش‌ و جریانهای‌ عادی‌ کار دررابطه‌ با فعالیت‌هایشان‌ و در داخل‌ فرهنگ‌هایشان‌ و همچنین‌ کارایی‌ سازمان‌ را ازطریق‌ بهبود بکارگیری‌ مهارتهای‌ گسترده‌ نیروی‌ کارشان‌، انطباق‌ داده‌ وتوسعه‌ بخشند“، تعریف‌ می‌کند (Dodgson,1993:377)

نکته‌ اساسی‌ که‌ در مرور تعاریف‌ ارائه‌ شده‌ برای‌ یادگیری‌ سازمانی‌ به‌چشم‌ می‌خورد، اینست‌ که‌ در دیدگاههای‌ جدیدتر یادگیری‌ سازمانی‌ مستقیمادر زمینه(6)سازمان‌ تعریف‌ می‌شود. دلیل‌ عمده‌ این‌ امر شکل‌گیری‌ نظریه‌سازمان‌ یادگیرنده‌ در سالهای‌ اخیر می‌باشد و دقیقاً از این‌ مرحله‌ به‌ بعد تعاریف‌ مربوط به‌ یادگیری‌ سازمانی‌ و سازمان‌ یادگیرنده‌ کاملاً به‌ یکدیگرمرتبط می‌شوند و کار محقق‌ در تعیین‌ حوزه‌ هر یک‌ به‌ صعوبت‌ می‌گراید. درتعریفی‌ که‌ توسط جورج‌ هوبر(7) ارائه‌ شده‌ است‌، یادگیری‌ به‌ گونه‌ای‌ تعریف‌شده‌که‌ می‌تواند در هر سطح‌ از تجزیه‌ و تحلیل‌ برای‌ فرد، گروه‌ و یا سازمان‌ به‌ کار رود. به‌ نظر هوبر (1991)یک‌ هویت‌(8) زمانی‌ یاد می‌گیرد که‌ از طریق‌ پردازش‌اطلاعات‌ محدوده‌ رفتار بالقوه‌اش‌ تغییر کند. تسانگ‌(9) (1997) معتقد است‌ که‌ دو اصطلاح‌ یادگیری‌ سازمانی و سازمان‌ یادگیرنده‌ بعضی‌ از اوقات‌ به‌ اشتباه‌ به‌جای‌ یکدیگر به‌ کار گرفته‌ می‌شوند. وی‌ یادگیری‌ سازمانی‌ را مفهومی‌ می‌داندکه‌ برای‌ توصیف‌ انواع‌ خاصی‌ از فعالیتهایی‌ که‌ در سازمان‌ جریان‌ دارد به‌ کارگرفته‌ می‌شود، در حالیکه‌ سازمان‌ یادگیرنده‌ به‌ نوع‌ خاصی‌ از سازمان‌ اشاره‌می‌کند

صاحبنظران‌ برای‌ مفهوم‌ سازمان‌ یادگیرنده‌ نیز تعاریف‌ متعددی‌ ارائه‌کرده‌اند. به‌ نظر داجسون‌ (1993) سازمان‌ یادگیرنده‌ سازمانی‌ است‌ که‌ با ایجادساختارها و استراتژی‌ها به‌ ارتقای‌ یادگیری‌ سازمانی‌ کمک‌ می‌کند. به‌ زعم‌گاروین‌ سازمان‌ یادگیرنده‌ ”سازمانی‌ است‌ که‌ دارای‌ توانایی‌ ایجاد، کسب‌ وانتقال‌ دانش‌ است‌ و رفتار خودش‌ را طوری‌ تعدیل‌ می‌کند که‌ منعکس‌ کننده‌دانش‌ و دیدگاههای‌ جدید باشد“(Garvin,1993:80)
مایکل‌ جی‌. مارکوارت‌(10) در کتاب‌ ارزنده‌ خود تحت‌ عنوان‌ «ساختن‌ سازمان‌یادگیرنده‌» (11) ، تعریف‌ نسبتاً جامعی‌ ارائه‌ کرده‌ است‌

«در تعریف‌ سیستماتیک‌، یک‌ سازمان‌ یادگیرنده‌ سازمانی‌ است‌ که‌ باقدرت‌ و به‌ صورت‌ جمعی‌ یاد می‌گیرد و دائماً خودش‌ را به‌ نحوی‌ تغییر می‌دهدکه‌ بتواند با هدف‌ موفقیت‌ مجموعه‌ سازمانی‌ به‌ نحو بهتری‌ اطلاعات‌ راجمع‌آوری‌، مدیریت‌ و استفاده‌ کند»(Marquardt,1995:19)

همانطور که‌ قبلاً از تسانگ‌ نقل‌ شد، یادگیری‌ سازمانی‌ و سازمان ‌یادگیرنده‌ دو مفهوم‌ متفاوت‌اند، به‌ این‌ معنی‌ که اولی‌ به‌ فعالیتهای‌ (فرایندهای‌) خاصی‌ در داخل‌ سازمان‌ اشاره‌ می‌کند، در حالی‌ که‌ دومی‌ نوع‌ خاصی‌ ازسازمان‌ است‌. مارکوارت‌ پس‌ از تعریفی‌ که‌ در بالا به‌ آن‌ اشاره‌ شد، تفاوت‌ دوعبارت‌ «یادگیری‌ سازمانی» و «سازمان‌ یادگیرنده» را به‌ زیبایی‌ توضیح ‌می‌دهد

«ر بحث‌ از سازمان‌ یادگیرنده‌ تمرکز ما بر چیستی‌ است‌ و سیستم‌ها، صول‌ و ویژگیهای‌ سازمانهایی‌ را که‌ به‌ عنوان‌ یک‌ هویت‌ جمعی‌ یاد می‌گیرند واقدام‌ به‌ تولید می‌کنند، مورد بررسی‌ قرار می‌دهیم‌. از طرف‌ دیگر یادگیری‌سازمانی‌ به‌ چگونگی‌ وقوع‌ یادگیری‌ سازمانی‌ به‌ معنی‌ مهارتها و فرایندهای‌ساخت‌ و بهره‌گیری‌ از دانش‌، اشاره‌ دارد. در این‌ معنی‌، یادگیری‌ سازمانی‌ تنهایک‌ بعد یا عنصر از سازمان‌ یادگیرنده‌ است» (Marquardt,1995:19)

انواع‌ یادگیری‌

در یک‌ تقسیم‌بندی‌ کلاسیک‌ در میان‌ نویسندگان‌ صاحبنظر یک وفاق ‌جمعی‌ در تفکیک‌ دو نوع‌ یادگیری‌ وجود دارد که‌ صرف‌ نظر از نام‌گذاری‌ هریک ‌از این‌ دو نوع‌ تقریباً مفهوم‌ یکسانی‌ توسط آنها اراده‌ شده‌ است‌. فایول‌ و لایلز (1985)انواع‌ یادگیری‌ را در قالب‌ دو سطح‌(12)  بیان‌ می‌کنند که‌ عبارتند از: یادگیری‌سطح‌ پایی(13)  و یادگیری‌ سطح‌ بالا(14) . یادگیری‌ سطح‌ پایین‌ در داخل‌ یک‌ ساختار سازمانی‌ و یا مجموعه‌ای‌ از قواعد اتفاق‌ می‌افتد. ”یادگیری‌ سطح‌ پایین‌ منجر به‌توسعه‌ روابط پایه‌ای‌ میان‌ رفتار و نتایج‌ می‌شود، اما این‌ امر اغلب‌ در دوره‌کوتاهی‌ اتفاق‌ می‌افتد و تنها بخشی‌ از آنچه‌ سازمان‌ انجام‌ می‌دهد را تحت‌ تأثیرقرار می‌دهد“(Fiol and Lyles,1985: 807).. به‌ نظر این‌ دو نویسنده‌ یادگیری‌سازمانی‌ نتیجه‌ تکرار رویه‌ معمول‌ است‌ و شامل‌ ایجاد روابط بین‌ رفتارها ونتایج‌ مربوط به‌ آنها می‌باشد. در نتیجه‌ این‌ اتکال‌ به‌ رویه‌ و روال‌ عادی‌،یادگیری‌ سطح‌ پایین‌ بیشتر در زمینه‌ سازمانی‌ اتفاق‌ می‌افتد که‌ به‌ خوبی‌درک‌شده‌ و مدیریت‌ به‌ توانایی‌ خود در کنترل‌ موقعیت‌ها باور داشته‌ باشد. هرچند این‌ نوع‌ کنترل‌ واضح‌ بر روی‌ عوامل‌ محیطی‌ بیشتر از ویژگیهای‌ مدیران‌سطح‌ پایین‌ و میانی‌ است‌ تا مدیران‌ سطح‌ بالا، اما یادگیری‌ سطح‌ پایین‌ را نباید باسطوح‌ پایین‌ سازمان‌ اشتباه‌ گرفت‌. هر سطح‌ از سازمان‌ ممکن‌ است‌ به‌ نوبه‌خود درگیر این‌ نوع‌ از یادگیری‌ شود. آرجریس‌ و شون‌ (1978) این‌ نوع‌ از یادگیری‌ را یادگیری‌ تک‌ حلقه‌ای‌ نامیده‌اند. یادگیری‌ تک‌ حلقه‌ای‌ فرایندی‌ است‌که‌ جنبه‌های‌ اصلی‌ و کلیدی‌ «تئوری‌ مورد استفاده» (15)  یا مجموعه‌ قواعد سازمان ‌را حفظ می‌کند و خود را به‌ مشخص‌ کردن‌ و تصحیح‌ خطاها در درون‌ این‌سیستم‌ مفروض‌ از قواعد محدود می‌کند

از سوی‌ دیگر، هدف‌ یادگیری‌ سطح‌ بالا تنظیم‌ قواعد و هنجارهای‌ کلی‌ به‌ جای‌ فعالیت‌ها و رفتارهای‌ بخصوص‌ است‌. ”روابطی‌ که‌ در نتیجه‌ یادگیری‌سطح‌ بالا ایجاد می‌شوند، اثرات‌ بلندمدتی‌ بر روی‌ سازمان‌ به‌ عنوان‌ یک‌ کل‌دارند. این‌ نوع‌ از یادگیری‌ با استفاده‌ از کاوش‌ خلاقه‌(16) ، توسعه‌ مهارت‌ و بینش‌اتفاق‌ می‌افتد. بنابراین‌، یادگیری‌ سطح‌ بالا بیش‌ از یادگیری‌ سطح‌ پایین‌ فرایندی‌شناختی‌ است“ (Fiol and Lyles 1985:808). به‌ نظر فایول‌ و لایلز (1985)زمینه‌ یادگیری‌ سطح‌ بالا معمولاً ابهام‌آمیز و نامعین‌ است‌ که‌ اساساً در این‌چنین‌ زمینه‌ای‌ رفتار کاملاً تکراری‌ تقریباً بی‌معنی‌ خواهد بود. با توجه‌ به‌ این‌نکته‌، یادگیری‌ سطح‌ بالا عمدتاً در سطوح‌ بالای‌ مدیریت‌، که‌ هنجارهای‌تصمیم‌گیری‌ از حداقل‌ درجه‌ معینی‌ برخوردارند، اتفاق‌ می‌افتد

 آرجریس‌ وشون‌ (1978) این‌ نوع یادگیری‌ را یادگیری‌ دو حلقه‌ای‌ می‌شناسند. یادگیری‌ دوحلقه‌ای‌ زمانی‌ اتفاق‌ می‌افتد که‌ سازمان‌ خطاها را کشف‌ و اصلاح‌ می‌کند وهنجارها، رویه‌ها، سیاستها، و هدفهای‌ موجود را زیر سؤال‌ می‌برد و به‌ تعدیل‌ واصلاح‌ آنها می‌پردازد. آرجریس‌ و شون‌ (1996) نوع‌ سومی‌ از یادگیری‌ تحت‌ عنوان‌ یادگیری‌ ثانویه‌(17)  یا سه‌ حلقه‌ای‌(18)  را معرفی‌ می‌کنند. یادگیری‌ ثانویه‌زمانی‌ اتفاق‌ می‌افتد که‌ سازمانها یاد بگیرند که‌ چگونه‌ یادگیری‌ تک‌ حلقه‌ای‌ و دوحلقه‌ای‌ را اجرا کنند. به‌ عبارت‌ دیگر، یادگیری‌ سه‌ حلقه‌ای‌ توانایی‌ یادگرفتن‌ درباره‌ یادگیری‌ است‌

فایول‌ و لایلز ویژگیهای‌ تعاریف‌ ارائه‌ شده‌ از دو نوع‌ یادگیری‌ سطح‌ پایین‌و سطح‌ بالا را در قالب‌ جدول‌ شماره‌ یک‌ مقایسه‌ کرده‌اند(Fiol and Lyles,1985:810)

 مایکل‌ جی‌ مارکوارت‌ (1995) دسته‌بندی‌ دیگری‌ شامل‌ چهار نوع‌ یادگیری‌سازمانی‌ ارائه‌ می‌کند که‌ تفاوتهای‌ اندکی‌ با انواع‌ یادگیری‌ سازمانی‌ که‌ تا به‌ این‌مرحله‌ معرفی‌ شدند، دارند. در این‌ تقسیم‌بندی‌ انواع‌ یادگیری‌ سازمانی‌ عبارتنداز

 الف‌- یادگیری‌ انطباقی‌:(19)  یادگیری‌ انطباقی‌ زمانی‌ اتفاق‌ می‌افتد که‌ یک‌ فرد یاسازمان‌ از تجربه‌ و تفکر(20) یاد می‌گیرد. ”فرایند یادگیری‌ انطباقی‌ خود شامل‌چهار مرحله‌ است‌ که‌ عبارتند از

 1- سازمان‌ اقدام‌ به‌ فعالیتی‌ می‌کند که‌ در جهت‌ دستیابی‌ به‌ هدف‌ از پیش‌تعیین‌ شده‌ است‌؛

2- فعالیت‌ سازمان‌ منجر به‌ نتیجه‌ای‌ داخلی‌ یا خارجی‌ می‌شود؛

3- تغییر به‌ وجود آمده‌ از جهت‌ همسازی‌ با هدف‌ تجزیه‌ و تحلیل‌ می‌شود؛

4- یک‌ فعالیت‌ جدید یا نوع‌ تعدیل‌ یافته‌ای‌ از آن‌ براساس‌ نتیجه‌ اتخاذ می‌شود

یادگیری‌ انطباقی‌ را می‌توان‌ به‌ ترتیب‌ زیر نمایش‌ داد

انعکاس‌ داده‌های‌ بدست‌ آمده‌ نتیجه‌ کنش‌ (فعالیت)“(Marquardt,1995:38)

در تقسیم‌ بندی‌ مارکوارت‌ یادگیری‌ انطباقی‌ می‌تواند تک‌ حلقه‌ای‌ یا دوحلقه‌ای‌ باشد. یادگیری‌ تک‌ حلقه‌ای‌ بر کسب‌ اطلاعات‌ برای‌ پایدار کردن‌ و حفظ سیستم‌های‌ موجود متمرکز است‌ و تأکید آن‌ بر تشخیص‌ و تصحیح‌ خطا می‌باشد. یادگیری‌ دو حلقه‌ای‌ عمیق‌تر است‌ و شامل‌ پرسش‌ از خود سیستم‌ و اینکه‌ اساساً چرا خطاها یا موفقیت‌ها به‌ وقوع‌ پیوسته‌اند، می‌باشد. یادگیری‌ دوحلقه‌ای‌ توجه‌ خود را به‌ ساختارها و هنجارهای‌ زیربنایی‌ معطوف‌ می‌کند. به‌طور خلاصه‌ می‌توان‌ دو نوع‌ یادگیری‌ تک‌ حلقه‌ای‌ و دو حلقه‌ای‌ را در مدل‌ ساده‌زیر با یکدیگر مقایسه‌ کرد

 ”شاین‌ اشاره‌ می‌کند که‌ اغلب‌ سازمانها و افراد تمایلی‌ به‌ درگیری‌ دریادگیری‌ دو حلقه‌ای‌ ندارند، زیرا این‌ نوع‌ یادگیری‌ شامل‌ در معرض‌ دید قراردادن‌ خطاها و اشتباهات‌ و نیز پرسشگری‌ در رابطه‌ با مفروضات‌، هنجارها، و ساختارها و فرایندهای‌ موجود می‌باشد(Marquardt, 1995: 38)

ب‌- یادگیری‌ پیش‌بینی‌ کننده‌(21) : یادگیری‌ پیش‌بینی‌ کننده‌ زمانی‌ اتفاق‌ می‌افتد که‌سازمان‌ از آینده‌ مورد انتظار می‌آموزد. این‌ نوع‌ یادگیری‌ یک‌ رویکرد ”دورنما(22) – تفکر‌ – عمل‌“ به‌ یادگیری‌ است‌ که‌ به‌ دنبال‌ اجتناب‌ از نتایج‌ و تجربیات‌ منفی ‌از طریق‌ تعریف‌ بهترین‌ فرصتهای‌ آینده‌ و کشف‌ راههایی‌ برای‌ دستیابی‌ به‌ آن آینده‌ می‌باشد. یادگیری‌ پیش‌بینی‌ کننده‌ را می‌توان‌ به‌ صورت‌ زیر نمایش‌ داد

شیوه‌ عمل‌ انعکاس‌ دورنما یا چشم‌انداز آینده‌

ج‌- یادگیری‌ ثانویه‌: این‌ نوع‌ یادگیری‌ همان‌ نوع‌ سوم‌ از دسته‌بندی‌ آرجریس‌ وشون‌ است‌ که‌ یادگیری‌ سه‌ حلقه‌ای‌ نیز نامیده‌ می‌شود. مارکوارت‌ به‌ پیروی‌ از آرجریس‌ و شون‌ این‌ نوع‌ یادگیری‌ را «یادگیری‌ در رابطه‌ با یادگیری»(23)  تعریف‌می‌کند. به‌ نظر او وقتی‌ سازمان‌ در یادگیری‌ ثانویه‌ درگیر می‌شود، اعضایش‌ از زمینه‌های‌ سازمانی‌ قبلی‌ برای‌ یادگیری‌ آگاه‌ می‌شوند. افراد کشف‌ می‌کنند که‌چه‌ چیزی‌ انجام‌ داده‌اند که‌ یادگیری‌ را تسهیل‌ کرده‌ یا مانع‌ شده‌ است‌ تا بتوانند استراتژی‌های‌ جدیدی‌ برای‌ یادگیری‌ ابداع‌ کنند

د- یادگیری‌ عملی‌:(24)  یادگیری‌ عملی‌ توسط رجینالد روانز(25) ، یکی‌ از معماران‌ اولیه ‌مفهوم‌ سازمان‌ یادگیرنده‌، مطرح‌ شده‌ است‌. یادگیری‌ عملی‌ شامل‌ کار بر روی‌مسائل‌ واقعی‌، تمرکز بر یادگیری‌ حاصل‌ شده‌، و به‌ کار بستن‌ واقعی‌ راه‌حلها می‌باشد. ”برای‌ روانز، یادگیری‌ بدون‌ عمل‌ اتفاق‌ نمی‌افتد و عملی‌ بدون‌ یادگیری ‌وجود ندارد. معادله‌ یادگیری‌ عبارتست‌ از: یادگیری‌ = آموزش‌ برنامه‌ریزی‌شده‌ (به‌ معنی‌ دانش‌ مورد استفاده‌ روزمره‌) + پرسش‌ (بینش‌ جدید نسبت‌ به‌آنچه‌ که‌ تاکنون‌ دانسته‌ نشده‌ است‌)، و یا به‌ صورت‌ خلاصه: L=P+Q“(Marquardt, 1995: 39)

در تقسیم‌بندی‌ مارکوارت‌ یادگیری‌ انطباقی‌ چه‌ از نوع‌ تک‌ حلقه‌ای‌ و چه‌ دوحلقه‌ای‌ بیشتر انفعالی‌ است‌ و برای‌ غلبه‌ بر مسئله‌ به‌ کار می‌رود، در حالی‌ که‌ دونوع‌ یادگیری‌ پیش‌بینی‌ کننده‌ و ثانویه‌ بیشتر مولد(26)  و خلاقه‌(27)  هستند

زمینه‌های‌ شکل‌گیری‌ نظریه‌ سازمان‌ یادگیرنده‌

 

کلمات کلیدی :

 

  پایان نامه ایران در عصر خلفای راشدین در pdf دارای 180 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پایان نامه ایران در عصر خلفای راشدین در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه پایان نامه ایران در عصر خلفای راشدین در pdf

چکیده    الف
پیشگفتار    ب
فصل اول (کلیات)
مقدمه    
سؤال اصلی تحقیق(مسئله تحقیق): ایران در عصر خلفای راشدین    
بیان مسئله:    
سوابق تحقیق:    
اهداف تحقیق:    
جنبه جدید بودن و نوآوری طرح:     
روش کار:    
بررسی و نقد منابع:     
تاریخ طبری: ابومحمد بن جریر طبری    
مروج الذهب: علی بن حسین مسعودی    
تاریخ یعقوبی: ابن واضح یعقوبی    
اخبار الطوال: احمد بن داود دینوری    
الفتوح: ابن اعثم کوفی    
تاریخ کامل: ابن اثیر    
المغازی: محمد بن عمر واقدی     
فتوح البلدان :  بلاذری    
فصل دوم    
«نگرشی بر اوضاع سیاسی، اجتماعی و اداری ایران در عصر ساسانیان»
1- اوضاع اجتماعی ، سیاسی و اداری    
2- دین و دولت در عصر ساسانیان     
فصل سوم    
نگرشی بر روند فتح ایران و عملکرد خلفای راشدین
1- نگرشی بر موقعیت جغرافیایی ، اجتماعی عربستان و غزوات پیامبر و اشاره به غدیرخم    
خلفای راشدین    
1- خلافت ابوبکر    
2- خلافت عمر     
3-  خلافت عثمان     
4- خلافت علی (ع)    
فصل چهارم     
علل شکست ایرانیان از اعراب مسلمان
1- علل سیاسی، اجتماعی و نظامی    
2- علل مذهبی    
3- خلاصه ای از عوامل داخلی و خارجی شکست ایرانیان در مقابل اعراب    
4- موالی    
فصل پنجم    
چگونگی استقبال ایرانیان از دین اسلام در عهد خلفای راشدین    
نتیجه گیری    
کتابنامه    
نقشه ها    
چکیده انگلیسی    

بخشی از منابع و مراجع پروژه پایان نامه ایران در عصر خلفای راشدین در pdf

1- ابراهیم حسن، حسن، تاریخ سیاسی اسلام، ترجمه ی ابوالقاسم پاینده، سازمان انتشارات  جاویدان چاپ دهم 1380 ش

2- ابن اعثم کوفی، ابو محمد احمد بن علی، الفتوح، تر جمه ی محمد بن احمد مستوفی هروی، با هتمام غلامرضا طباطبایی مجد، جاپ دهم، انتشارات علمی وفرهنگی 1374 ش

3- ابن طقطقی، الفخری، ترجمه ی وحید گلپایگانی، نشر علمی وفرهنگی تهران 1367 ش

4-ابن اثیر، عزالدین علی،کامل التواریخ، ترجمه نجم الدین طارمی، تهران، بیتا

5- امین، احمد، پرتو اسلام، ترجمه ی عباس خلیلی، تهران 1376 ش

6- اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ترجمه ی جواد افلاطوری، جلد 1،

نشر علمی و فرهنگی، تهران چاپ

7- استشهاردی، محمد مهدی، ایرانیان مسلمان در صدر اسلام، نشر معاونت پژوهش، تهران،چاپ 1371 ش

8- السراج، جوز جانی، منهاج، طبقات ناصری، ترجمه عبدالحی حبیبی 1و2، نشر دنیای کتاب ،تهران 1363 ش

9- بی ناس، جان، تاریخ جمع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، انتشارات علمی وفرهنگی ،چاپ هفتم 1373 ش

10- باستانی پاریزی، محمد ابراهیمی، اخبار ابن اثیر، ناشر دنیای کتاب، چاپ دوم تهران 1365ش

11- بلاذری، فتوح البلدان، ترجمه دکتر محمد توکل، نشر نقره، تهران 1337 ش

12- پژوهش دانشگاه کمبریج، تاریخ اسلام، ترجمه احمد آرام، انتشارات امیر کبیر،1377 ش

13-پطروشفسکی، ایلیا پاولویچ، اسلام در ایران، ترجمه کریم کشاورز، چاپ هفتم، تهران 1363 ش

14- پیرنیا، حسن اقبال، عباس، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض قاجاریه، خیام، تهران 1370 ش

15- تقی زاده، حسن، از چنگیز تا پرویز، زیر نظر افشار، نشر شکوفان، تهران چاپ 1309

16-تاریخ ایران وجهان، از انتشارات آموزش وپرورش، بیتا

17- جعفریان، رسول، تاریخ خلفا، انتشارات دلیل، قم 1380 ش

18- جعفریان، رسول، تاریخ سیاسی اسلام تا سال چهلم هجری، سازمان چاپ و انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی، جلد 2 چاپ دوم، 1369 ش

19- جعفری، سید حسن محمد، تشیع در مسیر تاریخ، ترجمه محمد تقی آیت الهی، دفتر نشر و فرهنگ اسلامی، چاپ پنجم، 1268 ش

20- حسین، طه، علی و فرزندانش، ترجمه محمد علی شیرازی، انتشارات گنجینه، تهران 1349 ش

21- حقیقت عبد الرفیع، خدمات ایرانیان به اسلام، چاپ اول، تهران 1380 ش

22-خواندمیر، حبیب السیر، جلد اول، نشر خیام، بیتا

23- خاوری خراسانی، عبد الرسول، خلفا (وقایع بعد از رحلت پیامبر (ص)) جلد دوم، مؤسسه انتشارات آسیا، بیتا

24- خواجویان، محمد کاظم، تاریخ تشیع، انتشارات جهاد دانشگاهی، مشهد چاپ سوم1379 ش

25- دینوری، ابوحنیفه، احمدبن داوود، اخبار الطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران 1364ش

26- راندوی، مرتضی، تاریخ اجتماعی ایران، جلد4 قسمت اول، نشر امیرکبیر، تهران1367 ش

27- ر.ن، تاریخ ایران کمبریج، ترجمه حسن انوشه، ج 4، امیرکبیر، 1372 ش

28- ر. ناث، پرفسور گلدزبهر، اسلام در ایران، ترجمه محمد رضا افتخار زاده، مؤسسه نشر میراثهای تاریخهای اسلامی و ایران، تهران 1371 ش

29- رضایی، عبدالعظیم، تاریخ ده هزار ساله ایران، انتشارات اقبال، جلد دوم، چاپ چهاردهم، 1381ش

  30- زرین کوب، عبدالحسین، تاریخ مردم ایران، جلد 2، انتشارات امیرکبیر، چاپ چهارم1373 ش

31- زرین کوب، عبد الحسین، دو قرن سکوت، انتشارات سخن، چاپ هفدهم 1383 ش

32- زیدان جرجی، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، امیر کبیر، چاپ ششم 1369 ش

33- سبحانی، جعفر، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، نشر مشعر، چاپ دهم،1377 ش

34- شهیدی، سید جعفر، تاریخ تحلیلی اسلام، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ بیست وچهارم، تهران1387 ش

35- طبری،  محمدبن جریر، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، جلد 4، انتشارات اساطیر، تهران ، 1368 ش

36- ظریفیان شفیعی، غلامرضا، دین ودولت در اسلام، ناشر میراث ملل، چاپ اول، تهران، پاییز 1367 ش

37- عماد زاده، حسین، تاریخ مفصل  اسلام وایران (تاریخ ایران بعد از اسلام)انتشارات اسلام ،

چاپ هشتم ،تهران 1374 ش

38- فیاض، علی اکبر، تاریخ اسلام، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هشتم، 1376 ش

39- قائدان اصغر، تحلیلی بر مواضع سیاسی علی ابن ابی طالب (ع)، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول ، تهران 1375 ش

40- کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، نشر دنیای کتاب، چاپ هشتم، تهران 1372 ش

41- گریشمن، رمان، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، نشر علمی وفرهنگی، چاپ نهم، تهران 1379

42- مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، جلد اول، تهران 1374 ش

43-مسعودی، علی بن حسین، التنبیه والاشراف، ترجمه ابوالقاسم پاینده، بنگاه ترجمه ونشر کتاب ، تهران1381 ش

44-مستوفی، حمدالله، تاریخ گزیده، ترجمه عبدالحسین نوایی، نشر امیرکبیر، تهران، سال 1381 ش

45- مشکور، محمد جواد، تاریخ ایران زمین، انتشارات اشراقی، چاپ چهارم 1372 ش

46-مطهری، مرتضی، خدمات متقابل اسلام وایران، انتشارات صدرا، چاپ دهم، قم 1359 ش

47- میرخواند، محمد بن خاوند شاه بلخی، روضه الصفا، تلخیص: عباس زریاب خویی، انتشارات علمی، تهران 1372 ش

48- نفیسی، سعید، تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران، نشر بنیاد، چاپ پنجم، تهران1445ش

49- واقدی، محمدبن عمر، المغازی، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، نشر مرکز دانشگاهی، 3 جلد، چاپ اول و سوم، تهران، سال 1361

50- یعقوبی، بن واضح، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، جلد دوم، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ هشتم، 1378ش

 

چکیده

 ایران در زمان ظهور اسلام، تحت سلطه ی حکومت ساسانیان قرار داشت که روش حکومتی آنها بر پایه ی تبعیض طبقاتی وجدایی حکومت از مردم بود

اعراب در زمان خلیفه اول، برای ترویج اسلام در سرزمین های مجاور با شعائر دینی از قبیل عدالت خواهی و آزادی وارد میدان نبرد با ایران شدند و مردم برای نجاتشان از فشار حکومت، به استقبال دین اسلام رفتند

در طول جنگ هایی که در دوره خلیفه دوم روی داد شکست امپراطوری ساسانی رقم خورد و با مرگ پادشاه ایران در زمان عثمان ، استقلال کشور از بین رفت ، و اعراب به فتوحات دیگری در ایران دست یافتند

علی (ع) که در دوره ی خلافت اش سرگرم مشکلات و جنگ های داخلی بود، فرصت فتوحات خارج از مرز را پیدا نکرد

ایرانیان، حضرت علی را که مظهر عدالت و آزادگی بود، نمونه عینی اسلام محمدی می دانستند با سیادت اعراب، بعد ها ایرانیان توانستند با ذکاوت و سیاست خود ضمن نفوذ در حکومت اعراب، فرهنگ خود را حفظ و با اسلام عجین نموده و حوزه ی جدیدی را در تاریخ کشور رقم زنند

این پایاننامه در 5 فصل تهیه و تدوین گردیده که شامل فصل اول، کلیات، فصل دوم، بررسی اوضاع ایران، فصل سوم، خلفای راشدین، فصل چهارم، علل شکست ایران و فصل پنجم، نحوه استقبال ایرانیان از دین اسلام می باشد

مقدمه

دولتی که اردشیر بابکان بوجود آورد بر دو رکن استوار بود

1- ایجاد وحدت دینی و مذهبی  2-ایجاد وحدت سیاسی

اوضاع بد اقتصادی ،اجتماعی ،  سیاسی، و نظامی سبب بروز بحرانهای مختلف اجتماعی می شود و در نتیجه نارضایتی مردم از اوضاع بوجود می آید که پیامد کلی آن از بین رفتن پایگاه اجتماعی حکومت ساسانیان می شود

در دوره هایی که اعراب به فتح کشورها و سرزمینهای مجاور شبه جریره عربستان مشغول بودند مهمترین نقطه ی تاریخی در این بخش از شرق بعد از پیامبر اسلام (ص) است که با ظهور اسلام در عربستان، یکی از بزرگترین انقلابات تاریخی در مدت کوتاهی تمام شبه جزیره را فرا گرفت و بعد از آن به کشورهای همجوار که دارای فرهنگ و تمدن برجسته ای بودند نیز نفوذ کرد. این دین جدید به مردم عربستان که از فرهنگ و تمدن چیزی نمی دانستند ، برجستگی های اخلاقی و فرهنگی خاصی بخشید

پیامبر اکرم پس از تثبیت حکومت اسلام که با صلح حدیبیه اتفاق افتاد، امکان ارتباط مسلمانان با حوزه های ایران، روم و مصر را فراهم کرد که با ارسال نامه به فرمانروایان این حکومتها، اقدامی عملی بود که پیامبر (ص)با انجام آن دین نوپای اسلام را به مرحله ی نوینی وارد ساخت و همین ویژگی یعنی گسترش اسلام و انتشار آن در زمان خلفای راشدین نیز ادامه یافت

پس از رحلت پیامبر در سال 11 هجری قمری و ماجرای سقیفه، بیعت با ابو بکر صورت گرفت. وی با یاری اشخاصی چون خالد بن ولید با اهل رده که سلطه خلیفه را نمی پذیرفتند مبارزه کرد و پس از دو سال جنگ و ستیز سراسر شبه جزیره عربستان را تحت فرمان و اطاعت خود در آورد و به قصد گسترش اسلام به عراق و شام لشکر کشی کرد.مرگ وی در سال 13 هجری بوده ابوبکر ،  عمر را بعد از خود به خلافت برگزید.خلافت عمر همزمان با آغاز موج فتوحات در ایران، مصر، افریقا و شام بود. نیروی اسلام نیز در آن زمان قوی بود و دولت های ایران و روم به خصوص ایران از نبردهای طولانی و بی حاصل خسته و فرسوده شده بودند. بدین ترتیب فساد و تباهی در درون حکومت  ، مردم را  بیزار و ناراحت نموده بود

دوران خلفای چهارگانه را با لفظ راشدین از حکام و حکومت گران فاجر و فاسد اموی جدا کردند

عصر این چهار خلیفه نخستین به دوران طلایی نهضت اسلامی مشهور گشته است

با هجوم اعراب به ایران در قرن اول هجری این سرزمین تسلیم و دولت استقلال سیاسی خود را در میدانهای قادسیه، جلولا و نهاوند از دست داده است

در جامعه ای که دچار تبعیض طبقاتی،  محرومیت از تحصیل، فسق و فجور، فشار موبدان بر مردم و وضع و خیم اقتصادی بود در برابر شعارهای دین اسلام که عدالت خواهی و پرهیزگاری را به همراه داشت، مردم خود بخود سر تسلیم و تعظیم فرود آوردند.مذهب و دین باستانی خود را بتدریج رها کرده و به دین اسلام گرویده و در برخی مواقع در برانداختن حکومت، خودشان با اعراب هماهنگ شدند. ایرانیان در عین اینکه دین جدید را پذیرفتند،توانستند به آن خصایل و صبغه های ایرانی ببخشند.آنان همواره در حفظ آداب قومی اجدادی خود کوشا بودند دریافته بودند که باید تحت لوای پرچم اسلام گرد آیند

بنابراین با پذیرش اسلام، فرهنگ و تمدن خود را در آن عجین کرده و ایران دوره اسلامی را بوجود آوردند  در زمان ابوبکر نبرد با ایرانیان فقط در سرحدات مرزی بود ولی حمله به ایران در زمان عمرآغاز شد

باید توجه داشت که حمله به ایران بافتح ایران مترادف نیست مطلب قابل تامل فتح کامل ایران در عصر عثمان و بنی امیه می باشد

خلافت عثمان توسط شورایی که عمر پس از مرگش دستور داده بود صورت گرفت در این زمان شورشها، مقاومت های برخی شهرهای ایران را شاهدیم که بزودی سرکوب و فتح دوباره آن شهرها صورت می گیرد

مرگ یزدگرد سوم پادشاه ایران در زمان عثمان اتفاق افتاد بسط و گسترش فتوحات اسلامی در زمان عثمان براساس که دو خلیفه پیش از او داشتند ادامه یافت و به فتح ایران،ارمنستان ،آسیای صغیر و شمال افریقا انجامید

بعد از قتل عثمان  توسط شورشیان و و ناراضیان داخلی ،علی (ع) به خلافت می رسد و مقر حکومتی خود را بر خلاف خلفای پیشین در کوفه قرار می دهد. ایرانیان بطور مشخصی از  اهداف علی (ع) حمایت کرده و او را نمونه عینی اسلام می شناختند. علی(ع) نیز با آنان رعایت عدل و مساوات را می کرد. دوران خلافت علی (ع) بیشتر صرف جنگهای داخلی (جمل، صفین و نهروان ) و اصلاح داخل کشور و براندازی عناصر فاسد شده لذا فتوحات خارج از شبه جزیره عربستان متوقف گردید علی (ع) در 21 رمضان سال 40 هجری قمری بوسیله ابن ملجم مرادی به شهادت رسید

مهمترین نکته ی قابل توجه این است که ایرانیان از همان آغاز به اعتقادات اعراب مسلمان به دیده احترام می نگریستند . اعتقادی که نجات بخش اعراب بوده ودر پرتوی آن ایرانیان نیز از سیطره چندین ساله حکام ساسانی نجات یافتند .در قرون اولیه اسلامی، ایرانیان ،دین اسلام را منجی خود می دانستند که این باعث پیدایش یک نوع حس برتری در بین اعراب مسلمان نسبت به مردم ایران شد ولی چون ایرانیان قبلاً خود دارای فرهنگ و تمدن بسیار عالی از اعراب داشتند این گونه رفتارها را نمی توانستند تحمل کنند چرا که بعدها با شرکت در جنبشها و قیامهای ضد اموی (جنبش مختار و ابو مسلم )ابهت و اقتدار خود را به اثبات رسانیدند و با نفوذ در دربارهای خلفای اموی و بنی عباس زمینه های تشکیل حکومت های نیمه مستقل و مستقل را در شرق و شمال شرقی ایران بوجود آوردند

هرکه نیاموخت از گذشت روزگار

                                                                هیچ نیاموزد از هیچ آموزگار             

 

 

سؤال اصلی تحقیق(مسئله تحقیق): ایران در عصر خلفای راشدین

بررسی شکل عملکرد خلافت اسلامی و فتح ایران و زمینه های ساختار حکومت خلفای راشدین با توجه به فتوحاتی که انجام دادند و نحوه پیروزی و کامیابی در اداره امپراطوری عظیمی که بوجود آمد توانایی حل مشکلات در آن زمان.بررسی اوضاع ایران و طرز اداره آن توسط خلفا

بیان مسئله

با اشاره ای کوتاه به موقعیت جغرافیایی عربستان بیان و چگونگی ظهور اسلام و پیامبر بزرگ بشریت حضرت محمد (ص) و غزوات پیامبر و مسئله حجه الوداع و غدیر خم و جانشینی حضرت علی (ع) و از خلافت ابوبکر تا خلافت امام علی (ع) و فتوحاتی که خلفای راشدین در ایران و روم و آفریقا انجام دادند بررسی و اثرات آن فتوحات در امپراطوری اسلامی و گسترش اسلام در آن سرزمینها و عوامل پیروزی مسلمانان  و شکست ساسانیان(ایرانیان) و نحوه بهره گرفتن از دیوان سالاری ایرانی و ساسانی تا حد ممکن بویژه دیوان خراج و استفاده از عناصر ایرانی در اداره امپراطوری اسلامی و چگونگی ایجاد تفرقه در زمان عثمان بخصوص زمینه قدرت یابی بنی امیه در زمان خلافت عثمان، که باعث غصب قدرت و خلافت از خاندان پیامبر گردید

سوابق تحقیق

در خصوص خلافت خلفای راشدین تحقیقاتی انجام گرفته است ولی سعی و تلاش من این خواهد بود که تا حد امکان زوایای تاریک آن عصر را بشکافم و روشنی بخشم و تا حد ممکن ظن و گمان را از بین برده و یقین علمی را جانشین و جایگزین آن سازم. البته در این خصوص از منابع معتدل و معتبر اسلامی و منابع دست اول کمال استفاده را خواهم گرفت

 

 

اهداف تحقیق

اولین هدف من شناخت و بررسی علل و چگونگی فتح ایران توسط مسلمانان در زمان خلفا و مبارزه و دفاع ایرانیان و نحوه استقلال آنان از دین اسلام و بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ایران در عهد خلفای راشدین است

و بررسی سیاست خلفای راشدین در رابطه با ایران و روم با توجه به منابع دست اول اسلامی و اسناد منتشر شده در رابطه با وضعیت خلافت دومین هدف از انتخاب موضوع، علاوه بر کار تحقیقاتی و نگارشی پایان نامه، ارضاء حس کنجکاوی و داشتن اعتماد به نفس کافی در انجام تحقیقات مشابه می باشد، هر چند که در این زمینه تحقیقاتی صورت گرفته بنده سعی نموده ام با استناد به منابع مهم و قابل اعتماد، کلیاتی از روند فتح ایران و عملکرد خلفای راشدین را برای علاقمندان به تاریخ کشورمان آشکار سازم

جنبه جدید بودن و نوآوری طرح

سعی و تلاش اینجانب این خواهد بود که جنبه نوآوری این پایان نامه کاملاً عیان گردد و بیشتر به علل و استدلال قوی تکیه کنم و زوایای تاریک ومبهم آن دوره را با الهام گرفتن از منابع دست اول و مقالاتی که جدیداً در این مورد نگاشته شده است مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهم.از جمله علت سکوت علی(ع) و عدم پذیرش آن حضرت به خلافت از طرف بزرگان قریش با اینکه حق خلافت از آن او بود

روش کار

با توجه به ماهیت تحقیق در رشته تاریخ، تحقیقات از نوع نظری و بنیادی بود و بر روش توصیفی و تحلیلی استوار می باشد که با استفاده از کتابها و اسناد اطلاعات از طریق کتابخانه ها و مقالات جدیدی که نگاشته شده و نیز از مجلاتی که جنبه پژوهشی و علمی دارند و همچنین از طریق شبکه های کامپیوتری و و بانکهای اطلاعاتی و بوسیله فیش برداری از آنها تهیه و تنظیم گردیده است

بخشی از منابع و مراجع پروژه پایان نامه ایران در عصر خلفای راشدین در pdf

1- تاریخ طبری: ابو محمد بن جریر طبری

2- مروج الذهب: علی بن حسین مسعودی

3- تاریخ یعقوبی: ابن واضح یعقوبی

4- اخبار الطوال: ابوحنیفه احمد بن داود دینوری

5- تاریخ الکامل:  ابن اثیر

6- الفتوح: ابن اعثم کوفی

7- المغازی: محمد بن عمر واقدی

8- فتوح البلدان: احمدبن یحیی بن جابر بلاذری

تاریخ طبری:

ابومحمد بن جریر طبری[1]

نویسنده این کتاب ابوجعفر بن جریر طبری است که در عصر ساسانیان در ولایت طبرستان دیده به جهان گشود. تاریخ ولادت او اغلب به سال 224 ه. ق و 838 میلادی گفته شده ولی گاهی 225 هجری و 839 میلادی آمده است و نیز در آغاز نوجوانی به تحقیق در افقهای بسیار گسترده پرداخت که نشان از بلوغ فکری وی بود فعالیت جدی طبری در آغاز و تنها به شهر ری ختم می شد دیری نپایید که به بغداد رفت و آنجا را به عنوان پایگاهی برای سفرهای خود به شهرهای چون کوفه و بصره و بخشهایی از سوره انتخاب کرد ولی همواره به بغداد مرکز حکومت عباسیان بر می گشت ودر آن شهر بود که به شهرت زیادی دست یافت

 اکثر تحلیل گران اذعان دارند طبری یکی از دانشمندان بزرگ عصر خویش به شمار می آید سیره نگاران بالاتفاق تحت تاثیر دانش فراوان ،عمیق و حجم زیاد آثار نوشتاری وی قرار دارند .بطوریکه خطیب بغدادی مورخ و مفتی معروف درباره او می گوید: طبری در عصر خود از نظر دانش همتایی نداشت وی این دانش وسیع و گسترده را در اختیار طلاب و کسانی که به دنبال نظریه های فقهی وی بودند قرار می داد طبری به دنبال کسب مقام عالی برای خود نبود و هر منصبی که به وی پیشنهاد می شد رد می کرد او در زندگی حرفه ای خود دانشمند ی سخت کوش معلمی دلسوز و نویسنده ای پر کار بود او در وطن انتخابی اش یعنی بغداد به سال 310 ه ق از دنیا رفت

میراث مکتوب وی دو اثر بزرگ و عمده در زمینه علوم اسلامی می باشد اثر نخست او تفسیری حجیم از قرآن با عنوان جامع البیان عن تاویل قرآن می باشد و اثر دوم درباره تاریخ جهان به نام تاریخ الرسل و الملوک است این کتاب با دنباله هایی که بر آن افزوده شده است. در دروه های مختلفی به چاپ رسیده است. تاریخ طبری که اصل آن به زبان عربی است از مراجع و منابع ارزشمند و موثق در تاریخ عمومی جهان و اسلام است این اثر برجسته از نظر صحت مطالب در تمام قرون اسلامی بعد از مولف مورد استفاده و استناد مورخان قرار گرفته و همیشه منبع اصلی محققان و پزوهشگران بوده است. تاریخ طبری مشتمل است بر اخبار و و حوادث پادشاهان و پیامبران پیشین و وقایع ایام و روزگاران آنان از ابتدای خلقت جهان تا سال 302 هق او در باره وقایع و حوادث قبل از اسلام شرح مبسوط و جامع، درباره سلسله پادشاهان ایران از ابتدای تاریخ ایران همراه با نام هریک از پادشاهان و تاریخ حکومت آنان ارایه می دهد .در باره سلسله ساسانیان که نزدیکترین سلسله قبل از اسلام به زمان او یعنی قرن سوم بوده اند و ماخذ و روایات بیشتری درباره آنان در اختیار داشته است مفصل تر، روشن تر و مستندتر سخن گفته است بر کتاب تاریخ طبری که به حق عنوان( تاریخ الکبیر) گرفته دنبال های مکرر افزوده اند از جمله دنباله ای که به وسیله(( عریب بن سعد قرطبی)) نوشته شده شهرت رواجی یافته است او اخبار عباسیان را تا سال 320 و کشته شدن مقتدر و خلافت القاهر رسانیده و فارغ از ملاحظات فقیهانه، طبری از وقایع آن زمان نکته ها آورده است که چهره زشت و سیاه آن روزگار را خوب نمودار می کند

کتاب طبری که مورد استفاده قرار گرفته است. ترجمه ابو القاسم پاینده می باشد که در تهران به سال 1352 ه. ش توسط انتشارات اساطیر منتشر گردیده است

1- جریر طبری- محمد، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران 1352 ش

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله بحث تطبیقى پیرامون شرط علم در ثبوت حد زنا در pdf دارای 25 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بحث تطبیقى پیرامون شرط علم در ثبوت حد زنا در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله بحث تطبیقى پیرامون شرط علم در ثبوت حد زنا در pdf

بحث تطبیقى پیرامون شرط علم در ثبوت حد زنا 
نتیجه 
منابع 

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله بحث تطبیقى پیرامون شرط علم در ثبوت حد زنا در pdf

1 مقدمه علم حقوق، ص‏143

2 چنانچه شرط بلوغ در احکام تکلیفى و وضعى نیز متفاوت است بلوغ در احکام تکلیفى شخصى است و نه سالگى ابتداى آن بوده و در افراد متفاوت است و اما دراحکام وضعى – مراد بلوغ نوعى است – نمى توان نه سال را سن بلوغ شرعى دانست و بنظر مى‏رسد سن سیزده یا چهارده سالگى – که نوعا دخترها دراین سن بالغ مى‏شوند – سن بلوغ شرعى باشد

3 وسایل الشیعه،18:395،باب‏27 از ابواب حد الزنا،ح

4 همان،18:305،باب‏27 از ابواب حد الزنا،ح‏31

5 همان،18:215،باب‏25 از ابواب کیفیه الحکم، ح‏2

6 همان،18:324،باب‏14 از ابواب مقدمات الحدود،ح‏2

7 همان، ح‏3

8 همان،18:324،باب‏14 از ابواب مقدمات الحدود،ح‏4

9 همان،475،باب‏10 از ابواب حد المسکر، ح‏11

10 المغنى،10:155

11 همان،10:156

12 همان،10:154

13 العده فى شرح العمده،612

14 الحاوى الکبیرفى فقه مذهب الامام الشافعى، 13:220

15 المغنى،10:152

16 همان،153

17 بدایه المجتهد و نهایه المقتصد،6:113

18 تحریر الوسیله، کتاب الحدود،مساله‏4

19 جواهرالکلام، 41:261

20 ینابیع الفقهیه،23:26

21 همان

22 . الخلاف، کتاب الحدود،ص‏150

23 . ینابیع الفقهیه، 23:81

24 همان،ص‏329

25 ینابیع الفقهیه،23:140

26 همان:309

27 السرائر،3:433

28 . همان، ص‏

29 . مختلف الشیعه،759

30 المختصر النافع،1:213

31 مسالک الافهام،14:329

بحث تطبیقى پیرامون شرط علم در ثبوت حد زنا

فلسفه تدوین قانون، ایجاد نظم عمومى و جلوگیرى از تعدىو تجاوز افراد به یکدیگر و ممانعت از هرج و مرج در روابط اجتماعى و حقوقى افراد است. این امر مستلزم آن است که قوانین بعد از تدوین، لازم الاجراء شده و به بهانه‏هاى مختلف در اجرا ى آن خلل ایجاد نشود

اما از طرف دیگر از آنجا که متعلق اوامر و نواهى قانونى، رفتار و اعمال افراد است آنان براى تطبیق عملکردهاى فردى و اجتماعى خود با قانون، نیازمند آگاهى و اطلاع از بایدها و نبایدهاى ناشى از اراده‏ء قانونگذار هستند. زیرا نمى‏توان فرد بى اطلاع از قانون را تحت تعقیب قرار داد و یا آثار حقوقى براعمال آنان مترتب کرد

لازمه این گفتار پذیرفتن عذر جهل به قانون و ایجاد وقفه در اجراى قانون در موارد جهل به قانون است.از طرف دیگر پذیرفتن عذر جهل به قانون و عدم اجراى قانون، خلاف فلسفه‏ء تدوین قانون بوده و اختلال در روابط اجتماعى افراد و نظم عمومى را سبب مى‏گردد. در پى این معضل، قانونگذار به چاره اندیشى پرداخته و مهلتى را براى اطلاع افراد از تدوین قانون، مقرر داشته و پس از آن،فرض واماره حقوقى را بر این قرار داده که افراد از تصویب قانون آگاهى یافته‏اند

بر این اساس قانونگذار در ماده 2 از قانون مدنى مقرر مى‏دارد که قوانین پس از گذشت 15 روز از انتشار آن، در سراسر کشور لازم الاجراء است مگر آنکه در خود قانون ترتیب خاصى براى زمان اجرا مقرر شده باشد

گر چه بى تردید نمى‏توان ادعا کرد که طى این مدت همه افراد از وجود قانون مطلع شده اند، اما اهتمام قانوگذار به نظم عمومى، انگیزه تاسیس این ماده و فرض حقوقى بوده است، به دیگرسخن

قانونگذار با انشاى ماده اصلاحى(از قانون مدنى) نشان داده که به نظم عمومى بیش از آگاه شدن اشخاص از قانون اهمیت مى‏دهد و نمى‏خواهد اجراى قانون در هیچ حالتى بیش از15 روزبه تاخیر افتد.(1)

اما بر خلاف ماده 2 اصلاحى از قانون مدنى و اجماع حقوقدانان بر لزوم اجراى قانون پس از مهلت مقرر برمبناى فرض و اماره و اعتنا نکردن به نفس واقع مبنى بر عدم آگاهى عده‏اى از قانون، برخى از مواد قانونى مشعر به خلاف بوده، ادعاى جهل به قانون را مسموع دانسته و اجراى قانون را منوط به علم و آگا هى افراد از مفاد قانون دانسته است. از جمله‏ماده 64 از قانون مجازات اسلامى که مقرر مى‏دارد:زنا در صورتى موجب حد مى‏شود که زانى یا زانیه بالغ، عاقل و مختار بوده و به حکم و موضوع‏آن نیز آگاه‏باشد

ماده 166 از قانون مذکور در مورد حد مسکر مى‏گوید: حد مسکر بر کسى ثابت مى‏شود که‏بالغ، عاقل، مختار و آگاه بر مسکر بودن و حرام بودن آن باشد

آیا بین ماده‏ء 2 اصلاحى از قانون مدنى و مواد مشعر به‏خلاف، تفاوت است‏یا مواد از موارد مخصصه در ذیل ماده‏12 قانون مدنى به شمار مى‏آید؟

قطعا ماده 64 و 166 قانون مجازات اسلامى از موارد مخصصه ذیل ماده 2 قانون مدنى نخواهد بود زیرا از توجه به صدر ماده 2 بدست مى‏آیدکه منظور قانونگذار از عبارت: «مگر اینکه‏ترتیب خاص براى اجرا مقرر شده باشد.» این است که قانوگذار زمان اجراى حکم را مقید به قید دیگرى کند مثل 10 روز یا 20 روز، نه آنکه اجراى آن را به‏آگاهى افراد از قانون احاله کند زیرا این ادعا علاوه بر محذور دکولار که از اخذ علم به عنوان جزء موضوع لازم مى‏آید و به‏معناى متوقف بودن قطع به حکم بروجود حکم و متوقف بودن وجود حکم بر قطع به حکم است بر خلاف قصد قانوگذار مى‏باشد. چه، او از تدوین قانون اجراى آن و نظم عمومى را مد نظر داشته و احاله‏ء اجراى آن به آگا هى شخصى افراد از قانون، به معناى هرج و مرج در روابط اجتماعى خواهد بود

از آنجا که مواد قانونى مبتنى بر مبانى فقهى است تحقیق در این مساله نیازمند بررسى گسترده در ساختار و زیر بناى فقهى مواد مذکور مى‏باشد تا روشن شود آیا در حیطه تشریع،عذر جهل به قانون مدنظر شارع بوده است‏یا نه ؟ و اگر بوده آیا از طرف شارع به معضلى که از پذیرش عذر جهل به قانون ایجاد مى‏شود یعنى اختلال نظم عمومى ناشى از عدم اجراى قانون،اشاره‏شده است؟

با عنایت به‏اینکه بررسى این مساله در همه ابواب فقهى در مقاله‏اى موجز امکان ندارد و از طرف دیگر ضرورت این بحث بیشتر در قوانین جزایى احساس مى‏شود از اینرو بحث را به احکام جزایى شرعى معطوف مى‏کنیم. آنچه ما در این مقاله به‏دنبال آنیم افزون بر مقارنه و تطبیق، اثبات این نکته است که مى‏بایست در مباحث فقهى بازنگرى نمود و ضمن تنقیح آن از مسایل و فروع غیر مبتلا به و غیر مطابق با واقع، آن را با نیازها و ضرورتهاى علمى منطبق ساخت. از سوى دیگر از آنجا که‏در زمینه بحث اقوال فقها – اعم از عامه وخاصه – به طور مبسوط در حد زنا تمرکز یافته، ما نیز دامنه بحث را به حد زنا محدود مى‏کنیم

آنچه در نظر ما است بررسى سه محور ذیل است: 1 – بررسى روایات مربوطه. 2 – بررسى اقوال فقهاى عامه. 3 – بررسى آراء فقهاى امامیه. پیش از ورود به بحث، یادکرد دو مقدمه را ضرورى مى‏دانیم

مقدمه ‏اول:در مورد قوانین و احکام شرعیه،مساله تدوین و تصویب به شکل امروزین آن مطرح نیست چه، تدوین کلیات قوانین مربوط به دوره‏ء صدور احکام است و تفریع نیز در طى فراینداجتهاد صورت مى‏گیرد. بنا بر این آنچه به اسم تدوین و تصویب این دسته از قوانین مطرح مى‏شود ناظر به نحوه‏ء اجرا و راهکارهاى عملى آن است. از این رو جهل به قانون در حیطه‏ء احکام شرعیه،اعم است از جهل به کلیات قوانین و فروع استنباطى که احیانا مورد اختلاف است.جهل به قوانین موضوعه و مدونه‏ء مربوط به‏اجرا، همان است که‏در حقوق مطرح بوده و قوانین از جمله‏قانون مدنى بدان پرداخته است

مقدمه دوم: بررسى تفاوت شرط علم در احکام تکلیفى و وضعى. بدون تردید، علم مانند بلوغ و عقل یکى از شرایط عام تکلیف است اما شرط علم مانند دیگر شرایط عام تکلیف، در احکام تکلیفى با احکام وضعى تفاوت اساسى به شرح ذیل دارد

الف- در احکام تکلیفى مثل وجوب نمازو روزه و حج و حرمت‏شرب خمر و زنا، علم شخصى شرط تکلیف است و بدون علم شخصى تکلیف منجز نخواهد بود.اصولا وصف عنوانى‏«مکلف‏» در اینگونه احکام مبتنى بر تحقق شرایط عام تکلیف است.به بیان منطقى احکام وجوبى و تحریمى در قالب قضایاى حقیقیه ء مشروطه عامه یا خاصه‏اى است که ثبوت محمول بر موضوع در اینگونه قضایا مشروط به تحقق و دوام وصف عنوانى موضوع است

ب- در برخى از احکام وضعى همچون ثبوت دیه در قتل خطایى یا ضمانات در باب اتلاف، علم اصلا مدخلیت ندارد نظیر قتل یا اتلاف صبى یا مجنون که به رغم فقدان علم، دیه ضمان آور است. در برخى دیگر از احکام وضعى مانند ثبوت حد زنا یا حد شرب خمر چنانچه از روایات مربوطه به دست مى‏آید گرچه شرط علم در ثبوت احکام مدخلیت دارد اما منظور از علم، علم نوعى است نه علم شخصى.(2) چنانچه در صحیحه ابى عبیده حذاء چنین آمده است

ما من امراه الیوم من نساء المسلمین الا و هى تعلم ان امراه المسلمه لایحل لها ان تزوج زوجین امروز هر زن مسلمانى آگاه است که ازدواج با دو نفر براى او جایز نیست

از اینرو به ادعاى جهل او به احکام اعتنا نمى‏شود. از جمله تعلیله امام(ع) در آخر روایت که مى‏فرماید: لولم یقم علیها الحد اذا لتعطلت الحدود. به دست مى‏آید که‏دلیل اکتفا به علم نوعى توجه به نظم عمومى و ممانعت از هر ج و مرج ناشى از تعطیلى حدود است که‏در واقع به معناى ترجیح مصالح اجتماعى بر منافع و مضار فردى – جز در مواردى خاص – است. حال پس ازاین دو مقدمه به شرح سه محور مورد اشاره مى‏پردازیم

1 بررسى روایات مربوطهروایاتى که در باب حد زنا وارد شده به دو دسته تقسیم مى‏شوند: الف – روایاتى که به طور مطلق فرض را بر علم و آگاهى افراد از احکام گذاشته و عذر جهل به قانون را پذیرفتنى نمى‏داند. ب – روایاتى که عذر جهل به قانون در آنها تحت‏شرایطى مورد پذیرش قرار گرفته و از این جهت مخصص روایات دسته‏نخست به شمار مى‏آیند

در روایات دسته اول، به نظم عمومى و عدم اختلال در امور اجتماعى به عنوان فلسفه تشریع و لازم الاجرا بودن احکام، استدلال شده است.از جمله این روایات صحیحه‏ء ابى عبیده الحذاء است

;عن ابى عبیده الحذاء عن ابى عبدالله(ع):قال: سالته عن امراه تزوجت رجلا و لهازوج، قال: فقال:ان کان زوجها الاول مقیما معها فى المصر التى هى فیه تصل الیه و یصل الیها، فان علیها ما على الزانى المحصن( الزانیه المحصنه) الرجم و ان کان زوجها الاول غائبا عنها او کان مقیما معهافى المصر لایصل الیها و لاتصل الیه، فان علیها ما على الزانیه غیر المحصنه و لالعان بینهما. قلت: من رجمها و یضربها الحد و زوجها لایقدمها الى الامام و لایرید ذلک منها؟ فقال: ان الحد لایزال الله فى بدنها حتى یقوم به من قام اوتلقى الله و هوعلیها.قلت: فان کانت جاهله بما صنعت قال: فقال: الیس هى فی دار الهجره ؟ قلت:بلى قال: مامن امراه الیوم من نساء المسلمین ا لا و هى تعلم ان المراه المسلمه لایحل لها ان تتزوج زوجین. قال: و لو ان المراه اذا فجرت قالت: لم ادر اوجهلت ان الذى فعلت‏حرام و لم یقم علیها الحد اذا لتعطلت الحدود.(3)

ابو عبیده مى‏گوید: از امام صادق(ع) سوال کردم زنى که داراى شوهر بوده و با این حال با مرد دیگرى ازدواج کرده چه حکمى دارد؟ فرمودند: اگر شوهر آن زن در همان شهرى است که او زندگى مى‏کند و به یکدیگر دسترسى دارند بر او حد زناى محصنه یعنى رجم جارى مى‏شود و اگر شوهر او از او دور است‏یا در همان شهر است ولى به یکدیگر دسترسى ندارند، بر او حد زناى غیر محصنه جارى مى‏گردد و لعانى بین آنها واقع نمى‏شود. گفتم چه کسى او را رجم کند یا حد بر او جارى سازد، در حالى که شوهرش او را تسلیم امام نمى‏کند و از او هم نمى‏خواهد که خود را براى اجراى حکم تسلیم کند؟ فرمود: حد خداوند بر او مستقر است تا اینکه کسى به این کار اقدام کند. پرسیدم: اگر جاهل به حکم باشد حکم او چیست؟ امام(ع) پرسیدند آیا در دار الهجره زندگى نمى‏کند؟ گفتم: بله، فرمودند: امروز هر زن مسلمانى مى‏داند که‏داشتن دوشوهر براى زن مسلمان حرام است. امام در ادامه فرمودند: اگر قرار باشد هر زنى که مرتکب فحشاء شده ادعا کند که جاهل به حکم بوده و در نتیجه حد بر او جارى نگردد، حدود الهى تعطیل خواهد شد

 

کلمات کلیدی :

 

  تحقیق بررسی عوامل مؤثر در رعایت ارگونومی و نقش آن در بهبود ایمنی در pdf دارای 95 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق بررسی عوامل مؤثر در رعایت ارگونومی و نقش آن در بهبود ایمنی در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی عوامل مؤثر در رعایت ارگونومی و نقش آن در بهبود ایمنی در pdf

پیشگفتار     
فصل اول : کلیات تحقیق
1-1مقدمه     
2-1 تبیین موضوع تحقیق     
3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق    
4-1 اهداف تحقیق     
5-1 فرضیات تحقیق     
6-1 سابقه علمی موضوع تحقیق     
7-1 محدودیت های تحقیق     
8-1 تعریف واژه ها     
فصل دوم : ادبیات تحقیق
1-2 مقدمه     
2-2 تعریف ارگونومی     
3-2 ارگونومی چه می کند     
4-2 ارگونومی برای بهره وری ، ایمنی و آسایش     
5-2 وضعیت ارگونومی در کشورهای صنعتی     
6-2 وضعیت ارگونومی در کشورهای در حال رشد     
7-2 ارتباط ارگونومی با طراحی     
8-2 نقش اطلاعات در طراحی     
9-2 بررسی محل و وضعیت کار از دیدگاه ارگونومی     
10-2 اهمیت دادن به تعمیرات و نگهداری ماشین آلات از دیدگاه ارگونومی     
11-2 توجه به ارگونومی در انتقال فن آوری ( تکنولوژی ) مناسب     
1-11-2 توجه به انتقال تکنولوژی در سطح خرد     
2-11-2توجه به انتقال تکنولوژی در سطح کلان     
12-2 استروسرهای گرما ، رطوبت و سر و صدا در بهره وری سازمان     
13-2 عوارض ارگونومی و اثرات اقتصادی آن     
فصل سوم : روش تحقیق
1-3 مقدمه     
2-3 روش تحقیق     
3-3 نوع پژوهش     
4-3 جامعه پژوهش     
5-3 معرفی شرکت خوش طعم اصفهان     
6-3 نمونه آماری پژوهش     
7-3 روش گردآوری اطلاعات و نوع وسیله جمع آوری     
8-3 متغیر های تحقیق     
9-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها     
10-3 روشهای آماری     
11-3 خلاصه     
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها
1-4 مقدمه     
2-4 عملیات آماری     
3-4 آزمون فرضیات     
4-4 یافته های تحقیق     
فصل پنجم  خلاصه و نتایج و پیشنهادات
1-5  مقدمه     
2-5 خلاصه تحقیق     
3-5 نتایج  تحقیق     
4-5 نتیجه گیری نهایی     
5-5 پیشنهادات    

پیشگفتار

فلسفه وجودی سازمان انجام کار است . هر سازمان برای اهداف خاصی بوجود آمده است . اهداف سازمان مشخص می کند که چه مجموعه کارهایی باید انجام گیرد ، ولی انجام کارها و اینکه در عمل چه کارهایی با چه کیفیتی انجام گیرد ، متأثر از عوامل داخلی و خارجی اثر گذار بر سازمان است . رشد و توسعه از مهمترین مباحثی است که توجه کشورهای درحال توسعه را بخود معطوف داشته است ، محدودیت منابع انرژی و نیروی انسانی کارآمد و رقابت فشرده میان کشورهای مختلف ، زمینه دستیابی به راههایی که بتوانند آنان ر هر چه سریعتر به سر منزل مقصود برساند ، ذهن بسیاری از اندیشمندان این جوامع را بخود مشغول کرده است

هر کدام از این کشورها به سبب تنوع برخوداری از منابع و مختصات اقلیمی و سیاســی راههــای مختلفــی را برگزیـده اند و هر کدام به فراخور حال خود به میزانی از بهره وری دست یافته اند ، ولی با گذشت زمان این مطلب وضوح بیشتری یافته است که اگر به انسان بیش از سایر عوامل توجه شود ، توفیق در ارتقای بهره وری نیز بیشتر خواهد بود . برخی از صاحبنظران در ارتقاء بهره وری نقش کلیدی و محوری را برای انسان قائل شده اند ، چرا که  تنها انسان است که با افزایش بهره وری انگیزه ها می تواند کمیت و کیفیت کار خود را ارتقاء داده ، طرح های جدید ارائه و با خلاقیت خود مشکلات را از پیش راه بردارد ، بر نیــروی کار خود بیفزاید و راه های کاهش هزینه را نیز بیابد و در حقیقت عاملی است که می تواند تغییراتی در خود و محیط اطراف بوجود آورد . بدیهی است که سرمایه گذاری برای ارتقاء دانش نیروی انسانی موجود ، افزایش نیروی انسانی کارآمد ، بکارگیری مناسب نیروی انسانی و مدیریت صحیح نیروی انسانی ، از جمله مواردی است که در مباحث مدیریت منابع انسانی مورد توجه عمیق قرار می گیرد و به افراد به عنوان منابع کلیدی برای دستیابی به اهداف و مقاصدشان بنگرند . تحقیق حاضر نیز که در باره بررسی عوامل مؤثر در رعایت ارگونومــی و نقش آن در بهبــود ایمنـی صنعتی شرکت خوش طعم در این راستا می باشد

ادبیات تحقیق

مقدمه

پیشرفت تکنولوژی در قرن گذشته و به ویژه از جنگ جهانی دوم به بعد در رشد اقتصادی و پیشرفت اجتماعی جهان صنعتی اثر چشمگیر داشته است . بی تردید پیشرفت تکنولوژی علاوه بر ارتقاء سطح زندگانی بشر در کاهش شدید بسیاری از منابع حوادث ، آسیب ها و تنش کاری ، نقش برجسته ای داشته است . با این حال تکنولوژی پیشرفته به همراه خود منابع جدیدی از آسیب و تنش ناشی از کار را به همراه آورده است . پیچیدگی تکنولوژی جدید با تعبیر ماهیت کار ، سازمان کار و نظام تولید  بر نیروی کار ، توقعات بسیار زیادی را تحمیل کرده است . در نتیجه نوع مشکلات کار نیز دوشادوش دگرگونی های تکنولوژی تغییر کرده است . از این گذشته ، رقابت در بازارهای جهانی سبب تحمیل چالش های بیشتر در حوزه بهره وری و کیفیت فرآورده ها شده است و برای موفقیت در این چالش ها حضور نیروی کار داناتر ، با مهارتها ، نرمش پذیری ها و انگیزه های بیشتر که خودگردان باشد ، ضرورت پیدا کرده است . از این رو شرکتهای پیشرو از رویکرد تکنولوژی ـ مدار به رویکرد انسان ـ مدار تغییر جهت داده اند . آنها انسان را عامل اصلی همه پیشرفت ها می دانند . این برداشت ، حاکی از اهمیت نقش و جایگاه تکنولوژی در روند توسعه است . بطوریکه پذیرش و کاربری تکنولوژی سبب اطمینان از سازگاری آن با کاربران و محیط عملیات گشته و ایمنی و اثر بخشی را به همراه بیاورد . ما به شرطی می توانیم عملکرد را بهینه کرده و به بهره وری بیشتر و تأمین بهداشت و سلامت کارکنان برسیم که اصول ارگونومی را در طراحی ، عرضه و استفاده از تکنولوژی منظور کنیم .دانش ارگونومی با شناسایی و بررسی انسان آغاز شده و به توانایی ها و محدودیت های جسمانی و روانی او می پردازد ، سپس حاصل چنین مطالعات و بررسی ها را در طراحی و ایجاد سیستم های صنعتی ، ماشین آلات و ابزارهایی که انسان روزانه با آنها کار می کند ، بکار می برد . [1]

2-2-ارگونومی :

ارگونومی از دو کلمه یونانی ارگوس ( Ergos  ) به معنی کار و نومیک  (Nomikos  ) به معنی قانون گرفته شده است و در فارسی به « قوانین طبیعی کار » ترجمه شده است . دانش ارگونومی از دسته علومی است که از بدو پیدایش انسان و آغاز تلاش خستگی ناپذیر وی برای غذا و اسکان مطرح بوده است . اما به سبب سادگی شیوه زیست انسان و محدود بودن تجهیزات و ابزار آلات کاربردی ، تا قبل از پیدایش ماشین و قرار گرفتن انسان در کنار آن ، ابعاد ارگونومی آن چنان اهمیت و وسعتی نداشته تا به صورت مبحثی مستقل آورده شود . [2]

علم ارگونومی در اوایل جنگ جهانی اول مورد توجه قرار گرفت . اما به طور کلــی پس از جنگ جهانی دوم زاده شد . در سال 1929 قبل از جنگ جهانی دوم ، کمیته ای به نام « کمیته بهداشت صنعتی » بوجود آمد و از این زمان بود که علم بهداشت صنعتی ودر کنار آن ارگونومی رشد کرد

گذشت زمان و پیشرفت دامنه علوم درزمینه های مختلف و پیوند ناگسستنی انسان با ماشین و وسایل صنعتی ، نیاز بشر را به این دانش بیش از پیش کرده است . در ارگونومی سعی بر آن است که با در نظر گرفتن مجموعه ای از معلومات و شناخت علمی از انسان ، وظایف کار ، پست کار ، ابزار و ماشین آلات و سیستم تولید به گونه ای طراحی شود که انسان بتواند با حداکثر راحتی ، ایمنی و حداقل اشتباه و کمترین خستگی  فکری و فیزیکی با بیشترین بازدهی ، کارها را انجام دهد

در این راستا تعاریف متعددی از ارگونومی به عمل آمده است . مناسب ترین تعریفی که می توان به آن اشاره کرد عبارت است از : بررسی ، سنجش ، اندازه گیری و سازمان دادن کار به منظور ارتقای سطح فعالیت های انسان ، اعم از فعالیت های جسمانی یا تکنیکی

از طرف سازمان بین المللی کار I.L.D  واژه ارگونومی به معنی « مناسب کردن کار و شغل برای انسان » تعریف شده است

ارگونومی علمی است چندگانه که در آن انسان به عنوان یک طرف کار ، سیستم بــه عنوان طرف دیگر و محیط به عنوان عامل سوم با هدف تطابق سیستم با انسان مطرح می شود

در نتیجه ، دامنه عمل ارگونومی همانند سایر علوم محدود نیست و مرز مشخصی ندارد ، به طوریکه می توان اجزای آن را به قرار زیر تقسیم بندی کرد . [3]

3-2-ارگونومی چه می کند

بطور کلی هر جا که کار باشد ، هر جا که ابزار کاری باشد ، هر جا که محیط کاری مطرح باشد ، مفاهیم ارگونومی هم مطرح است . بنابر این ارگونومی همیشه و همه جا همراه انسان است . ارگونومی دانش جوانی است که در افزایش بهره روی و بالا بردن سطح تندرستی کارکنان به یاری انسان می شتابد . ارگونومی رابطه متقابل انسان ، محیط ، ماشین و ابزار را مورد بررسی قرار می دهد ودر پی بهینه کردن تناسب آنها با یکدیگر بر می آید . ارگونومی یعنی مطالعه علمی انسانها در ارتباط با محیط و ابزار کارشان . ارگونومی عبارت است از کاربرد اطلاعات علمی موجود در باره انسان ( روشهای علمی کسب چنین اطلاعات ) برای حل مشکلات طراحی ابزار ها وسایل . ارگونومی علم مطالعه کارآیی و عمل انسان است و ویژگی ها و توانایی های ارگانیسم انسانی را مورد بررســی و تحقیق قــرار مــی دهــد و از این طریق شرایط تطبیق کار با انسان را فراهم می آورد. ارگونومی دانشی است که در حقیقت از رابطه عام و موثر انسان و ابزار و محیط سخن می گوید و می کوشد تا با شناخت تعامل این سه عامل ، بیشترین بهره وری را برای اهداف تکاملی مقوله کار در سیستم پیچیده تکنولوژی امروزی آشکار سازد . وظیفه مهم دانش ارگونومی این است که تعیین کند کدام قسمت از فشارهای کاری انسان که در وضعیت جدید ناشی از تغییر شرایط تکنیکی ایجاد شده است حذف یا تابع این وضعیت شود و چگونه می توان از توانایی های خاص انسان در این زمینه به بهترین نحو استفاده کرد

در علم ارگونومی انسان به عنوان یک ارگانیسم زنده در نظر گرفته می شود که در وضعیت های کاری مختلف بوسیله عوامل خارجی « مکانیکی ـ حیاتی » و عوامل داخلی « بیومکانیکی ـ حیاتی » به نیاز های یک شغل یا کار پاسخ می دهد . انسان در دیدن ، شنیدن ، جذب و فهم و درک مسایل ، حمل کردن بار ، نگهداشتن بار ، حرکت های جسمانی مختلف بکار بردن وسایل و … دارای محدودیت است . مخصوصاً در هنگام کار با ماشین آلات مختلف و پیچیده صنعتی امروزی مقدار هضم و جذب اطلاعات بسیار مهم است . حجم زیاد اطلاعات انسان را گیج و مبهوت می کند و تصمیم گیری و عکس العمل به موقع و صحیح را از او سلب می کند . لازم است به این موضوع بطور بسیار جدی برخورد شود که قابلیت های انسان برای دیدن ، فهمیدن ، گرفتن . جذب ، هضم اطلاعات و تصمیم گیری به موقع هنگام کار در پشت ابزار و ماشین آلات چقدر است . اشتباهات انسانی و عدم قابلیت انسانی و عدم قابلیت انسان در تجزیه و تحلیل اطلاعات در پشت دستگاه ها ( نظیر کار خلبانان یا مأموران برج مراقبت و کنترل فرودگاه ها ) باعث بروز خطا و در نتیجه سرنگون شدن هواپیما یا تصادم هواپیما و ایجاد فاجعه های بزرگ می شود،  و کوچکترین اشتباه در تصمیم گیری به فاجعه و نابودی کامل انسانها و اتلاف میزان سرمایه زیاد می انجامد

با گسترش وسیع تکنولوژی ، دانش جدید مهندسی عوامل و ملاحظات انسانی  (ارگونومی ) که در نیمه دوم قرن حاضر شکل گرفت . در جهت رفع مسایل و مشکلات عدیده سیستمهای « انسان ـ ماشین » قواعد و دستورالعملهای علمی را تجویز می کند و در واقع نیاز انسان را به مقابله با خطرات تکنولوژی و ابزار زندگی امروزی تأمین می کند . این قواعد در وهله اول با تأکید بر روی انسان به منظور بکار گیری مناسب توان فکری و فیزیکی و با توجه به شناسایی کامل محدودیت های او همراه است . متعاقباً سیستم های صنعتــی را ایمــن می سازد و در نهایت باعث افزایش باز دهی و استاندارد شدن این سیستم ها می شود .[4]

امروزه متخصصان ارگونومی در هر یک از شاخه های این علم درتلاش هستند تا کاری را که به اشخاص محول می شود به صورتی طراحی کنند و شرایطی ایجاد نمایند که فرد ، کار را به قدر کفایت مطلوب به پایان برساند

باید دانست که منظور از بازدهی و راندمان مطلوب تنها رضایت بخش بودن آنچه که در کوتاه مدت انجام می گیرد نیست ، بلکه باید به سلامت کارگر در دراز مدت نیز توجه شود و کار به صورتی در نظر گرفته شود که در آینده روی کارگر تأثیر زیان آور نداشته باشد و درآن خطر بروز حادثه به حداقل ممکن کاهش یابد . در نظر گرفتن اصول ارگونومی در کار و زندگی روزمره نه تنها باعث حفظ سلامت نیروی انسانی و کارآمد در جوامع بشری می شود ، بلکه مانع تحمیل بسیاری از هزینه های مالی بر اقتصاد کشورهای فقیر خواهد شد . کم کردن زمان انجام کار ، حذف حرکات اضافی در روند کار ، شیوه ارتباط با محیط بیرونی ، موازنه هزینه و تقاضا ، بهینه سازی محیط کار و زندگی ، صرفه جویی در مصرف انرژی و در یک کلام ارتقای سطح سلامت انسان و شکوفایی اقتصادی ، همه و همه از جمله مسائلی است که با شناخت صحیح از این دانش نوین می توان به آنها دست یافت . [5]

4-2-ارگونومی برای بهره وری ، ایمنی ، بهداشت و آسایش

اقتصاد دانان بهره وری یک سازمان یا مؤسسه را به عنوان نسبت داده به ستاده تعریف می کنند . این نسبت ، نسبت مقــدار اجنـاس یا خدمات تولید شده به مقادیر هزینه هایی است که صرف تولید یا انجام خدمات شده ، پیشرفت های علم ارگونومی در طراحی محیط کار ، هم از طریق افزایش بازده نیروی کار هر فرد و هم از طریق کاهش هزینه های غیر مستقیم کار که از طریق غیبت های ناشی از بیماری ، تغییر شغل و غیره ایجاد می شود ، این علم را از توانایی بالقوه برای افزایش بهره وری برخوردار کرده است.[6]

در بسیاری از صنایع ، ارگونومی عمدتاً وسیله ای برای کاهش شیوع بسیار زیاد آسیب های شغلی و کاهش میزان حق بیمه گزاف دانسته شده و بکار گرفته می شود . [7]

عدم شناخت و کاربرد علم ارگونومی روزانه عوارض جسمانی بسیاری را از قبیل مچ درد ، کمر درد ، ارتوروز ونیز ناراحتی های روانی ایجاد می کند که هدف از ارگونومی تقلیل این فشارهای کاری و خستگی و فرسودگی بدن که بیهوده براثر نوع کار و محیط کار ایجاد می شود ؛ و بالاخره تطبیق وسایل و دستگاهها متناسب با وضع صحیح بدن انسان است .  مهمترین موضوع در دانش ارگونومی عبارت است از تطبیق کار با کارگر ، به گونه ای که رضایت او را جلب کرده و ایجاد ناراحتی و خستگی نکند . در بدو امر هدف ارگونومی حمایت و حفاظت از کارگر ( نیروی انسانی ) است نه ازدیاد محصول ( افزایش کارآیی )

[1] – هوشنگ ، شه نواز . (بهمن  1378 ) ارگونومی و انتقال تکنولوژی . ترجمه فضل الله امینی . مجله تدبیر ، شماره 100

[2] -رجب ، رشیدی . ( فروردین و اردیبهشت 1373 ) . ارگونومی . مجله صنعت و ایمنی ، شماره

[3] – رجب ، شیدی . ( فروردین و اردیبهشت 1373 ) . ارگونومی . مجله صنعت و ایمنی ، شماره

[4] - دکتر عارفه ، فدوی . ( مهر 1377 ) . ارگونومی و بهره وری . مجله تدبیر ، شماره

[5] -رجب ، رشیدی . ( فروردین و اردیبهشت 1373 ) . ارگونومی . مجله صنعت و ایمنی ، شماره

[6] - استفن ، فیزنت . ارگونومی و طراحی کار . ترجمه علی پور قاسمی ، مجله صنعت و ایمنی ، شماره

[7] - مارتین ، علاندر . (         ) مهندسی عوامل انسانی در صنعت و تولید ، ترجمه علیرضا چوبینه

 

کلمات کلیدی :